1. DEFINICJA OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

OPIEKUN W DPS

PODSTAWY OPIEKI ZDROWIA I CHOROBY 07.02.2021

Temat: Opieka długoterminowa w Polsce.

Temat: Uwarunkowania rozwoju opieki długoterminowej.

Temat: Organizacja systemu ochrony zdrowia i opieki społecznej.

Temat: Problemy osób chorych w aspekcie opieki długoterminowej.

1. DEFINICJA OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

Opieka długoterminowa polega na nieokreślonym w czasie świadczeniu usług, pomocy i wsparcia osobom przewlekle chorym, niepełnosprawnym. Opieka długoterminowa obejmuje ciągłą, profesjonalną pielęgnację, rehabilitację oraz kontynuację leczenia farmakologicznego i dietetycznego, realizowana jest instytucjonalnie (stacjonarnie lub w domu chorego) w celu podtrzymania zdrowia i zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego chorych z dużymi deficytami w samoopiece i samopielęgnacji, nie kwalifikującymi się do leczenia szpitalnego.

Największą instytucją opieki długoterminowej w Polsce oraz na świecie jest rodzina. To ona przejmuje główny ciężar opieki, więc powinna być traktowana jako partner w systemie opieki i wspierana usługami w środowisku

zamieszkania, zwłaszcza że przemiany demograficzne oraz społeczne w obrębie rodziny powodują wzrost zapotrzebowania na wsparcie opiekuńczo-pielęgnacyjne.

2. ZASADY I TRYB PRZYJĘCIA PACJENTA DO PUBLICZNEGO ZAKŁADU OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

• skierowanie do zakładu opiekuńczo- leczniczego albo do zakładu pielęgnacyjno – opiekuńczego wydaje organ, który utworzył publiczny zakład, albo organ który zawarł umowę z niepublicznym zakładem na wykonanie zadań publicznych zakładu opieki zdrowotnej (powiat, gmina, wojewoda, urząd marszałkowski)

• z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu może wystąpić osoba ubiegająca się o skierowanie lub jej przedstawiciel ustawowy lub za zgodą tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego – inna osoba lub zakład opieki zdrowotnej.

• do wniosku dołącza się: zaświadczenie lekarskie, stwierdzające że ze względu na stan zdrowia wymaga całodobowej pielęgnacji, opieki lub rehabilitacji i nie wymaga hospitalizacji; wywiad pielęgniarski (piel.

Środowiskowa, piel. Społeczna, ZOZ); dokumenty o wysokości dochodu osoby ubiegającej się albo osoby zobowiązanej do ponoszenia odpowiedzialności (decyzja o wysokości renty, emerytury, decyzji o przyznaniu zasiłku lub renty)

• wnioski i dokumenty składa się lekarzowi wyznaczonemu przez organ kierujący, który w ciągu 14 dni wydaję opinie co do skierowania do określonego zakładu.

• skierowanie do zakładu opiekuńczo – leczniczego wydaje się na pobyt stały lub określony, a do pielęgnacyjno- opiekuńczego na czas określony (do 6 m-cy) (dyrektor woj. Oddziału może przedłużyć pobyt)

• jeżeli osoba skierowana z powodu braku miejsca nie może być przyjęta w terminie 3 miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu, zostaje wpisana na listę oczekujących.

• osobie skierowanej do zakładu albo zakładowi, w którym ta osoba przebywa przekazuje się informacje o kolejności na liście oczekujących, udostępnia się na żądanie do wglądu listę oczekujących.

• kierownik zakładu pisemnie zawiadamia osobę skierowaną do zakładu albo ZOZ, w którym osoba ta przebywa, o terminie przyjęcia do zakładu.

• kierownik o przyjęci zawiadamia organ kierujący

• osoba skierowana powinna być przyjęta do zakładu nie później niż 12 miesięcy od dnia wydania skierowania.

• w przypadkach nagłych na wniosek lekarza może być wydane skierowanie do zakładu na czas określony bez zachowania określonego trybu, a przyjęcie może nastąpić poza kolejnością

• miesięczna opłata jest ustalana na okres 1 roku. Miesięczną opłatę obniża się o liczbę dni nieobecności (pod warunkiem pisemnego poinformowania kierownika o nieobecności min. 3 dni wcześniej)

3. CZYNNIKI POWODUJĄCE WZROST ZAPOTRZEBOWANIA NA OPIEKĘ DŁUGOTERMINOWĄ:

• Wydłużanie średniej długości życia i starzenie się populacji.

Średnia długość życia mężczyzn wynosi 69,7 roku, a kobieta 78 lat. Od 1950 r. wiek wydłużył się dla mężczyzn o 13,7 roku, a dla kobiet 17,3 roku.

Liczba ludzi > 60 r.ż. w Polsce podana w procentach wg GUS 1970 r. - 13 %

1997 r. - 16,2 %

2000 r. - 18 % 2020 r. - 22,4%

• Największy przyrost będzie dotyczył osób powyżej 80 r.ż.Nastąpi wzrost obciążenia demograficznego - do 2020 r. odwróci się proporcja - zmaleje obciążenie społeczeństwa dziećmi z 44 do 33 na 100 osób w wieku produkcyjnym i wzrośnie obciążenie osobami starszymi z 24 na 35 na 100 osób w wieku produkcyjnym.

• Wzrost zachorowalności na choroby o charakterze przewlekłym, wymagające długotrwałej pielęgnacji i samopielęgnacji, edukacji i poradnictwa (choroby układu krążenia, choroby nowotworowe,schorzenia neurologiczne).

• Wyraźne tendencje wzrostowe dotyczące osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym oraz dzieci w wyniku wad wrodzonych. Osoby niepełnosprawne: kraj - 14,3%, województwo kujawsko-pomorskie - 14,7% (1998 r. 6,5%). Wśród populacji dziecięcej od 0 do 14 lat dzieci niepełnosprawne stanowią 3,4%, a wśród młodzieży 15 - 19 lat - 2,1%. Najczęstszą przyczyną niepełnosprawności dzieci są wady wrodzone (ponad 60% udziału we wszystkich przyczynach)

• Zmiana modelu rodziny

- rodzina z wielodzietnej i wielopokoleniowej ewaluuje w kierunku małych rodzin nuklearnych;

- stale powiększa się liczba ludzi w podeszłym wieku mieszkających samotnie, najczęściej są to kobiety;

- w ostatnich kilkudziesięciu latach zwiększyła się aktywność zawodowa kobiet;

- obecnie dominującą funkcją rodziny jest funkcja zarobkowo-konsumpcyjna.

