inwestycji abpoziom rozwoju gospodarczego nabMazowszu

(1)

Artykuï prezentuje problematykÚ roz- woju gospodarczego Mazowsza. Autorka zauwaĝa, ĝe Mazowsze jest najlepiej rozwi- niÚtym gospodarczo województwem w Polsce, charakteryzuje siÚ jednak wysokim zróĝnico- waniem wewnÚtrznym, gïównie z wzglÚdu na dystans dzielÈcy aglomeracjÚ WarszawskÈ od innych obszarów. W artykule przeanalizo- wano ogólny poziom rozwoju województwa, a takĝe wskazano, jakie znaczenie dla roz- woju majÈ inwestycje. Autorka podkreĂla, ĝe szans na zmniejszenie wewnÈtrz regionalnych dysproporcji poziomu rozwoju gospodarczego moĝna upatrywaÊ w: nowych moĝliwoĂciach realizacji inwestycji, zmienionej polityce regionalnej województwa z wykorzystaniem nowych okazji, które w tym zakresie stwarza polityka regionalna Unii Europejskiej.

1. Ogólny poziom rozwoju gospodarczego Mazowsza

Mazowsze jest najlepiej rozwiniÚtym gospodarczo województwem w Polsce, ale jednoczeĂnie widoczne jest dosyÊ silne zróĝnicowanie wewnÈtrz regionalne gospodarki.

Wyraĝa siÚ to przede wszystkim dystan- sem, jaki dzieli aglomeracjÚ warszawskÈ ib pozostaïe obszary województwa mazowieckiego – znacznie sïabiej rozwiniÚte gospodarczo. Potwierdzeniem tego poglÈdu sÈ badania przeprowadzone przez IbnGR dotyczÈce sukcesu rozwojowego polskich województw (Kalinowski 2006). Mazowsze w tym badaniu zajÚïo pierwsze miejsce pod wzglÚdem oceny sukcesu gospodarczego wbgrupie 16 województw (tab. 1.).

Wyniki przytoczonego badania potwier- dzajÈ wewnÈtrz regionalne zróĝnicowane sukcesu rozwojowego Mazowsza. Auto- rzy raportu zwracajÈ uwagÚ na to, ĝe niska dynamikÈ rozwoju charakteryzujÈ siÚ regiony, które startowaïy z wysokiego relatywnie poziomu w analizowanym okre-

sie, np. miasto Warszawa i podregion ciechanowsko-pïocki. Natomiast najwyĝszÈ dynamikÈ odznacza siÚ podregion ostro- ïÚcko-siedlecki, a nieco niĝszÈ podregiony warszawski i radomski.

Województwo mazowieckie charakteryzuje siÚ najwyĝszym poziomem rozwoju gospodarczego w Polsce. Odzwierciedle- niem tego jest udziaï Mazowsza w warto- Ăci PKB, wynoszÈcy w latach 2003–2004 odpowiednio 20,6% i 20,4%. Z tych danych wynika ,ĝe ponad 1/5 PKB Polski zostaïa wytworzona na Mazowszu. WysokÈ pozy- cjÚ Mazowsza w tworzeniu PKB w Polsce potwierdza wysokoĂÊ PKB per capita.

Poziom tego miernika wynosiï 32,7 tys.

zï w 2003 roku i 36,6 tys. zï w 2004 roku.

Oznacza to, ĝe PKB per capita na Mazow- szu stanowiï ponad 150% tego miernika odnoszÈcego siÚ do caïego kraju (tab. 2.).

Dynamika PKB i PKB per capita na Mazowszu byïa tylko nieco niĝsza w kraju.

W latach 2003–2004 wielkoĂci te dla kraju wynosiïy 13%, a na Mazowszu 12%.

OceniajÈc poziom rozwoju gospodarczego na Mazowszu w przekroju regional- nym moĝna zauwaĝyÊ wyraěnÈ dominacjÚ Warszawy, która wytwarza ponad 60% PKB przypadajÈcego na to województwo, a PKB

WewnÈtrz regionalne zróĝnicowanie

inwestycji abpoziom rozwoju gospodarczego nabMazowszu

Wïadysïawa Zborowska

Aspekty sukcesu rozwojowego

Lokata (wĂród 16 województw)

Gospodarka 1

Infrastruktura techniczna 4

Kapitaï ludzki 1

Warunki ĝycia 3

Wskaěnik syntetyczny 1

Tab. 1. Województwo mazowieckie w rankingu sukcesu rozwojowego w latach 1999–2004.

½ródïo: Kalinowski T., Sukces rozwojowy polskich województw, IbnGR, Gdañsk, 2006.

(2)

per capita stanowi Ok 190% tej wartoĂci dla caïego regionu.

