Finanse podmiotów gospodarczych w województwie katowickim. 1995

(1)

podmiotów

gospodarczych

S ^5 *'v > ", ^ <V %fs^\ 4

Ł ~ ' c \ ' - ^

w województwie katowickim

1995

t l i f l

■

...

maj 1996

(2)

Opracowała mgr Barbara Podgórska-Jurkowska

Nakład 60 eg/..

Format A4

Urząd Statystyczny w Katowicach Oddział Poligraficzny

Zam. 66/96 Cena zł 7,50

(3)

U W A G I M E T O D Y C Z N E

1. Publikacja zawiera dane statystyczne informujące o wysokości przychodów, kosztów i wyników finansowych oraz majątku obrotowego w 1995 r. Tablice obejmują- bez względu na charakter własności - dane dotyczące podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, zaklasyfikowanych jako jednostki duże (zobowiązane do przekazywania comiesięcznych danych), w których liczba pracujących przekracza 50 osób, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą w zakresie sekcji "Górnictwo i kopalnictwo" i "Działalność produkcyjna" oraz 20 osób w pozostałych rodzajach działalności, z wyjątkiem podmiotów prowadzących działalność w zakresie sekcji

"Rolnictwo,łowiectwo i leśnictwo" oraz "Rybołówstwo i iybactwo".

2. Dane statystyczne zawarte w niniejszej publikacji opracowane zostały według stanu organizacyjnego na 31 XII 1995 r. oraz według sekcji i działów Europejskiej Klasyfikacji Działalności. Dane w pozycji "ogółem" i "sekcje EKD " pogrupowano według sektorów własności.

3. Ilekroć w publikacji jest mowa o przemyśle, dotyczy to sekcji EKD: "Górnictwo i kopalnictwo", "Działalność produkcyjna” oraz "Zaopatrywanie w energię elektryczna, gaz i wodę".

4. W stosunku do obowiązujących klasyfikacji w publikacji zastosowano nazwy uproszczone, których pełne brzmienie prezentuje Europejska Klasyfikacja Działalności wyd.ll OBRS, GUS ,1991 r.

Podstawowe pojęcia zawarte w publikacji

Dane statystyczne w zakresie gospodarki finansowej podmiotów gospodarczych zaprezentowano w dostosowaniu do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U.Nr.121, poz.591).

1. Przychody z całokształtu działalności obejmują:

■ przychody ze sprzedaży produktów, tj. kwoty należne z tytułu sprzedaży wyrobów gotowych i usług w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą;

■ przychody ze sprzedaży towarów i materiałów, łącznie z kwotami należnymi z tytułu sprzedaży opakowań wielokrotnego użytku. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów wpływające na wynik finansowy ustala się w wartości wyrażonej w rzeczywistych cenach sprzedaży z uwzględnieniem upustów, rabatów i bonifikat, bez podatku od towarów i usług (VAT);

■ pozostałe przychody operacyjne, tj. przychody nie związane bezpośrednio z podstawową działalnością podmiotu, do któiych zalicza się: przychody ze sprzedaży łub wpływy z likwidacji środków trwałych i inwestycji rozpoczętych, odpisane przedawnione zobowiązania, otrzymane odszkodowania, wyegzekwowane kary i grzywny, otrzymane przez jednostkę nieodpłatnie składniki majątku, otrzymane dotacje, subwencje i dopłaty (znaczną część pozostałych przychodów operacyjnych stanowią tytuły zaliczane dotychczas do zysków nadzwyczajnych);

(4)

2 Uwagi metodyczne

■ przychody finansowe, które obejmują wpływy lubkwoty należne z tytułu dokonanych przez podmiot operacji finansowych, tj. dywidendy z tytułu udziałów w innych jednostkach, kwoty należne i wpływy ze sprzedaży papierów wartościowych (długoterminowych i krótkoterminowych), odsetki i prowizje od środków pieniężnych (lokat) na rachunkach bankowych, odsetki od udzielonych przez jednostkę pożyczek i kredytów (zwłoki w spłacie rat), dyskonto potrącone przez jednostkę przy zakupie weksli i czeków obcych, dodatnie różnice kursowe ustalone przy spłacie należności i zobowiązań oraz różnice przy wycenie środków pieniężnych, udziałów i papierów wartościowych.

2. Koszty całokształtu działalności obejmują:

■ koszt własny sprzedanych produktów, towarów i materiałów, do których zalicza się: koszt wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży (z podatkiem akcyzowym), koszty ogólnego zarządu (lub koszty ogółem pomniejszone o koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki i skorygowane o zmianę stanu produktów) oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów. Koszt własny sprzedanych produktów, towarów i materiałów do 1994 r. podano łącznie z podatkami obciążającymi przychody ze sprzedaży;

■ pozostałe koszty operacyjne obejmujące koszty związane ze sprzedażą składników majątku trwałego, inwestycji oraz uprzednio zaliczone do strat nadzwyczajnych odpisane należności przedawnione, należności umorzone i nieściągalne, skutki aktualizacji wartości zasobów rzeczowych składników majątku obrotowego, zapłacone kary, grzywny i odszkodowania oraz darowizny na rzecz osób fizycznych i prawnych;

■ koszty finansowe obejmujące odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz ujemne różnice kursowe, dyskonto potrącone przez nabywcę przy sprzedaży dla niego weksli i czeków obcych, straty na sprzedaży papierów wartościowych, odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych, a także utworzenie rezerw na pewne lub prawdopodobne straty dotyczące operacji finansowych.