Systematycznie maleje udział rodziny w sprawowaniu opieki nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi.

• Ekonomizacja systemu opieki zdrowotnej zmusza do skracania okresu pobytu osób chorych w szpitalach do minimum niezbędnego do wykonania specjalistycznych procedur. Istnieje zatem potrzeba funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej, które przejęłyby długoterminową kontynuację leczenia i rehabilitacji, a także opiekę nad osobami, którym rodziny takiej opieki zapewnić nie mogą.

4. RÓŻNICE MIĘDZY POSZCZEGÓLNYMI PLACÓWKAMI OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ O • CHARAKTERZE STACJONARNYM.

Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach stacjonarnych są realizowane przez:

- oddziały dla przewlekle chorych, - zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, - zakłady opiekuńczo-lecznicze

• Oddziały dla przewlekle chorych Zapewniają całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji. Ponadto ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w domu wymagają stałego nadzoru lekarskiego, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji. W oddziale dla przewlekle chorych pacjent może przebywać czasowo – średnio 30 dni.

• Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (zpo) Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenia oraz wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i

członków ich rodzin. W odróżnieniu od domu pomocy społecznej, pobyt w zakładzie ma charakter okresowy, a pacjent przebywa w nim tak długo jak to jest niezbędne by go usprawnić, przygotować do samoopieki i pomóc jemu oraz rodzinie w adaptacji do sytuacji zmienionej przez chorobę. Zpo stanowią pośrednią formę opieki stacjonarnej pomiędzy opieką szpitalną a pobytem pacjenta w środowisku domowym lub dom pomocy społecznej.

• Zakłady opiekuńczo-lecznicze Świadczenia zdrowotne realizowane przez zakład opiekuńczo- leczniczy powinny być przeznaczone dla chorych pozbawionych zdolności do samoopieki, wymagających wzmożonej pielęgnacji i kontynuacji leczenia pod stałym nadzorem lekarza, których stan zdrowia wyklucza opiekę domową lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, np. chorzy z niewydolnością oddechową wentylowani mechanicznie lub pacjenci w stanie apalicznym.

5. CELE I ZAŁOŻENIA RESTRUKTURYZACJI SZPITALA W POLSCE:

Rok 1998 - rozpoczęto restrukturyzację szpitali w Polsce.

Celem restrukturyzacji było stworzenie warunków do:

- racjonalnego wydawania środków finansowych przeznaczonych na stacjonarną opiekę medyczną, - bardziej efektywnego wykorzystywania poszczególnych oddziałów przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego poziomu świadczeń.

Docelowo potencjał opieki stacjonarnej przewiduje się w liczbie 56 łóżek na 10.000 ludności, w tym:

- 35 łóżek na 10.000 ludności dla szpitali opieki krótkoterminowej (zmniejszenie z 40 łóżek);

- 14 łóżek na 10.000 mieszkańców dla szpitali opieki długoterminowej;

- 7 łóżek na 10.000 mieszkańców dla szpitali/oddziałów psychiatrycznych.

Docelowo w Polsce ma funkcjonować 45 tys. łóżek opieki długoterminowej, jednak nadal dostępność do tej formy opieki jest na poziomie niezadowalającym:

o 2000 r - 12.000 łóżek opieki długoterminowej o 2002 r - 16.000 łóżek opieki długoterminowej o 2004 r - 24.000 łóżek opieki długoterminowej

Dotychczasowy system opieki długoterminowej w Polsce znacznie odbiega od norm przyjętych w krajach wysokorozwiniętych.

1997 r. wskaźnik łóżek opieki długoterminowej wyniósł:

o w Polsce - 8 łóżek na 10.000 mieszkańców o w Belgii - 18 łóżek na 10.000 mieszkańców o w Niemczech - 51 łóżek na 10.000 mieszkańców o w Danii - 100 łóżek na 10.000 mieszkańców

6. STACJONARNE I NIESTACJONARNE FORMY OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

W opiece długoterminowej wyodrębnia się świadczenia:

- pielęgnacyjno-opiekuńcze - opieki paliatywno-hospicyjnej.

Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach stacjonarnych są realizowane przez: oddziały dla przewlekle chorych, zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, zakłady opiekuńczo-lecznicze.

Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach domowych są realizowane przez:

-zespoły opieki długoterminowej (opieka domowa nad pacjentami wentylowanymi mechanicznie); pielęgniarską opiekę domową.

Oddziały dla przewlekle chorych Zapewniają całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji. Ponadto ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w domu wymagają stałego nadzoru lekarskiego, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji. W oddziale dla przewlekle chorych pacjent może przebywać czasowo – średnio 30 dni.

Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (zpo) Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenia oraz wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin.

W odróżnieniu od domu pomocy społecznej, pobyt w zakładzie ma charakter okresowy, a pacjent przebywa w nim tak długo jak to jest niezbędne by go usprawnić, przygotować do samoopieki i pomóc jemu oraz rodzinie w adaptacji do sytuacji zmienionej przez chorobę. Zpo stanowią pośrednią formę opieki stacjonarnej pomiędzy opieką szpitalną a pobytem pacjenta w środowisku domowym lub domu pomocy społecznej.

Zakłady opieki długoterminowej mogą być tworzone jako:

- publiczne zakłady opieki długoterminowej (organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego np.

gmina),

- niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.

Źródła finansowania zpo:

- koszty świadczeń zdrowotnych pokrywa NFZ,

- koszty zakwaterowania i wyżywienia pokrywa podopieczny i/lub jego rodzina (lub pomoc społeczna).

Personel zpo:

- kierownik zakładu – magister pielęgniarstwa, pielęgniarka oddziałowa, lekarz konsultant (umowa

cywilnoprawna), pielęgniarki prowadzące, pielęgniarki zadaniowe, pracownik socjalny, dietetyk, rehabilitant, terapeuta zajęciowy, psycholog (umowa cywilnoprawna), kapelan (umowa cywilnoprawna).

Prawidłowe realizowanie zadań zpo umożliwiają trzy elementy, które tworzą charakterystyczną całość tj.:

- koncepcja pielęgnowania Calisty Roy

- metoda pielęgnowania realizowana w formie procesu pielęgnowania - organizacja pracy według systemu primary nursing.