W nastÚpnej kolejnoĂci pod wzglÚdem poziomu rozwoju gospodarczego plasujÈ siÚ podregiony: warszawski i ciechanowsko- pïocki. W podregionie warszawskim PKB stanowiï 7%, a PKB per capita ok. 63%

tych wartoĂci przypadajÈcych na Mazowsze.

Daleko od wczeĂniej wymienionej czoïówki znajdujÈ siÚ podregiony: radomski i ostro- ïÚcko-siedlecki. Wytworzony w tych regionach PKB stanowiï mniej niĝ 7%, a PKB per capita nieco poniĝej 50% tych wielkoĂci w stosunku do caïego Mazowsza (tab. 3.).

Polska Mazowsze Dynamika

– Polska Dynamika

– Mazowsze Struktura % Mazowsze/Polska Lata 2003 2004 2003 2004 rok pop. = 100 rok pop. = 100 2003 2004 PKB (ceny

bieĝÈce)

w mln zï 816080,6 923248 167876,6 188290 113,1% 112,2% 20,6% 20,4%

PKB na 1

mieszkañca 21366 24181 32722 36636 113,2% 112,0% 153,1% 151,5%

WartoĂÊ dodana brutto (ceny bieĝÈce) w mln zï

709165,7 820375 145883,1 167310 115,7% 114,7% 20,6% 20,4%

WartoĂÊ dodana brutto na 1 pracujÈcego

54741 63561 69662 79951 116,1% 114,8% 127,3% 125,8%

Nominalne doch. dysp.

gosp. dom.

w mln zï

577787,5 625473 96807,3 107285 108,3% 110,8% 16,8% 17,2%

Nominalne doch. dysp.

gosp. na 1 mieszkañca

15127 16382 18869 20875 108,3% 110,6% 124,7% 127,4%

Tab. 2. Poziom, dynamika i struktura PKB oraz wartoĂci dodanej brutto na Mazowszu na tle kraju

½ródïo: obliczenia wïasne na podstawie.: Rocznik statystyczny województwa mazowieckiego 2005, 2006, UrzÈd Statystyczny w Warszawie, Warszawa, 2006, 2007.

26 813

podregion

zł 22 949 17 54616 930

68 140

10 0000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000

ciechanowsko- -płocki

warszawski

miasto Warszawa ostro

łęcko-

-siedlecki radomski

Rys. 1. PKB na 1 mieszk. w zï dla podregionów w 2004 r.

16 875 12 754 30 575

12 874 115 212

podregion

mln zł

0 20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000

warszawski

łęcko-

-siedlecki radomski

Rys. 2. PKB (ceny bieĝÈce) dla podregionów wb2004 r.

(3)

W ocenie poziomu rozwoju gospodarczego województwa waĝnÈ rolÚ odgrywa wartoĂÊ dodana brutto, gdyĝ mierzy wartoĂÊ nowo wytworzonÈ w wyniku dziaïalnoĂci wytwórczej krajowych jednostek instytucjo- nalnych. StosujÈc ten miernik zauwaĝamy, ĝe potwierdza on dominacjÚ Warszawy pod wzglÚdem poziomu rozwoju gospodarczego na Mazowszu. WartoĂÊ dodana brutto War- szawy stanowi ponad 60% tej wielkoĂci dla Mazowsza, a w przeliczeniu na 1 pra- cujÈcego ponad 130%. Stosowany miernik potwierdza drugÈ lokatÚ regionów warszaw- skiego i ciechanowsko-pïockiego oraz zna-

czÈcÈ róĝnicÚ pod tym wzglÚdem widocznÈ w pozostaïych podregionach (tab.b4.).

podregion

mln zł

5 000 25 000 45 000 65 000 85 000 105 000 ciechanowsko-płocki

warszawski miasto Warszawa

ostrołęcko-siedlecki

radomski 102 375

14 994 11 333

29 168 11 439

Rys. 3. WartoĂÊ dodana brutto w mln zï dla pod- regionów w 2004 r.

Podregiony ciechanowsko--pïocki ostroïÚcko-

-siedlecki warszawski radomski miasto Warszawa

Lata 2003 2004 2003 2004 2003 2004 2003 2004 2003 2004

PKB (ceny bieĝÈce)

w mln zï 12469,2 16875,0 10716,9 12754,0 27125,7 30575,0 11377,3 12874,0 106187,6 115212,0 PKB na 1

mieszkañca 19800 26813 14200 16930 20520 22949 15464 17546 62896 68140 WartoĂÊ

dodana

brutto 10835,6 14994,0 9312,9 11333,0 23571,9 29168,0 9886,8 11439,0 92275,9 102375,0 WartoĂÊ