3. Wyniki finansowe:

■ ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów stanowią różnicę między przychodami osiągniętymi ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów a kosztami poniesionymi na ich uzyskanie (koszt własny sprzedanych produktów, towarów i materiałów);

■ wynik finansowy na działalności gospodarczej jest to suma wyniku finansowego na sprzedaży produktów, towarów i materiałów, wyniku na pozostałej działalności operacyjnej oraz wyniku na operacjach finansowych;

■ saldo zysków i strat nadzwyczajnych (wynik na operacjach nadzwyczajnych) stanowi różnicę między zrealizowanymi zyskami nadzwyczajnymi a poniesionymi stratami nadzwyczajnymi. Straty i zyski nadzwyczajne dotyczą skutków finansowych zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki. Są to zwłaszcza skutki zdarzeń losowych, zaniechania lub zawieszenia pewnego rodzaju działalności, istotnej zmiany metod produkcji lub sprzedaży zorganizowanej części jednostki, postępowania ugodowego lub naprawczego zarówno u wierzyciela (straty), jak i dłużnika (zyski);

■ wynik finansowy brutto (zysk lub strata) jest to wynik na działalności gospodarczej, skorygowany o saldo zysków i strat nadzwyczajnych;

■ obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego brutto obejmują: podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych i płatności z nimi związane na podstawie odrębnych przepisów (np. dywidenda od funduszu założycielskiego);

■ wynik finansowy netto (zysk lub strata) otrzymuje się po pomniejszeniu wyniku finansowego brutto o obowiązkowe obciążenia.

4. Majątek obrotowy obejmuje:

■ zapasy,

■ należności i roszczenia,

■ środki pieniężne,

■ papiery wartościowe przeznaczone do obrotu

■ rozliczenia międzyokresowe.

(5)

Uwagi metodyczne 3

4.1. Zapasy - rzeczowe składniki majątku obrotowego, do których zalicza się:

materiały - surowce, materiały podstawowe i pomocnicze, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania, paliwo, części zamienne i odpadki,

produkty gotowe - własnej produkcji: wyroby gotowe, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno-kartograficzne, zakończone roboty, w tym także budowlano-montażowe itp.

produkcję nie zakończoną - produkcję w toku oraz półfabrykaty, to jest nie gotowe jeszcze produkty' własnej produkcji, a także wykonywane roboty, usługi itp. przed ich ukończeniem,

towary - rzeczowe składniki majątku nabyte w celu ich sprzedaży, zaliczki - zaliczki na poczet dostaw, robót i usług.

4.2. Należności i roszczenia obejmują:

należności z tytułu dostaw zapasów, należności od budżetów,

pozostałe należności, roszczenia sporne.

4.3. Środki pieniężne obejmują gotówkę,bony pieniężne, pieniądze ulokowane na rachunkach bankowych, weksle i czeki obce.

4.4. Krótkoterminowe papiery wartościowe obejmują nabyte w celu odsprzedaży papiery wartościowe, niezależnie od ich rodzaju (np. obligacje, akcje).

4.5. Rozliczenia międzyokresowe - tzw. czynne rozliczenia międzyokresowe, a więc poniesione koszty roku obrachunkowym, a przypadające do rozliczenia w następnych okresach sprawozdawczych.

5. Kredyty pożyczki - obejmują ogólną wartość nie spłaconych kredytów i pożyczek, zarówno bankowych jak też i z innych źródeł.

6. Zobowiązania - obejmują wszelkiego rodzaju zobowiązania: z tytułu dostaw, robót i usług, wekslowe, wobec budżetu, z tytułu wynagrodzeń oraz pozostałe.

Relacje i wskaźniki ekonomiczne zawarte w publikacji

1. wskaźnik rentowności obrotu brutto jest to relacja wyniku finansowego brutto do przychodów z całokształtu działalności;

2. wskaźnik rentowności obrotu netto jest to relacja wyniku finansowego netto do przychodów z całokształtu działalności;

3. wskaźnik poziomu kosztów jest to relacja kosztów uzyskania przychodów z całokształtu działalności do przychodów z całokształtu działalności;

4. wskaźnik płynności I stopnia jest to relacja środków pieniężnych i papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych;

5. wskaźnik płynności II stopnia jest to relacja należności i roszczeń, środków pieniężnych oraz papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych;

6. wskaźnik płynności III stopnia jest to relacja majątku obrotowego (zapasów, należności i roszczeń, papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu, środków pieniężnych oraz rozliczeń międzyokresowych) do zobowiązań krótkoterminowych (do 31 XII 1994 r. łącznie z kredytami i pożyczkami krótkoterminowymi).

(6)

UW AGI A NA LITYCZNE

W 1995 roku sytuacja finansowa badanych podmiotów gospodarczych była nieco korzystniejsza niż w 1994 roku w skali ogółem i w sektorze publicznym, a w sektorze prywatnym znacznie korzystniejsza. Miała na to wpływ między innymi struktura kosztów rodzajowych. O ile udział kosztów zużycia materiałów i energii był zbliżony w obydwu sektorach (publiczny 44,8%, prywatny 43,8%) to niższy był udział w sektorze prywatnym kosztów wynagrodzeń, świadczeń na rzecz pracowników, podatków i opłat oraz amortyzacji, wyższy natomiast był udział nakładów na usługi obce, co ilustrują poniższe wykresy.

sektor prywatny

(7)

Uwagi analityczne 5

Wśród pozytywnych zmian w sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych w 1995 r. w stosunku do roku poprzedniego można wymienić:

■ wyższy o ponad połowę zysk brutto

■ dwukrotnie wyższy zysk netto

■ wzrost udziału przedsiębiorstw rentownych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw.

