ANALIZA RYNKU TURYSTYCZNEGO REPUBLIKI POŁUDNIOWEJ AFRYKI

(1)

Robert Sztaba I rok SUM Grupa T2

ANALIZA RYNKU TURYSTYCZNEGO REPUBLIKI POŁUDNIOWEJ AFRYKI

SPIS TREŚCI

WSTĘP………..4

I WPROWADZENIE………....5

(2)

1. Położenie...5

2 Warunki naturalne rozwoju turystyki………...6

2.1 Klimat………..6

2.2 Ukształtowanie terenu……….7

2.3 Flora i fauna ………...8

2.4 Rzeki ………..9

3 Gospodarka………9

3.1 Przemysł ………...10

3.2 Rolnictwo ……….10

3.3 Transport i łączność ……….11

3.4Handel zagraniczny ………...11

4. Ludność i religia ………...…14

5. Ustrój polityczny………....14

6. Regiony koncentracji ruchu turystycznego oraz atrakcje turystyczne RPA...15

II RYNEK RECEPCJI TURYSTYCZNEJ ………..….21

1. Rynek RPA w międzynarodowym ruchu turystycznym………..…….25

2. Rynek RPA jako część regionu Afrykańskiego ………...…....34

III AKTYWNOŚĆ TURYSTYCZNA OBYWATELI RPA …………..…...…..43

I IV ZNACZENIE RYNKU TURYSTYCZNEGO RPA DLA POLSKI …………49

ZAKOŃCZENIE. ………...52

BIBLIOGRAFIA……….54

SPIS TABEL...54

SPIS RYSUNKÓW...54

SPIS WYKRESÓW...55

(3)

WSTĘP

Tematem niniejszej pracy jest rynke turystyczny Republiki Południowej Afryki.

Powodem wyboru tego tematu pracy było zamiłowanie autora do Afryki.

Celem niniejszej pracy jest próba spojrzenia na rozwój turystyki i warunki panujące na rynku turystycznym RPA przed finałami mistrzostwa w piłce nożnej, których organizatorem ma być właśnie RPA.

W pracy próbowano odpowiedzieć na następujące pytania:

(4)

Jakie są uwarunkowania rozwoju turystyki na terenie badanego kraju Jakie dochody przynosi biznes turystyczny w RPA?

Kto i w jakim celu odwiedza Republikę Południowej Afryki?

Gdzie zatrzymują się turyści ?

Jak osoby podróżujące docierają do RPA?

Jak wygląda aktywność turystyczna mieszkańców RPA?

Jaki wpływ ma rynek turystyczny RPA na podróże Polaków?

Odpowiedzi na te pytania starano się odnależć w litaeraturze, jak i również w internecie.

Najbardziej pomocne były raportu dotyczące ruchu turystycznego w RPA, przygotowane przez odpowiednie organy.

Niniejsza praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy rozdział zawiera charakterystykę kraju, i określa warunki rozwoju turystyki na jego terenie. Rozdział drugi jest to analiza przyjazdów turystów zagranicznych do RPA. Rozdział ten został podzielony na dwie części. Pierwsza dotyczy przyjazdów z tzw. rynków zamorskich natomiast druga przyjazdów z krajów afrykańskich. W rozdziale trzecim opisana jest aktywność turystyczna mieszkańców RPA. Rozdział czwarty dotyczy przyjazdów Polaków do RPA t

ROZDZIAŁ I

WPROWADZENIE

1. Położenie

(5)

Republika Południowej Afryki położona jest na południu Afryki, nad Oceanem Atlantyckim i Oceanem Indyjskim. Graniczy z: Zimbabwe, Suazi, Namibią, Mozambikiem, Lesotho i Botswaną.

Rys. 1 Położenie Republiki Południowej Afryki Źródło: www.tapol.com.pl

Kraj ten jest najdalej na południe wysuniętym państwem w Afryce, z trzech stron otoczonym przez ocean, linia brzegowa ma ponad 2 500 km. Republika Południowej Afryki ma powierzchnię 1 219 912 km², czyli czterokrotnie większą od Polski.

.

2 Warunki naturalne rozwoju turystyki 2.1 Klimat

Południowa Afryka posiada kilka stref klimatycznych. Od suchego pustynnego przy granicy z Namibią do klimatu podzwrotnikowego w południowo-

wschodnim obszarze kraju. W większej części kraju klimat jest przeważnie słoneczny i suchy. Śnieg w zimie pada zazwyczaj tylko wysoko w górach.

Istnieją trzy czynniki, które decydują o różnicach klimatycznych w poszczególnych częściach RPA: prądy morskie, szerokość geograficzna i wysokość nad poziomem morza.

Klimat atlantyckiego wybrzeża zachodniego jest przez zimny Prąd Benguelski z Antarktydy chłodniejszy i bardziej suchy. Prąd Mozambicki natomiast zapewnia na wybrzeżu wschodnim raczej wilgotny klimat subtropikalny.

Położenie RPA na półkuli południowej powoduje, że pory roku są przeciwne niż w Europie. Między czerwcem i sierpniem, w Górach Smoczych, na wyżynie Highveld i w Johannesburgu (położonym na wysokości 1753 m n.p.m.) nierzadko leży śnieg. W lecie temperatury w Kapsztadzie (15 m n.p.m.) oscylują w granicach 30°C, w zimie natomiast przeważają chłodne dni z częstym deszczem.

c

(6)

Rys 2 Rozmieszczenie stref klimatycznych w RPA Źródło: www.pl.wikipedia.org

2.2 Ukształtowanie terenu

Większą część powierzchni kraju zajmuje rozległy płaskowyż, który łagodnie opada ku kotlinie Kalahari, a stromo, rozciętymi krawędziami, na południu i wschodzie (Wielka Krawędz), gdzie ma charakter górski (m.in. Góry Smocze, Roggeveldberge, Sneeuberge, Nuweveldberge). Na południe i na zachód od Wielkiej Krawędzi leżą wyżyny: Wysokie Karru, Wysoki Veld (wysokość 1200-2000 m n.p.m.) i Bushweld, rozdzielone kwarcytowymi górami Witwatersrand, słynnymi ze złóż złota. Południowo-zachodnią część kraju

zajmują fałdowe Góry Przylądkowe, których dwa główne pasma: Góry Długie na południu i Góry Czarne na północy, rozdziela obniżenie Małego Karru. U

wybrzeża występują wąskie niziny. Linia brzegowa słabo rozwinięta. Najwyższy szczyt kraju położony jest w Górach Smoczych - Mafadi Peak (3451 m n.p.m.) s

2.3 Flora i fauna

Na terenie Republiki Południowej Afryki występuje ponad 20 000 gatunków roślin, co stanowi około 15% wszystkich poznanych roślin na świecie. Wiele spośród nich to gatunki endemicznie, które najczęściej występują w Państwie przylądkowym (Capensis). Na niewielkim obszarze, w Prowincji Przylądkowej Zachodniej, występuje roślinność twardolistna - krzewiaste zarośla określa się tu jako fynbos.

W RPA jest stosunkowo mało lasów w przeciwieństwie do obszarów krzaczastych i sawann, porośniętych akacjami a także pojedynczymi baobabami Pierwotnie istniejący las został prawie w całości przetrzebiony przez kolonistów europejskich niedługo po ich przybyciu, pozostałości można jeszcze zastać w parku Auckland Nature Reserve. Obecnie istniejące lasy RPA składają się głównie z eukaliptusów i sosen. Na pustyni Kalahari występują sukulenty takie jak aloes czy Euphorbia

Rys. 3 Strefy roślinne RPA

Źródło: www. africangamesafari.com

W RPA można spotkać pierwszą trójkę największych ssaków, czyli słoń

afrykański, nosorożec biały i hipopotam, jak również najwyższego, czyli żyrafę, najszybszego, czyli geparda i najmniejszego ssaka na świecie, czyli ryjówkę malutką. Największymi i najniebezpieczniejszymi ssakami lądowymi są

nosorożec czarny, bawół afrykański, słoń, lampart i lew. Z mniejszych zwierząt wymienić należy rohatyńca boreańskiego, bawolika białodziobego, ryjoskoczka, żółwia lamparciego i mrówkolwa. Wśród ponad 800

(7)

gatunków ptaków w RPA znajduje się największy czyli struś i najcięższy latający czyli drop olbrzymi. Oprócz tego można zobaczyć nektarniki i flamingi.

Wikłacze budują gigantyczne, podobne do miast kolonie a sokolnik czerwonooki jest najmniejszym ptakiem drapieżnym na świecie. U

południowych wybrzeży kraju, głównie w rejonie Przylądka Dobrej Nadziei naliczono około 170 000 dzikich pingwinów będących pod ścisłą ochroną.

2.4 Rzeki

Rzeki w większości należą do zlewiska Oceanu Indyjskiego i są to głównie rzeki krótkie, o dużym spadku, z wyjątkiem Limpopo (1600 km). Do najdłuższych rzek należy Oranje (1860 km) z dopływem Vaal (1200 km), wypływająca z Gór Smoczych, przepływająca w poprzek kraju i uchodząca do Oceanu

Atlantyckiego 3 Gospodarka

RPA jest najlepiej rozwiniętym krajem Afryki, nowoczesny przemysł i wysokotowarowe gospodarstwa rolne białych kontrastują ze słabo rozwiniętymi regionami zamieszkanymi przez ludność nieeuropejską.