dodana brutto na 1 pracujÈcego

52860 73830 37520 46329 57583 66143 42249 49479 92497 102068

Tab. 3. Zróĝnicowanie regionalne PKB i wartoĂci dodanej brutto na Mazowszu

Podregiony ciechanowsko-

-pïocki ostroïÚcko-

-siedlecki warszawski radomski miasto Warszawa PKB (ceny

bieĝÈce) w mln zï

2003 7,4% 6,4% 16,2% 6,8% 63,3%

2004 9,0% 6,8% 16,2% 6,8% 61,2%

PKB na 1 mieszkañca

2003 60,5% 43,4% 62,7% 47,9% 192,2%

2004 73,2% 46,2% 62,6% 47,9% 186,0%

WartoĂÊ dodana brutto

2003 7,4% 6,4% 16,2% 6,8% 63,3%

2004 9,0% 6,8% 14,1% 6,8% 61,2%

WartoĂÊ dodana brutto na 1 pracujÈcego

2003 75,9% 53,9% 82,7% 60,6% 132,8%

2004 92,3% 57,9% 82,7% 61,9% 127,7%

Tab. 4. Udziaï podregionów w PKB ibwartoĂci dodanej brutto na Mazowszu

½ródïo: obliczenia wïasne na podstawie.: Rocznik statystyczny województwa mazowieckiego 2005, 2006, UrzÈd Statystyczny wbWarszawie, Warszawa, 2006, 2007.

(4)

ciechanowsko- -płocki 9%

warszawski 14%

miasto Warszawa 63%

ostrołęcko- -siedlecki 7%

radomski 7%

Rys. 4. WartoĂÊ dodana brutto – udziaï podregio- nów w 2004 r.

20% 40% 60% 80% 100%120% 140% 160%180% 200%

0%

ciechanowsko- -płocki warszawski miasto Warszawa

ostrołęcko- -siedlecki radomski

podregion

135%

119%

112%

113%

183%

Rys. 5. Dynamika PKB na 1 mieszkañca w podre- gionach w 2004 r.

podregion 138,4%

121,7% 115,7% 110,9%

0%

20%

40%

60%80%

100%

120%

140%

160%

warszawski

łęcko-

-siedlecki radomski

123,7%

Rys. 6. Dynamika wartoĂci dodanej brutto w pod- regionach w 2004 r.

Przytoczone wartoĂci mierników sïu- ĝÈce ocenie poziomu rozwoju gospodar-

czego potwierdzajÈ tezÚ o tym, ĝe mimo bardzo dobrej pozycji caïego Mazowsza na mapie gospodarczej kraju wystÚpujÈ dosyÊ wyraěne róĝnice wewnÈtrz regionalne. Przy czym wyraěnie widaÊ, iĝ sïabiej rozwiniÚte sÈ podregiony wschodniego i póïnocnego Mazowsza w porównaniu do pozostaïych.

2. Poziom i struktura inwestycji nabMazowszu

Inwestycje sÈ jednym z czynników eko- nomicznych determinujÈcych zmiany poten- cjaïu wytwórczego gospodarki. PrzyczyniajÈ siÚ do powiÚkszenia kapitaïu rzeczowego ibpoprawy jego produktywnoĂci. JednoczeĂ- nie inwestycje stwarzajÈ nowe miejsca pracy i poprawiajÈ wydajnoĂÊ pracy – zwiÚkszajÈ produktywnoĂÊ pracy. Dlatego ten czynnik wzrostu gospodarczego stal siÚ gïównym przedmiotem przedstawianej analizy.

Mazowsze jest postrzegane jako atrak- cyjny region dla inwestorów. Przeprowa- dzone przez IbnGR w 2006 roku badania dotyczÈce tego zagadnienia wskazujÈ na wysokÈ pozycjÚ Mazowsza pod wzglÚdem atrakcyjnoĂci inwestycyjnej województw.

W rankingu cech decydujÈcych o ogólnej atrakcyjnoĂci inwestycyjnej województw Mazowsze zajÚïo drugie miejsce pod wzglÚ- dem aktywnoĂÊ województw wobec inwe- storów, piÈte miejsce z punktu widzenia dostÚpnoĂci transportowej, pierwsze miejsce pod wzglÚdem chïonnoĂci rynku oraz trzecie miejsce w ocenie poziomu rozwoju infrastruktury gospodarczej. Syntetyczny wskaěnik oceny atrakcyjnoĂÊ i inwestycyjnej plasowaï Mazowsze na drugim miejscu za województwem ĂlÈskim w latach 2005–2006 (Kalinowski 2006: 93).

