Wincenty Urban
Działalność Sekcji Historii Kościoła w
latach 1964-1977
Studia Theologica Varsaviensia 16/1, 221-226
16 (1978) nr 1
W IN CEN TY U R B A N
D Z IA Ł A L N O ŚĆ SEK C JI H ISTO RII KOŚCIO ŁA
W L A T A C H 1964— 1977 *
T r e ś ć : I. Organizacja sekcji j II. Udział w kongresach teologów pol skich; III. W łasne zjazdy sekcji; IV. D ziałalność naukowo-wydawnicza.
I. ORGANIZACJA SEKCJI
_W 1958 r. na zjeździe teologów polskich w Lublinie pow stały sek cje w ykładow ców poszczególnych przedm iotów. Rozpoczęła w tedy m. in. działalność sekcja historii Kościoła, której pierwszym przew odni czącym został ks. bp Cz. F a 1 к o w s к i.
W czasie zjazdu sekcyjnego historyków w Lublinie 24 VI 1964 r. został w ybrany now y zarząd, w skład którego w szedł w ów czas jako przewodniczący ks. bp W. U r b a n z W rocławia, wiceprzew odniczący ks. prał. dr S. H a i n z Poznania i ks. prof. dr H. W y c z a w s k i z ATK oraz jako sekretarz ks. prof. dr B. K u m o r z KUL. P onie w aż na zjeździe pow stał projekt opracowania podręcznika do historii Kościoła, źródłowo-paleograficznego, dlatego do zarządu dokooptowa no jeszcze ks. prof. dr H. R y b u s a i ks. prał. J. A t à m a n a . Jako najbliższe zadania w ytyczono w ów czas przygotowanie udziału profeso rów sem inariów duchownych diecezjalnych i zakonnych w kongresie teologów polskich, jaki m iał się odbyć na KUL w 1965 r. oraz pod ręcznika pt. Z arys p o czątkow ych d zie jó w K ościoła w Polsce.
W czasie zjazdu sekcji w Opolu w 1967 r. został w ybrany zarząd
w dotychczasowym składzie. Podobnie postąpiono w czasie zjazdu
w O l s z t y n i e w 1970 r. W Częstochowie w 1973 r. w ybrano zarząd w składzie: ks. bp W. U r b a n , ks. H. W y c z a w s k i , ks. prał. B. P r z y b y s z e w s k i i ks. B. K u m o r . Ten sam zarząd zaakcepto w ano na zjeździe w P ieniężnie w 1976 r.
Sekcja organizowała co roku zjazdy czyli seminaria naukowe, zw a ne początkowo dniami skupienia. W om awianym okresie zjazdy takie odbyły się kolejno: w Lublinie, w e W rocławiu, w Poznaniu, w Opolu w K atow icach-Panew nikach, w Łodzi, w Olsztynie, w Tarnowie, na Górze św. Anny, w Częstochowie, w Niepokalanowie, w Przemyślu, w Pieniężnie, w Sandomierzu. Ogólnie na 14 zjazdów, 10 z nich odbyło się w seminariach diecezjalnych, a 4 w zakonnych. W każdym ośrod ku członkow ie sekcji spotykali się z ogromną życzliw ością i gościn nością księży biskupów ordynariuszy oraz przełożonych sem inaryjnych i zakonnych.
2 2 2 W IN C E N T Y U R B A N [2]
W 1970 r. ogłoszony został R egulam in dla S ek cji specjalistyczn ych
profesorów W yższych U czelni Teologicznych w Polsce, który ustalił,
że władzą zwierzchnią sekcji jest Kom isja Studiów i Sem inariów Epi skopatu Polskiego; spraw y naukowe podlegają podkom isji studiów, sprawy zaś dydaktyczne — podkomisji sem inariów. Na czele sekcji
stoi zarząd w ybierany na zw yczajnym posiedzeniu sekcji na okres
trzech lat. Udział profesorów w pracach sekcji jest obowiązkowy. Za daniem sekcji jest organizowanie dorocznych spotkań członków sekcji w celu om awiania spraw naukowych i dydaktycznych danej sp ecjali zacji, przygotow yw anie i doskonalenie programów nauczania, w sp ół praca w organizowaniu i udział w kongresach teologów polskich, in i cjow anie oraz współpraca naukowa i popularyzacyjna członków sekcji. Zgodnie z życzeniem Kom isji Studiów i Sem inariów, wyrażonym w p i śmie z dn. 17 IV 1967 r., podpisanym przez ks. bp L. K a c z m a r k a , aby spotkania sekcji historycznej nie odbywały się „nigdy w drugiej połowie w rześnia”, zebrania i seminaria naukowe sekcji historycznej mają m iejsce zaw sze w pierwszym tygodniu po W ielkanocy.