Szczególnie bujny rozwój gospodarki w RPA przypadał na lata II wojny świat.

i okres powojenny, co wiązało się z szybkim napływem kapitału zagranicznego.

Początkowo z W. Brytanii, później również z USA i RFN. Najwięcej inwestowano w górnictwo, zwłaszcza wydobycie złota, wzrastał również udział krajowego kapitału prywatnego i państwowego, głównie w transporcie, energetyce

i hutnictwie żelaza. Polityka apartheidu, umożliwiająca wykorzystywanie bardzo taniej siły roboczej (Murzyni, ludność kolorowa), wpływała korzystnie na rozwój przemysłu i towarowego rolnictwa. Nałożone na RPA przez ONZ sankcje gosp.

(m.in. embargo handlowe), w związku z polityką apartheidu, oraz niepokoje społeczne doprowadziły do destabilizacji kraju. Gospodarka RPA znalazła się w stanie recesji, zwłaszcza rolnictwo i górnictwo. Od 1990 spadał produkt krajowy brutto, wzrosło bezrobocie (ok. 40% zawodowo czynnych), stopa inflacji 1991 wynosiła 15,3%, 1993 — 9,7%. Do recesji gospodarczej na

początku lat 90 przyczynił się również odpływ rodzimego kapitału za granicę (z obawy przed ludnością murzyńską) oraz długotrwała susza w całej Afryce Południowej. Po zniesieniu apartheidu jest realizowany od 1994 program odbudowy i rozwoju, którego najważniejszymi celami są: zaspokojenie podstawowych potrzeb ludności, rozwój szkolnictwa, demokratyzacja życia oraz przyspieszenie rozwoju gospodarczego. Wartość PKB (wg parytetu siły nabywczej) wynosi 12,2 tys. dol. USA na

1 mieszk. (2005). Największy udział w wytwarzaniu produktu krajowego brutto mają usługi — 67,1% (przemysł i budownictwo 30,4%, rolnictwo i leśnictwo 2,5%).

3.1 Przemysł.

W gospodarce RPA występuje znaczna koncentracja produkcji i kapitału, największe przedsiębiorstwa są związane z energetyką, hutnictwem żelaza, przemysłem paliwowym i wydobywczym oraz transportem. Oprócz korporacji prywatnych działają duże firmy państw., gł. SAR&H (koleje i porty), ESKOM (energetyka), SASOL (produkcja paliw syntetycznych z węgla), ISCOR (hutnictwo żelaza). RPA należy do najzasobniejszych w surowce mineralne

(8)

krajów świata. Najważniejszym regionem górniczym jest Witwatersrand w Transwalu. RPA zajmuje 1. miejsce na świecie w wydobyciu złota, platyny, rud chromu, wanadu i manganu, ponadto znajduje się w światowej czołówce pod względem wydobycia diamentów, rud tytanu, antymonu, żelaza, miedzi, niklu, ołowiu, cyny, uranu, a także węgla kam., srebra, azbestu, fosforytów.

Przeważającą część produkcji górniczej przeznacza się na eksport. Wydobywa się także ropę naftową i gaz ziemny, w ilościach nie zaspokajających

krajowego popytu. Około 90% energii elektrycznych wytwarza się w elektrowniach cieplnych (opalanych węglem kamiennym) skupionych

głównie w południowym Transwalu, pozostałą część w elektrowniach jądrowych (ok. 5%) i wodnych (zwłaszcza w dorzeczu Oranje). Największy udział

w wartości produkcji ma przemysł maszynowy i metalowy (głównie maszyny i urządzenia dla górnictwa, rolnictwa) oraz hutnictwo żelaza, metali kolorowych i uszlachetniających stal (wielkie huty żelaza w Pretorii, Vanderbijlpark,

Newcastle, Vereeniging).

3.2 Rolnictwo

Podstawą rolnictwa jest ekstensywna hodowla, pastwiska zajmują ok. 70%

powierzchni. Kraju, hoduje się przede wszystkim owce (ok. 29 mln sztuk), poza tym bydło (13,5 mln), kozy (6,4 mln), trzodę chlewną, większość pogłowia hodowanych zwierząt należy do ludności białej. Ziemie uprawne stanowią tylko 12% powierzchni kraju, przeważają małe gospodarstwa, produkujące na

własne potrzeby i stosujące tradycyjne metody uprawy. Ponadto istnieje ok. 60 tys. dużych gospodarstw towarowych (powierzchnia farm przekracza często 1000 ha), które dostarczają większość produkcji rolnej kraju. Częste susze, przy niekorzystnych warunkach glebowych (większość powierzchni zajmują gleby słabo wykształcone) powodują straty w produkcji roślinnej, stąd duże znaczenie ma

nawadnianie. Uprawia się kukurydzę (9,7 mln t, 2004; gł. południowy Transwal, wschodnia Orania), pszenicę (południowo-zachodnia część kraju), owies

i jęczmień, orzeszki ziemne, tytoń, słonecznik, trzcinę cukrową. W ostatnich latach rośnie znaczenie bawełny, odporniejszej na suszę od kukurydzy i tytoniu. Na południu rozwija się sadownictwo (winorośl, cytrusy, grusze, jabłonie, brzoskwinie, ananasy). Duże znaczenie ma rybołówstwo, zwłaszcza morskie (połowy ryb 823 tys. t). Lasy zajmują ok. 7% pow. kraju. W celu zwiększenia produkcji drewna (2,5 mln m³ rocznie) są zakładane plantacje, głównie eukaliptusów.

3.3 Transport i łączność.

Sieć komunikacyjna jest dobrze rozwinięta, najlepiej na obszarach uprzemysłowionych, zwłaszcza w południowym Transwalu, najsłabiej — w północno-zachodniej części kraju. Długość linii kolejowej (wąskotorowe) wynosi 20,9 tys. km (w tym 9,9 tys. zelektryfikowanych), dróg kołowych — 362 tys. km (20% ma utwardzoną nawierzchnię); liczba zarejestrowanych

samochodów osobowych 4,1 mln, ciężarowych i autobusów 2,2 mln (2002).

Ważną rolę odgrywa transport lotniczy (731 różnego rodzaju lotnisk,

największe porty lotnicze: Johannesburg, Kapsztad, Durban) i morski. W 2003 roku załadunek w portach morskich wyniósł 128 mln t, a wyładunek 41,8 mln t. Główne porty morskie to Durban, Kapsztad, Saldanha, Richard's Bay, Port

(9)

Elizabeth, East London. RPA posiada najlepiej w Afryce rozwiniętą sieć

łączności - 4,7 mln abonentów telefonii stacjonarnej, w użytkowaniu 34 mln telefonów komórkowych i ponad 5 mln stałych użytkowników Internetu (2005).

3.4 Handel zagraniczny.

Wartość eksportu 51,9 mld dol. USA, a importu 66,5 mld dol. USA (2005). W eksporcie największe znaczenie mają: złoto, platyna, diamenty, inne metale i wyroby metalowe, maszyny, środki transportu, węgiel kamienny. Importuje się głównie maszyny i środki transportu, wyroby elektroniczne, produkty

chemiczne, sprzęt transportowy i telekomunikacyjny. Głównymi partnerami handlowymi są: Niemcy, W. Brytania, USA, Japonia, Chiny. RPA oraz Botswana, Lesotho, Namibia i Suazi

L

Tab.1 Podstawowe wiadomości na temat gospodarki RPA Gospodarka Republiki Południowej Afryki

Waluta

1 Rand = 100 centów Rok fiskalny

1 kwietnia - 31 Marca Organizacje handlowe WTO, SADC,

Statystyki [1]

Ranking PKB 24 pozycja (2005) [2]

PKB

576.4 miliardów dolarów (2006) wzrost PKB

4.5% (2006)

PKB na 1 mieszkańca 13,000 dolarów (2006) PKB w sektorach

rolnictwo (2.6%), przemysł (30.3%), usługi (67.1%) (2006) Rezerwy Forex

20.16 miliardów dolarów (Luty 2006) Inflacja

5% (2006)

Relatywna granica ubóstwa

(10)

Bezrobotni 25.5% (2006)

Najważniejsze gałęzie przemysłu

Wydobycie (Platyny, Złota, Chromu, Diamentów), chemiczny, skórzany, petrochemiczny, włókienniczy, spożywczy, Hutnictwo

Partnerzy handlowi [3]

Eksport

59.15 miliardów dolarów (2006) )

Eksport do:

Wielka Brytania 12.6%, USA 12.4%, Japonia 9.2%, Niemcy 8.1%, Chiny 4.7%, Włochy 4.4% (2003) Import

61.53 miliardów dolarów (2006)

(11)

Źródło: WWW.wikipedia.org Ź

4. Ludność i religia

Około 75% ludności RPA stanowią ludy Bantu, głównie Zulusi, Soto, Khosa, Tswana, oraz Buszmeni i Hotentoci. Znaczną grupę (ok. 14%) tworzy ludność pochodzenia europejskiego, głównie potomkowie osadników holenderskich, oraz Brytyjczycy, Żydzi, Niemcy. Ponadto RPA zamieszkuje ludność

pochodzenia azjatyckiego (gł. Indusi) oraz populacje mieszane, zaliczane przed 1993 do ludności kolorowej. Po zniesieniu apartheidu z RPA wyjechała duża część ludności pochodzenia europejskiego, a nasiliła się imigracja z pobliskich państw. Szacuje się, że nielegalnie przebywa w RPA ponad 8 mln osób.

