Przestrzenie Teorii 33/2020

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej ul. Fredry 10, Coll. Maius, p. 216, 61-701 Poznań tel./fax 61 829 46 90 e-mail: akraj@amu.edu.pl Stanisław Balbus (Kraków) Paul Allain (Canterbury, Kent) Anna Burzyńska (Kraków) Bogdana Carpenter (Ann Arbor) Sylwester Dworacki (Poznań) Irena Górska (Poznań) - sekretarz redakcji Krzysztof Hoffmann (Poznań) - sekretarz redakcji Anna Krajewska (Poznań) - redaktor naczelna Magdalena Popiel (Kraków) Wojciech Sztaba (Ludwigsburg) Elżbieta Tabakowska (Kraków) Giovanna Tomassucci (Piza) Seweryna Wysłouch (Poznań) Marzenna Ledzion-Markowska Anna Piotrowicz Piotr Zwierzykowski Artykuły publikowane w „Przestrzeniach Teorii” są recenzowane przez dwóch niezależnych recenzentów polskich lub zagranicznych Abstrakty opublikowanych prac są dostępne online w międzynarodowej bazie danych The Central European Journal of Social Sciences and Humanities <http://cejsh.icm.edu.pl>

Wydanie drukowane jest podstawową wersją czasopisma Wersja elektroniczna czasopisma jest dostępna na Platformie PRESSto

<http://pressto.amu.edu.pl/index.php/pt/index> ISSN (online) 2450-5765 © Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,

Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019 Publikacja dofinansowana przez Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego

Ewa Wąsowska Adam Pielachowski Elżbieta Rygielska

WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU www.press.amu.edu.pl e-mail: press@amu.edu.pl wydnauk@amu.edu.pl Ark wyd. 30,50. Ark. druk. 29,875

VOLUMINA.PL DANIEL KRZANOWSKI, Szczecin, ul. Ks. Witolda 7-9

ADRES REDAKCJI KOMITET REDAKCYJNY Opracowanie graficzne Redaktor Redaktor techniczny ISSN 1644-6763 WYDAWCA Druk i oprawa REDAKTORZY JĘZYKOWI REDAKTOR STATYSTYCZNY Anna Krajewska

Splątany świat, czyli teorii sekret trzeci

Rozprawy

Spis treści

Antynomie Trzeciego w myśli Emanuela Lévinasa Piotr Dehnel

Wittgenstein jako filozof kultury Michał Kruszelnicki

Georges Bataille – wypowiedzieć Niemożliwe Anna Krzyżak, Mirosław Michalik

Poza słowami – Marcela Marceau koncepcja milczenia Grzegorz Michalik

Być w mówieniu i być mówionym – o teorii języka Jacques’a Lacana i jej konsekwencjach dla podmiotowości Jerzy Fiećko

„Niebo trzecie” księdza Piotra. Szkic komparatystyczny Sebastian Borowicz

(Post)archaiczność obrazu Krzysztof Hoffmann Sekrety Zenona Fajfera Aleksandra Naróg

Ekstaza i „nicość egzystencji”. O obrazach cielesności i jej barwach w prozie Brunona Schulza

Tetiana Grebeniuk

Possible Worlds of Planet Solaris: The Reader’s Consciousness in the Condition of Indeterminacy Irena Górska

Powtórzenie niemożliwe. O estetycznym doświadczeniu przeszłości w Pannach z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza Izabela Kozłowska

Orbita oka. Melancholia wzroku w Sedanie Pawła Hertza i w Drewnianym koniu Kazimierza Brandysa

Edyta Żyrek-Horodyska

Dziennikarska archeologia rzeczy w reportażach biograficznych Angeliki Kuźniak

Sebastian Brejnak

Narracje głodu czy narracje o głodzie? 283

Contents

Anna Krajewska

The Tangled World, or Third Secret of the Theory

Treatise

Antinomies of the Third in the Thought of Emmanuel Lévinas

Piotr Dehnel

Wittgenstein as a Philosopher of Culture Michał Kruszelnicki

Georges Bataille – Expressing the Impossible Anna Krzyżak, Mirosław Michalik

Beyond Words ‒ Marcel Marceau’s Concept of Silence Grzegorz Michalik

Being in Speech and to be Spoken – Jacques Lacan’s Theory of Language and its Consequences for Subjectivity

Jerzy Fiećko

Father Peter’s “Third Heaven”. A Comparative Essay Sebastian Borowicz

The (Post)Archaicity of the Image Krzysztof Hoffmann

The Secrets of Zenon Fajfer Aleksandra Naróg

Ecstasy and the “Emptiness of Existence”. On the Images of Corporality and its Colours in the Prose of Bruno Schulz Tetiana Grebeniuk

Possible Worlds of Planet Solaris: The Reader’s Consciousness in the Condition of Indeterminacy

Irena Górska

Repetition Impossible. On the Aesthetic Experience of the Past in Jarosław Iwaszkiewicz’s The Wilko Girls

Izabela Kozłowska

Eye Orbit. Melancholy of Sight in Paweł Hertz’s Sedan

and Kazimierz Brandys’ Drewniany koń (The Wooden Horse) Edyta Żyrek-Horodyska

Journalistic Archaeology of Things in the Biographical Reportages of Angelika Kuźniak

Sebastian Brejnak

Hunger’s Narrative or Narratives of Hunger?