Primary nursing oznacza sposób organizacji opieki nad pacjentem, gdzie jedna pielęgniarka (tzw. primary nurse) jest odpowiedzialna za zorganizowanie i realizowanie opieki nad pacjentem przez cały czas jego pobytu w zakładzie. Ma ona do dyspozycji kilkuosobowy zespół pielęgniarek (pielęgniarki zadaniowe). Pielęgniarka prowadząca ma pełną samodzielność w planowaniu, realizowaniu i koordynowaniu całościowej opieki nad pacjentem, w pełni ponosi odpowiedzialność za wyniki swoich działań wobec pacjenta.

Zakłady opiekuńczo-lecznicze Świadczenia zdrowotne realizowane przez zakład opiekuńczo-leczniczy powinny być przeznaczone dla chorych pozbawionych zdolności do samoopieki, wymagających wzmożonej pielęgnacji i kontynuacji leczenia pod stałym nadzorem lekarza, których stan zdrowia wyklucza opiekę domową lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, np. chorzy z niewydolnością oddechową wentylowani mechanicznielub pacjenci w stanie apalicznym.

Rodzaje zakładów opiekuńczo-leczniczych:

- zakład opiekuńczo-leczniczych;

- zakład opiekuńczo-leczniczych dla pacjentów w stanie wegetatywnym/apalicznym;

- zakład opiekuńczo-leczniczych dla pacjentów wentylowanych mechanicznie;

- zakład opiekuńczo-leczniczych dla dzieci i młodzieży;

- zakład opiekuńczo-leczniczych dla dzieci wentylowanych mechanicznie.

Koncepcja, metoda i organizacja pracy są takie same jak w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. Ponieważ stan pacjentów najczęściej uniemożliwia prowadzenie terapii zajęciowej, aktywnej rehabilitacji i treningu umiejętności samoobsługi, podstawą działalności są świadczenia pielęgnacyjne, lecznicze i ćwiczenia czynno-bierne.

Opieka paliatywna i hospicyjna jest wszechstronną, całościową opieką nad ludźmi chorującymi na nieuleczalne, postępujące choroby w końcowym okresie życia (w stanie terminalnym). Jej celem jest poprawienie jakości życia chorego i jego rodziny.

Obejmuje ona:

zwalczanie bólu, leczenie objawowe, łagodzenie cierpień psychicznych, wsparcie duchowe, opiekę socjalną, wspomaganie rodziny zarówno w czasie choroby jak i w okresie osierocenia.

Pielęgniarska opieka domowa Priorytetem w systemie opieki długoterminowej powinna być dobrze

zorganizowana opieka domowa. Tą formą opieki objęte są osoby przewlekle chore z dużym deficytem zakresie samoopieki, które nie wymagają leczenia w zakładach lecznictwa stacjonarnego i różnych przyczyn nie chciały lub nie zostały zakwalifikowane do pobytu w stacjonarnych zakładach opieki długoterminowej.

Pielęgniarska opieka domowa - to forma świadczenia zdrowotnego nad obłożnie chorym w każdym wieku i z każdą jednostką chorobową powodującą ograniczenie sprawności psychofizycznej. Pielęgniarską opieką domową objęci są pacjenci nie kwalifikujący się do leczenia stacjonarnego oraz pacjenci, którzy z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładachopieki długoterminowej, a którzy wymagają systematycznej i wzmożonej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych we współpracy z lekarzem poz.

Pielęgniarka domowa - to pielęgniarka wykonująca świadczenia zdrowotne na rzecz obłożnie chorego w domu, nie rzadziej niż 4 dni w tygodniu przez 1,5 godziny dziennie.

Celem pielęgniarskiej opieki domowej jest:

- zapewnienie wzmożonej pielęgniarskiej opieki obłożnie chorym w środowisku domowym;

- przygotowanie chorego i jego rodziny do samoopieki i samopielęgnacji oraz kształtowanie umiejętności w zakresie radzenia sobie z niepełnosprawnością.

Formy prawne pielęgniarskiej opieki domowej to:

- indywidualne praktyki pielęgniarskie, - grupowe praktyki pielęgniarskie, - niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej,

- samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotne.

Pielęgniarka domowa nie powinna jednocześnie realizować zadań jako pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej.

Warunki objęcia chorego opieką domową

Domowe świadczenia pielęgniarskie, najczęściej finansowane są przez NFZ i realizowane na zlecenie lekarza rodzinnego. Warunkiem objęcia opieką domową osoby obłożnie chorej jest:

1. Wniosek wystawiony przez lekarza podstawowej opiekizdrowotnej lub lekarza prowadzącego pacjenta na oddziale.

2. Kwalifikacja pielęgniarska

- uzyskanie 40 lub mniej pkt. w ocenie możliwości w zakresie samoobsługi,

- konieczność realizacji przynajmniej jednego z wymienionych świadczeń pielęgniarskich przez okres powyżej 2 tygodni: kroplowego wlewu dożylnego, zabiegów w obrębie stomii, przetok, wykonywania opatrunków odleżyn, troficznych owrzodzeń podudzi i trudno gojących się ran, karmienia przez zgłębnik i przetokę, płukania pęcherza moczowego, pielęgnacji rurki tracheostomijnej, zakładania i usuwania pęcherza moczowego.

Pielęgniarska opieka domowa nie może być udzielana chorym:

- objętym innymi formami opieki długoterminowej, - w ostrej fazie choroby psychicznej,

- objętym opieką przez pielęgniarkę POZ w ramach pielęgniarskiej opieki środowiskowej.

Pielęgniarka domowa jest zobowiązana do współpracy z lekarzem i pielęgniarką POZ, do których pacjent złożył deklarację wyboru,

Powinna przekazać informację o rozpoczęciu i zakończeniu udzielania świadczeń z zakresu opieki długoterminowej.

Wymagane kwalifikacje pielęgniarki domowej:

- wykształcenie wyższe pielęgniarskie: licencjackie lub magisterskie

- średnie medyczne oraz ukończony kurs kwalifikacyjny w jednej z dziedzin pielęgniarstwa: rodzinnego, opieki długoterminowej, zachowawczego, geriatrycznego, opieki paliatywnej lub specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, zachowawczego, geriatrycznego, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej.

Organizacja pielęgniarskiej opieki domowej

1. Niezbędne jest, aby jednostka posiadała biuro z niezbędnym wyposażeniem (telefon z automatyczną sekretarką, faks, telefon komórkowy), miejsce do przechowywania dokumentacji medycznej, podręczny magazyn na niezbędny sprzęt medyczny i leki. Każda pielęgniarka musi posiadać standardowo wyposażony nesseser pielęgniarski.

Wskazane jest posiadanie samochodu.