Około 70% ludności RPA wyznaje chrześcijaństwo (głównie protestantyzm), wśród pozostałych ok. 20% to członkowie kościołów i wspólnot, wyznających synkretyczne religie afrochrześcijańskie. Pozostali to: hinduiści (1,3%), muzułmanie (1%).

W RPA przyrost naturalny jest ujemny ( −3,8‰) powodem jest duża śmiertelność, spowodowaną szybko szerzącą się epidemią AIDS (5,3 mln zarażonych, 2003). Wysoka śmiertelność jest przyczyną skrócenia przeciętnej długości życia do 43 lat i wywiera duży wpływ na strukturę wiekową ludności — osoby mające 65 lat i więcej stanowią zaledwie 5,3% mieszk. kraju (2006), osoby poniżej 15 lat – 23,7%. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 38 osób na km²; największa koncentracja ludności występuje w regionie Witwatersrand oraz na wybrzeżu południowo-wschodnim i południowym. W miastach mieszka 57% ludności. Struktura ludności zawodowo czynnej (1999): rolnictwo

i leśnictwo obejmuje ok. 30% zatrudnionych, przemysł i budownictwo — 25%, usługi — 45%. Bezrobocie w RPA w 2005 roku wynosiło 26,6%

5. Ustrój polityczny.

Zgodnie z konstytucją z 1996 głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany przez Zgromadzenie Narodowe na 5-letnią kadencję. Prezydent mianuje 2 wiceprezydentów desygnowanych przez partie, które zdobyły co najmniej 80 mandatów w wyborach parlamentarnych. Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu — Zgromadzenie Narodowe (400

deputowanych wyłanianych w wyborach powszechnych) i Narodowa Rada Prowincji (90 członków wybieranych przez zgromadzenia prowincjonalne, po 10 z każdej prowincji), wybieranego na 5 lat. Władzę wykonawczą sprawuje rząd, którego pracami kieruje pierwszy wiceprezydent; ministrowie są

mianowani przez prezydenta, proporcjonalnie do liczby mandatów uzyskanych przez poszczególne partie (mające minimum 20 mandatów, co odpowiada 5%

głosów wyborców) w Zgromadzeniu Narodowym. Władzę sądownicza sprawują

(12)

niezawisłe sądy. Każda z 9 prowincji ma własne organy władzy ustawodawczej i wykonawczej.

6. Regiony koncentracji ruchu turystycznego oraz atrakcje turystyczne RPA

Johannesburg – stolica handlowa RPA oferuje także wiele kulturalnych atrakcji, w tym Muzeum Afryki, które daje znakomity przegląd historii kraju. park tematyczny Gold Reef City i Casino stanowi rekonstrukcję starego miasta poszukiwaczy złota. Niedaleko położone Sandton może pochwalić się najlepszymi hotelami klasy międzynarodowej i jest wspaniałym miejscem na zakupy i rozrywkę. Na zachód od Sandton leży wspaniały nadmorski bulwar Randburg Waterfront gdzie znajdują się przeróżne restauracje, bary i sklepy. Pamiątki i inne ciekawe rzeczy można kupić w jednym z 300 stoisk na portowym pchlim targu Harbour Flea Market.

Soweto (South Western Township) – mieszka tu 2 mln ludzi w domach o niesłychanie zróżnicowanym standardzie: od wspaniałych rezydencji do skleconych byle jak szałasów.

Wspomnienia długich lat walk politycznych odżywają w takich miejscach jak dawny dom Nelsona Mandeli, Pałac Wolności (Freedom Square) czy pomnik Hector Petersona. Warto także odwiedzić shebeens, które są dla tego miasta typowymi miejscami gdzie można coś zjeść i wypić. Wskazane są wycieczki w zorganizowanych grupach.

Pretoria – to stolica administracyjna RPA, miasto słynne z historycznych budynków, wspaniałych ogrodów, pomników i muzeów. Przed monumentalnym Union Buildings zbudowanymi w czasie ery kolonialnej odbyła się inauguracja prezydentury Nelsona Mandeli. Inne miejsca, które warto odwiedzić to: plac Church Square, na środku którego wznosi się pomnik Paula Krugera – założyciela i pierwszego prezydenta burskiej Republiki Transvaal, muzeum znajdujące w dawnym domu Krugera, Voortrecker Monument i Pioneer Open Air Museum – pomnik i museum na otwartym powietrzu poświęcone pierwszym burskim osadnikom. Interesującym miejscem jest także Melrose House gdzie podpisano Traktat Pokojowy miedzy Imperium Brytyjskim a Republikami Burskimi. Pretoria nazywana jest też miastem kwitnących fioletowo drzew Jacaranda, które we wrześniu i październiku są nieodłącznym elementem krajobrazu miasta.

k

Narodowy Park Krugera – jeden z najsłynniejszych rezerwatów na świecie – symbol

Południowej Afryki ciągnie się 400 km z północy na południe i 70 km ze wschodu na

(13)

zachód. Północna część parku znajduje się w Prowincji Północnej, a część południowa w Mpumalanga. Na tym olbrzymim obszarze (wielkości Walii) żyje 147 gatunków ssaków (łącznie z tzw. “wielką piątką”: lwami, lampartami, słoniami, hipopotamami i bawołami), jak również 114 gatunków gadów, 33 płazów, 50 gatunków ryb i 300 gatunków drzew.

Odnotowano obecność ponad 500 różnych rodzajów ptaków. W Parku znajduje się wiele kempingów gdzie można zatrzymać się na noc. Największe z nich są nie tylko zelektryfikowane, ale także wyposażone w sklepy, stacje benzynowe, jak również restauracje i bary samoobsługowe. Miedzy Johannesburgiem a Skukuza – największym kempingiem na terenie Parku, odbywają się codzienne loty. Do zachodnich granic Parku przylegają liczne prywatne rezerwaty, które oferują zakwaterowanie o bardzo wysokim standardzie, a jednocześnie egzotycznym charakterze, jak również dostosowane do życzeń klienta wycieczki mające na celu oglądanie dzikich zwierząt.

Rezerwat Kanionu Rzeki Blyde – położony w Górach Drakensberg Kanion Rzeki Blyde i otaczające go tereny oferują najbardziej spektakularne widoki w RPA. Kanion zajmuje trzecie miejsce pod względem wielkości na świecie, a unikalne formacje geologiczne takie jak: Bourke Luck Potholes, Thee Rondavels czy Okno Boga (God’s Window) są łatwo osiągalne jadąc szutrową drogą z wioski Graskop. Na terenie Parku goście mają do dyspozycji dwa dobrze wyposażone hotele posiadające baseny, korty tenisowe, sklepy, a także oferujące jazdę konną.

Nelspruit – stolica prowincji Mpumalanga jest wygodną bazą wypadową dla tych, którzy chcą wybrać się do Parku Narodowego Krugera albo przejechać się jedna z malowniczych dróg biegnących skrajem urwiska. Warto odwiedzić Narodowe Ogrody Botaniczne Lowveld położone wzdłuż brzegu Crocodile River jak również rezerwat gadów Croc River. Około 18 km od Nelspruit znajdują się wspaniałe groty Sudwala, obok których mieści się Park Dinozaurów ze zrekonstruowanymi makietami prehistorycznych zwierząt naturalnej wielkości.

Park Hluhluwe – Umfolozi jest drugim co do wielkości rezerwatem w Południowej Afryce oraz domem dla ogromnej ilości dzikich zwierząt, na czele z tzw. “wielką piątką”:

lwami, lampartami, słoniami, nosorożcami oraz bawołami. Szczególnym powodem dla

Parku jest fakt, że ocalił on nosorożce od całkowitego wyginięcia. Park można zwiedzać

otwartymi pojazdami w dzień i w nocy, a odważniejsi turyści lub ci, którzy pragną zaznać

(14)

smaku prawdziwej przygody mogą uprawiać piesze wędrówki bez przewodnika wzdłuż wyznaczonych szlaków lub wycieczki w prawdziwie dzikie tereny pod opieką przewodnika. Inne warte odwiedzenia rezerwaty w KwaZulu-Natal to m.in. Itala, Ndruno i Mkuzi.

Historyczne wioski Zulusów – Shakaland to tylko jedna z kilku zrekonstruowanych wiosek odtwarzających dawny, tradycyjny sposób życia Zulusów wynikający z ich wierzeń i przekonań. Goście mogą zapoznać się ze specyficznym rzemiosłem Zulusów takim jak wykuwanie włóczni czy bardziej pokojowa sztuka ważenia piwa. Mogą też zobaczyć tam pokazy tradycyjnych pieśni i tańców.