O znaczeniu inwestycji w rozwoju regionu Ăwiadczy zarówno ich poziom jak Podregiony ciechanowsko-

-pïocki ostroïÚcko-

PKB 135,3% 119,0% 149,0% 113,2% 108,5%

PKB na 1 mieszkañca 135,4% 119,2% 111,8% 113,5% 183,2%

WartoĂÊ dodana brutto 138,4% 121,7% 123,7% 115,7% 110,9%

WartoĂÊ dodana brutto

na 1 pracujÈcego 139,7% 123,5% 114,9% 117,1% 110,3%

Tab. 5. Dynamika PKB i wartoĂci dodanej brutto wbpodregionach Mazowsza w 2004 roku

½ródïo: obliczenia wïasne na podstawie.: Rocznik statystyczny województwa mazowieckiego 2005, 2006,UrzÈd Statystyczny w Warszawie, Warszawa, 2006, 2007.

(5)

ibstruktura. Problemy te analizujemy wbla- tach 2004–2005 (tab. 6.).

Inwestycje na Mazowszu stanowiïy 22,7% inwestycji krajowych w 2004 roku ib 22,1% w 2005 roku. WartoĂÊ inwestycji na 1 mieszkañca na Mazowszu wynosiïa 168,3% inwestycji krajowych w pierw- szym roku analizowanego okresu i 164,1%

wbdrugim roku.

120 466,7 131 054,9

lata

mln zł

0 2004 2005

20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000

Rys. 7. Nakïady inwestycyjne w latach 2004–2005 w Polsce w mln zï.

W badanym okresie nakïady inwestycyjne na Mazowszu wzrosïy o 6,4%, a inwestycje w przeliczeniu na 1 mieszkañca zwiÚkszyïy siÚ o 6,1%. Dynamika tych wielkoĂci na Mazowszu byïa niĝsza niĝ w Polsce, gdzie wartoĂci te osiÈgnÚïy poziom 8,8%.

106%

109%

%

104% 105% 106% 107% 108% 109%

Dynamika – Mazowsze

Dynamika – Polska

Rys. 8. Dynamika nakïadów inwestycyjnych wbPol- sce i na Mazowszu w latach 2004–2005.

106%

109%

%

104% 105% 106% 107% 108% 109%

Dynamika – Mazowsze

Dynamika – Polska

Rys. 9. Dynamika nakïadów inwestycyjnych na 1 mieszkañca w Polsce i na Mazowszu w latach 2004–2005.

Analiza inwestycji na Mazowszu wedïug sektorów wïasnoĂci wskazuje, ĝe w 2004 Polska Mazowsze Dynamika

– Polska Dynamika

– Mazowsze Struktura % Mazowsze/Polska

Lata 2004 2005 2004 2005 rok pop.

= 100 rok pop.

= 100 2004 2005 Nakïady

inwestycyjne

(w mln zï) 120466,7 131054,9 27285,8 29018,7 108,8% 106,4% 22,7% 22,1%

Nakïady inwestycyjne na 1 mieszkañca (w zï)

3155 3434 5309 5634 108,8% 106,1% 168,3% 164,1%

WartoĂÊ brutto Ărodków trwa-

ïych (w mln zï) 1747889 1826907 378207,3 396704,4 104,5% 104,9% 21,6% 21,7%

WartoĂÊ brut- to Ărodków trwaïych na 1 mieszkañca (w zï)

45787 47879 73495 76915 104,6% 104,7% 160,5% 160,6%

Tab. 6. Poziom, dynamika i struktura nakïadów inwestycyjnych i wartoĂci brutto Ărodków trwaïych na Mazowszu na tle kraju w latach 2004–2005

(6)

roku inwestycje w sektorze publicznym byïo 25,7%, a w sektorze prywatnym 74,3%.

Podobna struktura utrzymaïa siÚ w nastÚp- nym roku (tab. 7.).

Nakïady inwestycyjne przedsiÚbiorstw takĝe koncentrowaïy siÚ gïównie w sektorze prywatnym (79,3% w 2004 roku i 75,5%

wb2005 roku).W kolejnych dwóch badanych latach w sektorze publicznym inwestycje przedsiÚbiorstw wynosiïy nieco powyĝej 20% (tab. 8.).

O produktywnoĂci nakïadów inwestycyjnych decyduje ich struktura rzeczowa (tab.b9.).

Budynki i budowle 38,5%

Maszyny i urządzenia 14,1%

Środki transportu 14,1%

Rys. 10. Struktura rzeczowa nakïadów inwesty- cyjnych w przedsiÚbiorstwach na Mazowszu wb2005br.