2. Pielęgniarska opieka domowa powinna być sprawowana w dni powszednie tj. od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 20.00 oraz w soboty, niedziele i dni ustawowo wolne od pracy poprzez udzielanie świadczeń w medycznie uzasadnionych przypadkach.

3. Liczba pacjentów objętych opieką przez pielęgniarkę domową nie powinna jednoczasowo przekraczać 5 obłożnie chorych.

4. Pielęgniarka udziela świadczeń na obszarze o promieniu 30 km Pielęgniarki domowe realizują świadczenia:

- niezależnie (samodzielnie): zbieranie wywiadu pielęgniarskiego i ustalenie diagnozy pielęgniarskiej,

wykonywanie czynności pielęgnacyjno-higienicznych, pomoc w żywieniu i nawadnianiu, prowadzenie profilaktyki p/odleżynowej, edukacja w celu przygotowania do samoopieki i samopielęgnacji, pomoc w adaptacji i nauczenia pacjentów sposobów „radzenia sobie”, włączenie systemów wsparcia społecznego, pomoc w pozyskaniu sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego;

- współzależnie w ramach zespołu terapeutycznego np. współudział w rehabilitacji;

- zależnie, na zlecenie lekarza.

Pielęgniarki domowe najczęściej pracują metodą procesu pielęgnowania.

Jakość opieki domowej mogą zapewnić:

- odpowiednie kwalifikacje zespołu opieki domowej;

- właściwa i terminowo realizowana opieka pielęgniarska i lekarska, odpowiednio udokumentowana;

- wprowadzenie standardów opieki pielęgniarskiej w postępowaniu z chorym w warunkach domowych, np.:

tlenoterapii domowej, standardów postępowania przeciwodleżynowego;

- właściwe wyposażenie zespołu domowego w sprzęt do pielęgnacji i rehabilitacji domowej, a także do wypożyczania chorym;

- zapewnienie środka transportu z łącznością radiotelefoniczną gwarantującego poczucie bezpieczeństwa pacjentom;

- zapewnienie stałego monitoringu realizowanej opieki domowej w zakresie ponoszonych kosztów, rodzaju zabiegów, rezultatów poszczególnych działań, udziału rodzin pacjentów, a także innychinstytucji w sprawowaniu opieki.

Długoterminowa opieka domowa dla pacjentów wentylowanych mechanicznie Zespół długoterminowej opieki domowej realizuje opiekę nad obłożnie chorymi z niewydolnością oddechową, wymagającymi stosowania

inwazyjnej za pomocą respiratora (przez rurkę tracheostomijną), bądź nieinwazyjnej (prowadzonej przez ustniki, maski) ciągłej lub okresowej terapii oddechowej, niewymagającej hospitalizacji na OIT lub w zakładach opieki całodobowej, a wymagającymi specjalistycznego nadzoru lekarza, pielęgnacji i rehabilitacji. Chory musi wyrazić świadomą, pisemną zgodę na ten typ leczenia, w przypadku dzieci zgodę wyraża opiekun prawny.

Skład zespołu opieki długoterminowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie:

- lekarz - specjalista anestezjiologii i intensywnej terapii lub chorób wewnętrznych, chorób płuc, chirurgii, kardiologii lub pediatrii (w przypadku dzieci) - nie mniej niż 1x/tydzień przez 1,5 godz. + stała dostępność pod telefonem;

- pielęgniarka - wykształcenie wyższe pielęgniarskie: licencjackie lub magisterskie lub średnie medyczne z rocznym stażem w lecznictwie stacjonarnym oraz ukończoną specjalizacją lub kursem kwalifikacyjny w dziedzinie

pielęgniarstwa anestezjologicznego

- nie mniej niż 2x/tydzień przez 1,5 godz. + stała dostępność pod telefonem;

- fizjoterapeuta lub technik fizjoterapii - nie mniej niż 2x/tydzień przez 1 godz.

Podstawą do objęcia opieką pacjentów wentylowanych mechanicznie przez zespół opieki długoterminowej jest skierowanie od lekarza z oddziału szpitalnego. Do skierowania należy dołączyć:

- kartę informacyjną leczenia szpitalnego; wyniki badań; kwalifikacja do leczenia wydaną przez lekarza specjalistę anestezjologii.

7.SPOSÓB FINANSOWANIA OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

1. Świadczeniobiorcy mają, na zasadach określonych w ustawie, prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, których celem jest zachowanie zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrywanie chorób, leczenie, pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczanie.

2. Świadczeniobiorcy opieki długoterminowej zapewnia się i finansuje ze środków publicznych na zasadach i w zakresie określonych w ustawie:

Art. 18.

1. Świadczeniobiorca przebywający w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, który udziela świadczeń całodobowych, ponosi koszty wyżywienia i

zakwaterowania. Miesięczną opłatę ustala się w wysokości odpowiadającej 250 % najniższej emerytury, z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu świadczeniobiorcy w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.

2. Miesięczną opłatę za wyżywienie i zakwaterowanie dziecka do ukończenia 18. roku życia, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26. roku życia, przebywającego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, pielęgnacyjno- opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, który udziela świadczeń całodobowych, ustala się w

6) rehabilitację leczniczą;

10) leczenie w domu chorego;

13) świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze, w tym opiekę paliatywno-hospicyjną;

14) pielęgnację niepełnosprawnych i opiekę nad nimi;

20) zaopatrzenie w produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki pomocnicze;

21) transport sanitarny;

wysokości odpowiadającej 200 % najniższej emerytury, z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy 8. ODBIORCY OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

Odbiorcami świadczeń są przede wszystkim osoby z dużymi deficytami w zakresie samoobsługi i samoopieki, które wymagają stałej, długotrwałej opieki i pielęgnacji, oraz osoby w okresie rekonwalescencji po pobycie na oddziale opieki krótkoterminowej, w szczególności w przebiegu następujących chorób:

Dorośli:

- neurologicznych (stany po udarze, stany po uszkodzeniu rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane),

- ortopedycznych i chirurgicznych (stany po urazach, złamaniach, amputacjach, stany po zabiegach operacyjnych z trudno gojącymi się ranami, rany trudno gojące się i odleżyny),

- internistycznych (ciężka niewydolność: krążeniowo-oddechowa, nerek, wątroby, powikłania długotrwałej cukrzycy, ciężkie choroby reumatyczne i reumatoidalne),

- wynikających z procesu starzenia się (brak sprawności psychofizycznej wynikającej z niedołęstwa);

Dzieci:

- ciężkie powikłania bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych,

- zespoły powstałe wskutek zakażeń wewnątrzmacicznych (wrodzona toksoplazmoza, embriopatie), - mózgowe porażenie dziecięce pod postacią ciężkich niedowładów lub porażeń);

- genetycznie uwarunkowane zaburzenia przemiany aminokwasów, puryn, lipidów, węglowodanów - postępujące zwyrodnienie istoty szarej mózgu,

- mukowiscydoza, - powikłane wodogłowie,

- ciężkie niewyleczalne wady serca, cewy nerwowej, inne zespoły ciężkich, złożonych wad wrodzonych i powikłania ich przebiegu,

- nabyte zespoły przebiegające z krańcową niewydolnością jednego bądź wielu narządów, bez możliwości wyleczenia.