Durban (zwany w języku Zulu “e Tekweni” – “miejsce nad zatoką”) – jest główną bramą prowadzącą do Prowincji KwaZulu-Natal, a także najpracowitszym portem w całej Afryce.

W Seaworld Aquarium położonym tuż przy plaży, goście mogą obejrzeć ponad 1000 gatunków ryb, łącznie z rekinami. W Dolphinarium odbywają się pokazy, w których gwiazdami są białe foki i delfiny. Osobom o wrażliwych nerwach odradzamy wizytę w Snake Park (Parku Węży), natomiast polecamy odwiedziny w Ogrodach Botanicznych w Centrum Kultury i Sztuki Afrykańskiej i licznych fascynujących muzeach Durbanu. Jest to wielokulturowe miasto, o silnych wpływach indyjskich, które doskonale widać na Targu Victoria Street i w wielkiej ilości indyjskich restauracji. Dzięki subtropikalnemu klimatowi z uroków plaż słynnej Złotej Mili (Golden Mile) można korzystać przez cały rok. Na północ od miasta znajduje się Umhlanga Rocks (Skały Umhlanga) i kilka innych popularnych miejsc wypoczynku jak Ballito czy Salt Rock. Na południe od miasta między Port Shepstone a Isotha Paddock przebiega otwarta dla turystów wąskotorowa linia kolejowa “Banana Train” . Goście mogą też odwiedzić Rezerwat Oribi Gorge znany z bogactwa żyjących tam ptaków, lub odpocząć, w którymś z uroczych kurortów jak Margate, Ramsgate czy Port Edward.

Wild Coast (Dzikie Wybrzeże) – Port Edward stanowi północną bramę Dzikiego

Wybrzeża Wschodniej Prowincji Przylądkowej – 280 kilometrowego pasa niezwykłej

piękności wybrzeża, które do dziś wygląda jak nietknięte stopą człowieka. Blisko Port

Edwatd znajduje się wspaniały pełen atrakcji kompleks hoteli i kasyno, a nieco dalej na

południe leży Port St. Johns, znany kurort, niedaleko którego znajduje się rezerwat dzikich

zwierząt. Inne miejsca warte odwiedzenia to Coffee Bay (Zatoka Kawy) i Hole in the Wall

(Dziura w Ścianie). Coffee Bay otrzymała swoją nazwę po tym jak pewien statek wiozący

(15)

ładunek kawy rozbił się u brzegów zatoki, a wyrzucone przez fale na brzeg ziarna zakiełkowały i wyrosły! Coffee Bay jest także znakomitym miejscem uprawiania sportów wodnych – pływania, wind-surfingu, żeglarstwa i rybołówstwa. Około 50 km od Coffee Bay znajduje się “Dziura w Ścianie” – ogromna wystająca z morza samotna skała, w której fale wydrążyły wielki otwór. W1918 r. w wiosce Mveso we Wschodniej Prowincji Przylądkowej urodził się były prezydent RPA Nelson Mandela. Po przejściu na emeryturę zamieszkał on w miejscowości Qumbu w pobliżu miasta Umtata, gdzie znajduje się obecnie muzeum jego imienia. Wśród zbiorów są prezenty jakie Mandela otrzymał od czasu uwolnienia.

Port Elizabeth – ten wielki port morski o rozległych, złotych plażach nazywany jest z sympatią “przyjaznym miastem”. Jest idealnym miejscem na rodzinne wakacje, dysponujący takimi atrakcjami jak Oceanarium, Park Węży oraz malownicze szlaki do pieszych wędrówek. Wiktoriańskie domy na Donkin Street są świadectwem wczesnego osadnictwa brytyjskiego. Bardzo popularna jest przejażdżka koleją parową Apple Express, która kursuje między Port Elizabeth a Humewood Station, dając turystom niezapomniane wrażenia spektakularnych widoków Storms River z mostu Van Stadens. Port Elizabeth jest także znany z dużej ilości słonecznych godzin. Wody zatoki Algoa Bay są ciepłe i bezpieczne – idealne dla wszelkich rodzajów sportów wodnych, podczas gdy na wspaniałych plażach można po prostu świetnie odpocząć i opalić się. Na zachód od Portu Elizabeth, w kierunku na Garden Route, leżą plaże Zatoki Św. Franciszka (St. Francis Bay) i Jeffreys Bay – prawdziwa mekka dla surferów.

Narodowy Park Słoni “Addo” – 72 km od Port Elizabeth znajduje się Narodowy Park Słoni “Addo”, zamieszkiwany przez nosorożce, bawoły, lamparty i 185 gatunków ptaków, a przede wszystkim przez ok. 300 słoni, które należą do genetycznej izolowanej grupy, także są mniejsze od innych słoni afrykańskich. Na wschód od rezerwatu leży Grahamstown, miasteczko jakby żywcem przeniesione z Wielkiej Brytanii lat minionych z Angielską Katedrą i muzeum poświęconym brytyjskim osadnikom z 1820 roku. Co roku w lipcu w Grahamstown odbywa się Festiwal Sztuki Narodowej.

l

(16)

Garden Route (Droga Ogrodów) – na wschodnim końców tej oszałamiająco malowniczej drogi o międzynarodowej sławie, która na zachodzie zaczyna się w St. Sebastian Bay (Zatoce Św. Sebastiana) koło miasta Heidelberg, leży Park Narodowy Tsitsikamma, którego terytorium sięga ok. 5.5 km w głąb morza i stanowi raj dla nurków. Nad plażami liczącej 80 km linii brzegowej wznoszą się potężne klify skalistego wybrzeża, porośniętego gęstymi, pięknymi lasami. Słynna trasa “Otter Trail” jest jednym z dwunastu oznakowanych pieszych szlaków.

Mossel Bay – Garden Route ciągnie się do Plattenberg Bay – miejsca o idyllicznej urodzie białych plaż, a tuż obok znajduje się niezwykle malowniczy, pokryty lasami (wśród których lśnią liczne jeziora) Narodowy Park Wilderness. Na trasie Garden Route znajduje się Knysna – popularne miejsce uprawiania sportów wodnych, a także George. Między Knysna a George kursuje kolej parowa zwana Auteniqua Choo-Tioe. Leżące nieco dalej miasto Mossel Bay powstało w miejscu gdzie w roku 1488 przybył do brzegu portugalski żeglarz i odkrywca Bartolomeu Dias. Kompleks muzealny nazwany jego imieniem zawiera muzea: kultury, morskie, muszli i oceanarium. Na jego terenie znajduje się również Drzewo Pocztowe, gdzie marynarze żeglujący na wschód zostawiali listy do rodzin aby zabrali je ze sobą żeglarze płynący drogą powrotną.

Cape Town – Znane także pod pełną uczucia nazwą “Miasta – Matki”. Turyści mogą

obejrzeć Zamek Dobrej Nadziei, którego budowę zakończono w 1679 roku – jest to

najstarszy budynek w kraju. Nadmorski bulwar Viktorii i Alberta pełen sklepów z

przeróżnymi pamiątkami, restauracji, barów na którym często odbywają się przedstawienia

lub zabawa na świeżym powietrzu, to jedna z głównych atrakcji kraju. Z bulwaru

odpływają statki wycieczkowe na wyspę Robben Island – dawne więzienie gdzie wieziono

Nelsona Mandelę. Obecnie jest tam muzeum. Na szczyt Table Mountain (Góry Stołowej),

z którego obejrzeć można krajobrazy niewiarygodnej wręcz urody, turyści dostaną się tam

kolejką linową. Na zboczach góry leży Narodowy Ogród Botaniczny Kirstenbosch, gdzie

rośnie ponad 6000 gatunków roślin endemicznych dla tego regionu. Warto odbyć

wycieczkę do Cape Point, gdzie z latarni morskiej rozciąga się wspaniały widok na Ocean

Atlantycki i Zatokę Falsc Bay. Znajdujący się tu Narodowy Park Półwyspu Cape chroni

unikalną florę i faunę tego miejsca.

(17)

Narodowy Park Kalahari Gemsbok – półpustynny teren pełen pofałdowany czerwonych wydm i ciernistych drzew, znany jest głównie zamieszkujących go lwów o charakterystycznych czarnych grzywach oraz innych gatunków zwierząt, w tym antylop (od drobnego springbok do majestatycznego gemsboka). Park obfituje w ptaki, można tutaj spotkać wielkie ptaki drapieżne: orły i sępy. Cecha charakterystyczną Parku jest to, że większość tras jest trudno dostępna, chyba że samochodem z napędem na cztery koła. Do Parku dojechać można przez Kuruman znany jako “Oaza Kalahari” ze względu na obfitość źródeł wody. Niedaleko znajdują się: jaskinia Wonderwerk i Rock Paintings, gdzie odkryto artefakty pochodzące z epoki kamiennej. W po0bliżu leży prywatny Rezerwat Pustyni Tswalu, zamieszkany przez wielkie stada antylop i zebr. Jest on również miejscem gdzie żyją i rozmnażają się rzadkie czarne nosorożce

Kimberley – stolica Północnej Prowincji Przylądkowej znana jako “Miasto Diamentów”, wyrosła wokół “Wielkie Dziury”, powstałej w wyniku poszukiwania diamentów przez kopaczy w latach 1871-1914. Staroświecki tramwaj z tamtej epoki kursuje między Ratuszem a Muzeum Kopalni Kimberley.

