Komorniki, dnia 21 luty 2018r.
SPRAWOZDANIE
z realizacji Gminnego Programu Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Uzależnień
w Gminie Komorniki w 2017 roku
Cele stawiane Gminnej Komisji Rozwiązywania problemów Alkoholowych zostały określone w Programie Profilaktycznym na rok 2017, który realizowany jest w naszej Gminie od lat 90-tych. Postawą do opracowania owego programu są zarówno ustalenia i wymogi zawarte w Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz problematykę lokalną rozpoznaną na podstawie badań, sondaży oraz obserwacji środowiska przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Konstruując program Komisja opiera się na danych statystycznych publikowanych przez GUS, PARPA oraz Urząd Marszałkowski i Wojewódzki. Kierując się rekomendacjami, które zostały na 2017 r przygotowane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zostały zaplanowane następujące działania:
I. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacji dla osób uzależnionych od alkoholu
• W ramach wskazanej działalności od lat kontynuowane jest prowadzenie Punktu Konsultacyjnego dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin. Punkt ten działa w każdą środę w godzinach od 17:00-18:30. Wykwalifikowany terapeuta, z którym Komisja współpracuje już od wielu lat dał poznać się jako osoba bardzo kompetentna, której pomoc terapeutyczna pomogła już wielu osobom w niełatwym do rozwiania problemie alkoholowym. Działalność takiego punktu jest tym bardziej uzasadniona, że świadomość społeczna, która jest coraz większa sprawia, że w każdym tygodniu przychodzą jakieś osoby z prośbą o pomoc. Są to osoby, które dostrzegają problem i chcą podjąć dobrowolnie z nim walkę. Osoby takie są informowane o możliwości bezpłatnego skorzystania z pomocy placówek służby zdrowia zajmujących się diagnozą i terapią problemów alkoholowych. Wśród tych placówek Komisja ściśle współpracuje już od wielu lat z Poradnią Leczenia Uzależnień znajdującą się w Poznaniu przy ul. Małeckiego. W ramach działalności osoby uzależnione kierowane są również do działających grup wsparcia AA. Dzieje się to zawsze po przeprowadzonych rozmowach motywacyjnych prowadzonych przez powołany
w ramach Komisji Zespół zajmujący się takim motywowaniem lub pełnomocnikiem GKRPA.
II. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomoc psychologicznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie.
W ramach wskazanej działalności Komisja utworzyła prowadzony już od wielu lat Punkt Konsultacyjno – Informacyjny dla osób dotkniętych przemoc. Wykwalifikowany w ramach specyficznej tematyki psycholog pełni dyżury w tym Punkcie co tydzień, w każdy czwartek.
Zespół GKRPA jest doskonale zorientowany w problematyce i uwarunkowaniach prawnych, które są z nią związane. Zawsze zatem osoby zgłaszające się do Komisji otrzymują odpowiednią wiedzę prawną. Jest oczywiste, że wraz z problemem uzależnień pojawiają się inne problemy, które uzależnieniom mogą towarzyszyć. Często bowiem osoby uzależnione nawet nie będąc tego świadome swym zachowaniem mogą popełniać przestępstwa, mogą swym zachowaniem naruszać przepisy innych ustaw. Wówczas Komisja podejmuję ścisłą współpracę z innymi instytucjami takimi jak Policja, Prokuratura, Ośrodek Pomocy Społecznej, Kuratorska Służba Sądowa i inne wynikające z potrzeb bieżących.
Można zatem stwierdzić, że każda osoba, która zgłasza się do Komisji poza pomocą jaką otrzyma w ramach tematyki związanej z uzależnieniami może liczyć na skierowanie do odpowiednich instytucji, z którymi Komisja utrzymuje ścisłą współpracę.
III. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, a w szczególności dla dzieci i młodzieży – w tym prowadzenie zajęć pozalekcyjnych promujących zdrowy styl życia, w pozalekcyjnych programach opiekuńczo – wychowawczych i socjoterapeutycznych.
Działalność profilaktyczna to najważniejsza działalność podejmowana przez GKRPA. Była i jest ona prowadzona cały czas. Adresatami działań są mieszkańcy Gminy Komorniki. Warto tak określić tą grupę, ponieważ bez znaczenia jest to czy są to osoby dorosłe, młodzież czy dzieci.