Badane podmioty gospodarcze osiągnęły niewielką poprawę niektórych podstawowych relacji ekonomicznych:.

■ wskaźniki rentowności obrotu brutto wzrosły w stosunku do analogicznego okresu 1994 r. z 2,4% do 2,5%

(sektor publiczny 1,9%, prywatny 4,2%);

■ wskaźniki rentowności obrotu netto wzrosły z poziomu 0,5% w 1994 r. do 0,8% w 1995 r. (sektor publiczny minus 0,2%, prywatny 2,4%);

■ relacja zobowiązań do należności i roszczeń obniżyła się z 156,2% do 141,9% (sektor publiczny 150,1%, prywatny 117,9%);

■ wzrost liczby przedsiębiorstw wykazujących zysk brutto z 70,4% w 1994 r. do 75,2% w 1995 r.

Do negatyvvnych zmian należy zaliczyć:

■ wzrost wskaźnika poziomu kosztów z całokształtu działalności. Relacja kosztów uzyskania przychodów do wartości przychodów ogółem wyniosła 97,8% wobec 97,2% w 1994 r., co oznacza że przychody ogółem przewyższały koszty uzyskania przychodów w 1995 r. o 2,2% (sektorpubliczny 1,3% i prywatny 3,4%), 1994 r. o 2,8%;

■ zmniejszenie udziału przychodów przedsiębiorstw rentownych w przychodach ogółem badanych przedsiębiorstw z 82,4% w 1994 r. do 81,8% w 1995 r.

■ pogorszyła się nieco sytuacja płatnicza przedsiębiorstw ogółem i w sektorach własności. Wskaźnik pły nności finansowej I stopnia - relacja środków pieniężnych łącznie z krótkoterminowym papierami wartościowymi do zobowiązań krótkoterminowych wynosiła w 1995 r. 9,9% (sektor publiczny 8,6%, pry watny 14,9%); 1994 r. wskaźnik 12,3%.

Podstawowe wyniki charakteryzujące sytuację ekonomiczną w badanych podmiotach kształtowały się następująco:

W yszczególnienie

a - ogółem b - sektor publiczny

c - sektor prywatny

1994 1995

I - V I I -X II I - VI I - XII

Przychody ogółem w inln z ł ... ^a ^19421,1 44061,1 28044,5 61384,3

b 15757,4 33511,0 19881,1 43299,0

c 3663,7 10550,1 8163,4 18085,3

Koszty uzyskania przychodów w min zł . a 19016.8 42816,6 27876,2 60057,4

b 15434,3 32620,7 20023,1 42718,7

c 3582,5 10196,0 7853,1 17338,7

(8)

6 Uwagi analityczne

dok. zestawienia

W yszczególnienie 1994 1995

a - ogółem b - sektor publiczny

c - sektor prywatny I - V I I - XII I - V I I - XII

Wynik finansowy brutto w min ^{z l} ^{. . . .} a 341,8 1037,8 217,4 1561,7

b 255,0 716,1 -102,1 809,7

c 86,8 321,7 319,5 751,9

Obciążenia wyniku finansowego brutto

w min z ł ... a 503,4 827,2 526,0 1041,8

b 452,0 667,8 390,2 726,9

c 51,4 159,4 135,9 314,9

Wynik finansowy netto w min z ł ... a -161,6 210,6 -308,7 519,8

b -196,9 48,3 -492,3 82,8

c 35,3 162,3 183,6 437,0

Wynik finansowy brutto, który w 1994 r. wyniósł 1037,8 min zł, w 1995 r. osiągnął wielkość 1561,7 min zł, (wzrost o 50,5%). Wielkości kształtujące ten wynik to:

■ zysk bmtto podmiotów rentownych 2559,0 min zł

■ strata brutto podmiotów deficytowych 997,3 min zł

Zbliżony był udział sektorów publicznego i prywatnego w tworzeniu wyniku finansowego brutto. W sektorze prywatnym ujemny wynik finansowy przedsiębiorstw deficytowych wyniósł 133,0 min zł i 885,0 min zł zysk przedsiębiorstw rentownych, co łącznie dawało 751,9 min zł zysku brutto w badanych prywatnych przedsiębiorstwach. W sektorze publicznym zysk brutto przedsiębiorstw rentownych w kwocie 1674,0 min zł był wyższy niż strata przedsiębiorstw deficytowych, która wynosiła 864,3 min zł. Tak więc łączny wynik brutto sektora publicznego był zyskiem w wysokości 809,7 min zł. W sektorze publicznym wypracowano 51,9% zysku (w sektorze prywatnym 48,1%).

Podmioty sektora prywatnego w 1995 r. stanowiły 71,0% ogółu badanych jednostek a ich przychody 29,5% przychodów ogółem (w 1994 roku odpowiednio 65,7% i 23,9%). Dynamika przychodów i kosztów w sektorze prywatnym była znacznie wyższa niż w sektorze publicznym.

W sektorze prywatnym dynamika przychodów (171,4%) przewyższała dynamikę kosztów (170,1%), a w sektorze publicznym wystąpiła sytuacja odwrotna(dynamiki odpowiednio: 129,2% i 131,0%).

Obowiązkowe obciążenia ogółem wyniku finansowego brutto w 1995 r. wzrosły w stosunku do poprzedniego roku o 25,9% przy wzroście o 50,5% wyniku finansowego brutto. W strukturze obciążeń wzrósł udział odpisów z tytułu podatku dochodowego z 65,7% w 1994 r. do 78,8% w 1995 r.

Podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych wynosił w sektorze publicznym 524,9 min zł a w sektorze prywatnym 296,3 min z ł .