Narodowy Park Pilanesberg/Sun City – czwarty co do wielkości park narodowy RPA, o powierzchni 580 km kw., o topografii sawann bushveld, leży w kraterze wulkanu sprzed 1200 mln lat. Oczywiście żyją tam zwierzęta zaliczane do słynnej “wielkiej piątki”: słonie, nosorożce, lwy, lamparty i bawoły. Atrakcje turystyczne obejmują: loty balonowe, piesze wędrówki pod opieką przewodnika i samochodowe wyprawy o świcie i o zmierzchu, do miejsc-wodopojów, gdzie właśnie o tych porach gromadzi się wiele zwierząt. Przylegające do Parku Miasto Słońce (Sun City) to bajeczne miejsce z ekskluzywnymi hotelami, z których najbardziej znany to Palace of the Lost City (Pałac Zaginionego Miasta) o wyglądzie, w który trudno uwierzyć zanim się go nie zobaczy. Sun City ma ponadto dwa pola golfowe o światowym standardzie, park wodny, kasyna, restauracje i wszystko co potrzebne do snobistycznej rozrywki. Na północny zachód od Pilanesberg, na granicy z Botswaną leży ogromny Rezerwat Madikwe, który otrzymał nagrody za swoją działalność w zakresie ochrony zwierząt. Dwadzieścia siedem gatunków zwierząt łącznie 10000 tysięcy sztuk zostało sprowadzone do Parku w ramach Operacji Phoenix polegającej na- reintrodukcji zwierząt na ich dawne tereny. Wśród żyjących w Parku zwierząt są słonie, nosorożce, lamparty, lwy i gepardy.

n

(18)

ROZDZIAŁ II

RYNEK RECEPCJI TURYSTYCZNEJ

„Po zniesieniu apartheidu Republika Południowej Afryki wysunęła się na pierwsze miejsce wśród najczęściej odwiedzanych krajów Afryki”

¹

W 2006 roku wpływy z turystyki wyniosły 7,8 mld USD.

²

W 2007 roku RPA odwiedziło ponad 9 milinów osób, w porównaniu z 2006 rokiem nastąpił wzrost o 8,3%. Ponad 6,5 miliona osób to Afrykańczycy, którzy przybyli z krajów z których co najmniej 60% osób przybyło do RPA drogą lądową (Africa land markets). Na drugim miejscu jest Europa, która wyemitowała prawie 1,5 miliona turystów do RPA.

We wszystkich regionach emisyjnych nastąpił wzrost liczby turystów odwiedzających RPA. Wzrost ten było największy w krajach afrykańskich, z których co najmniej 60%

przybyło do RPA samolotem (Africa air markets). Nadrugim miejscu jest Azja i Australi.

Azjaci a przede wszystkich Chińczycy w ostatnich czasach dużo podróżują, co na pewno miało duży wpływ na ten wzrost liczby przyjazdów do RPA. Na ostatnim miejscu jest Europa, ale liczba przyjazdów z tego regionu zawsze była duża więc mały wzrost nikogo nie dziwi.

Tab. 2 Podstawowe informacje o przyjazdach do RPA

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Najwięcej osób, spośród nocujących w RPA wybrała nocleg u znajomych i rodziny.

Przewaga nad drugimi hotelami jest miażdżąca bo przewyższa je aż o połowe. Trzecie miejsce zajmują kwatery bez wyżywienia. Z noclegu u znajowych bądź rodziny

1 Z. Kruczek, Kraje pozaeuropejskie, zarys geografii turystycznej, Kraków: Proksenia 2008, s. 57

2 Ibid., s. 57

(19)

skorzystało niecałe 30 milionów osób, w hotelu zatrzymało się niecałe 15 milionów.

Noclegi w hotelach utrzymują się na podobnym poziomie od 3 lat, natomiast rośnie liczba noclegów u rodziny i znajomych a także noclegi w kwaterach bez wyżywienia.

Wykres 1 Noclegi według rodzaju zakwaterowania

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Turyści zagraniczni spędzili największą liczbę nocy w prowincji Gauteng i Western Cape, najmniejszą zaś Norther Cape. W prowincjach Gauteng, North West i Free state liczba spędzonych turystów wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim.

s

Wykres 2 Noclegi według podziału na prowincje

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Najwięcej osób odwiedziło prowincje Gautang. Druga jest prowincja Western Cape, ale w porównaniu do spędzonych nocy w tej prowincji to całkowita liczba turystów, która odwiedziła tę prowincje jest o wiele mniejsza. Może świadczyć to o tym, że osoby, które zawiatają w ten region zostaja na dłużej jak na jeden dzień. Najmniej osób odwiedziło Northern Cape.

Wykres 3 Przyjazdy do poszczególnych prowincji

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

2 Krzywa sezonowości, wykazuje we wszystkich latach analogie. W czerwcu następuje lekkie załamanie w przyjazdach do RPA. W lipcu jednak powraca ona do ogólnego trendu.

W grudniu i w styczniu do RPA przyjeżdża największa liczba turystów. Na podstawie tej

(20)

krzywej można stwierdzić, że rozkład przyjazdów do RPA jest w miarę równomierny i utrzymuje się na stałym poziomie.

Wykres 4 Krzywa sezonowości w 2007 roku

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Większość osób decydujących się przyjechać do RPA to osoby które co najmniej 10 razy już odwiedziły ten kraj. Liczba tych osób w 2007 roku bardzo wzrosła w porównaniu do lat ubiegłych. Drugą najliczniejszą grupą osób są osoby, które przyjeżdżają pierwszy raz do RPA. Po poniższym wykresie, można wywnioskować, że najczęściej przyjeżdżają osoby, które bądź wiążą z RPA jakieś stałe koneksje, np. mają tam rodzinę, bądź odwiedzają ten kraj w celach biznesowych. Ci którzy są pierwszy raz w RPA, mogą to traktować jako podróż życia i przyjeżdżają jednokrotnie. Stąd liczba turystów przyjeżdżających od 2 do 9 razy jest mniejsza niż tych co przyjechali tylko raz.

Wykres 5 Powtarzalność przyjazdów do RPA

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

1. Rynek RPA w międzynarodowym ruchu turystycznym

Od 1990 roku RPA notuje stały wzrost liczby osób odwiedzających ten kraj.

Związany jest on zapewne z tym, że 1990 roku zaczęto wprowadzać zmiany zapoczątkowane prze Nelsona Mandele i zakończył się okres apartheidu.

Wzrost ten najlepiej obrazuje poniższy wykres. Widać na nim również, że wiele osób zostało na stałe w RPA. Pokazuje to różnica między linią ciągłą, która obrazuje ilość przyjazdów do RPA a przerywaną, która pokazuje ilość wyjazdów.

W związku z organizacją w 2010 roku przez RPA mistrzostw świata w piłce nożnej, ten wzrost będzie jeszcze bardziej dynamiczny.

n

(21)

Wykres 6 Przyjazdy do RPA 0d 1980-2007

Żródło: Raport Statistics South Africa: Tourism 2007

Przyjazdy z krajów zamorskich (nie zaliczanych do Afryki) stanowiły w 2007 roku 24,4%. Oznacza to, że 75,6% osób odwiedzających RPA w 2007 roku to byli Afrykańczycy. Spowodowane jest to zapewne z położeniem RPA. Położenie to przekłada się na duże koszty podróży dla Europejczyków czy Amerykanów.

Przeanalizujmy więc które kraje wyemitowały największą liczbę turystów.

64,4% osób, które zawitało w 2007 roku do RPA to Europejczycy. Najwięcej turystów przyjechało z Wielkiej Brytanii, Niemiec i Holandii. Jest tak zapewne dlatego, że RPA w przeszłości była kolonią brytyjską a Holendrzy byli

pierwszymi białymi osadnikami (zwanymi Burami) na terenie RPA.

Drugim kontynentem pod względem emisji turystów do RPA jest Północna Ameryka. Jej udział w emisji turystów to niecałe 15% a pośród krajów tego kontynentu prym wiedzie USA

k

Azja emituje niewiele mniej bo 11% turystów a najwięcej osób które w 2007 roku odwiedziło RPA to hindusi.