9. ZAKRES ŚWIADCZEŃ REALIZOWANYCH W STACJONARNYCH PLACÓWKACH OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

Zakres świadczeń obejmuje:

1. usługi zdrowotne:

- pielęgnacyjne - wynikające z diagnozy pielęgniarskiej;

- rehabilitacyjne - aktywizacja, rehabilitacja psychiczna i ruchowa,

- lecznicze - leczenie farmakologiczne, zabiegi terapeutyczne, konsultacje specjalistyczne, - diagnostyczne - monitorowanie stanu zdrowia -pomiary, obserwacja, badania laboratoryjne, Rtg, - dietetyczne,

- w zakresie terapii zajęciowej, - wsparcie psychologiczne,

- edukacja i poradnictwo zdrowotne, 2. Usługi socjalno-opiekuńcze:

- pomoc w podstawowych czynnościach życiowych, - pomoc w załatwianiu spraw osobistych,

- zapewnienie dostępu do różnych form pomocy społecznej, - organizacja opieki domowej po zakończeniu pobytu w zakładzie, - aktywizacja - np. terapia pracą.

3. Związane z potrzebami bytowymi:

- zakwaterowanie, - wyżywienie,

- utrzymanie czystości.

4. Usługi wspomagające:

- zapewnienie możliwości kontaktu z bliskimi;

- umożliwienie realizacji potrzeb religijnych.

10. POJĘCIE „OSOBA PRZEWLEKLE CHORA” ORAZ WYMIEŃ CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA CHOROBY PRZEWLEKŁEJ:

Człowiek przewlekle chory - to osoba, u której w różnym okresie i czasie trwania występują objawy podmiotowe oraz przedmiotowe, ujawniają się zmiany w funkcjonowaniu narządów i układów, w konsekwencji, których prawidłowe funkcjonowanie człowieka zostaje zaburzone.

Cech charakterystyczne choroby przewlekłej:

- długotrwałość,

- łagodniejszy niż w stanie ostrym przebieg;

- pogorszenie sprawności fizycznej i psychicznej;

- uzależnienie osoby chorej od pomocy innych;

- nieodwracalność zmian patologicznych.

Choroba najczęściej ma przebieg naprzemienny z okresami zaostrzeń i remisji.

Osoba, u której rozpoznano chorobę przewlekłą przechodzi przez kilka etapów przystosowania się do zmienionej sytuacji życiowej:

- wstrząs - jeżeli diagnoza jest nieoczekiwana, osoba jest zdezorientowana, niepewna, nie umie poradzić sobie z nową sytuacją.

- konfrontacji - uczucie rozpaczy i poczucie straty;

- ucieczka - zaprzeczenie rozpoznaniu, pomniejszanie znaczenia konsekwencji choroby;

- przystosowanie i reorientacja - uświadomienie sobie realności życia z chorobą i pacjent zaczyna wypracowywać nowy sposób funkcjonowania w nowej rzeczywistości.

Proces przystosowania może trwać różnie długo.

11. TYPY RELACJI OPIEKUŃCZYCH W RODZINIE:

Typy relacji opiekuńczych w rodzinie:

Najbardziej pożądana relacja między rodziną a osobą chorą występuje wówczas, gdy istnieje równowaga między niezbędną opieką i pielęgnacją, a faktycznie uzyskiwaną pomocą. Dotyczy to pełnego zakresu opieki i pielęgnacji, jaką człowiek powinien uzyskać w sytuacji choroby, a także pomocy w odzyskiwaniu zdrowia, kompensowaniu ograniczonych lub utraconych funkcji. Jeśli natomiast pojawia się nawet nieznaczna różnica między niezbędną pomocą a pomocą udzielaną, to korzystniejsze jest występowanie pewnego niedoboru pomocy niż jej nadmiar.

Niedobór pomocy jest mobilizujący dla osoby starszej lub chorej do podjęcia próby samodzielnego radzenia sobie w zaistniałej sytuacji.

I typ - członkowie rodziny występują jako osoby wspierające w chorobie i niesprawności, a nie wyręczające chorego

• pełna akceptacja osoby chorej, niesprawnej, starszej

• troskliwość o odzyskanie sprawności, nie wyręczanie

II typ - członkowie rodziny wykazują nadmiar opieki – nadopiekuńczość

• wpływ demobilizujący na chorego

• uzależnienie od pomocy innych

• stała gotowość rodziny do udzielania pomocy

• rodzina nie wspiera tylko wyręcza

• Specyfika opieki nad pacjentem przewlekle chorym w warunkach domowych

• brak pełnej akceptacji chorego i traktowanie jako osobę mniej wartościową, „biedną”, której należy kompensować występujące niedostatki przez świadczenie pomocy

III typ - manipulowanie członkami rodziny - traktowanie instrumentalne

• pozbawianie renty

• zabieranie dodatku pielęgnacyjnego

• „zwalnianie” i usprawiedliwianie się z niewykonywania różnego typu obowiązków z winy i powodu chorego („przez ciebie nie mam czasu dla innych, nie mogę tego zrobić”)

IV typ - znęcanie się fizyczne i psychiczne nad osobą chorą lub niepełnosprawną

• Specyfika opieki nad pacjentem przewlekle chorym w warunkach domowych

V typ - szkodzenie choremu wbrew dobrym intencjom - działania wykonywane w dobrej wierze, jednak szkodzące osobie pozostającej pod opieką.

12.PRZYCZYNY I KONSEKWENCJE NIEPODEJMOWANIA OPIEKI PRZEZ OPIEKUNÓW RODZINNYCH:

Rodzina najczęściej nie podejmuje opieki nad osobami starszymi, chorymi lub niepełnosprawnymi głównie z dwóch powodów:

• braku akceptacji osoby chorej przez rodziną;

• braku akceptacji siebie w roli opiekuńczo-pielęgnacyjnej.