(9)

Uwagi analityczne 7

Bardziej dynamiczny wzrost wielkości zysku brutto niż obciążeń wyniku finansowego brutto wpłynął na uzyskanie lepszych wyników finansowych netto w przedsiębiorstwach ogółem. Wpływ na ten stan rzeczy miało wprowadzenie procesów oddłużeniowych, podatku VAT (od 1993 r ), zmniejszenie podatku od wzrostu wynagrodzeń oraz stosowanie innych ulg zwolnień i odliczeń związanych np. z działalnością inwestycyjną.

Wynik finansowy netto podmiotów gospodarczych ogółem wyniósł w 1995 r. 519,8 min zł, z czego 82,8 min zł w sektorze publicznym i 437,0 min zł w sektorze prywatnym.

Wyniki finansowe badanych podmiotów gospodarczych w poszczególnych sekcjach działalności gospodarczej (w cenach bieżących) kształtowały się następująco:

W ynik finansowy brutto Obciążenia wyniku W ynik finansowy netto

W yszczególnienie 1994 1995 1994 1995 1994 1995

w min zł

O G Ó ŁEM 1037,8 1561,7 827,2 1041,8 210,6 519,8

w tym.

Przemysł1^ ... 719,9 1003,8 623,8 767,0 96,1 236,8 górnictwo i k o p aln ictw o ... -18,1 -307,1 157,1 96,3 -175,2 -403,5 działalność p ro d u k c y jn a... 404,1 843,8 331,3 494,7 72,8 349,0 zaopatrywanie w energię

elektryczną, gaz i w o d ę ... 333,9 167,1 135,4 176,0 198,5 291,2 B udow nictw o... 42,0 127,8 57,7 78,4 -15,7 49,3

Handel i napraw y... 208,2 270,7 97,7 119,1 110,5 151,6

Hotele i restauracje... 2,1 3,6 1,0 1,6 1,1 2,0

Transport, składowanie i łączność . . -9,4 42,8 17,7 29,9 -27,1 12,9

Obsługa nieruchomości i firm . . . . 48,3 92,2 23,2 39,6 25,1 52,6

Pozostała działalność usługowa,

komunalna, socjalna i indywidualna . 22,9 15,2 5,5 5,6 17,4 9,6

1) Obejmuje sekcje: "Górnictwo i kopalnictwo", "Działalność produkcyjna", "Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę".

(10)

Wzrosła liczba podmiotów rentownych w ogólnej liczbie podmiotów z 70,4% w 1994 r. do 75,2% w 1995 r. Udział podmiotów rentownych i nierentownych w sektorach własności przedstawiono na poniższym wykresie:

jednostki Q%

rentowne

P L P 1 sektor publiczny

32,0% j®dfn0! tki

deficytowe

rentowne

deficytowe

sektor prywatny

Strukturę podmiotów gospodarczych w podziale na podmioty rentowne i nierentowne przedstawiono poniżej:

W yszczególnienie a - 1994 r.

b - 1995 r.

Ogólna liczba podmiotów

Liczba podmiotów

rentownych nierentownych

w % ogólnej liczby

O G Ó ŁEM 1992 70,4 29,6

b 2186 75,2 24,8

sektor p u b lic z n y ... a 683 62,5 37,5

b 634 68,0 32,0

sektor p r y w a t n y ... a 1309 74,6 25,4

b 1552 78,1 21,9

(11)

dok. zestawienia

W yszczególnienie a - 1994 r.

b - 1995 r.

Liczba podmiotów Ogólna liczba

podmiotów rentownych nierentownych w % ogólnej liczby

w tym:

P r z e m y śl... a 591 73,4 26,6

b 661 76,6 23,4

górnictwo i ko p aln ictw o... a 32 68,8 31,2

b 33 54,5 45,5

działalność p ro d u k c y jn a... a 501 71,3 28,7

b 550 75,5 24,5

zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę a 58 94,8 5,2

b 78 93,6 6,4

B udow nictw o... a 472 69,1 30,9

b 525 75,0 25,0

Handel i n apraw y... a 352 68,5 31,5

b 438 71,7 28,3

Hotele i restau racje... a 25 84,0 16,0

b 27 88,9 11,1

Transport, składowanie i łą c z n o ś ć ... a 160 58,8 41,2

b 162 66,7 33,3

Obsługa nieruchomości i f i r m ... a 263 76,1 23,9

b 118 80,8 19,2

Pozostała działalność usługowa, komunalna, socjalna

i in d y w id u a ln a ... a 118 65,3 34,7

b 60 73,3 26,7

Na niskie wyniki finansowe w przemyśle miała w głównej mierze wpływ olbrzymia strata brutto i netto w górnictwie i kopalnictwie,gdzie strata brutto w 1995 r. wynosiła 307,1 min zł (1994 r. -

18,1 młn zł), a strata netto 403,5 min zł (1994 r. - 175,2 min zł).

