Aleksandra Żaryn
Piętnastolecie ICOMOS - kolokwium
naukowe w Krakowie
Ochrona Zabytków 34/1-2 (132-133), 108
Konserwacji Sztuki Zdobniczej, K onser wacji Papieru, G rafiki i K siążki Z abytko wej, K onserwacji Tkanin, K onserwacji W itraży, Konserwacji M ebli, Konserwacji Zabytków M etalow ych, Konserwacji Or ganów . D ział wykonaw stw a reprezentują: Pracownia K onserwacji Zieleni Zabytko wej, Zakłady W ytwórcze M ebli Artystycz nych, Zakład Ceramiki Zabytkowej oraz B udow nictw o Konserwatorskie.
W lipcu 1980 r. utw orzony został Zakład Badaw czo-R ozw ojow y z następującymi pracowniami: Konserwacji Zabytków M e talow ych, K onserwacji Papieru, G rafiki i K siążki Zabytkowej, Konserwacji P ano ramy Racławickiej, K onserwacji D rew na, O suszania Budow li, Badań U rbanistycz nych oraz z Laboratorium N au k ow o-B a daw czym i Pracownią M ikrofilm ów . Z ponad 8 tysięcy osób zatrudnionych w PK Z ok. 6 tysięcy — to pracownicy bez pośrednio zaangażow ani w pracę konser watorską. Najliczniejszą grupę, ok. 3 ty siące osób, stanowią w ykw alifikow ani rze m ieślnicy i robotnicy w ykonaw stw a bu d ow lanego, a wśród nich przedstawiciele zanikających już dziś zaw odów i rzem iosł, takich jak sztukatorzy, pozlotnicy, stiu- karze, snycerze itp. P ion nau kow o-kon serwatorski zatrudnia ogółem ponad 1 ty siąc pracowników , z których p ołow a — to specjaliści z w yższym wykształceniem . Pracownie naukow o-badaw cze reprezento w ane są przez ponad 300 pracowników : historyków sztuki, etnografów , archeolo gów , architektów-badaczy, chem ików i in
nych. W specjalistycznych pracowniach konserw atorskich zatrudnionych jest ok. 700 konserw atorów wszystkich specjalnoś ci, w tym najliczniejszą grupę stanowią konserw atorzy malarstwa (ponad 250). K adra inżynieryjno-techniczna — to p o nad półtora tysiąca inżynierów techników i p om ocy technicznych, w tym ok. 500 pra cow ników z wyższym wykształceniem . Z dniem 1 stycznia 1960 r. utw orzono w ra m ach PK Z trzy pierwsze oddziały tereno w e — w W arszawie, Gdańsku i Krakowie, a jednocześnie wyodrębniony został Z a rząd PK Z z siedzibą w W arszawie. O bec nie PK Z obejmują 14 oddziałów tereno w ych — w Białym stoku, Gdańsku, K iel cach, K rakow ie, Lublinie, Ł odzi, O lszty nie, R zeszow ie, Szczecinie, Toruniu, W ar szawie, W rocławiu i Zam ościu oraz Z akła dy W ytwórcze M ebli Artystycznych — Henryków, w spom niany już Zakład B a d aw czo-R ozw ojow y i Biuro H andlu Z a granicznego.
Zarząd P K Z , sprawując ogólną funkcję kie rowania przedsiębiorstwem, kształtuje kie runki jego rozwoju oraz koordynuje prace konserwatorskie. Przy D yrektorze N aczel nym PK Z działa R ada N au kow o-K on ser w atorska skupiająca wybitnych specjalis tów z ośrodków naukowych w Polsce. Przy tak dużej liczbie specjalności repre zentow anych w PKZ na czo ło zagadnień w ysuwa się organizacja prac konserw ator skich i koordynacja działań poszczegól nych pracowni i służb. Istotą działalności
PKZ jest m ożliw ość podejm ow ania kom pleksowej realizacji złożonych zadań w oparciu o współpracę wszystkich specjal ności konserwatorskich. Zespolenie wysił ków wielu fachowców, ujęte w ramy k on sekwentnie przestrzeganych rygorów orga nizacyjnych, w inno gwarantować prawid łow y przebieg procesu konserwatorskiego. M yślą przewodnią w kształtowaniu tej za sady było dążenie do tego, by procesy ba dawcze, projektowe i realizacyjne układa ły się w ciąg konsekw entnych i uzasadnio nych konserwatorsko czynności.
Przesadnym stwierdzeniem byłoby upiera nie się, że ten idealny schem at zawsze działa bezbłędnie. W procesie konserwa torskim kryje się w iele niespodzianek ba dawczych i technologicznych. Ponadto działamy w konkretnych warunkach sp o łeczno-gospodarczych, wpływających na PKZ, zleceniodawcę, a wreszcie i na obiekt zabytkowy. N aturalnie w innych warun kach przebiega proces konserwatorski obiektu m uzealnego, w innych zaś zespołu urbanistycznego. W yniki prac konserw a torskich, podobnie jak i same obiekty za bytkowe (zwłaszcza tzw. nieruchome), trzeba widzieć w szerokim kontekście śro dow iska naturalnego i społecznego. Z a daniem zaś konserw atorów jest elim ino wanie d o minimum błędów w sztuce, w całkowitą bezbłędność nie wierzę. Oby nam tylko obrazu rzeczywistości nie prze słaniały dymy kadzideł czy przysłowiowej już Skawiny.