II. UDZIAŁ W KONGRESACH TEOLOGÓW POLSKICH W m inionym okresie sprawozdawczym m iały m iejsce trzy kongresy teologów polskich, tj. w Lublinie w 1966 i 1971 r. oraz w M ogile w 1976 r., w których uczestniczyli również członkow ie sekcji historycz nej. Na kongresie w 1966 r. w ygłosił prelekcję ks. prof. St. L i b r o w - s к i pt. Zadania polskich h isto ry k ó w i a rch iw istó w kościelnych w n ad
chodzącym tysiącleciu oraz ks. prał. St. H a i n pt. D yd a k ty k a nauki historii K ościoła w n o w ym tysiącleciu. W czasie kongresu w 1971 r.
wygłoszono na sekcji następujące wykłady: ks. bp J. O b ł ą k , B ada
nia K opern ikańskie (autor przedstaw ił w yniki w łasnych badań nad n ie
znanym rękopisem Mikołaja Kopernika; na ten sam tem at m ów ił także na plenum kongresu); ks. prof. J. W o l n y , Z p ro b le m a ty k i k a zn o d zie j
stw a średniow ieczn ego; ks. bp W. U r b a n , Z d zie jó w du szp a sterstw a w arch idiecezji w ro cła w sk iej w czasach n ow ożytn ych do X IX w ieku ;
ks. doc. M. B a n a s z a k , P oselstw a obedien cyjn e w X V I w iek u i ich
znaczenie; ks. doc. Z. Z i e l i ń s k i , P o stu la ty rządu pru skiego w obec arcybp. gnieźnieńskiego i poznańskiego w m om encie w y b o ru M ieczy sław a Ledóchow skiego w 1865 r.; ks. prof. В. K u m o r , W yk ła d h isto rii Kościoła w n o w ym R atio S tudiorum ; ks. prof. M. R e c h o w i c z , Plan d zie jó w teologii w Polsce oraz P otrzeba podręczn ika historii K o ścioła powszechnego; ks. J. P a t e r, M oralność społeczeń stw a p o lsk ie go na przełom ie X V I i X V II w iek u w św ietle kazań o. Fabiana B u kowskiego; ks. J. M a ń d z i u k , B iblioteka parafialna p r z y kolegiacie św . Jakuba w N ysie na O polszczyźnie.
W czasie kongresu w 1976 r. członkowie sekcji historycznej przed staw ili następujące referaty: ks. bp W. U r b a n , B iblioteka K anonika
Jerzego W aw rzyń ca Budaeusa a Lohr; ks. А. В а с i ń s к i, Praca cha ry ta ty w n a m isjon arzy w Polsce 1651—1939; ks. B. K u m o r, Obsada bisk u p stw a krakow skiego 1850—1914; ks. J. S w a s t e k, Duchowość św. B rygidy; ks. J. D ę b s k i , M ecenaty a rty sty c zn e w h istorii b isk u p s tw a w rocław skiego; ks. J. P a t e r , O prym acie pa p iesk im w nauce Abraham a B zow skiego; ks. J. M a ń d z i u k , O bibliotece parafialn ej p rzy kościele św. Jakuba w Nysie.
3
III. WŁASNE ZJAZDY SEKCJI
Na zjeździe w 1964 r. ustalono tem atykę prac na okres najbliższych trzech lat. Na 1965 r. wyznaczono tem at U t om nes unum sint, tj. w kład Kościoła w Polsce w dzieło zjednoczenia, na 1966 r. w związku z pol skim m illennium miano opracować Docete om nes gentes, a na 1967 r. pozostawiono tem atykę do wyboru poszczególnym prelegentom, zgodnie z ich w łasnym i zainteresow aniam i naukowym i. Brano też pod uwagę rocznice lub w ydarzenia w dziejach Kościoła w Polsce. Do takich w y darzeń należało np. 20-lecie Ziem Zachodnich i Północnych Polski, 700-
-lecie kanonizacji św. Jadwigi, 150-lecie seminarium duchownego
w Tarnowie, 300-lecie śm ierci ks. Augusta Kordeckiego, 600-lecie d ie cezji przemyskiej.
