• Nie Znaleziono Wyników

D OWODY N IEKTÓRYCH T WIERDZE ´ N D

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "D OWODY N IEKTÓRYCH T WIERDZE ´ N D"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

D ODATEK 4:

D OWODY N IEKTÓRYCH T WIERDZE ´ N D

OTYCZ ˛ACYCH

S YSTEMU Z AŁO ˙ZENIOWEGO

K LASYCZNEGO R ACHUNKU Z DA ´ N

Twierdzenie 8.1. O RÓWNOWA ˙ZNO ´SCI SYSTEMU ZAŁO ˙ZENIOWEGO KRZ Z SYSTEMEM AKSJOMATYCZNYMKRZ.

• (1) Ka˙zda teza aksjomatycznego systemu KRZ jest tez ˛a zało˙zeniowego sys- temu KRZ.

• (2) Ka˙zda teza zało˙zeniowego systemu KRZ jest tez ˛a aksjomatycznego sys- temu KRZ.

• (3) Ka˙zda reguła wyprowadzalna w aksjomatycznym systemie KRZ jest te˙z wyprowadzalna w zało˙zeniowym systemie KRZ.

• (4) Ka˙zda reguła wyprowadzalna w zało˙zeniowym systemie KRZ jest te˙z wyprowadzalna w aksjomatycznym systemie KRZ.

DOWÓD.

(1). Trzeba najpierw pokaza´c, ˙ze ka˙zdy aksjomat KRZ (z zestawu podanego na wykładach 5–7) jest tez ˛a systemu zało˙zeniowego. Potraktujmy to jako proste ´cwi- czenie dla słuchaczy. Zauwa˙zmy, ˙ze ka˙zdy aksjomat ma posta´c implikacji (a wi˛ec łatwo rozpocz ˛a´c dowód zało˙zeniowy) oraz ˙ze niektóre aksjomaty s ˛a bezpo´sred- nimi konsekwencjami reguł pierwotnych systemu zało˙zeniowego.

Poniewa˙z reguła odrywania RO jest jedn ˛a z reguł pierwotnych systemu za- ło˙zeniowego, wi˛ec, skoro aksjomaty KRZ s ˛a tezami systemu zało˙zeniowego, to równie˙z ka˙zda teza systemu aksjomatycznego KRZ jest tez ˛a systemu zało˙zenio- wego KRZ.

1

(2)

(2). Dla dowodu, ˙ze ka˙zda teza systemu zało˙zeniowego KRZ jest te˙z tez ˛a sys- temu aksjomatycznego KRZ zauwa˙zmy, ˙ze dla dowolnego zbioru formuł X, zbiór Ckrz(X) jest domkni˛ety na ka˙zd ˛a reguł˛e pierwotn ˛a systemu zało˙zeniowego.

Wynika st ˛ad, ˙ze dla dowolnej liczby k:

(†) Je´sli α ∈ Cjask ({β1, . . . , βn}), to α ∈ Ckrz({β1, . . . , βn}).

Przez indukcj˛e po n, wykorzystuj ˛ac (†) oraz twierdzenie o dedukcji wprost, pokaza´c mo˙zna, ˙ze:

(‡) Je´sli α ∈ Tjasn , to α ∈ Ckrz(Ax).

Dowód punktu (2) otrzymujemy z (‡) oraz definicji tezy systemu zało˙zenio- wego.

(3). Dowód jest natychmiastowy, na mocy faktu, ˙ze reguła odrywania RO jest jedn ˛a z reguł pierwotnych systemu zało˙zeniowego.

(4). Dla dowodu, wystarczy pokaza´c, ˙ze wszystkie reguły pierwotne systemu zało˙zeniowego s ˛a wyprowadzalne w systemie aksjomatycznym KRZ. Równie˙z to pozostawiamy jako nietrudne ´cwiczenie dla słuchaczy.

Wniosek 8.1. Dla dowolnych zbiorów formuł X, Y , Z oraz dowolnej formuły α zachodz ˛a nast˛epuj ˛ace warunki:

• (1) `jasjest zwrotna: X `jas X

• (2) `jasjest przechodnia: je´sli X `jas Y oraz Y `jas Z, to X `jas Z

• (3) `jasjest monotoniczna wzgl˛edem pierwszego argumentu:

je´sli X `jas Y oraz X ⊆ Z, to Z `jas Y

• (4) `jasjest antymonotoniczna wzgl˛edem drugiego argumentu:

je´sli X `jas Y oraz Z ⊆ Y , to X `jas Z.

DOWÓD. S ˛a to bezpo´srednie wnioski z twierdzenia 8.1., które m.in. ustala rów- no´s´c: `krz = `jas.

Twierdzenie 8.2. O TRAFNO ´SCI SYSTEMUZAŁO ˙ZENIOWEGOKRZ.

Ka˙zda teza systemu zało˙zeniowego KRZ jest tautologi ˛a KRZ.

2

(3)

DOWÓD. Twierdzenie jest natychmiastowym wnioskiem z twierdzenia 8.1. oraz twierdzenia o trafno´sci systemu aksjomatycznego KRZ.

Twierdzenie 8.3. O PEŁNO ´SCISYSTEMU ZAŁO ˙ZENIOWEGOKRZ.

