1
Wymagania z języka polskiego dla uczniów klas piątych szkoły podstawowej w roku szkolnym 2008/2009
Etap szkolny Etap międzyszkolny
UCZEŃ
CZYTANIE I PISANIE
- czyta tekst literacki i odpowiada na pytania z nim związane,
- redaguje plan zdarzeń do tekstu, - układa kilkuzdaniową wypowiedź na
dany temat,
- redaguje zaproszenie, ogłoszenie, życzenia,
- umie napisać spójną wypowiedź wielozdaniową w formie opisu, listu, kartki pocztowej, opowiadania, dialogu, - poprawnie zapisuje adres,
- argumentuje swoją wypowiedź, - stosuje w swych tekstach akapity.
- czyta tekst publicystyczny i
popularnonaukowy oraz odpowiada na pytania z nim związane,
- zna strukturę sprawozdania, instrukcji, przepisu kulinarnego, - redaguje instrukcję, przepis
kulinarny, sprawozdanie, streszczenie,
- przeredagowuje tekst poetycki i prozatorski, używając własnych słów - rozumie pojęcie: związek
frazeologiczny i potrafi go wyjaśnić oraz użyć w zdaniu.
GRAMATYKA
- wyróżnia samogłoski i spółgłoski, - dzieli wyrazy na sylaby,
- tworzy rodzinę wyrazów, - tworzy wyrazy bliskoznaczne,
- odróżnia wyrazy pokrewne od wyrazów bliskoznacznych,
- zna i potrafi wskazać wyrazy wieloznaczne,
- rozpoznaje i tworzy wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, - rozpoznaje i tworzy zdania oraz
równoważniki zdań,
- wskazuje w zdaniu podmiot i orzeczenie,
- rozpoznaje i tworzy zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, a także zdania złożone,
- rozpoznaje rzeczownik, umie określić jego formę,
- stopniuje przysłówki i nazywa rodzaj stopniowania,
- rozpoznaje liczebniki główne i porządkowe oraz określa ich formę, - wskazuje aspekt i tryb czasownika, - rozpoznaje nieodmienne części
mowy: przyimek i spójnik, - tworzy wyrażenia przyimkowe.
2 - rozpoznaje czasownik, umie określić
jego formę (liczbę, czas, osobę i rodzaj),
- odróżnia oraz tworzy osobowe i nieosobowe formy czasownika, - rozpoznaje przymiotnik, umie określić
jego formę,
- stopniuje przymiotniki i nazywa rodzaj stopniowania,
- rozpoznaje przysłówek i liczebnik.
TEORIA LITERATURY
- ustala myśl przewodnią utworu, - rozumie pojęcie fikcja literacka, - wskazuje elementy świata
przedstawionego: miejsce, czas, bohaterów i zdarzenia,
- wyodrębnia postaci główne i drugoplanowe,
- odróżnia wydarzenia prawdopodobne od nieprawdopodobnych,
- ocenia postępowanie bohaterów, - określa nastrój utworu poetyckiego, - odróżnia wiersz od prozy,
- wskazuje podmiot mówiący (narrator, podmiot liryczny) i odróżnia go od autora,
- wskazuje w wierszu rymy, przenośnię, epitety, wyrazy dźwiękonaśladowcze, porównania,
- określa liczbę wersów i strof w wierszu, - nazywa uczucia swoje i bohaterów
literackich.
- wyodrębnia w tekście literackim postaci główne, pierwszoplanowe, drugoplanowe i epizodyczne, - rozumie pojęcia: akcja i wątek, - rozróżnia narrację pierwszoosobową
od trzecioosobowej,
- nazywa cechy różniące prozę od poezji (podmiot mówiący, sposób zapisu, podział na strofy lub akapity),
- wskazuje cechy różniące opowiadanie od powieści, - dokonuje interpretacji wiersza,
wskazując główną myśl utworu, - wskazuje w wierszu ożywienie i
uosobienie,
- zna cechy baśni, legendy, mitu.
ORTOGRAFIA I INTERPUNKCJA
- zna i stosuje w praktyce zasady pisowni wielką literą oraz pisowni wyrazów z:
rz, ż, ó, u, ch, h wymiennym i niewymiennym,
- zna i stosuje w praktyce zasady pisowni czasowników, rzeczowników i
przymiotników z cząstką „nie”, - zapisuje słownie liczby,
- zna rolę znaków przestankowych (kropka, dwukropek, przecinek w zdaniu pojedynczym i złożonym, wykrzyknik, znak zapytania),
- korzysta z różnych źródeł informacji:
- zna i stosuje w praktyce zasady pisowni czasowników,
rzeczowników, przymiotników, przysłówków i liczebników z cząstką
„nie”,
- zna i stosuje w praktyce zasady pisowni cząstki -bym, -byś, -by..., - zna i stosuje w praktyce zasady
pisowni „sz” po spółgłoskach, - korzysta ze Słownika języka
polskiego, Słownika wyrazów bliskoznacznych, Słownika frazeologicznego.
3 Słownika ortograficznego i innych
słowników, czasopism, encyklopedii, albumów, atlasów.