W obu przypadkach może to prowadzić do:

• oddania członka rodziny pod opiekę służby zdrowia

• przekazanie obowiązków opiece społecznej

• porzucenie osoby starszej, chorej - ucieczka od obowiązków, scedowanie opieki na innych

Niepodejmowanie opieki może być spowodowane również niewydolnością opiekuńczą rodziny przejawiającą się:

niesprawnością fizyczną i psychiczną członków rodziny

• trudną sytuacją bytową

• brakiem wiedzy o udzielaniu pomocy

• brakiem umiejętności w koniecznych do podjęcia działaniach

• występowaniem słabych lub patologicznych więzi emocjonalnych - brak zainteresowania członkiem rodziny.

13. NAJCZĘŚCIEJ ZGŁASZANE PROBLEMY PRZEZ OSOBY CHORE PRZEWLEKLE:

Najczęściej ludzie chorzy skarżą się na:

• niemożność samodzielnego wykonywania czynności samoobsługowych

• różnego rodzaju dolegliwości

• trudności w utrzymaniu kontaktów z rodziną i otoczeniem

• poczucie uzależnienia od innych

• konieczność przyjmowania leków

• przestrzeganie zaleconej terapii

• stosowanie się do rygorów („nie wolno...”)

• samotność, brak zrozumienia

• odsunięcie na margines

Problemy osób chorych przewlekle wynikają z:

ograniczeń fizycznych i psychicznych; pogarszającego się stanu zdrowia; konieczności prowadzenia terapii;

konieczności prowadzenia usprawniania Prowadzi to do:

koniecznych zmian w dotychczasowych zachowaniach; podjęcia nowych sposobów postępowania i wykonywania w inny sposób codziennych czynności; korzystania z pomocy osób trzecich przy wykonywaniu podstawowych

czynności samoopiekuńczych ; stosowania „nowych” czynności wynikających z faktu istnienia choroby

14. NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE PROBLEMY U OPIEKUNÓW OSÓB PRZEWLEKLE CHORYCH:

Najczęściej określane są jako trudności z:

• karmieniem, myciem i pomocą w przemieszczaniu się chorego

• organizacją opieki dla chorego

• stosowaniem wszystkich form zaleconej terapii - podawanie leków, ćwiczenia usprawniające, oddechowe

• pielęgnowaniem zapobiegawczym - zapobieganie odleżynom, masaże, ćwiczenia

• Specyfika opieki nad pacjentem przewlekle chorym w warunkach domowych

• trudności w porozumieniu się z chorym - w sensie fizycznym i emocjonalnym.

Problemy rodziny wynikają z:

braku umiejętności i doświadczenia w wykonywaniu poszczególnych czynności; braku czasu (ogólnie i w konkretnych porach); wrażliwości lub awersji do wykonywania poszczególnych działań lub czynności; braku środków finansowych

15. DEFINICJA ORAZ CELE DOMOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ: (to samo co w pyt. Nr6)

Pielęgniarska opieka domowa - to forma świadczenia zdrowotnego nad obłożnie chorym w każdym wieku i z każdą jednostką chorobową powodującą ograniczenie sprawności psychofizycznej. Pielęgniarską opieką domową objęci są pacjenci nie kwalifikujący się do leczenia stacjonarnego oraz pacjenci, którzy z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładachopieki długoterminowej, a którzy wymagają systematycznej i wzmożonej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych we współpracy z lekarzem poz.

Pielęgniarka domowa - to pielęgniarka wykonująca świadczenia zdrowotne na rzecz obłożnie chorego w domu, nie rzadziej niż 4 dni w tygodniu przez 1,5 godziny dziennie.

Celem pielęgniarskiej opieki domowej jest:

- zapewnienie wzmożonej pielęgniarskiej opieki obłożnie chorym w środowisku domowym;

- przygotowanie chorego i jego rodziny do samoopieki i samopielęgnacji oraz kształtowanie umiejętności w zakresie radzenia sobie z niepełnosprawnością.

16. WARUNKI OBJĘCIA DOMOWĄ OPIEKĄ DŁUGOTERMINOWĄ OSOBY CHORE PRZEWLEKLE:

Domowe świadczenia pielęgniarskie, najczęściej finansowane są przez NFZ i realizowane na zlecenie lekarza rodzinnego.

Warunkiem objęcia opieką domową osoby obłożnie chorej jest:

1. Wniosek wystawiony przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza prowadzącego pacjenta na oddziale.

2. Kwalifikacja pielęgniarska

- uzyskanie 40 lub mniej pkt. w ocenie możliwości w zakresie samoobsługi,

- konieczność realizacji przynajmniej jednego z wymienionych świadczeń pielęgniarskich przez okres powyżej 2 tygodni: kroplowego wlewu dożylnego, zabiegów w obrębie stomii, przetok, wykonywania opatrunków odleżyn, troficznych owrzodzeń podudzi i trudno gojących się ran, karmienia przez zgłębnik i przetokę, płukania pęcherza moczowego, pielęgnacji rurki tracheostomijnej, zakładania i usuwania pęcherza moczowego.

17. ZASADY PRZYJĘCIA PACJENTA DO NIEPUBLICZNEGO ZAKŁADU OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

Do niepublicznego zakładu kieruje kierownik zakładu w porozumieniu z lekarzem (skala Bartel)

W niepublicznych zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych decyzję o przyjęciu do zakładu wydaje dyrektor w porozumieniu z lekarzem zakładu w oparciu o dokumentację określoną ww. rozporządzeniu. Przyjęcie w takim przypadku wymaga potwierdzenia płatnika.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 grudnia 1998 r.

w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno- opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach

§ 1. 1. Skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego albo do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, zwanego dalej

"zakładem", wydaje w drodze decyzji organ, który utworzył publiczny zakład, albo organ, który zawarł umowę z niepublicznym zakładem na wykonywanie zadań publicznego zakładu opieki zdrowotnej, zwany dalej "organem kierującym".

2. Z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu, zwanym dalej "wnioskiem", może wystąpić osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu albo jej przedstawiciel ustawowy lub - za zgodą tej osoby albo jej przedstawiciela

ustawowego - inna osoba lub zakład opieki zdrowotnej.