Zjazdy rozpoczynano uroczystą Mszą św., koncelebrowaną z uczest nikam i zazwyczaj pod przewodnictwem m iejscowego biskupa, który w ygłaszał aktualną hom ilię. Na Jasnej Górze i w N iepokalanow ie ho m ilie głosił ks. bp W. U r b a n .
Zjazd w e W rocławiu (21—22 IV 1965 r.) poświęcony tem atyce Ut
om nes unum sin t obejm ow ał następujące wykłady: ks. J. K o c e n i a k , K ościół p olski a unia księcia Daniela Ruskiego; ks. K. D o l a , P róby unii kościelnej J agiełły i m e tro p o lity G rzegorza Cam blaka; ks. J. A t a
m a n , Unia floren cka w m onarchii Jagiellonów; ks. bp W. U r b a n ,
G eneza unii b rze sk ie j i u d zia ł w n iej K ościoła polskiego; ks. K. S t a-
n i e c k i , K ościół łaciński w Polsce w obec unii b rze sk ie j w X V II
i X V III w ie k u ; ks. Z. O b e r t y ń s k i , Unie O rm ian polskich; ks. Z.
S t a r n a w s k i , K ościół łaciński w obec unii kościelnej na ziem iach
zabran ych i C h elm szczyżn ie; ks. E. P i s z c z , S tosun ki m ię d zy p ro te sta n ta m i i k a tolikam i w Polsce w okresie przedrozbiorow ym .
W roku m ilenijnym 1966 zjazd odbyty w Poznaniu pod ogólnym hasłem D ocete om nes gen tes zajął się problem em chrystianizacji kra jów europejskich, w której Polska odegrała w iększą lub m niejszą ro lę. W ygłoszono w ów czas prelekcje: ks. G. P. K l a p u c h , W p ły w P ol
sk i na ch rystian izację S k an dyn aw ii i W ęgier; ks. K. D o l a , C h ry stia nizacja J a d tw in g ó w i u d zia ł w n iej K ościoła polskiego; ks. T. Ż e-
b r o w s к i, C h rystian izacja L itw y; ks. Z. S t a r n a w s k i , A kcja fran -
k isto w sk a w Polsce; ks. A. S c h 1 e tz, M isja polska w Chinach; ks. K.
D r z y m a ł a , M isja polska w R odezji; o. C. B a r a n , M isja polska na
Sachalinie i w Japonii; ks. Z. K a c z m a r e k , Rola Polonii zagran icz n ej w m isjach.
M iejscem zjazdu w 1967 r. było Opole. Uwzględniono w ów czas 700- -lecie kanonizacji św. Jadwigi Śląskiej oraz przedstawiono następują ce referaty: ks. K. D o l a , Na 700-lecie kanonizacji św . Jadw igi 1267— 1967; ks. H. W y c z a w s k i , Z aktu aln ych zagadnień m etodologii ko-
ścielno-historyczn ej; ks. B. K u m o r , O n ow ą form ę podręczn ika h i storii Kościoła; ks. bp J. O b ł ą k, D ziałalność kulturalna bisku pów w arm iń skich ; ks. Z. S t a r n a w s k i , O S kardze jako h isto ryk u ;
ks. M. B a n a s z a k , P oczątki sem in ariów w Polsce; ks. D. W o j t y- s к a, Polacy na soborze tryden ckim ; ks. T. S 1 i w a, R ozw ój p ro te sta n
ck iej reform acji w diecezji p rze m y sk ie j w X V I w ieku ; s. M. T r z e -
c i e s k a , K sięża polscy w Tunce po pow stan iu styczn io w ym ; ks. L. P i e c h n i k , Co jezu ici w n ieśli nowego na polu szkoln ictw a w Polsce
w X V I w ieku.
W 1968 r. sekcja historyczna zebrała się w Katowicach — Panew ni-
224
W IN C E N T Y U R B A N[4]
J eszcze z zagadnień m etodyczn ych kościelno-historyczn ych; ks. G. K l a -
p u с h, W p ły w przem ian gospodarczych w czasach n o w o żytn ych na ż y
cie religijn e i m oralne ludności Górnego Ś lą sk a ; ks. K. G a b r y e l , P iotr T om icki jako bisku p — duszpasterz', ks. A. R o m a ń c z u k , G e n eza i początki diecezji w ig iersk iej; ks. А. В а с i ń s к i, S praw a p ara fii personalnych w d ie ce zji g d a ń sk iej; ks. H. R y b u s , P rym as M aciej D rze w ic k i; o. P. K i e l a r , P roblem stu diu m generalnego dom inikanów w K rakow ie; ks. W. J a ń c z a k , Na 400-lecie śm ierci św . Stanisław a K o stk i 1568—1968; ks. A. S z o r c, „Relatio statu s” bisk u p ó w w a rm iń skich w X V II i X V III w . do R zym u o stan ie diecezji; o. M. B r u -
d z i s z, P oczątki re fo rm y program u nauczania w sem inariach du ch ow
nych po u stanow ieniu K o m isji E dukacji N arodow ej; ks. S. H a i n , P o w stan ie bisk u p stw a poznańskiego.