(12)

Podstawowe relacje finansowe w badanych podmiotach gospodarczych przedstawiono w poniższym zestawieniu:

W yszczególnienie a - ogółem b - sektor publiczny c - sektor prywatny

1994 1995

I - V I I - XII 1 - VI I - XII

w %

Wskaźnik poziomu kosztów ... a 97,9 97,2 99,4 97,8

b 97,9 97,3 100,7 98,7

c 97,8 96,6 96,2 95,9

Relacja obciążeń do wyniku finansowego bnitto a 147,3 79,7 242,0 66,7

b 177,2 93,3 -382,0 89,8

c 59,3 49,6 42,5 41,9

Wskaźnik rentowności obrotu brutto ... a 1,8 2,4 0,8 2,5

b 1,6 2,1 -0,5 1,9

c 2,4 3,0 3,9 4,2

Wskaźnik rentowności obrotu n e t t o ... a -0,8 0,5 -1,1 0,8

b -1,2 0,1 -2,5 0,2

c 1,0 1,5 2,2 2,4

Relacja zobowiązań do należności i roszczeń . a 146,2 156,2 134,1 141,9

b 145,8 161,4 141,3 150,1

c 148,5 132,9 111,8 117,9

Wskaźnik płynności finansowej 1 stopnia^ . . a 8,6 12,3 8,3 9,9

b 7,2 10,7 7,0 8,6

c 17,6 20,8 13,5 14,9

Wskaźnik płynności finansowej II stopnia2^ . . a 84,5 84,4 82,9 80,4

b 82,9 80,5 77,7 75,2

c 95,6 105,5 102,9 99,8

Wskaźnik nłynności finansowej

III stopnia ’ ... a 113,0 112,0 114,3 112,0

b 109,5 105,3 107,0 104.0

c 136,5 148,1 142,7 141,6

1) Relacja środków pieniężnych łącznie z krótkoterminowymi papierami wartościowymi do zobowiązań krótkoterminowych, 2 ) Relacja należności i roszczeń, środków pieniężnych oraz papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych, 3) Relacja majątku obrotowego (zapasów, należności i roszczeń, papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu środków pieniężnych oraz rozliczeń międzyokresowych ) do zobowiązań krótkoterminowych.

W przemyśle rentowność obrotu brutto nic zmieniła się znacznie w 1995 r. w stosunku do roku poprzedniego i wynosiła 2,5%. Najwyższą rentowność w przemyśle (7,9%) odnotowano w sekcji zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę. W działalności produkcyjnej zaobserwowano poprawę wskaźnika rentowności obrotu z 2,7% w 1994 r. na3,9% w 1995 r. W górnictwie i kopalnictwie wystąpiło pogorszenie rentowności brutto odpowiednio z minus 0,2% do minus 2,2%, to znaczy o 2,0 punkty procentowe.

(13)

W działalności gospodarczej poza przemysłem rentowność brutto była wysoka w pośrednictwie finansowym (15,9%) i w pozostałej działalności usługowej komunalnej i indywidualnej (8,4%). Nastąpiła znaczna poprawa w stosunku do ubiegłego roku rentowności przedsiębiorstw transportowych. Rentowność brutto i netto w poszczególnych sekcjach działalności i sektorach własności ilustruje poniższy wykres:

Brutto Netto

•'

^{i S}

.< i

i

1S1I

^I

górnictwo i kopalnictwo sektor publiczny

działalność produkcyjna sektor publiczny sektor prywatny

; zaopatrywanie w eneri elektryczną, gaz i wodę

sektor publiczny sektor prywatny

budownictwo sektor publiczny sektor prywatny

handel i naprawy sektor publiczny sektor prywatny

transport, składowanie, łączność sektor publiczny sektor prywatny

sektor prywatny

ot sługa nieruchomości i fimi sektor publiczny

sektor prywatny %

8 12 16 -4 0 12 16

Rozkłady rentowności w wybranych sekcjach gospodarki narodowej kształtowały się następująco:

W yszczególnienie a -1994 r.

b -1 9 9 5 r.

Liczba podmiotów rentownych Liczba podmiotów deficytow ych

ogółem

o rentowności

ogółem

o rentowności

do 5,0 5,1 - 10,0 powyżej 10,1 -0,1 d o -5,0 -5,1 i mniej

w % w %

O G Ó ŁEM a 1403 54,7 21,1 24,1 589 44,8 55,2

b 1597 72,6 17,5 9,9 589 50,3 49,7

sektor publiczny a 427 44,3 29,0 26,7 256 32,0 68,0

b 410 71,9 17,6 10,5 224 35,7 64,3

sektor prywatny a 976 59,3 17,6 23,1 333 54,6 45,4

b 1187 72,8 17,5 9,7 365 59,2 40,8

(14)

dok. zestawienia

Liczba podmiotów rentownych Liczba podmiotów deficytowych

W yszczególnienie o rentowności o rentowności

a -1994 r.

b -1995 r. ogółem do 5,0 5,1 - 10,0 powyżej 10,1 ogółem -0,1 d o -5,0 -5,1 i mniej

w % W°/o

w tym:

P r z e m y sł... a b

434 496

39.2 65.3

28,3 21,2

32.5 13.5

157 165

35.0 40.0

65.0 60.0 górnictwo

i kopalnictwo . a b

22 16

36,4 68,8

18,2 31,2

45,4 10

17

30.0 47.1

70,0 52,9 działalność

produkcyjna . . a b

357 407

42.6 65.6

26,9 20,1

30,5 14,3

144 143

35,4 27,1

64,6 62,9 zaopatrywanie w

energię

elektryczną, gaz i w o d ę ... a

b

55 73

18,2 63,0

41,8 24,7

40,0 12,3

3 5

33,3 100,0

66,7

Budownictwo . . . . a b

326 383

54,6 72,8

22,1 19,6

23,3 7,6

146 142

34,9 43,7

65,1 56,3 Handel i naprawy . . a

b

241 307

80,1 88,6

13,3 9,1

6,6 2,3

111 131

61,3 61,7

38,7 33,6 Transport, składo

wanie i łączność . . a b

94 102

54,3 70,6

16,0 17,6

29.8 11.8

66 60

37,9 43,3

62,1 56,7 Obsługa nierucho

mości i firm . . . . a b

200 236

62,0 66,9

16,5 17,8

22,5 15,3

63 66

63,5 40,9

36,5 59,1 Pozostała działalność

usługowa komu

nalna, socjalna

i indywidualna . . . a b

77 42

45,4 66,9

19,5 17,8

35,1 15,3

41 18

56.1 59.1

43.9 40.9

Wśród podmiotów rentownych najwięcej, gdyż prawie trzy czwarte (72,6%) charakteryzowało się rentownością do 5%. Jedynie około jedna dziesiąta przedsiębiorstw rentownych osiągnęło zysk powyżej 10%. Zmalał udział przedsiębiorstw wykazujących zysk powyżej 5%;