Lata Ogóïem Sektor publiczny Sektor prywatny

2004 w mln zï 27285,9 7018,5 20267,4

w % 100% 25,7% 74,3%

2005 w mln zï 29018,7 8691,5 20327,2

w % 100% 30,0% 70,0%

Tab. 7. Nakïady inwestycyjne na Mazowszu wg sektorów wïasnoĂci w latach 2004-2005

Lata Ogóïem Sektor publiczny Sektor prywatny

2004 w mln zï 18545,7 3835,8 14709,9

w % 100% 20,7% 79,3%

2005 w mln zï 19458,3 4725,6 14732,7

w % 100% 24,3% 75,7%

Tab. 8. Nakïady inwestycyjne przedsiÚbiorstw na Mazowszu wg sektorów wïasnoĂci

Lata Ogóïem Budynki ibbudowle Maszyny i urzÈdzenia ¥rodki transportu

2004 w mln zï 24656,6 9682 12104 2870,6

w % 100% 39,3% 49,1% 11,6%

2005 w mln zï 26455,6 10194,5 12533 3728,1

w % 100% 38,5% 47,4% 14,1%

Tab. 9. Struktura rzeczowa nakïadów inwestycyjnych przedsiÚbiorstw na Mazowszu

(7)

W analizowanym okresie struktura rzeczowa inwestycji przedsiÚbiorstw na Mazowszu byïa stabilna. PrzedsiÚbior- stwa blisko 50% nakïadów inwestycyjnych przeznaczyïy na maszyny i urzÈdzenia, nieco powyĝej 30% na budynki i budowle, abpozostaïe na Ărodki transportu. Dominu- jÈca pozycja w tej strukturze wydatków na maszyny i urzÈdzenia niewÈtpliwie wpïynie w przyszïoĂci na produktywnoĂÊ kapitaïu ibwzrost wydajnoĂci pracy na Mazowszu.

3. Zróĝnicowanie regionalne inwestycji w województwie mazowieckim

Celem poniĝszej analizy byïo poszuki- wanie odpowiedzi na pytanie, czy dokony- wane inwestycje na Mazowszu nie sÈ jedna z przyczyn wyraěnie widocznego zróĝnico- wania wewnÈtrz regionalnego poziomu rozwoju gospodarczego Mazowsza przedsta- wionego w pierwszej czÚĂci artykuïu. JednÈ z pïaszczyzn tego badania stanowi analiza dynamiki nakïadów inwestycyjnych (ogó- ïem i na 1 mieszkañca) w poszczególnych podregionach (tab. 10.).

podregion

104,7%

101%102%

103%

104%105%

106%107%

108%

warszawski

łęcko-

-siedlecki radomski

105,4% 105,4%

107,5%

103,3%

Rys. 11. Dynamika wartoĂci brutto Ărodków trwa- ïych wg podregionów Mazowsza w 2005 r.

podregion

mln zł

2 171 848

765 3 056

789 13 195

12 110

2 715 702 1 654

0 2 000

2004 2005 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000

warszawski

łęcko-

-siedlecki radomski

Rys. 12. Inwestycje przedsiÚbiorstw wg podregio- nów Mazowsza w latach 2004–2005 w mln zï.

podregion

mln zł

3 450 1 126

1 017 2 274

1 077 7 786

7 162

2 038 956 2 635

1 0000

20042005 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 9 000

warszawski

łęcko-

-siedlecki radomski

Rys. 13. Inwestycje na 1 mieszkañca wg podre- gionów Mazowsza w latach 2004–2005

Najsilniej i w zbliĝonym tempie zmieniïy siÚ inwestycje przedsiÚbiorstw w podregionach: warszawskim i radomskim – wzrost Ărednio o 12 %. Niĝszy wzrost inwestycji odnotowano w Warszawie (o 9%). Nato- miast w podregionach: ciechanowsko- pïockim i ostroïÚcko siedleckim wystÈpiï Podregiony ciechanowsko-

-plocki ostroïÚcko-

-siedlecki warszawski radomski Miasto Warszawa Inwestycje

przedsiÚbiorstw 76, 2% 90, 2% 112, 5% 112, 4% 109, 0%

Inwestycje

na 1 mieszk. 76, 4% 90, 3% 111, 6% 112, 7% 108, 7%

¥rodki trwale

przedsiÚbiorstw 105, 4% 105, 4% 107, 5% 104, 7% 103, 3%

¥rodki trwale

na 1 mieszk. 105, 6% 105, 6% 106, 6% 104, 9% 103, 0%

Tab. 10. Dynamika nakïadów inwestycyjnych ib wartoĂci brutto Ărodków trwaïych w podregionach Mazowsza w 2005 roku

½ródïo: Województwo mazowieckie: podregiony, powiaty, gminy 2006, UrzÈd Statystyczny wbWarsza- wie, Warszawa 2006.

(8)

spadek inwestycji w 2005 roku przeciÚtnie odpowiednio o 23% i niecaïe 10%. We wszystkich podregionach wystÈpiï wzrost wartoĂci brutto Ărodków trwaïych, przy czym najwiÚkszy byï w podregionie warszawskim (o 7,5%), a najniĝszy w Warszawie.

Zmiany te wynikajÈ z faktu wysokiego juĝ poziomu inwestycji i wartoĂci brutto Ărodków trwaïych w regionach o wyĝszym poziomie rozwoju gospodarczego.