Termin „profilaktyka” rozumiany jest jako „działanie i środki stosowane w celu zapobiegania chorobom. Ogólnie: stosowanie różnych środków zapobiegawczych w celu niedopuszczenia do wypadków, uszkodzeń, katastrof itp.” (Mały Słownik Języka Polskiego, 1997). Można także przyjąć, że profilaktyka to działanie, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się lub rozwojowi niekorzystnego zjawiska. Jest też jednym ze sposobów reagowania na
zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i niepożądane. Ta ocena skłania do traktowania takich zjawisk w kategoriach zagrożeń i podejmowania wysiłkówów w celu ich eliminacji lub choćby ograniczenia. Powszechnie uważa się, że skuteczna profilaktyka jest optymalnym sposobem hamowania rozwoju lub ograniczania skali zjawisk uznanych za dolegliwe społecznie. Głównie z tego względu jest znacznie bardziej opłacalna niż kosztowne działania zaradcze, konieczne w sytuacji, gdy wzrasta skala niepożądanych zjawisk.
Szerokie działania profilaktyczne realizowane były w funkcjonujących na terenie gminy świetlicach środowiskowych z elementami socjoterapii. Świetlice takie działają w Szreniawie, Chomęcicach, Głuchowie, Plewiskach i Wirach. Pomimo podejmowanych przez okres II kwartału 2017 roku działań nie udało się uruchomić takiej Świetlicy w miejscowości Rosnówko. Wykwalifikowana kadra organizowała zajęcia dla dzieci, które były i są dla nich alternatywą do nie zawsze dobrze funkcjonujących relacji w ich domach rodzinnych.
Alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu to także pokazywanie dzieciom, że można go mile spędzić inaczej niż podczas oglądania telewizji czy siedzenia przy komputerze.
Prowadzący zajęcia również uczyli dzieci codziennych zajęć domowych takich jak przygotowanie posiłków, pieczenie ciast czy gotowanie. Działalność tą należy ocenić jako wysoce przydatną w kształtowaniu właściwych postaw u dzieci, a także jako element przygotowania ich do dorosłego życia.
W ramach działalności profilaktycznej utrzymywany był i jest stały kontakt z dyrektorami znajdujących się na terenie gminy Komorniki szkół podstawowych i gimnazjum, a także z pedagogami pracującymi w tych placówkach. Wychodząc z założenia, że to oni znają najlepiej środowisko, w którym pracują mieli oni pełną swobodę w doborze tematyki zajęć profilaktycznych.
Wśród projektów zajęć profilaktycznych, jakie były realizowane w tych szkołach wyłącznie jako przykłady wymienić można następujące:
• projekt profilaktyczny „Tancbuda” realizowany w Szkole Podstawowej w Wirach oraz w Świetlicy środowiskowej z elementami socjoterapii w Szreniawie
• projekt profilaktyczny „Mamy święta. Prawdziwa historia” realizowany w Szkole Podstawowej nr 2 w Plewiskach
• Realizacja warsztatów profilaktycznych z zakresu prawidłowej komunikacji oraz przeciwdziałania przemocy w kontaktach rówieśniczych oraz cyberprzemocy w Szkole Podstawowej nr 1 w Komornikach
• Realizacja spektakli profilaktycznych w Szkole Podstawowej nr 1 w Komornikach
• Spotkania psychoedukacjne z rodzicami uczniów klas IV-VI Szkoły Podstawowej w Wirach pt „Zaplątani w sieci – o uzależnieniu dzieci i młodzieży od mediów”
• Projekt Wen-Do-przeciwdziałanie przemocy wobec dziewcząt i kobiet realizowany w Szkole Podstawowej nr 1 w Komornikach
• Spotkania wigilijne dla osób samotnych w tym osób uzależnionych w
współuzależnionych Gminy Komorniki, które odbyło się dnia 19 grudnia 2017r.
w Domu Kultury „Remiza”
W ramach działalności profilaktycznej zgodnie z wcześniejszymi założeniami przygotowano dla dzieci półkolonie w okresie ferii zimowych i wakacji letnich. Zajęcia te cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. Miały one charakter stacjonarny i organizowane były w szkołach i świetlicach środowiskowych z elementami socjoterapii.
Nie sposób nie wspomnieć przy tym, że w czasie wakacji letnich zorganizowano także kolonię dla dzieci. Łącznie na kolonie letnie w roku 2017 wyjechało 90 dzieci. Kryteria doboru na te kolonie były ściśle związane z działalnością GKRPA.