Australia i Oceania emituje 5,2% turystów, Środkowa i Południowa Ameryka 2,6% a Środkowy Wschód 1,9%

Tab.3 Liczba przyjazdów do RPA według regionów świata Region/Kraj

Liczba przyjazdów Wszystkie przyjazdy 9 207 697

Przyjazdy z krajów zamorskich 2 247 295

Europa 1 446 741 Wielka Brytania 506 481

Niemcy 259 856 Holandia 130 878 Francja 118 175 Włochy 55 459

Północna Ameryka 336 264

USA 282 062

Środkowa i Południowa Ameryka 59 298

(22)

Australia i Oceania 116 634

Australia 96 690

Środkowy Wschód 42 901

Azja 245 457 Indie 57 999

Poniżej widzimy jak procentowo rozkładają się przyjazdy z 20 krajów, które emitują najwieksza liczbe osób do RPA. Warto zwrócić uwage na bardzo dużą przewage Wielkiej Brytani nad resztą krajów.

p

Wykres 7 Pierwsza 20 zamorskich krajów pod względem przyjazdów do RPA

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Podobie jak w przypadku przyjazdów z krajów afrykańskich tak i w przypadku krajów zamorskich, jeżeli chodzi o cel podróży to króluje cel wypoczynkwy. W 2007 w tym celu z krajów zamorskich do RPA przyjechało 92.2% wszystkich odwiedzających. Na drugim miejscu jest biznes, który z wynikem 3,4%

wyprzedza zaledwie o 0,2% wyprzedza prace. Stawke zamyka tranzyt (0,4%) przed studiami (0.7%)

Spośród Europejczyków aż 93,7% osób wypoczywało w RPA, 3,1% prztyjechało w celch biznesowych, 2,3% do pracy, 0,5% na studia i 0,3 przejeżdżało

tranzytem. Podobna sytucja występuje na innych kontynantach. Tam również znaczną przewagą odznacza się wypoczynky cel podróży do RPA. Dokładne informacje zawiera poniższa tabela.

i

Tab. 4 Cele przyjazdów do RPA turystów z rynków zamorskich Region/Kraj

Wszystkie Biznes Wakacje Studia Praca

(23)

Tranzyt

Wszystkie przyjazdy 9 207 697

197 437 8 571 506 112 339 116 817 34 661

Przyjazdy z krajów zamorskich 2 247 295

76 215 2 072 924 14 841 71 777 8 359 Europa 1 446 741 44 789 1 356 248 7 810 33 178 3 918

Wielka Brytania 506 481

17 178 477 140 2 055 8 639 1 137 Niemcy 259 856 7 810 244 606 2 018 4 922 355 Holandia 130 878 2 790 125 109 888 1 856 173 Francja 118 175 3 515 110 489 717 3 101 327 Włochy 55 459 1 797

(24)

52 645 153 652 183

Północna Ameryka 336 264

9 623 315 838 2 881 6 358 1 115 USA 282 062 7 841 265 241 2 558 5 119 910

Środkowa i Południowa Ameryka 59 298

1 615 54 938 357 1 825 543

Australia i Oceania 116 634

3 239 111 230 281 1 408 425 Australia 96 690 2 818 92 182 194 1 119 334

Środkowy Wschód 42 901

2 279 38 203 534 1 715 139 Azja 245 457 14 670 196 467 2 978 27 293 2 219

(25)

Indie 57 999 5 890 44 411 499 6 176 452

Żródło: opracowanie własne na podstawie, Raport Statistics South Africa:

Tourism 2007

Na wakacje najwięcej osób przyjechało z Wielkiej Brytanii. W tym celu RPA odwiedziło 477 140 osób co stanowiło 23% wszystkich turystów, którzy przyjechali do RPA w tym

celu. Drugie USA wyemitowało prawie o połowe mniej wczasowiczów w tym roku bo 265 241 osób. Trzecie miejsce z niewielką stratą do USA przypadło Niemcom z wynikiem 244 606 osób, które zdecydowały się wypocząć w RPA.

Wykres 8 Wakacje w RPA, rynki zamorskie

Jeżeli chodzi biznes, to pierwsza trójka wyglada identycznie jak w przypadku wakacji. Z tym, że przewaga Wielkiej Brytanii jest jeszcze większa. Co prawda w tym celu jedynie 17 178 Brytyjczyków przyjechało robić interesy do RPA, lecz to wystarczyło by zając 22,5% rynku. USA 7 841 biznesmanów i 10,3 a Niemcy 7 810 i 10,2% więc różnica miedzy tymi krajami jest niewielka. Czwarte

miejsce jest pewną niespodzianką bo piastują ją Indie, które zajmują aż 7,7%

rynku.

r

Wykres 9 Przyjazdy w celach biznesowych, rynki zamorskie Żródło: Raport Statistics South Africa: Tourism 2007

W przypadku studiów role na dwóch pierwszych miejscach się zamieniły. To USA wyemitowało do RPA największą liczne studentów. 2 558 młodych Amerykanów zdecydowało się w 2007 roku na studia w dalekim RPA. Wielka Brytania wyemitowała o 503 studentów mniej i dało jej to 13,8% rynku. Niemcy zajmują 13,6% rynku z wynikem 2 018 osób.

Wykres 10 Przyjazdy na studia z rynków zamorskich Żródło: Raport Statistics South Africa: Tourism 2007 Ż

(26)

W zestawieniu biorącym pod uwagę osoby, które przyjechały do RPA w celu podjecia pracy, swoją hegemonie potwierdza Wielka Brytania. 8 639

Brytyjczyków w 2007 podjeło prace w RPA. Drugie i trzecie miejsce dla Indii (6 176 osób) i Chin (6 176 osób). Po rtaz pierwszy w pierwszej ósemca pojawia się Tajwan z 2 648 osobami.

Wykres 11 Przyjazdy do pracy, rynki zamorskie Żródło: Raport Statistics South Africa: Tourism 2007

W środkach transportu wykorzystywanych do dostania się do RPA z reszty kontynentów króluje samolot, który w ogólnym zestawieniu ma aż 87% całego rynku. Drugie miejsce zajmuje samochód/autokar(12%) a trzecie statek

(0,2%).

Europejczycy nie odstają od ogólnego trendu i w 86% wybrali samolot jako środek transportu, a w 13% samochód/autokar.

Mieszkańcy Północne Ameryki w 90% skorzystali z usług linii lotniczych. Jest to zrozumiałe, gdyż pomiędzy tymi dwoma kontynentami nie istnieje droga lądowa, a jak wiadomo podróże statkiem dawno odeszły do lamusa.

Jeżeli chodzi o pozostałe regiony, wszędzie sytuacja jest podobna. Na pierwszym miejscu pod względem transportu jest samolot, który jest bezkonkurencyjny i posiada miażdżącą przewagę na drugim rodzajem transportu czyli nad transportem samochodowym

t

Tab. 5 Środki transportu, przyjazdy z krajów zamorskich Region/Kraj

Ogółem Samolot Kolej Samochód Statek

Wszystkie przyjazdy 9 207 697

2 500 964 616

6 320 634 4 677

Przyjazdy z krajów zamorskich 2 247 295

1 965 162 216

270 083 3 807 Europa

(27)

1 446 741 1 249 776 143

191 845 2 020

Wielka Brytania 506 481

465 324 42 39 640 359 Niemcy 259 856 215 905 39 43 017 167

Holandia 130 878 100 441 12 30 099 109 Francja 118 175 102 276 6

15 662 122 Włochy 55 459 49 534 6 5 854 10

Północna Ameryka 336 264

303 116 19 31 665 188 USA 282 062 255 672 12 25 137 135

Środkowa i Południowa Ameryka 59 298

53 791 1 5 350 68

(28)

Australia i Oceania 116 634

106 636 8

9 671 134

Australia 96 690 88 826 6 7 622 92

Środkowy Wschód 42 901

39 874 6 2 939 31 Azja 245 457 211 969 39 28 613 1366 Indie 57 999 47 254 18 9 560 187

Żródło: Opracowanie własne na podstawie, Raport Statistics South Africa:

Tourism 2007

T

2. Rynek RPA jako część regionu Afrykańskiego

Największa grupa turystów z kontynentu Afrykańskiego, która w 2007 roku

odwiedziła RPA to turyści z Południowej Afryki (97,7%). Jest to miażdżąca przewaga gdyż

z Centralnej i Wschodniej Afryki która zajmuje drugie miejsce RPA odwiedziło zaledwie

75 858 osób co stanowi zaledwie 1%. Jeżeli chodzi o północną i zachodnią Afryke te

liczby są jeszcze mniejsze więc w swojej analizie skupiłem się głównie na krajach Afryki

Południowej.

(29)

Wśród tych krajów największa liczba osób przyjechała do RPA z Lesotho (32,2%), związane jest to z tym, że kraj ten jest pewnego rodzaju enklawą RPA więc turyści z Lesotho chcąc czy nie chcąc wyjeżdżając za granice muszą przynajmniej tranzytem odwiedzić RPA. Drugie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje Mozambik (16,1%). Zaraz za nim jest Suazi (15,4%), które prawie ze wszystkich stron otoczone jest przez terytorium RPA, jedynie od północnego wschodu graniczy na niewielkim odcinku z Mozambikem.

Stawkę zamyka Madagaskar (0,04%). Dokładne dane dotyczące przyjazdów do RPA znajdują się w poniższej rabeli.