Zróĝnicowanie inwestycji na Mazowszu dobrze ilustruje ich struktura regionalna (tab. 11.).

podregion 8,0%

5,7% 3,1%

2,6%

10,0%

10,5% 2,6%

2,7%

44,4%

45,5%

0%5%

10%15%

20%25%

30%35%

45%40%

50%

warszawski

łęcko-

-siedlecki radomski

2004 2005

Rys. 14. Struktura inwestycji przedsiÚbiorstw wg podregionów Mazowsza w latach 2004–2005

NajwiÚkszy udziaï w inwestycjach ogó- ïem Mazowsza ma Warszawa – byïo to bli-

sko 45% w analizowanych latach. Ponad 10% inwestycji przypadaïo na podregion warszawski, a w dalszej kolejnoĂci na podregion ciechanowsko-pïocki – Ărednio 7%.

Wyraěnie mniejszy byï udziaï w inwestycjach Mazowsza podregionów ostroïÚcko- siedleckiego i radomskiego – poniĝej 3%.

Podobny ukïad kolejnoĂci podregionów wystÚpowaï przy analizie inwestycji przy- padajÈcych na 1 mieszkañca. W Warsza- wie stanowiÈ one ponad 130% poziomu Mazowsza, drugÈ pozycjÚ w tym rankingu zajmuje podregion ciechanowsko-pïocki (prawie 50%), a kolejnÈ warszawski (blisko 40%). Inwestycje podregionów ostroïÚcko- Podregiony ciechanowsko--pïocki ostroïÚcko-

Lata 2004 2005 2004 2005 2004 2005 2004 2005 2004 2005

Inwestycje przedsiÚ-

biorstw 8,0% 5,7% 3,1% 2,6% 10,0% 10,5% 2,6% 2,7% 44,4% 45,5%

Inwestycje na 1 miesz-

kañca 65,0% 46,8% 21,2% 18,1% 38,4% 40,4% 18,0% 19,1% 134,9% 138,2%

¥rodki trwaïe przedsiÚ- biorstw

5,5% 5,5% 2,5% 2,5% 8,1% 8,3% 3,5% 3,5% 47,5% 46,8%

¥rodki trwaïe na 1

mieszkañca 45,0% 45,5% 17,0% 17,1% 31,3% 31,9% 24,6% 24,6% 144,4% 142,2%

Tab. 11. Struktura nakïadów inwestycyjnych i Ărodków trwaïych w podregionach na tle Mazowsza

podregion 65,0%

46,8% 21,2%

18,1%

38,4%

40,4%18,0%

19,1%

134,9%

138,2%

20%0%

60%

100%80%

140%

160%

40%

120%

warszawski

łęcko-

-siedlecki radomski

2004 2005

Rys. 15. Struktura inwestycji przedsiÚbiorstw na 1 mieszkañca wg podregionów Mazowsza w latach 2004–2005

(9)

siedleckiego i radomskiego nie przekraczajÈ 20% inwestycji przypadajÈcych na jednego mieszkañca na Mazowszu.

O kierunkach wykorzystania inwestycji na Mazowszu i jego podregionach decyduje ich alokacja w poszczególnych dziedzinach dziaïalnoĂci gospodarczej (tab. 12.).

Na Mazowszu inwestycje przedsiÚbiorstw koncentrowaïy siÚ w przemyĂle (w 2005br.

– 31,9%) oraz w transporcie i ïÈcznoĂci (odpowiednio 27%). OstatniÈ pozycjÚ zajmuje budownictwo, gdzie ulokowano tylko niecaïe 2% inwestycji w 2005 roku.

Alokacja inwestycji w poszczególnych podregionach róĝni siÚ od ogólnej na Mazowszu.

Znacznie wyĝszÈ koncentracjÚ inwestycji w przemyĂle zaobserwowano we wszystkich podregionach z wyjÈtkiem Warszawy (nieco powyĝej 13%). Najwyĝszy poziom osiÈgnÈï ten wskaěnik w podregionach: ciechanowsko-pïockim ( powyĝej 84%w 2005r.) oraz radomskim i ostroïÚcko-siedleckim (powy- ĝej 70%).