Dla osób dorosłych skierowane były również programy profilaktyczne, które realizowane były wspólnie z innymi instytucjami. Nad sensem realizowania takich programów nie trzeba wiele się zastanawiać i wystarczy spojrzeć w dane statystyczne lub chociaż na przekazy medialne, z których co chwilę dowiadujemy się o wypadkach drogowych popełnionych przez pijanych kierowców.
W ramach działalności profilaktycznej dla mieszkańców „małych i dużych” zorganizowano wzorem lat ubiegłych letni festyn „Szczęśliwym być i w zdrowiu żyć”.
Całość działań profilaktycznych finansowana była ze środków, jakimi dysponuje GKRPA.
Jest to tym bardziej ważne, że skuteczne działania profilaktyczne wymagają nakładów finansowych. Nie sposób jest zrealizować skuteczne programy profilaktyczne bez możliwości jego finansowania. Funkcjonujące przepisy prawne dają jednak możliwość GKRPA dysponowania budżetem, którego wysokość w pełni pozwala na przygotowanie ciekawej i profesjonalnie zrealizowanej kampanii profilaktycznej. W ocenie odbiorców kampania profilaktyczna składająca się z wielu programów profilaktycznych była właśnie w taki sposób przygotowana.
IV. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów uzależnień.
Realizacja tego celu bezpośrednio wynikającego z rekomendacji Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest ściśle związana z zadaniami, które opisałam wcześniej. Zakupy, które były dokonywane w minionym roku dotyczyły funkcjonowania wspomnianych świetlic. Potrzeby tych placówek były bardzo zróżnicowane i dotyczyły materiałów papierniczych niezbędnych do realizacji warsztatów plastycznych, przedmiotów niezbędnych do realizacji zajęć sportowych, a także artykułów spożywczych, które wykorzystywane były w zajęciach kulinarnych. Różnorodność tych zajęć sprawiała, że były one bardzo atrakcyjne dla dzieci korzystających z oferty tych Świetlic.
Bardzo ważną rolę w realizacji niełatwych działań profilaktycznych odgrywa właściwe przygotowanie merytoryczne osób, które te działania mają realizować. Zmieniające się standardy wymuszają ciągłą konieczność zdobywania nowej wiedzy i umiejętności, aby w sposób właściwy, a przede wszystkim skuteczny dążyć do założonych celów. GKRPA podejmowała w tym celu działania zmierzające do zorganizowania szkoleń dla różnych grup społecznych i zawodowych. Szkoleniami takimi w roku 2017 objęta była kadra pedagogiczna szkół, pracownicy OPS, Policji, Straży Gminnej. Tematyka tych szkoleń związana była z uzależnieniami takimi jak alkohol, narkotyki czy coraz groźniejsze i powszechnie dostępne dopalacze. Został zorganizowany również bardziej zaawansowany dwustopniowy kurs
Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach. W ramach zapotrzebowania wynikającego z prowadzonych na bieżąco diagnoz istotnym elementem w działalności szkoleniowej był problem szeroko rozumianej przemocy.
Na pomoc GKRPA corocznie mogą liczyć również osoby zaangażowane w grupie samopomocowej Anonimowych Alkoholików działającej na terenie naszej gminy.
V. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13
1i 15 Ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Przepisy Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nakładają między innymi na samorząd terytorialny podejmowanie określonych działań w związku z reglamentowaną sprzedażą wszelkich napojów alkoholowych. Działania te mają przede wszystkim charakter kontrolny, ale również represyjny. Każdy punkt handlowy prowadzący sprzedaż napojów alkoholowych musi być przede wszystkim odpowiednio oznaczony informacjami o szkodliwości spożywania tych napojów. Sprawdzenia takich punktów są realizowane na bieżąco – zawsze wtedy kiedy Komisja opiniuje nowy punkt otwierający swoją działalność handlową. Funkcjonujące w prawie przepisy zakazują sprzedaży napojów alkoholowych osobą nieletnim, a także osobom nietrzeźwym. Działania te były i są zlecane służbom porządkowym funkcjonującym na terenie naszej gminy – Policji i Straży Gminnej.