Tab. 6 Liczba przyjazdów według regionów Afryki Region/Kraj

Liczba przyjazdów Afryka ogółem 6 902 041

Kraje Południwej Afryki 6 745 795

Angola

32 118

Botswana

821 070

D. R. Konga

30 377

Lesotho

2 171 954

Madagaskar

2 912

(30)

Malawi 148 061 Mauritius 14 934 1

Mozambik 1 085 556 Namibia 221 360 Swaziland 1 041 235 Tanzania 14 759 Zambia 184 358 Zimbabwe 977 101

Wschodnia i centralna Afryka 75 858

Zachodnia Afryka 69 057

Północna Afryka

(31)

11 331

Żródło: Opracowanie własne na podstawie Raport Statistics South Africa:

Tourism 2007

Wykres 12 Przyjazdy z krajów Afryki Południowej

Spośród pozostałych krajów Afrykańskich prym w przyjazdach do RPA wiedzie Nigeria.

W 2007 roku z tego kraju do Republiki Południowej Afryki przyjechało 41 827 co stanowi aż 26,8 % wszystkich przyjazdów z krajów Afrykańskich z poza regionu Południowej Afryki. Druga Kenia wygenerowała 27 643 osób, które w 2007 roku zawitały do RPA. W 8 czołowych krajów Afrykańskich spoza południowej Afryki, które wyemiotowało najwiekszą liczbe turystów do RPA znajdują się jeszcze Ghana, Uganda, Etiopia, Kongo, Kamerun i Egipt, który mimo tak dużej odległości od RPA znajduje się na 8 miejscu.

Wykres 13 Przyjazdy z krajów afrykańskich, z wyłączeniem krajów Południowej Afryki

Spośród wszystkich odwiedzających RPA zdecydowana większość bo aż prawie 94%

przyjechało do RPA w celach wypoczynkowych czyli najprościej mówiąc na wakacje.

Drugie miejsce pod względem celu przyjazdu zajmują wizyty biznesowe 1,7%, następnie studia 1,3%, do pracy przyjechało 0,5%, a tranzytem przejechało 0,4%. Wynika z tego, że obywatele Lesotho którzy zajmują drugie miejsce pod względem przyjazdów do RPA wcale nie przejeżdżają przez RPA tranzytem tylko odwiedzają ten kraj w innym celu.

Głównie w celach wypoczynkowych, gdyż Lesotho nie posiada dostępu do morza ani

większych zbiorników wodnych.

(32)

Tab.7 Przyjazdy do RPA z krajów afrykańskich, podział na cele przyjazdu Kraj/Region

Wszystkie Biznes Wakacje Studia Praca Tranzyt

Afryka ogółem 6 902 041 120 649 6 484 545 88 311 35 665 26 217

Kraje Południwej Afryki 6 745 795

108 816

6 358 905

80 557

26 633

(33)

24 963

Angola

32 118

962 27 335

2 656

891

273 Botswana

821 070

1 431

789 663

22 413

2 667

4 062

D. R. Konga

30 377

958 27 206

869

849

312

(34)

Lesotho

2 171 954

12 369

2 005 048

10 298

1 880

8 634

Madagaskar

2 912

196 2 402

54

187

70 Malawi

148 061

7 418

138 463

987

815

252 Mauritius

(35)

14 934 522 13 329 615 271 143

Mozambik

1 085 556

4 056

1 071 106

3 268

1 399

652 Namibia

221 360

22 032

181 417

10 410

825 6 544

Swaziland

1 041 235

(36)

5 119

1 018 514

12 196

2 002

1 882

Tanzania

14759

1 553

11 539

1 093

471

55 Zambia

184 358

23 324

156 790

2 309

1 302

530 Zimbabwe

977 101

28 876

(37)

916 093 13 369 13 074 1 524

Wschodnia i centralna Afryka 75 858

5 221 60 982 4 619 4 062 543

Zachodnia Afryka 69 057

5 010 56 169 2 827 4 230 604

Północna Afryka 11 331

1 602

8 489

(38)

308 740 107

Żródło: Opracowanie własne na podstawie, Raport Statistics South Africa:

Tourism 2007

T

Poniższy wykres pokazuje, że najwięcej osób w 2007 roku spośród krajów południowej Afryki wypoczywało osób z Lesotho 2 005 048 (31,5%), Mozambiku 1 071 106 (16,8%), Suazi 1 018 514 (16%) i Zimbabwe 916 093 (14,4%).

Wykres 14 Przyjazdy z krajów Południowej Afryki na wakacje

Jeżeli chodzi o pozostałe kraje Afrykańskie to największa liczba turystów, którzy postanowili spędzić wakacje w RPA wyemitowała Nigeria 34 314 (37,3%), Kenia 21 145 (16,8%), Ghana 11 600 (9,2%), Uganda 10 108 (8%)

1 Wykres 15 Przyjazdy na wakacje z krajów afrykańskich, z wyłączeniem Południowej Afryki.

W celach biznesowych z krajów południowej Afryki najwięcej przyjechało osób z Zimbabwe 28 876 (26,5%), Zambii 23 324 (21,4%), Nambia 22 032 (20,2%), Lesotho 12 369 (11,4%). Na pierwszy rzut oka od razu widać, że liczba osób odwiedzających w celach biznesowych jest kilkadziesiąt razy mniejsza niż turystów przyjeżdzających na wakacje do RPA.

Wykres 16 Przyjazdy z krajów Południowej Afryki w celach biznesowych Żródło: Raport Statistics South Africa: Tourism 2007

(39)

Z pozostałych krajów afrykańskich najwięcej osób w celach biznesowych

przyjechało podobnie jak na wakacje z Nigerii 2 650 22,4%, Kenii2 534 (21,4&), Ghany 1 006 (8,5%) i Ugandy 935 (7,9%

0

Wykres 17 Przyjazdy w celach biznesowych z krajów afrykańskich, z wyłączeniem Południowej Afryki.

Największa liczba osób, które zdecydowały się na studia w RPA spośród krajów południowej Afryki pochodzi z Botswany 22 413 (27,8%), jest to pewna

niespodzianką, gdyż kraj ten nie znajduje się w czołówce z żadnych kategorii jeżeli chodzi o przyjazdy do RPA. W przypadku studiów natomiast jest na pierwszym miejscu i to ze znaczącą przewagą gdyż drugie Zimbabwe 13 369 (16.6%), wyemitowało prawie o połowę mniej osób. Wreszcie również w czołówce pojawia się Suazi 12 196 (15,1%). Ze znaczących krajów wymienić trzeba jeszcze Namibie 10 410 (12,9%), i Lesotho 10 298 (12,9%)

2

Wykres 18 Przyjazdy z krajów Południowej Afryki na studia Żródło: Raport Statistics South Africa: Tourism 2007

Jeżeli chodzi o pozostałe kraje afrykańskie to bez niespodzianek. Nigeria 2 225 (28,7%), Kenia 1 791 (23,1%) i Uganda 784 (10,1%)

Wykres 19 Przyjazdy na studia z krajów afrykańskich, z wyłączeniem Południowej Afryki

Do pracy najwięcej osób spośród krajów południowej Afryki przyjechało z Zimbabwe 13 074 co stanowi aż 49,1%. Kolejne miejsca zajmują Botswana 2 667 (10%), Suazi 2 002 (7,5%) i Lesotho 1 880 (7,1%)

8

Wykres 20 Przyjazdy z krajów Południowej Afryki do pracy Żródło: Raport Statistics South Africa: Tourism 2007

Z pozostałych krajów afrykańskich najwięcej osób do pracy przyjechało z Nigerii 2 311 (25,6), Kenii 1 986 (22%) i Ghany 954 (10,6%)

(40)

Wykres 21 Przyjazdy do pracy z krajów afrykańskich, z wyłączeniem Południowej Afryki

Wśród środków lokomocji, jeżeli chodzi o ogólna liczbe przyjazdów spośród wszystkich krajów afrykańskich, króluje samochód a właściwie zapewne autokar. 87% osób które odwiedziło w 2007 roku RPA przyjechała bądź

samochodem bądź autokarem. W dobie czasów, w których na całym świecie króluje droga powietrzna w podróżach międzynarodowych jest to przewaga bardzo duża. Ta przewaga spowodowana jest tym, że z krajów Afryki

południowej, które niekoniecznie są położone w bliskiej odległości od RPA. Z tych krajów samochodem/autokarem przyjechało 99,6 % osób biorąc pod uwagę jedynie ten środek transportu i wszystkie regiony Afryki. Jeżeli brać pod uwage wszystkie środki transportu i jedynie kraje południowe to 89% ich obywateli wybrało samochód bądź autokar. Na drugim miejscu jest samolot z zaledwie 5,8% udziałem. Stawke zamyka kolej, która przegrywa nawet z transportem morskim.

Jeżeli chodzi o pozostałe regiony Afryki, to bezkonkurencyjny jest samolot.

Związane jest to z tym, że RPA jest znacznie oddalone od krajów pozostałej części Afryki. Można śmiało stwierdzić, że kolej i droga morska przewożą śladowe ilości osób odwiedzających RPA.