W transporcie i ïÈcznoĂci wiÚksze zaanga- ĝowanie inwestycji od ogólnego na Mazow-

Podregiony Lata Ogóïem Prze-

mysï Budow-

nictwo Handel Transport i ïÈcznoĂÊ

PoĂred- nictwo finan-

sowe

Obsïuga nieruchomo- Ăci ibfirm Mazowsze 2004 w mln zï 17488,1 5812,1 290,2 2527,2 4809,5 1595,0 2454,1

w % 100 33,2 1,7 14,5 27,5 9,1 14,0

2005 w mln zï 18247,7 5825,3 421,6 3138,6 4806,9 1545,1 2501,2

w % 31,9 2,3 17,2 26,3 8,5 13,8

ciechanow-

sko-pïocki 2004 w mln zï 2125,6 1795,0 21,1 68,3 145,9 15,1 80,2

w % 100 84,4 1,0 3,2 6,9 0,7 3,8

2005 w mln zï 1576,4 1338,9 14,0 77,7 74,3 7,9 63,6

w % 100 84,9 0,9 4,9 4,7 0,5 4,0

ostroïÚcko-

siedlecki 2004 w mln zï 805,0 481,8 42,0 66,1 199,6 7,5 8,0

w % 100 59,9 5,2 8,2 24,8 0,9 1,0

2005 w mln zï 696,7 506,3 33,4 76,4 57,7 9,2 13,7

w % 100 72,7 4,8 11,0 8,3 1,3 2,0

warszawski 2004 w mln zï 2633,3 1600,5 44,7 400,8 356,1 13,7 217,5

w % 100 60,8 1,7 15,2 13,5 0,5 8,3

2005 w mln zï 2935,9 1784,4 53,2 420,8 285,8 17,7 374,0

w % 100 60,8 1,8 14,3 9,7 0,6 12,7

radomski 2004 w mln zï 668,5 468,4 5,3 65,2 86,5 15,5 27,6

w % 100 70,1 0,8 9,8 12,9 2,3 4,1

2005 w mln zï 735,5 538,6 21,2 76,9 67,5 9,4 21,9

w % 100 73,2 2,9 10,5 9,2 1,3 3,0

Warszawa 2004 w mln zï 11255,5 1466,3 177,1 1926,8 4021,3 1543,2 2120,8

w % 100 13,0 1,6 17,1 35,7 13,7 18,8

2005 w mln zï 12302,6 1657,1 299,7 2486,7 4321,4 1500,7 2037,0 Tab. 12. Struktura nakïadów inwestycyjnych przedsiÚbiorstw Mazowsza i podregionów wg dziedzin dziaïalnoĂci gospodarczej

(10)

szu (26,3% w 2005 roku) zaobserwowano wbWarszawie (35,1%), a w pozostaïych podregionach poziom tego wskaěnika byï niĝ- szy – zamykaï siÚ w przedziale 4,7%–8,7%.

Wbhandlu skoncentrowano 17,2% inwestycji na Mazowszu, ale poza WarszawÈ (20,2%), wskaěnik ten w pozostaïych regionach nie przekroczyï 15%. WbobsïugÚ nieruchomo- Ăci i firm byïo zaangaĝowanych prawie 14%

inwestycji przedsiÚbiorstw na Mazowszu.

Nieco wyĝszy poziom tego miernika odnotowano wb Warszawie (16,6% w 2005b r.) ib podregionie warszawskim (odpowiednio 12,7%). Najmniej zainwestowano w tej dziedzinie w podregionie ostroïÚcko-siedleckim – 2%. Na poĂrednictwo finansowe na Mazowszu przeznaczono 8,5% inwestycji przedsiÚbiorstw, w Warszawie byïo wiÚcej – 12,2%. W pozostaïych podregionach wydatki inwestycyjne przedsiÚbiorstw w tej sferze w 2005 roku nie przekroczy- ïy 2,5%.

Przeprowadzona analiza potwierdza silne róĝnice w poziomie inwestycji oraz

wartoĂci Ărodków brutto przedsiÚbiorstw w poszczególnych podregionach Mazow- sza. Wyraěna koncentracja inwestycji wb Warszawie i podregionie warszawskim nie sprzyjaïa niwelowaniu róĝnic w poziomie rozwoju gospodarczego województwa mazowieckiego.

4. Podsumowanie

Szanse na zmniejszenie dysproporcji wewnÈtrz regionalnych poziomu rozwoju gospodarczego moĝna upatrywaÊ w: nowych moĝliwoĂciach realizacji inwestycji, zmienionej polityce regionalnej województwa zbwykorzystaniem nowych moĝliwoĂci, które w tym zakresie stwarza polityka regionalna Unii Europejskiej.

W podstawowych dokumentach polityki regionalnej Mazowsza, jakimi sÈ: Regio- nalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007–2013 oraz Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020, wyraěnie eksponuje siÚ poprawÚ konkurencyjnoĂci regionu i zwiÚkszenie spójnoĂci spoïecznej, gospodarczej i prze- strzennej województwa. WaĝnÈ cechÈ tych programów, w sferze gospodarczej, jest zwrócenie uwagi na tworzenie warunków poprawy konkurencyjnoĂci regionu mazowieckiego przez szczególne wspieranie rozwoju przedsiÚbiorstw obszarów poza metropolitarnych. Wsparcie inwestycyjne przedsiÚbiorstw tych podregionów ma sïu- ĝyÊ rozwojowi tych dziedzin, które obecnie stanowiÈ o przewagach konkurencyjnych regionów. Chodzi gïównie o inwestowanie w potencjaï innowacyjny, przedsiÚbiorczoĂÊ, tworzenie spoïeczeñstwa informacyjnego oraz kapitaï ludzki. Poprawie poziomu subregionów sïabiej rozwiniÚtych majÈ sïu- ĝyÊ inwestycje w infrastrukturÚ technicznÈ i ochronÚ Ărodowiska naturalnego, a takĝe wspieranie rozwoju nowych funkcji, np.

turystyczno-wypoczynkowych.