Janusz Kubiak
PIĘTNASTOLECIE ICOMOS — KOLOKWIUM NAUKOWE W KRAKOWIE
Z okazji piętnastolecia IC OM O S zorgani zow ane zostało w K rakow ie w dniach 15— 16 października 1980 r. — przy w spół pracy U N E SC O i M iędzynarodow ego S to warzyszenia U rbanistów (A IU -IS O C A R P ) — kolokw ium na tem at wdrożenia w ży cie Zalecenia warszawskiego U N E SC O w sprawie ochrony zespołów zabytkow ych i ich roli w życiu w spółczesnym . Integralną częścią kolokw ium był objazd naukow y, w dniach 17— 18 października, na trasie: K raków , Tarnów, Sandom ierz, Z am ość, Kazim ierz D o ln y , W arszawa.
K olok w ium było poprzedzone dorocznym i zebraniami Prezydium oraz kom itetów : D oradczego i W ykonaw czego IC OM O S; zebrania te odbyły się w pałacu w W ilan o w ie w dniach 10-—13 października. U r o czystości piętnastolecia IC OM O S, wraz z wręczeniem pam iątkow ych m edali, o d były się w Sali Senatorskiej na W awelu w dniu 14 października.
Z uwagi na tem at kolokw ium Polski K o m itet N arodow y IC OM O S opracow ał „K w estionariusz” dotyczący stanu ochro ny zespołów zabytkow ych w różnych kra jach świata. K w estionariusz ten został ro zesłany d o wszystkich K om itetów N a ro dow ych ICOM O S w celu przygotow ania raportów i w ypow iedzi na konferencję. W kolokw ium udział wzięli przedstawiciele 38 krajów: A ngoli, Argentyny, Australii, Austrii, Belgii, Bułgarii, Czechosłowacji, D an ii, Egiptu, Ekwadoru, Finlandii, Fran
cji, Grecji, H iszpanii, H olandii, Japonii, Jordanii, Jugosław ii, Kanady, Luksem burga, M eksyku, N epalu, N igerii, N o r w egii, N R D , Polski, R F N , Rum unii, Se negalu, Szwajcarii, Szwecji, Tunezji, U S A , W atykanu, Węgier, Wielkiej Brytanii, W łoch, Z SR R . P onadto w kolokw ium uczestniczyli: członkow ie Prezydium IC O M O S, przewodniczący K om itetu D z ie dzictw a Św iatow ego U N E SC O — M ichel Parent, dyrektor Centrum K onserwacji i Restauracji D ób r Kultury (IC C R O M ) w R zym ie — Bernard Feilden, wiceprezes i sekretarz M iędzynarodow ego Stow arzy szenia U rbanistów A IU — M ay Van den Berg i Charles D elfante.
N a otwarcie kolokw ium przemówienie inauguracyjne w ygłosił prezydent m. K ra kow a — Józef Gajewicz. P o nim kolejno przem awiali prezydent ICOM OS — R ay m ond Lemaire (Belgia) oraz wiceprezes A IU — M ay V an den Berg (H olandia). R aport G eneralny na tem at w drożenia Z alecenia U N E SC O przedstawił dr hab. K rzysztof Pawłowski (Polska).
W ciągu dw óch dni obrad kolok w ium raporty dotyczące w drożenia Z alecenia U N E S C O w reprezentowanych przez nich krajach przedstawili: Gerd Albers (R F N ), Vladim ir Ivanov (ZSR R), Jerzy K o ssow ski (Polska), K rystian Seibert (Polska), A bdelazis D aou latli (Tunezja), Am adu Sy (Senegal), A . N arvaes (Ekwador), Purna Harska (N epal), Charles D elfante (Fran
cja), Robert Stipe (U S A ), A leg Chvidkov- sky (ZSR R), Samuel R . A co (A ngola), José M. G lez-Valcarcel (H iszpania), An- dras R om an (W ęgry), Frantz Naurwirth (Austria), W. Stelzer (N R D ), Blanche W eicherding (Luksemburg), Terry M or ton (U S A ), Andreas Papageorgiu (Grecja), Teresa Zarębska (Polska), D o n a ld W. In- sall (W ielka Brytania).
Obradom kolokw ium tow arzyszyło zwie dzanie zespołu m iasta K rakow a, kopalni soli w W ieliczce oraz Zam ku K rólewskie go na W awelu i zam ku w Pieskowej Skale. Z kolei objazd naukow y w dniach 17— 18 października miał na celu pokazanie uczest nikom wybranych przykładów prac rewa loryzacyjnych dotyczących miejskich ze społów w Polsce. W szędzie goście kolok wium byli przyjmowani przez przedstawi cieli władz administracji terenowej (woje w odów i prezydentów miast). Zwiedzanie odbyw ało się pod kierunkiem i z udziałem w ojewódzkich konserw atorów zabytków. W ten sposób temat kolokw ium zilustro wany był polskim i przykładami odnowy m iast i zespołów zabytkowych.
Oprawę kolokw ium stanow iły wystawy zorganizowane w Urzędzie m. Krakowa, gdzie odbywały się narady, oraz w K azi mierzu D olnym , gdzie nastąpiło zamknię cie kolokw ium ; obie wystawy dotyczyły ochrony zespołów zabytkow ych w Polsce.
Aleksandra Żaryn