ś

Tab. 8: Przyjazdy do RPA z krajów afrykańskich, podział na środki lokomocji

Kraj

Środek lokomocji

wszystkie samolot kolej

Samochód/ autokar statek

Niesprecyzo- wany

Afryka

Afryka Południowa

Wschodnia i centralna Afryka

(41)

Zachodnia Afryka Północna Afryka 6 902 041

6 745 795

75 858

69 057 11 331

522 410 393 103

59 460

60 082 9 765

364 344

11

6 3

(42)

6 030 988 6 005 304

15 861

8 392 1 431 763 745

12

2 4

347 516 346 299

514

575 128

Tourism 2007

ROZDZIAŁ III

AKTYWNOŚĆ TURYSTYCZNA OBYWATELI RPA

(43)

W 2005 roku obywatele RPA odbyli 36,2 milionów wycieczek po swoim kraju. Podczas tych wyjazdów wydali 21,2 biliona randów, średnio na jeden wyjazd 585 randów. Spędzili poza domem prawie 155 milionów nocy, średnio będąc poza domem 4,3 nocy. Najchętniej odwiedzaną prowincją podczas podróży była prowincja KwaZulu Natal

p

Tab. 9 Ogólna charakterystyka turystyki krajowej obywateli RPA

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Jeżeli chodzi o cel podróży to w 69% (25 mln) były to wyjazdy do znajomych i rodziny, Na drugim miejscu pod względem celu wyjazdu są wakacje. 12% (4,5 mln) wszystkich wyjazdów to wyjazdy wakacyjne. 3,7 mln osób podróżowało w celach religijnych co stanowi aż 10%. 6% (2.3 mln) podróżowało w celach biznesowych a 2% (0.7 mln) w celach medycznych.

Wykres 22 Liczba krajowych podróży, podział na cele

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

2

Jak już wcześniej wspomniałem najchętniej odwiedzaną prowincją było

KwaZulu Natal. Prawie 36 procent spośród wszystkich podróżujących wybrało tą prowincje jako cel swojej podróży. 20% odwiedziło Gautang , Następne w kolejności prowincje nie przekraczają 10% a stawkę zamyka z wynikiem 1,6%

prowincja Northern Cape

Wykres 23 Procentowy podział prowincji ze względu na liczbę przyjazdów

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Do wszystkich prowincji turyści wybierali się w głównie celach związanych z odwiedzinami u rodziny lub znajomych. Na wakacje najwięcej osób wybrało się do Western Cape a najmniej Gautang. Z biznesowego punktu widzenia najlepiej pojechać do Northern Cape. W celach religijnych najwięcej osób wybrało się do Limpopo.

(44)

Wykres 24 Procentowy podział liczby przyjazdów według celów podróży do danych prowincji

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Największą liczbę nocy spędzonych poza domem spędzili podróżujący u rodziny bądź znajomych, prawie 106 mln (68%). 26,4 mln nocy (17%) spędzono na wakacjach. Najmniejszą liczbę nocy poza domem spędzili obywatele RPA, którzy podróżowali w celach medycznych.

Wykres 25 Liczba nocy spędzona podczas podróży o danym celu

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

2

Jeżeli chodzi o średnią długość pobytu to sytuacja wygląda już całkiem inaczej, Średnio 6,3 nocy poza domem były osoby, które wyjechały na wakacje. 5.3 nocy spały poza domem osoby, które wybrały się w celach medycznych. Tych podróży było bardzo mało więc wniosek jest taki, że trwały one bardzo długo.

4,9 nocy średnio trwały wyjazdy biznesowe a pobyt u rodziny lub znajomych 4,7 nocy. Średnio każdy wyjazd trwał 4,3 nocy i poniżej tej średniej znalazły się osoby podróżujące w cala.ch religijnych. Ich podróż trwała średnio 3 noce

Wykres 26 Średnia liczba nocy spedzonych podczas podróży o danym celu

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

Średnio najdłużej trwał pobyt w prowincji Norther Cape, a pamiętamy, że tą prowincje odwiedziło w 2005 roku najmniej obywateli RPA, jednak Ci którzy zdecydowali się pojechać w ten region kraju zostali średnio na 5,5 nocy. Na drugim miejscu jest prowincja Western Cape, której udało się przekroczyc 5,1 nocy średniego pobytu, reszta prowincji posiada wynik pomiedzy 4,7 a 3.5 nocy pobytu.

n

(45)

Wykres 27 Średnia liczba nocy spędzona w danej prowincji

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

76% osób wybrało nocleg u rodziny. 117.1 mln nocy przespano u znajomych bądź rodziny. Na drugim miejscu są hotele, które obsłużyły zaledwie 8,9 mln noclegów. W sumie reszta rodzajów zakwaterowania uzbierała zaledwie 24%.

Wykres 28 Średnia liczba nocy spędzona w danych obiektach zakwaterowania

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

2

Najwięcej pieniędzy wydana na wyjazdy do rodziny i znajomych. Są to wyjazdy tanie lecz ich powszechność i duża liczba wygenerowała w sumie kwotę 8,5 bilionów randów. 6,8 bilionów randów wydały w sumie osoby, które wyjechały w celach wypoczynkowych. Najmniej wydano na wyjazdy w celach

medycznych, gdyż było ich najmniej.

Wykres 29 średnie wydatki podczas podróży o danym celu

Źródło: Annual tourism report, South Africa Strategic research unit, July 2008

ROZDZIAŁ IV

ZNACZENIE RYNKU TURYSTYCZNEGO RPA DLA POLSKI

RPA w 2007 roku odwiedziło 10 747 Polaków, jest to zaledwie 0,7% wszystkich przyjazdów z Europy. Spowodowane jest to zapewne dużą odległością RPA od Polski a co za tym idzie dużymi kosztami podróży.

Największa liczba osób z Polski przyjechała do RPA w listopadzie. Najmniej natomiast w czerwcu. RPA jak wiadomo leży na półkuli południowej, z czym związane jest to, że w okresie naszego lata tam panuje zima. Stąd te wahania w przyjazdach do RPA.

Tab. 10 Przyjazdy Polaków do RPA w poszczególnych miesiącach

(46)

Ogółem Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj

Przyjazdy polaków do RPA 10 747

1 097 979 1 001 801 585

Czerwiec

Lipiec

Sierpień

Wrzesień

Październik

Listopad

Grudzień

533

756

762

950

947 1 413

(47)

923

Tourism 2007

Wykres 30 Przyjazdy do RPA w poszczególnych miesiącach

Tourism 2007

Największa liczba osób jako środek transportu do RPA wybrała samolot, jest to oczywiste ze względów wygody i czasu trwania podróży. Bilet na samolot do Johanesburga z Londynu można kupić już za 2000 PLN. 1 407 osób dojechała do RPA za pomocą infrastruktury drogowej. Często jest tak, że RPA jest tylko częścią wyprawy po Afryce, wielu turystów wynajętym np. jeapem jeździ z kraju do kraju, ale do Afryki przylatują i tak samolotem. 162 osoby przypłynęły statkiem, natomiast nikt nie zdecydował się na podróż koleją

s

.Tab. 11 Przyjazdy Polaków do RPA, podział na środki transportu

Samolot Kolej

Samochód/autokar Statek

Przyjazdy polaków do RPA 9 172

- 1 407 162

Tourism 2007

Wypoczynek to główny cel wyjazdów Polaków do RPA. W 2007 roku w tym celu RPA odwiedziło 9 444 Polaków a to jest aż 97,9% wszystkich przyjazdów. Na drugim miejscu pod względem celów przyjazdu jest praca na trzecim biznes.

Stawkę zamykają studia, które przegrywają nawet z tranzytem.

Tab. 12 przyjazdy Polaków do RPA, podział na cele

Ogółem Wakacje Biznes Studia Praca Tranzyt

Przyjazdy polaków do RPA 10 747

(48)

9 444 334 34 774 160

Tourism 2007

Wykres 31 Przyjazdy Polaków do RPA, podział na cele

Tourism 2007 T

ZAKOŃCZENIE

Celem niniejszej pracy była próba spojrzenia na rozwój turystyki i warunki panujące na rynku turystycznym RPA, przed organizacją mistrzostwa świata w piłce nożnej.

RPA posiada bardzo dobre warunki do rozwoju turystyki, jest krajem stabilnym, z dobrze rozwiniętą infrastrukturą transportową. Bardzo różnorodna i ciekawa jest flora i fauna na terenie RPA, rozwojowi turystyki sprzyja również klimat, który na przeważającym obszarze kraju jest ciepły i suchy. Zbliżające się finały mistrzostw świata powodują, że RPA jest jeszcze bardziej atrakcyjne dla turystów, a państwo i FIFA pompują bardzo dużo pieniędzy w rozwój

infrastruktury sportowej jak i również turystycznej. Spodziewać się możemy, że ruch turystyczny a szczególności przyjazdy do RPA będą coraz większe a swoje apogeum osiągną w 2010 roku.

W 2006 roku wpływy z turystyki wyniosły 7,8 mld USD. W 2007 roku RPA odwiedziło ponad 9 milinów osób, w porównaniu z 2006 rokiem nastąpił wzrost o 8,3%.

Ponad 6,5 miliona osób to Afrykańczycy, którzy przybyli z krajów z których co najmniej 60% osób przybyło do RPA drogą lądową. Na drugim miejscu jest Europa, która wyemitowała prawie 1,5 miliona turystów do RPA.