PrzyjÚte zaïoĝenia w przytoczonych pro- gramach rozwoju Mazowsza sÈ zbieĝne zb celami Narodowej Strategii SpójnoĂci 2007–2013 i Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty 2007–2013.

Wyrównywaniu róĝnic w poziomie rozwoju podregionów oraz pokonywaniu inwestycyjnych barier tego zjawiska na Mazowszu powinny pomóc fundusze unijne. Wedïug danych zawartych w Strategicznych Wytycz- nych Wspólnoty dla Polityki SpójnoĂci Unii Europejskiej na lata 2007–2013 przewidzia-

Przemysł 33,2%

Obsługa nieruchomości i firm 14,0%

Budownictwo Handel 1,7%

14,5%

Transport i łączniść 27,5%

Pośrednictwo finansowe 9,1%

Rys. 16. Struktura nakïadów inwestycyjnych wb przedsiÚbiorstwach podregionów Mazowsza wg dziedzin dziaïalnoĂci gospodarczej w latach 2004–2005

Przemysł 31,9%

Obsługa nieruchomości i firm 13,8%

Budownictwo Handel 2,3%

17,2%

Transport i łączniść 26,3%

Pośrednictwo finansowe 8,5%

Rys. 17. Struktura nakïadów inwestycyjnych wg dziedzin dziaïalnoĂci gospodarczej na Mazowszu w 2005 r.

(11)

nych jest do zainwestowania wbeuropejskÈ gospodarkÚ 500 mld euro, zbczego przewi- duje siÚ 80 mld euro na inwestycje w Polsce.

Mazowszu ma przypaĂÊ ok. 2 mld euro.

Struktura Ărodków przypadajÈcych na wsparcie rozwoju Mazowsza zgodna jest zb przyjÚtymi priorytetami polityki regionalnej województwa mazowieckiego tzn.

29,4% na regionalny system transportowy, 23,5% na tworzenie warunków rozwoju potencjaïu innowacyjnego i przedsiÚbior- czoĂci, 11,2% na przyspieszenie e-rozwoju, 10,8% na inwestycje w ochronÚ Ărodowiska, a 9% na rozwój kapitaïu ludzkiego.

Moĝna przypuszczaÊ, ĝe wdroĝenie do praktyki gospodarczej powyĝszych przedsiÚwziÚÊ inwestycyjnych przyczyni siÚ jednoczeĂnie do poprawy konkuren- cyjnoĂci ekonomicznej Mazowsza i przyczyni siÚ do wzmocnienia pozycji gospodarczej podregionów oraz do wzrostu ich spójnoĂci.

Informacje o autorce

Doc. dr Wïadysïawa Zborowska – Zakïad Gospodarki Rynkowej, Katedra Gospodarki Narodowej, Wydziaï ZarzÈdzania UW.

Bibliografia

Kalinowski, T. (red.) 2006. AtrakcyjnoĂÊ inwestycyjna województw i podregionów Polski 2006, Gdañsk:

IbnGR.

Kalinowski, T. (red.) 2006. Sukces rozwojowy pol- skich województw, Gdañsk: IbnGR.

PiS. 2006. Program samorzÈdowy – województwo mazowieckie, Warszawa: PiS.

UrzÈd Marszaïkowski. 2006. Strategia rozwoju woje- wództwa mazowieckiego do roku 2020, Warszawa:

UrzÈd Marszaïkowski.

UrzÈd Marszaïkowski. 2007. Regionalny program operacyjny województwa mazowieckiego 2007–2013, Warszawa: UrzÈd Marszaïkowski.

UrzÈd Statystyczny. 2005. Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2005, Warszawa:

UrzÈd Statystyczny.

UrzÈd Statystyczny. 2005. Województwo Mazowieckie:

podregiony, powiaty, gminy 2005, Warszawa: UrzÈd Statystyczny.

UrzÈd Statystyczny. 2006. Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2006, Warszawa:

UrzÈd Statystyczny.

UrzÈd Statystyczny. 2006. Województwo Mazowieckie:

podregiony, powiaty gminy 2006, Warszawa: UrzÈd Statystyczny.

www.mazowsze.gov.pl.