W czasie zjazdu w Panewnikach postulowano konieczność koordy nacji prac historycznych, stworzenia centralnego ośrodka badań ko ścielno-historycznych. w yszukiw ania odpowiednich kandydatów i k ie rowania ich na studia specjalistyczne. Do uczestników zjazdu przy słał ks. S t e f a n k a r d . W y s z y ń s k i specjalne pism o z dn. 22 IV 1968 r., w którym podkreślił, że „zagłębianie się w naszą przeszłość ko ścielną w Polsce i przekazyw anie w iedzy o niej ma doniosłe znaczenie dla form acji przyszłych pokoleń Ludu Bożego w Polsce”.
W 1969 r. historycy kościoła zgrom adzili się w sem inarium duchow nym w Łodzi. Tem atyka zjazdu poświęcona była sprawom życia ko-
ścielno-religijnego w Polsce w latach 1918—1945 ze szczególnym
uw zględnieniem losów Kościoła katolickiego w czasie okupacji. W ygło szono referaty: ks. B. K u m o r, O rganizacja Kościoła w Polsce 1918—
1925; ks. S. B o ń k o w s k i . K ościół w Polsce w obec k w e stii robotn i c z e j 1918—1939; ks. E. P i s z c z . P ro te sta n tyzm p o lsk i 1920—1939;
ks. Z. Ś m i g i e l , K ościół kato lick i na terenach w cielon ych do R zeszy
1939—1945; ks. bp W. U r b a n . K ościół w m etro p o lii lw o w sk ie j podczas okupacji; ks. M. P a s z k i e w i c z . M etropolia w ileń ska w latach okupacji; ks. H. W y c z a w s k i , S praw a tzw . neounii w okresie m ię d zy w o je n n ym (obrządku bizantyńskiego); ks. T. Ś l i w a, K ościół unicki w Polsce 1918—1939; ks. T. T a t a r u j, K ościół pra w o sła w n y a u tokefaliczn y w Polsce 1920—1939. Ponadto w związku z accom odata renovatio programu w ykładów sem inaryjnych zebrano od profesorów
i w ykładow ców historii Kościoła uw agi i w ypow iedzi na ten temat. Dla uczczenia X X V -lecia polskiej organizacji kościelnej w diece zji w arm ińskiej odbyto zjazd w 1970 r. w Olsztynie, gdzie korzystano z gościnności ks. bp. J. D r z a z g i . Tematyka w ykładów dotyczyła dziejów Kościoła katolickiego w Polsce w okresie niew oli, zwłaszcza roli duchowieństwa w czasie powstań narodowych: ks. M. Z a h a j - k i e w i с z, K ościół w zaborze au striackim w obec pow stan ia narodo
w ego i rzezi g a lic y jsk ie j 1846 r.; ks. J. W y s o c k i , H ierarchia K ościoła polskiego w obec pow stan ia listopadow ego; o. J. M a z u r e k , U dział zakon ów w pow staniach n arodow ych 1830 i 1863 r.; ks. A. S z o r c , D uchow ieństw o parafialne w obec pow stania narodow ego 1830 i 1863 r.;
ks. Z. Z i e l i ń s k i , D uchow ień stw o w ielkopolskie w obec pow stania
narodowego 1848 r.; ks. F. S t o p n i a k , Grób św . Piotra.
W 1971 r. obrady sekcji odbyły się w sem inarium duchownym
w Tarnowie obejmując następujący program: ks. bp J. O b ł ą k , For
m acja in telektu aln a i duchow a du ch ow ieństw a w średniow ieczu;
ks. L. P i e c h n i k . Sem inaria diecezjaln e w Polsce przed ro zb io ro w ej
w X I X w . na ziem iach polskich; ks. J. S w a s t e k , W yższe stu d ia te o logiczne w okresie n iew oli n arodow ej na ziem iach p olskich ; ks. bp M.