w 1994 r. zysk taki zgłosiło ponad 45% rentownych przedsiębiorstw, gdy w 1995 r. około 27%. Wśród podmiotów deficytowych nieco więcej niż połowa (50,3%) wykazała stratę niższą niż 5%, przy czym w sektorze prywatnym sytuacja przedsiębiorstw deficytowych była bardziej korzystna, gdyż stratę większą niż 5% wykazało jedynie 40,8% przedsiębiorstw (sektor publiczny - 64,3%).

(15)

Uwagi analityczne 13

Udział przedsiębiorstw rentownych w przemyśle wyniósł około 77% (1994 r. - 73%) w tym najwięcej było rentownych przedsiębiorstw w zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz i wodę (93,6%), około trzech czwartych (75,5%) w przemyśle oraz około połowy (54,5%) w górnictwie i kopalnictwie.

W przemyśle aż 65% podmiotów rentownych zgłosiło niski zysk do 5% (w 1994 r. jedynie 39%);

powyżej 10% zysku wykazało 13,5% przedsiębiorstw rentownych (1994 r. - 32,5%).

W budownictwie (gdzie 75% ogółu przedsiębiorstw było rentownych) wśród przedsiębiorstw rentownych wyższe zyski niż 5% wykazało 27% podmiotów, w tym ponad 7% zyski wyższe niż 10%.

Przedsiębiorstwa nierentowne budownictwa w większości (56,3%) wykazały stratę wyższą niż 5%.

W 1995 r. 67% ogółu przedsiębiorstw sekcji: transport składowanie i łączność było rentownych. Działalność w zakresie transportu, składowania i łączności przyniosła w zakresie przedsiębiorstw rentownych względny poziom zysku niższy niż w 1994 r. W roku ubiegłym omawiane jednostki w dwunastu procentach wykazały zysk brutto wyższy od 10% (1994 r. - 30% jednostek).

M ajątek ob rotow y w 1995 r. miał wartość 16,9 mld zł, z czego w 63% składał się z należności i roszczeń, w 25% z zapasów, oraz w 8% ze środków pieniężnych. Struktura majątku obrotowego w stosunku do 1994 r. zmieniła się, zmalał udział należności i roszczeń, oraz środków pieniężnych, wzrósł udział zapasów, co ilustruje poniższy wykres:

z a p a s y 23,0%

środki p ie n ię żn e 10,5%

p o zostałe

na le żn o śc i i ro s zcze n ia

p o zo s tałe z a p a s y

24,7%

środki p ie n ię żn e 8.3%

n a le żn o śc i i ro s zc ze n ia

1 9 9 4 1 9 9 5

Ł ączn e zad łu żen ie z tytułu k red ytów p ożyczek i innych zob ow iązań wynoszące w 1994 r.

w badanych przedsiębiorstwach 16,5 mld z ł , wzrosło w 1995 r. do 20,2 mld zł tj. o 22,1%. Główny składnik zadłużeń stanowiły zobowiązania krótkoterminowe -15,1 mld zł (71,2%). W zobowiązaniach długoterminowych w kwocie 5,1 mld zł ponad połowę stanowiły kredyty bankowe.

W zadłużeniach krótkoterminowych największy był udział zobowiązań z tytułu dostaw i usług (44,3%). Zobowiązania wobec ZUS i z tytułu podatków stanowiły odpowiednio 10,8% i 7,4%

zadłużeń krótkoterminowych, a kredyty bankowe 12,8%.

(16)

Struktura przychodów według sektorów własności w 1995 r.

Rentowność obrotu brutto i netto

%

• A •

_----

V • ^J A A •

V

* •

• • •

■ ■

. •

^'W

^'

■ ■ ■ .

■ ■

I I-II I-III l-IV l-V l-VI I-Vil I-VIIII-IX l-X l-XI I-XII

1994

I-II I-III l-IV l-V l-VI I-VII I-V IIII-IX l-X l-XI I-XII

1995

b ru tto n etto

(17)

15

Rentowność obrotu brutto w górnictwie i kopalnictwie i pozostałych sekcjach działalności

l-IV l-V l-VI l-VII I-VIIII-IX l-X l-XI I-XII

1994

I I-II I-III l-IV l-V l-VI l-VII l-V IIII-IX l-X l-XI I-XII

1995 Ü górnictwo i kopalnictwo

■ pozostałe sekcje

Podmioty rentowne i nierentowne

struktura liczby podmiotów struktura przychodów ogółem

100 %

80 -

60 -

40 -

20 ^-

0 - “

udział podmiotów rentownych [ l udział podmiotów nierentownych

%

(18)

16

66,3%

64,0%

Płynność finansowa w 1995 r.