Contents

Prezentacje

Przekłady

Walerij Igoriewicz Tiupa Dialog zgody jako neoretoryczny projekt Bachtina

(przełożyła Agnieszka Ścibior) Walerij Igoriewicz Tiupa Postmodernizm jako kryzys mentalny

(przełożyła Agnieszka Ścibior) Walerij Igoriewicz Tiupa Szkic o współczesnej narratologii

(przełożyła Agnieszka Ścibior) Krzysztof Obremski Literatury staropolskiej „budowa ciała”

i „usposobienie, temperament” Noty o autorach Notes about authors

Recenzje

467 457 393 Sebastian Porzuczek

Niewypowiadalne bólu i paliatywny aspekt literatury (o Piotrusiu Leo Lipskiego) Krystian Saja Świadomość czy algorytm? Ludzkie maszyny jako

emanacje Frankensteina Mary Shelley w naukach kognitywnych oraz tekstach kultury

Wojciech Sławnikowski Tęsknota za ideałem. Rola dzieci w filmach i filozofii twórczej Andrieja Tarkowskiego

409

419

Contents

Anna Krajewska

The Tangled World, or Third Secret of the Theory

Treatise

Antinomies of the Third in the Thought of Emmanuel Lévinas

Piotr Dehnel

Wittgenstein as a Philosopher of Culture Michał Kruszelnicki

Georges Bataille – Expressing the Impossible Anna Krzyżak, Mirosław Michalik

Beyond Words ‒ Marcel Marceau’s Concept of Silence Grzegorz Michalik

Being in Speech and to be Spoken – Jacques Lacan’s Theory of Language and its Consequences for Subjectivity

Jerzy Fiećko

Father Peter’s “Third Heaven”. A Comparative Essay Sebastian Borowicz

The (Post)Archaicity of the Image Krzysztof Hoffmann

The Secrets of Zenon Fajfer Aleksandra Naróg

Ecstasy and the “Emptiness of Existence”. On the Images of Corporality and its Colours in the Prose of Bruno Schulz Tetiana Grebeniuk

Possible Worlds of Planet Solaris: The Reader’s Consciousness in the Condition of Indeterminacy

Irena Górska

Repetition Impossible. On the Aesthetic Experience of the Past in Jarosław Iwaszkiewicz’s The Wilko Girls

Izabela Kozłowska

Eye Orbit. Melancholy of Sight in Paweł Hertz’s Sedan

and Kazimierz Brandys’ Drewniany koń (The Wooden Horse) Edyta Żyrek-Horodyska

Journalistic Archaeology of Things in the Biographical Reportages of Angelika Kuźniak

Sebastian Brejnak

Hunger’s Narrative or Narratives of Hunger?

Contents

Prezentacje

Przekłady

Walerij Igoriewicz Tiupa Dialog zgody jako neoretoryczny projekt Bachtina

(przełożyła Agnieszka Ścibior) Walerij Igoriewicz Tiupa Postmodernizm jako kryzys mentalny

(przełożyła Agnieszka Ścibior) Walerij Igoriewicz Tiupa Szkic o współczesnej narratologii

(przełożyła Agnieszka Ścibior) Krzysztof Obremski Literatury staropolskiej „budowa ciała”

i „usposobienie, temperament” Noty o autorach Notes about authors

Recenzje

467 457 393 Sebastian Porzuczek

Niewypowiadalne bólu i paliatywny aspekt literatury (o Piotrusiu Leo Lipskiego) Krystian Saja Świadomość czy algorytm? Ludzkie maszyny jako

emanacje Frankensteina Mary Shelley w naukach kognitywnych oraz tekstach kultury

Wojciech Sławnikowski Tęsknota za ideałem. Rola dzieci w filmach i filozofii twórczej Andrieja Tarkowskiego

409

419

Presentations

Translations

Walerij Igoriewicz Tiupa „A Dialogue of Agreement” as Bakhtin’s Neo-rhetorical Project (translated by Agnieszka Ścibior)

Walerij Igoriewicz Tiupa Postmodern as a crisis mentality (translated by Agnieszka Ścibior)

Walerij Igoriewicz Tiupa Contemporary Narratology Draft (translated by Agnieszka Ścibior)

Krzysztof Obremski Old Polish Literature – Physique, Disposition, Temperament

Noty o autorach Notes about authors

Reviews

Unspeakable – Pain and the Palliative Aspect of Literature (Leo Lipski’s Piotruś [Little Peter])

Krystian Saja Consciousness or Algorithm? Human Machines as Emana-tions of Mary Shelley’s Frankenstein in Cognitive Science

and Cultural Texts Wojciech Sławnikowski Longing for the Ideal. The Role of Children in the Films and

Creative Philosophy of Andrei Tarkovsky