W roku 2017 nie stwierdzono jednak przypadku złamania przepisów wspomnianej Ustawy i nie wnioskowano do Wójta Gminy Komorniki o cofnięcie koncesji na sprzedaż napojów alkoholowych. Wniosków takich nie składała również żadna z wspomnianych wcześniej służb.
VI. Realizowanie zobowiązania do leczenia odwykowego.
Istotnym elementem w działalności GKRPA jest podejmowanie wszelkich prób zmierzających do wyleczenia osób spożywających napoje alkoholowe w sposób szkodliwy.
Działaniami te objęte są również osoby, które oprócz alkoholu wykazują także uzależnienie od wszelkich innych środków odurzających. Pierwszym elementem takich działań jest próba podjęcia rozmów motywujących do samodzielnego podjęcia takiego leczenia. Rozmowy takie przeprowadzane są przez członków GKRPA, a także przez terapeutę leczenia uzależnień.
Osoby takie zawsze kierowane są do specjalistycznych placówek leczenia odwykowego.
Niestety nie zawsze proces takiej motywacji odnosi skutki i osoby uzależnione nie chcą podjąć takiego leczenia dobrowolnie. W ramach swoich kompetencji GKRPA prowadzi wówczas i kieruje postępowania administracyjne do Sądu Rejonowego w celu orzeczenia nakazu przymusowego leczenia odwykowego. Takie postępowania wymagają wykonania określonych czynności o charakterze administracyjno – prawnym, którymi również zajmuje się pełnomocnik Komisji. Po orzeczeniu takiego nakazu przez Sąd cała sprawa monitorowana jest, przekazywane są na bieżąco informację do Kuratorskiej Służby Sądowej i w razie konieczności składane są wnioski o zmianę trybu leczenia np. z leczenia otwartego
(podejmowanego w placówkach niestacjonarnych) na leczenie zamknięte. W roku 2017 cały czas w prowadzeniu były 14 takie sprawy – w tym sprawy z lat minionych.
VII. Źródła finansowania Gminnego Programu Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Uzależnień.
Gminny Program Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Uzależnień finansowany był w całości ze środków własnych Gminy Komorniki, na które składały się wniesione opłaty za wydane zezwolenia na obrót napojami alkoholowymi. Całość wydatkowanych środków finansowych nadzorowany był w roku 2017 przez Inspektora ds. bezpieczeństwa i profilaktyki uzależnień. Środki finansowe na bieżąco były rozliczane przez Wydział Finansowy Urzędu Gminy w Komornikach. Można z powodzeniem określi to jako nadzór II instancji. Na koniec roku 2017 nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości w wydatkowaniu tych środków finansowych i całość wydatkówów miała pokrycie w dostarczonych do Wydziału Finansowego dokumentów rachunkowych.
Sposób wydatkowania tych środkówów finansowych przedstawia poniższa tabela:
Propozycja budżetowa
Plan Realizacja Różnica
Wynagrodzenie bezosobowe
103.000,00 zł 101.115,00 zł 1.885 zł
Zakup materiałów
43.000,00 zł 25.862,07 zł 17.137,93 zł
Zakup usług pozostałych
260.434,00 zł 247.376,13 zł 13.057,87 zł
Składki ZUS 3.000 zł 474,68 zł 2.525,32 zł Składki na
Fundusz Pracy
1.500 zł 21,56 zł 1.478,44 zł
Delegacje 2.000 zł 1.348,48 zł 651,52 zł
Opłaty sądowe 500 zł 0 zł 500 zł
Pozostałe opłaty
13.434,00 zł 948,00 zł 12.486,00 zł
RAZEM 411.343,00 zł 372.588,35 zł 38.845,65 zł
Z przedstawionego zestawienia wynika, że wygenerowano oszczędności na rok 2018 w wysokości 38.845,65zł. Środki te finansowe zostaną dopisane do budżetu tegorocznego i wydatkowane na cele związane z profilaktyką uzależnień.
Przedstawione sprawozdanie w pełni obrazuję zakres prac i obowiązkówów jakie realizowane są przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w zakresie szeroko rozumianych uzależnień. Wszystkie działania były zapisane w Gminnym Programie Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Uzależnień na rok 2017.
Stwierdzam przy tym, że zadania założone zostały zrealizowane.
Wyk. w 1 egz.
Przekazano do biura Rady Gminy Komorniki
Sporządziła: Zatwierdził Przewodniczący GKRPA Aleksandra Sobczyk Wojciech Baran