R e c h o w i c z , Ruch teologiczny w Polsce w okresie m ię d zy w o je n n ym
1918—1939; ks. R. B a n a c h , P oczątki sem in ariu m duchownego w T a r nowie; ks. J. D u k a ł a , F orm acja duchow a w sem inariach p ro w a d zo nych p rze z k się ży m isjon arzy; ks. M. B r u d z i s z , S em in aria p ro w a dzone p rze z bartoszków .
W 1972 r. spotkanie członków sekcji m iało m iejsce na Górze św. A n ny. Omówiono następujące tem aty: ks. E. P i s z c z , S tolica A postolska
w obec p ierw szego rozbioru Polski; ks. K. G a b r y e l , N un cjatura p o l ska i je j działalność p olityczn a w okresie p ierw szego rozbioru Polski;
ks. T. Ł a ś , D ziałalność polityczn o-kościeln a n u n cjatu ry p olskiej w okresie drugiego i trzeciego rozbioru Polski; ks. А. В а с i ń s к i, P oczątki d ie ce zji gdań skiej; ks. W. J e m i e 1 i t y, D ziałalność p o li tyczn a ep iskopatu polskiego w okresie rozbiorów ; ks. A. N o w a k, P ostaw a episkopatu polskiego w obec w ła d z zaborczych.
Z okazji 300-lecia śm ierci ks. A. K o r d e c k i e g o zjazd w 1973 r. odbył się na Jasnej Górze w Częstochowie. Przedstawiono referaty: o. H. C z e r w i e ń , Obrona C zęstoch ow y w św ie tle ostatnich badań; ks. J. K o r e w a , K on federacja w arszaw ska; ks. A. S z o r c , K a rd yn a ł
S ta n isła w H ozjusz i odnow a potryd en ck a na W arm ii; ks. J. К г а с i k, D u szpasterstw o parafialn e w d ie ce zji k ra k o w sk iej w dobie saskiej;
ks. W. J e m i e 1 i t y, U trzym a n ie du ch ow ień stw a w X I X w . w K r ó
le stw ie Polskim ; ks. J. P a w l i k , M o ty w y deglom eracji w sieci p a
rafialnej górnośląskiego okręgu p rzem ysłow ego na p rzełom ie X I X
i X X w.; ks. J. S w a s t e k , S w . B rygida i p oczątki ro zw o ju zakonu b ry g id ek i b ry g itó w w Polsce i S zw ecji; ks. M. P a s z k i e w i c z ,
C h rystian izacja Pom orza p rze z bisku pa Bernarda i św . O tton a z Bam - bergu; ks. F. S t o p n i a k, U dział K ościoła polskiego w w alce z oku pa n tem niem ieckim w II w ojn ie św ia to w e j; ks. A. B a c i ń s k i , M ar tyrologiu m kapłan ów p o lsk iej p ro w in c ji k się ży m isjo n a rzy w latach 1939—1945. Ks. Karci kard. W o j t y ł a przesłał w liście z dn. 27 IV
1973 r. specjalne słowa podziękowania „za podejm owanie coraz to no w ych prac w dziedzinie badań przeszłości K ościoła katolickiego w P ol sce”.
W 1974 r. zjazd m iał m iejsce w klasztorze oo. franciszkanów w N ie pokalanowie. Zajęto się tem atyką zakonną: o. P. S c z a n i e c k i , Stan
badań nad d zieja m i b e n ed y k ty n ó w w Polsce; o. J. S p i e z, S tan b a dań nad d zieja m i dom in ikan ów w Polsce; o. C. B a r a n , S tan badań nad dzieja m i fran ciszkan ów kon w en tu alnych w Polsce; o. J. Z b u d -
n i e w e k , Stan badań nad d zieja m i pau lin ów w Polsce; o. J. M a z u r e k , Stan badań nad d zieja m i bern ardyn ów w Polsce; ks. J. K o r e - w a, S tan badań nad d zie ja m i je zu itó w w Polsce; o. J. B u b a , S tan
badań nad d zieja m i p ija ró w w Polsce; ks. A. B a c i ń s k i , S tan badań nad d zieja m i k się ży m isjo n a rzy w Polsce.
W jubileuszow ym roku 600-lecia diecezji przem yskiej (1375— 1975) zebrano się w seminarium duchownym w Przem yślu. W ysłuchano n a stępujących referatów: ks. H. W y c z a w s k i , P oczątki d ie ce zji p r z e
m yskiej; ks. A. W e i s s, M isje łacińskie na R usi do X IV w.; ks. B.