3. Do wniosku dołącza się:

1) zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu ze względu na stan zdrowia wymaga całodobowej pielęgnacji, opieki lub rehabilitacji i nie wymaga hospitalizacji, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia,

2) wywiad pielęgniarski przeprowadzony przez pielęgniarkę środowiskową (rodzinną) albo pielęgniarkę społeczną zakładu opieki zdrowotnej, w którym osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu przebywa, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia,

3) dokumenty stwierdzające wysokość dochodu osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu albo osoby zobowiązanej do ponoszenia odpłatności za pobyt w zakładzie, w szczególności:

a) decyzję organu emerytalno-rentowego ustalającego wysokość emerytury albo renty; do decyzji załącza się zgodę osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu na potrącanie opłaty za pobyt w zakładzie przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze świadczenia emerytalno-rentowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, lub

b) decyzję o przyznaniu zasiłku stałego wyrównawczego lub renty socjalnej; do decyzji można załączyć zgodę osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu albo przedstawiciela ustawowego do odbioru tych należności przez zakład.

§ 2. 1. Wniosek, wraz z załączonymi dokumentami, o których mowa w § 1 ust. 2 i 3, składa się lekarzowi wyznaczonemu przez organ kierujący, który na podstawie dokumentów wymienionych w § 1 ust. 3 pkt 1 i 2, uwzględniając w miarę możliwości dokonanie wyboru zakładu przez osobę ubiegającą się o skierowanie, wydaje w ciągu 14 dni opinię co do skierowania tej osoby do określonego zakładu.

2. Wymagane dokumenty wraz z opinią, o której mowa w ust. 1, lekarz niezwłocznie przekazuje do organu kierującego.

§ 3. 1. Skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego wydaje się na pobyt stały albo na czas określony, a do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego - na czas określony.

2. Skierowanie do zakładu wraz z wnioskiem i dokumentami, o których mowa w § 1 ust. 2 i 3, organ kierujący przekazuje kierownikowi zakładu; kopię wniosku zatrzymuje organ kierujący.

3. Jeżeli osoba skierowana do zakładu z powodu braku miejsca nie może być przyjęta do zakładu w terminie 3 miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu, zostaje wpisana na listę osób oczekujących, prowadzoną przez zakład z uwzględnieniem art. 19 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U.

Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr 138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 769 i Nr 158, poz. 1041 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1115), zwanej dalej "ustawą".

4. Osobie skierowanej do zakładu albo zakładowi opieki zdrowotnej, w którym osoba ta przebywa:

1) przekazuje się informację o kolejności na liście osób oczekujących, 2) udostępnia się na żądanie do wglądu listę osób oczekujących.

5. Kierownik zakładu zawiadamia pisemnie osobę skierowaną do zakładu albo zakład opieki zdrowotnej, w którym osoba ta przebywa, o terminie przyjęcia do zakładu.

6. O przyjęciu do zakładu osoby skierowanej kierownik zakładu zawiadamia organ kierujący.

7. Osoba skierowana powinna być przyjęta do zakładu nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia wydania skierowania.

§ 4. W przypadku wydania przez sąd opiekuńczy orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie, stanowi ono podstawę do wydania skierowania, o którym mowa w § 1 ust. 1.

§ 5. W przypadkach nagłych, wynikających ze zdarzeń losowych i uzasadnionych stanem zdrowia, na wniosek lekarza, o którym mowa w § 2 ust. 1, może być wydane skierowanie do zakładu na czas określony bez zachowania określonego trybu, a przyjęcie do zakładu może nastąpić poza kolejnością.

§ 6. 1. Miesięczna opłata za pobyt w zakładzie osoby skierowanej do zakładu albo w nim przebywającej, określona na podstawie art. 34a ust. 1 i 2 ustawy, jest ustalana na okres roku, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Opłatę, o której mowa w ust. 1, ustala się ponownie po każdorazowej zmianie wysokości dochodu osoby przebywającej w zakładzie albo osób obowiązanych do ponoszenia opłat za pobyt w zakładzie.

§ 7. 1. Miesięczną opłatę za pobyt w zakładzie obniża się odpowiednio o liczbę dni nieobecności w danym miesiącu w zakładzie, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Obniżenie opłaty następuje pod warunkiem pisemnego poinformowania kierownika zakładu przez osobę przebywającą w zakładzie o nieobecności co najmniej na 3 dni wcześniej, chyba że powiadomienie to było niemożliwe z powodów losowych, a fakt ten został uwiarygodniony.

§ 8. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.

18. ORGANIZACJA DOMOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:

Organizacja pielęgniarskiej opieki domowej

1. Niezbędne jest, aby jednostka posiadała biuro z niezbędnym wyposażeniem (telefon z automatyczną sekretarką, faks, telefon komórkowy), miejsce do przechowywania dokumentacji medycznej, podręczny magazyn na niezbędny sprzęt medyczny i leki. Każda pielęgniarka musi posiadać standardowo wyposażony neseser pielęgniarski.

Wskazane jest posiadanie samochodu.

2. Pielęgniarska opieka domowa powinna być sprawowana w dni powszednie tj. od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 20.00 oraz w soboty, niedziele i dni ustawowo wolne od pracy poprzez udzielanie świadczeń w medycznie uzasadnionych przypadkach.

3. Liczba pacjentów objętych opieką przez pielęgniarkę domową niepowinna jednoczasowo przekraczać 5 obłożnie chorych.

4. Pielęgniarka udziela świadczeń na obszarze o promieniu 30 km.

19. ELEMENTY KSZTAŁTUJĄCE WYDOLNOŚĆ OPIEKUŃCZĄ RODZINY:

- niepełność rodziny,

- ograniczenie sprawności fizycznej i psychicznej potencjalnych opiekunów,

- motywacja,

- dyspozycyjność opiekunów, - wykształcenie opiekunów,

- wiedza i umiejętności opiekunów,

- dezorganizacja rodziny, a zwłaszcza przemoc i alkoholizm,

- sytuacja bytowa rdziny.

20. RODZAJE ŚWIADCZEŃ UZYSKIWANYCH W RAMACH POMOCY SPOŁECZNEJ:

Świadczenia pieniężne:

- zasiłek stały, - zasiłek okresowy, - zasiłek celowy,

- specjalny zasiłek celowy,

- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,

- pomoc dla rodzin zastępczych

- pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym niektóre typy placówek opiekuńczo – wychowawczych, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz rodziny zastępcze.