Ka˙zda tautologia KRZ jest tez ˛a systemu zało˙zeniowego KRZ.

DOWÓD. Twierdzenie jest natychmiastowym wnioskiem z twierdzenia 8.1. oraz twierdzenia o pełno´sci systemu aksjomatycznego KRZ.

Twierdzenie 8.4. TWIERDZENIE ODEDUKCJI NIE WPROST.

Je´sli {β1, β2, . . . , βn} ∪ {¬α} `jas {γ, ¬γ}, to {β1, β2, . . . , βn} `jas α.

DOWÓD. Skorzystamy z dowodu silniejszego twierdzenia, udowodnionego przez Stanisława Surm˛e w artykule TWIERDZENIA ODEDUKCJI NIEWPROST, opubli- kowanym w 1967 roku w tomie XX Studia Logica (151–166). Surma pokazuje mianowicie, ˙ze twierdzenie o dedukcji nie wprost jest równowa˙zne aksjomatyce klasycznego implikacyjno-negacyjnego rachunku zda´n, tj. rachunku opartego na aksjomatach:

• (a1) α → (β → α)

• (a2) (α → (β → γ)) → ((α → β) → (α → γ))

• (a3) (¬α → β) → ((¬α → ¬β) → α).

Sprawdzenie, ˙ze powy˙zsze formuły s ˛a tezami systemu zało˙zeniowego, niech b˛edzie kolejnym (nietrudnym) ´cwiczeniem dla słuchaczy.

Skorzystamy równie˙z z twierdzenia udowodnionego ju˙z przez Stanisława Ja´s- kowskiego (ON THE RULES OFSUPPOSITIONS IN FORMAL LOGIC, Warszawa, 1934), a głosz ˛acego, ˙ze twierdzenie o dedukcji wprost jest równowa˙zne formułom (a1) i (a2).

Przechodzimy do dowodu twierdzenia 8.4. Załó˙zmy, ˙ze:

1, β2, . . . , βn} ∪ {¬α} `jas {γ, ¬γ}.

Na mocy powy˙zszego wyniku Ja´skowskiego, mo˙zemy korzysta´c z twierdzenia o dedukcji wprost. Mamy zatem:

• {β1, β2, . . . , βn} `jas ¬α → γ

• {β1, β2, . . . , βn} `jas ¬α → ¬γ.

3

(4)

St ˛ad oraz z zało˙zenia (a3) (w którym dokonujemy podstawienia: β/γ γ/α) otrzymujemy: {β1, β2, . . . , βn} `jas α. To ko´nczy dowód 8.4.

Twierdzenie 8.5. TWIERDZENIE OZWARTO ´SCI.

Zbiór X formuł j˛ezyka KRZ jest sprzeczny wtedy i tylko wtedy, gdy pewien jego sko´nczony podzbiór jest sprzeczny.

DOWÓD. Poniewa˙z dowolny nadzbiór zbioru sprzecznego jest sprzeczny, wi˛ec implikacja ⇐ jest oczywista. Dowód implikacji ⇒ wykorzystuje finitystyczno´s´c operatora Cjas.

Twierdzenie o zwarto´sci zachodzi oczywi´scie równie˙z dla aksjomatycznego uj˛ecia KRZ.

∗ ∗ ∗

UWAGA. Podane wy˙zej dowody s ˛a jedynie szkicami, zawieraj ˛acymi du˙ze uprosz- czenia. Precyzyjne dowody, uwzgl˛edniaj ˛ace własno´sci reguły podstawiania, zna- le´z´c mo˙zna np. w cytowanej na wykładzie monografii W.A. Pogorzelskiego.

∗ ∗ ∗

JERZYPOGONOWSKI

Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl

4

Cytaty

Powiązane dokumenty

W odpowiedzi na zapotrzebowanie branż odzieżowej i jej pokrewnych zasadne jest stworzenie niniejszego kodeksu oraz wdrożenie jego zapisów do rynkowych mechanizmów, aby móc

Wynika bezpo´srednio z definicji poj˛e´c reguły dopuszczalnej oraz reguły wypro-

Ka˙zda własno´s´c niesprzeczno´sci charakteru sko´nczonego jest domkni˛eta na podzbiory2. Ka˙zda własno´s´c niesprzeczno´sci domkni˛eta na podzbiory mo˙ze zosta´c roz-

Pokazali´smy zatem, ˙ze ze zbioru X ∪ {¬α} wyprowadzi´c mo˙zna par˛e formuł wzajem sprzecznych, co ko´nczy dowód 5.4.2... Pocz ˛ atkowy

[r]

Ekologiczne metody ochrony przeciwpowodziowej mają za zadanie nie tylko chronić przed powodzią, ale także umożliwić zachowanie natu- ralnych ekosystemów rzek i dolin

 rozpropagowanie konkursu wśród uczniów oraz zebranie zgłoszeń od rodziców,1.  sporządzenie i wysłanie do organizatorów

Istnienie prawdy to rzecz jasna sama z siebie; kto bowiem przeczy istnieniu prawdy, tym samym uznaje jej istnienie; bo gdy mówi: nie ma prawdy, tym samym twierdzi: prawdą jest,