K u m o r , Organizacja teryto ria ln a diecezji p rze m y s k ie j w latach 1772—
1850; ks. F. S t o p n i a k, K ościół a spraw a społeczna w d ie ce zji p rze m y sk ie j na przełom ie X I X i X X w.; ks. J. K o r e w a , B iskup W alen ty H erburt a fundacja kolegium je zu itó w w Jarosławiu; ks. J. A t a
m a n , D iecezja p rze m ysk a w X X w . (od p ie rw sze j w o jn y św iatow ej);
2 2 6 W IN C E N T Y U R B A N
[61
o. D. S y n o w i e c , Z ycie religijno-m oraln e w d ie ce zji p rze m y s k ie j
w X V II i X V III w.; ks. T. Ś l i w a , U dział d ie ce zji p rze m y s k ie j w ru chu u m ysło w ym K ościoła na ziem iach polskich (Galicja)·, ks. H. D.
W o j t y s k a , R zy m w obec sp ra w y O rzechow skiego; ks. bp W. U r b a n ,
K rzy w d a księdza arcybisku pa Józefa W ebera.
W 1976 r. sekcja odbyła swój zjazd w Pieniężnie w seminarium
duchownym księży w erbistów . Program w ypełn iły następujące w y
kłady: ks. Z. Z i e l i ń s k i , O rganizacja i cele sem in ariu m naukowego
w sem inariach duchow nych; ks. M. B a n a s z a k , Praca m agisterska — je j cele i charakter; ks. bp J. O b ł ą k. 100-lecie o b ja w ień M atki B o ż e j w G ietrzw ałdzie; o. A. W e i s s , W aru nki kościelne i p a ń stw o w e na uczelniach teologicznych w Polsce do u zyskan ia m agisterium ; ks. D.
O l s z e w s k i , T em a tyk a prac m agisterskich; ks. K. D o l a , Praca se
m in aryjn a — te m a ty k a i zakres; ks. E. P i s z c z , N ajn ow sze prace (po 1945 r.) na te m a t tech n ik i pracy naukow ej; ks. F. S t o p n i а к — ks.
Z. Z i e l i ń s k i , M etoda badań społeczn ych Kościoła; ks. J. A r l i k ,
D ziałalność m isyjn a polskich w erbistów ; tenże, Z grom adzen ie S łow a Bożego k się ży w e rb istó w i jego cele oraz d zieje ze szczególn iejszym u w zględn ien iem p ro w in c ji polskiej; ks. А. В а с i ń s к i, K a rd yn a ł Du n a jew sk i a zakony.
W 1977 r. członkowie sekcji zebrali się w sem inarium duchownym w Sandomierzu. Obszerniejsze sprawozdanie z tego sem inarium za mieszczamy niżej.
IV. DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWO-WYDAWNICZA
W om awianym okresie przeprowadzili habilitacje z zakresu historii Kościoła: ks. M. B a n a s z a k , ks. Z. Z i e l i ń s k i , ks. A. B a c i ń - s k i , ks. W. J e m i e l i t y , oraz ks. H. D. W o j t y s k a .
Członkowie sekcji zam ieszczali też sw oje rozprawy naukowe, zw łasz cza w „Naszej Przeszłości” oraz w „Archiwach, Muzeach i B ibliote kach K ościelnych”. W związku z obchodami tysiąclecia chrztu Polski ks. bp W. U r b a n ogłosił drukiem w 1966 r. pracę pt. O statn i etap
d zie jó w Kościoła w Polsce przed n o w ym tysiącleciem (1815—1965).
W 1974 r. ukazała się H istoria K ościoła w Polsce pod red. ks. В. К u- m o r a i ks. Z. O b e r t y ń s k i e g o (tom 1 do 1764 r., cz. 1 i 2 do 1506 r.). W 1973 i 1976 r. ks. B. K u m o r w ydał trzy części H istorii
K ościoła (starożytność, wczesne średniowiecze i jego złoty okres). Ks. H. W y c z a w s k i , opublikow ał w 1975 r. obszerną m onografię pt.
A rcybisku p Z ygm u n t S zczęsn y F eliński 1822— 1895. Za w ybitne osiąg
nięcie należy też uznać w ydanie przez KUL w latach 1974—1976 D zie
jó w teologii k a to lick ie j w Polsce pod red. ks. bp. M. R e c h o w i -
c z a.
Przedstawione sprawozdanie z działalności sekcji historii Kościoła obejmuje jedynie w ażniejsze wydarzenia i osiągnięcia, pomijając sz e reg innych w ysiłk ów czy inicjatyw .