Świadczenia niepieniężne:

- praca socjalna,

- składki na ubezpieczenie zdrowotne, - składki na ubezpieczenie społeczne, - pomoc rzeczowa, w tym ekonomiczna, usamodzielnienie,

- sprawienie pogrzebu,

- poradnictwo specjalistyczne, - interwencja kryzysowa, - schronienie,

- posiłek,

- niezbędne ubranie,

- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,

- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia, - mieszkanie chronione,

- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, - opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo – wychowawczej,

- pomoc w uzyskiwaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych,

- pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnionych,

- szkolenia, poradnictwo rodzinne, terapia rodzinna prowadzona przez ośrodki adopcyjno – opiekuńcze.

Pomoc społeczna polega w szczególności na:

■ przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń,

■ pracy socjalnej,

■ prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,

■ analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,

■ rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy.

21. DEFINCJA ORAZ CELE POMOCY SPOŁECZNEJ:

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej, która umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych osobom, które nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i

możliwości. Wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Główne cele pomocy społecznej:

■ wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie - w miarę możliwości - do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,

■ zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej – dla osób nie posiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym,

■ zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia,

■ zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie,

■ integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie,

■ stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.

22. RODZAJE DOMÓW OPIEKI SPOŁECZNEJ ORAZ PRZEDSTAW ZAKRES ŚWIADCZEŃ REALIZOWANYCH W DPS:

Dom pomocy społecznej świadczy, na poziomie obowiązującego standardu, osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie wynikających z indywidualnych potrzeb.

Domy, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na domy dla:

■

■ Osób w podeszłym wieku

■ Osób przewlekle somatycznie chorych

■ Osób przewlekle psychicznie chorych

■ Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie

■ Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie

■ Osób niepełnosprawnych fizycznie

Świadczenia pomoc społecznej:

1. Świadczenia pieniężne

■

■ zasiłek stały,

■ zasiłek okresowy,

■ zasiłek celowy,

■ specjalny zasiłek celowy,

■ zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,

■ pomoc dla rodzin zastępczych,

■

■ pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym niektóre typy placówek opiekuńczo- wychowawczych, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz rodziny zastępcze,

2. Świadczenia niepieniężne:

- praca socjalna,

- składki na ubezpieczenie zdrowotne, - składki na ubezpieczenie społeczne,

- pomoc rzeczowa, w tym ekonomiczne usamodzielnienie,

- sprawienie pogrzebu,

- poradnictwo specjalistyczne,

- interwencja kryzysowa, - schronienie,

- posiłek,

- niezbędne ubranie,

- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy, - specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,

- mieszkanie chronione,

- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,

- opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej, - pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych,

- pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych, - szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.

23. SYTUACJE ŻYCIOWE UPOWAŻNIAJĄCE DO UDZIELANIA ŚWIADCZEŃ Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ:

Pomocy społecznej udziela się z powodu (art. 7 ustawy):

■ ubóstwa,

■ sieroctwa, ^■ bezdomności,

■ bezrobocia,

■ niepełnosprawności,

■ długotrwałej lub ciężkiej choroby,

■ przemocy w rodzinie,

■ alkoholizmu lub narkomanii,

■ zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,

■ klęski żywiołowej lub ekologicznej

■ potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,

■ bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,

■ braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo- wychowawcze,

■ trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,

■ trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,

Prawo do świadczeń przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z w/ w okoliczności.

24.Najczęstsze problemy psychospołeczne osób starszych objętych opieką długoterminową.

Problemy psychospołeczne to:

- zaburzenia w zakresie wyższych funkcji psychicznych (trudności w zapamiętywaniu, szczególnie nowych wiadomości, zaburzenia pamięci krótkoterminowej, trudności w rozumieniu, zaburzenia logicznego myślenia, zaburzenia koncentracji, problemy w orientacji w czasoprzestrzeni),

- zmiany charakterologiczne ( nieufność, podejrzliwość, wyostrzają się wcześniejsze negatywne cechy, utrata pewności siebie, obniża się poczucie własnej wartości, negatywna postawa wobec osób młodych),

- trudności w adaptacji do nowych warunków,

- sztywność schematów myślowych ( trudno przekonać osoby starsze do swoich racji, poglądów), - gromadzenie wszelkich rzeczy (zbieractwo),

- zmniejszona możliwość kierowania swoimi uczuciami (wahania nastroju), -spadek umiejętności, możliwości przeżywania uczuć,

- poczucie izolacji, poczucie odrzucenia, odsunięcia na margines życia rodzinnego, społecznego, - poczucie osamotnienia (np. w wyniku utraty bliskiej osoby – współmałżonka),

- trudności w nawiązywaniu nowych kontaktów towarzyskich, jak również trudności w utrzymaniu dotychczasowych, starych kontaktów,

- przejście na emeryturę lub rentę ( w wyniku tego następuje utrata kontaktów towarzyskich, pozycji społecznej, utrata celowego zajęcia, strata finansowa),

- poczucie uzależnienia od innych (zjawisko odwrócenia ról),

- zmiana miejsca dotychczasowego zamieszkania przez osoby starsze (osoba starsza nie chce się przeprowadzać, nie chce zmieniać miejsca zamieszkania).

25.Pojęcie „grupa samopomocy”.

GRUPA SAMOPOMOCY to grupa utworzona przez osoby, które mają podobne doświadczenia życiowe, podobne problemy.

26.Cel i zakres działań grup samopomocy.

Cele:

- działanie na rzecz swoich członków, - pomoc w akceptacji choroby,

- eliminowanie lub minimalizowanie izolacji oraz unikalności problemów, - informowanie dotyczące istoty problemów i jak sobie z nimi radzić,

- członkowie grup samopomocy wspierają w zmianie zachowań, postaw, udzielają informacji o przysługujących prawach, o różnych instytucjach.

27. Podstawowe akty prawnej regulujące organizację i funkcjonowanie opieki długoterminowej.

- ustawa o ZOZ z dnia 30 sierpnia 1991r,

- ustawa z 27 sierpnia 2004 – o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, - rozporządzenie do ustawy o ZOZ:

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 grudnia 1998 w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo – leczniczych i pielęgnacyjno – opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalenia odpłatności za pobyt w tych zakładach;

• Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 w sprawie rodzaju i zakresu dokumentacji medycznej w ZOZ oraz sposobu jej przetwarzania;

- zarządzenie nr 53/2008 - Prezesa NFZ z 19 września 2007 r w sprawie określania warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieki długoterminowej,

- ustawa o zawodach pielęgniarek i położnych (1996),

- rozporządzenia w sprawie świadczeń rehabilitacyjnych, profilaktycznych , leczniczych, diagnostycznych udzielanych przez pielęgniarkę samodzielnie (listopad 2007).