Stan na koniec roku

górnictwo i kopalnictwo

działalność produkcyjna

zaopatryw anie w energię elektryczną, g az i wodę

budownictwo

handel i napraw y

hotele i restauracje

transport, składow anie i łączność

obsługa nieruchom ości i firm

60

1994

■

¹⁹⁹⁵

Struktura majątku obrotowego Stan na koniec roku

zapasy

należności i roszczenia środki pieniężne inne

(19)

17

Struktura zobowiązań krótkoterminowych i długoterminowych podmiotów gospodarczych według sekcji EKD w 1995 r.

Stan na koniec roku

zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę

inne sekcje handel i naprawy

Struktura zobowiązań krótkoterminowych podmiotów gospodarczych według sektorów własności w 1995 r.

Stan na koniec roku

kredyty bankowe

zobowiązania z tytułu:

dostaw i usług

podatków

ubezpieczeń społecznych

inne

B

10 20 30 40

II!

50

raa

60 70

%

(20)

Tabl. 1. Przychody i koszty ich uzyskania w podmiotach gospodarczych

Przychody z całokształtu działalności Koszty uzyskania przychodów

WYSZCZE

GÓLNIENIE ogółem

sprzedażyze produktów

ze sprzedaży

towarów materiałówi

pozostałe przychody opcracyjnt

przychody

finansowe ogółem ze sprzedaży produktów

wartość sprzeda

towarównych i materiałów

w cenie skupu

pozostałe koszty operacyjne

koszty finansowe

w tysiącach złotych

O G Ó Ł E M . 61384279 42269789 15727551 1761619 1625320 60057436 42458428 14018546 1463952 2116510 sektor publiczny. 43299028 33098036 7416167 1485220 1299605 42718688 33279324 6548049 1198788 1692527

własność Skarbu

Państwa... 28314191 20763449 5456299 1109087 985356 28107566 21326435 4727710 842522 1210899 własność

państwowych

osób prawnych. 13247522 11274290 1428855 290994 253383 12976881 10867112 1332809 324242 452718 własność

komunalna.. .. 874265 619867 168563 75055 10780 831622 633516 179969 9511 8626 własność

mieszana

(publiczna).. . . 863050 440428 362451 10084 50087 802620 452261 307562 22513 20284 sektor prywatny . 18085251 9171754 8311384 276398 325715 17338748 9179104 7470497 265164 423983

własność prywatna

krajowa... 12844149 6658975 5745814 245442 193918 12369165 6743862 5138474 201710 285119 własność

zagraniczna . . . 1116310 781301 310073 10611 14325 1063100 753902 254401 14072 40725 własność

mieszana

(piy watna). . . . 4124793 1731479 2255497 20345 117472 3906483 1681339 2077622 49382 98140 w tym:

"PRZEMYŚL"0 41492598 35573696 3343738 1430214 1144950 40731362 34648679 3183990 1238204 1660489 sektor publiczny. 35525143 30724358 2459620 1273958 1067207 35097548 30075445 2441134 1093191 1487778 sektor prywatny. 5967455 4849338 884118 156256 77743 5633814 4573233 742856 145013 172712 GÓRNICTWO

I KOPAL

NICTWO 13801795 12218137 124908 1069798 388952 14218857 12818839 106797 708771 584450 sektor publiczny. 13603534 12086594 114470 1014266 388204 13992729 12671443 97629 653539 570118

sektor prywatny. 198261 131544 10437 55532 748 226128 147395 9168 55233 14332

w tym:

Ciómictwo węgla kamiennego i brunatnego;

wydobywanie

torfu... 13433868 11883816 118311 1055628 376113 13883747 12506760 99659 701444 575884 sektor publiczny. 13243047 11756015 107924 1003724 375384 13664700 12366203 90501 646235 561761

sektor prywatny. 190821 127799 10388 51904 730 219047 140557 9158 55209 14123

Pozostałe górnictwo

i kopalnictwo . . . 252681 221935 6365 14145 10236 226658 204477 7001 7109 8071

sektor publiczny. 245241 218193 6315 10516 10217 219577 197637 6992 7086 7862

DZIAŁALNOŚĆ

PRODUKCYJNA 21760241 19422525 1394892 248721 694103 21047226 18344473 1236290 463701 1002762 sektor publiczny. 16179683 14865641 547245 148754 618043 15814112 14073284 521841 374226 844761 sektor piy w atny. 5580558 4556886 847646 99966 76060 5233114 4271191 714448 89475 158000

(21)

19

Tabl. 1. Przychody i koszty ich uzyskania w podmiotach gospodarczych (cd.)

WYSZCZE

GÓLNIENIE ogółem ze sprzedaży produktów

ze sprzedaży

towarów materiałówi

pozostałe przychody operacyjne

przychody

nych towarów

i materiałów

pozostałe koszty operacyjne

w tysiącach złotych Produkcja artyku

łów spożywczych

i napojów... 2358892 2059973 232316 32898 33705 2243065 1928061 214382 39707 60915 sektor publiczny. 688360 596242 59457 4084 28577 659135 537505 73890 13388 34352 sektor prywatny. 1670532 1463731 172859 28814 5128 1583930 1390556 140491 26319 26564 Produkcja tkanin . 250271 231970 13911 2570 1820 239770 217915 12715 6805 2335

sektor prywatny . 19993 13892 5092 750 259 18378 13130 4323 487 438

Produkcja odzieży

oraz futrzarstwo. . 257713 176248 75576 2784 3105 251653 217162 19101 4196 1119^

sektor prywatny . 241159 161225 74541 2682 2711 230746 200888 18159 2574 9125 Obróbka skóry

