228
RecenzjeDorota Żolądź-Strzelczyk, Szkoły w Wielkopolsce od
śre-dniowiecznych początków do reform Komisji Edukacji
Narodowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, ss.
308, ilustr.
Książka nie jest bynajmniej kata-logiem szkół działających w Wiel-kopolsce, jakby można było sądzić po tytule, ale jest syntezą dziejów oświaty od XI wieku do epoki Ko-misji Edukacji Narodowej. Syntezą wszechstronną, doskonale udoku-mentowaną źródłowo.
Nie było to zadanie łatwe do wykonania. Ale przecież ten trud badawczy podjęła Autorka o du-żym i poważnym dorobku nauko-wym i ponadto posiadająca - jak należy sądzić - motywacje ideowe. Autorka pochodzi bowiem z Wiel-kopolski i jest profesorem Uniwer-sytetu Poznańskiego. Okoliczno-ścią sprzyjającą była duża ilość za-chowanych źródeł do dziejów oświaty w Wielkopolsce i wiele opracowań, na ogół o charakterze przyczynkowym, dotyczących szkol-nictwa wielkopolskiego. Dodajmy, że region ten w okresie staropol-skim był szczególnie nasycony róż-nymi instytucjami oświatowymi tworzonymi przez katolików i in-nowierców i odznaczał się stosun-kowo wysokim poziomem wy-kształcenia szlachty i mieszczan. Tak więc ten wdzięczny i sposobny dla badacza problem, jakim są
dzieje oświaty wielkopolskiej do końca XVIII w., doczekał się synte-tycznego ujęcia, jakiego dotychczas nie było. Dlatego omawiana publi-kacja jest książką całkowicie nową, w pewnym sensie także wzorcową, inspirującą do podejmowania przed-sięwzięć o podobnym dużym za-sięgu terytorialnym i o takiej samej dokładności interpretacyjnej.
Książka ma układ chronologicz-ny i w kolejchronologicz-nych rozdziałach oma-wia wydarzenia zachodzące w po-szczególnych okresach historycz-nych. Rozdział I odnosi się do szkół średniowiecznych — katedral-nych, kolegiackich, klasztornych i nielicznych parafialnych. Rozdział II wypełnia wnikliwa relacja o chlubie renesansowej oświaty wielkopolskiej - Akademii Lubrań-skiego, kierowanej przez wybit-nych humanistów. Rozdział III i IV Autorka poświęciła okresowi wcze-snej reformacji i kontrreformacji, kiedy w Wielkopolsce powstało wiele sławnych później szkół inno-wierczych i katolickich z jezuickimi na czele. W rozdziale V mamy omówienie działalności szkół kla-sztornych działających w wieku XVII na terenie Wielkopolski oraz
Recenzje