i produkcja

wyrobów ze skóry 54332 47820 4220 1117 1175 65358 50981 3427 1478 9472

sektor prywatny . 19912 18184 1366 276 86 19686 17816 1087 443 340

Produkcja drewna i wyrobów z drewna oraz ze

słomy i wikliny .. 134931 85512 47628 1163 628 132383 83774 45546 1328 1735

sektor prywatny. 61645 33408 27763 147 327 59648 30058 28805 239 546

Produkcja celulo

zowo* papiernicza 108962 100976 5823 1919 244 104157 96088 5167 1937 965

Działalność wydawnicza

i poligraficzna .. 189520 129544 53256 3269 3451 195941 97988 82485 3907 11561 sektor prywatny . 170469 111615 52996 2817 3041 177999 91483 71981 3425 11110 Produkcja koksu,

przetworów ropy naftowej

i pochodnych. . . . 2160376 2016521 98902 5133 39820 2151317 1993286 94023 30167 33841 sektor publiczny. 2132821 2012175 75913 4985 39748 2124791 1988041 73065 30076 33609 Produkcja chemi

kaliów i wyrobów

chemicznych . . . . 635038 577920 40248 5563 11307 605279 547031 29997 10944 17307

sektor publiczny 465897 427050 25620 3767 9460 455953 411253 20040 9315 15345

sektor prywatny 169141 150870 14628 1796 1847 149325 135777 9957 1629 1962

Produkcja wyro

bów z gumy i tworzyw

sztucznych... 822188 738864 58729 6703 17892 766465 683642 35986 12253 34584

sektor prywatny. 391061 333138 49833 2978 5112 344552 296979 27762 2278 17533

(22)

20

Tabl. 1. Przychody i koszty ich uzyskania w podmiotach gospodarczych (cd.)

WYSZCZE

GÓLNIENIE ogółem ze sprzedaży produktów

ze sprzedaży

towarów i materiałów

pozostałe przychody operacyjne

przychody

nych towarów

i materiałów

pozostałe koszty operacyjnt

w tysiącach złotych Produkcja wyro

bów z pozosta

łych surowców

niemetalicznych. . 620314 564829 28337 12838 14310 608849 522740 27208 21265 37636 sektor publiczny. 433342 401089 9037 11047 12169 431359 378911 9332 18809 24307 sektor prywatny . 186971 163739 19300 1791 2141 177490 143829 17876 2456 13329 Produkcja metali . 8743653 8123044 120797 61153 438659 8492842 7654750 106926 155220 575946 sektor publiczny. 8642372 8027572 115641 60956 438203 8391794 7560143 101692 155095 574864

sektor prywatny . 101281 95472 5156 197 456 101048 94608 5233 125 1082

Produkcja wyro

bów z metali (bez maszyn

i urządzeń)... 1390606 1032410 308814 17738 31644 1299140 961780 281083 19290 36987

sektor prywatny. 931134 611627 284403 8688 26416 874655 571431 260293 11894 31037 Produkcja maszyn

i uiządzeń... 2216460 1974407 137945 38816 65292 2161138 1822467 128309 100677 109685 sektor publiczny. 1589798 1422968 83385 32154 51291 1579964 1321346 74926 94297 89395 sektor prywatny . 626663 551441 54560 6662 14000 581175 501122 53383 6380 20290 Produkcja maszyn

i aparatury

elektrycznej... 667381 620981 14974 18823 12603 636037 577568 14812 17298 26359 sektor publiczny. 435373 407975 12487 5258 9653 411102 370033 11140 9755 20174

sektor prywatny . 232007 213004 2487 13565 2951 224935 207535 3672 7542 6186

Produkcja sprzętu i aparatury radiowej, telewizyjnej

i komunikacyjnej. 45640 39041 2971 3278 350 37423 31892 3016 1254 1261

sektor prywatny . 40793 35108 2789 2552 344 29590 26272 2721 66 531

Produkcja instru

mentów medycz - nych,precyzyjnych i optycznych, ze

garów i zegarków. 113201 71129 26019 13958 2095 103042 66191 19131 14505 3215

sektor prywatny . 67343 30267 23476 13123 477 57266 26900 16827 12786 753

Produkcja pojaz

dów mechanicz

nych, przyczep

i n aczep ... 282980 263428 4204 7340 8008 246271 228257 3298 4176 10540

sektor prywatny . 282980 263428 4204 7340 8008 246271 228257 3298 4176 10540

Produkcja pozosta

łego sprzętu

transportowego .. 174054 160561 6227 4040 3226 187000 162077 7658 6968 10297

sektor prywatny . 19249 15122 1673 1678 776 20854 14961 3866 1056 971

Finanse podmiotów gospodarczych w województwie katowickim. 1995

podmiotów

gospodarczych

w województwie katowickim

1995

maj 1996

U W A G I M E T O D Y C Z N E

Podstawowe pojęcia zawarte w publikacji

Relacje i wskaźniki ekonomiczne zawarte w publikacji

UW AGI A NA LITYCZNE

Brutto Netto

•'

.< i

1S1I

Struktura przychodów według sektorów własności w 1995 r.

Rentowność obrotu brutto i netto

• A •

V • J A A •

* •

• • •

■ ■

. •

'

■ ■ ■ .

■ ■

Rentowność obrotu brutto w górnictwie i kopalnictwie i pozostałych sekcjach działalności

Podmioty rentowne i nierentowne

Płynność finansowa w 1995 r.

Stan na koniec roku

■

Struktura majątku obrotowego Stan na koniec roku

Struktura zobowiązań krótkoterminowych i długoterminowych podmiotów gospodarczych według sekcji EKD w 1995 r.

Stan na koniec roku

Struktura zobowiązań krótkoterminowych podmiotów gospodarczych według sektorów własności w 1995 r.

Stan na koniec roku

B

II!

raa

20

V • ^J A A •

^'