KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH ROK SZKOLNY 2020/2021

……….

Imię i nazwisko ucznia

………

Pełna nazwa szkoły

KONKURS CHEMICZNY

DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH

ROK SZKOLNY 2020/2021 ETAP DRUGI

Instrukcja dla ucznia

1. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut.

2. Zestaw konkursowy zawiera 15 zadań.

3. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy zestaw zadań jest kompletny.

Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji Konkursowej.

4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

5. Zadania zapisane w brudnopisie nie będą oceniane.

6. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem. Rozwiązania zapisane ołówkiem nie będą oceniane.

7. Nie używaj korektora i długopisu ścieralnego.

8. W nawiasach obok numerów zadań podano liczbę punktów możliwych do uzyskania za dane zadanie.

POWODZENIA!

Maksymalna liczba punktów 40

Uzyskana liczba punktów

2 Zadanie 1. [1 p.]

Podaj symbol pierwiastka, który z chlorem tworzy związek o budowie jonowej i występuje w tym związku w postaci jonów dwudodatnich. W atomie tego pierwiastka elektrony walencyjne są na powłoce M.

………..

Zadanie 2. [1 p.]

Chlor występuje w przyrodzie w postaci dwóch izotopów o liczbach masowych 35 i 37.

Masa atomowa chloru wynosi 35,45 u. Napisz wniosek dotyczący składu izotopowego chloru, jaki można sformułować na podstawie tych informacji.

………

………

………

Zadanie 3. [2 p.]

Napisz po jednym równaniu reakcji, które można wykorzystać aby otrzymać

a. tlen – ………

b. wodór – ………

Zadanie 4. [2 p.]

Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę. Wpisz literę P, jeżeli uznasz zdanie za prawdziwe, lub literę N, jeżeli uznasz, że jest nieprawdziwe:

I. Charakter metaliczny pierwiastków rośnie w okresie wraz ze wzrostem liczby atomowej.

II. Wszystkie pierwiastki 18 grupy układu okresowego mają 8 elektronów walencyjnych.

III. Elektroujemność pierwiastków rośnie w okresie ze wzrostem liczby atomowej.

……….pkt

……….pkt

……….pkt

……….pkt

3

Uzupełnij tabelkę, w której podane są informacje o wybranych jonach.

Symbol jonu Liczba masowa pierwiastka tworzącego

jon

Liczba neutronów

w jonie

Liczba protonów

w jonie

Liczba elektronów

w jonie

Mg²⁺ 24

44 35 36

H⁺ 1

Zadanie 6. [2 p.]

Aluminotermia to proces stosowany w metalurgii do otrzymywania metali. W procesie tym na tlenek metalu działa się sproszkowanym glinem. Produktem reakcji jest tlenek glinu i metal zawarty w tlenku.

Napisz równanie reakcji otrzymywania manganu opisaną metodą z tlenku manganu (IV).

Oblicz, ile gramów manganu powstanie w tym procesie, jeżeli przereaguje 5 moli glinu.

Równanie reakcji:

………

Obliczenia:

Odpowiedź ………..

Zadanie 7. [2 p.]

Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę. Wpisz literę P, jeżeli uznasz zdanie za prawdziwe, lub literę N, jeżeli uznasz, że jest nieprawdziwe:

I. Roztwór ma tym niższe pH im wyższe jest stężenie jonów wodorowych w roztworze.

II. Roztwór wodny substancji ma odczyn obojętny, jeżeli nie zawiera jonów H⁺ i OH^-.

III. Jeżeli do wody dodamy sód, to otrzymany roztwór będzie miał pH > 5.

……….pkt

……….pkt

……….pkt

4 Zadanie 8. [3 p.]

Zapisz podane ilości substancji we wskazanych jednostkach tak, jak podano to w przykładzie w podpunkcie a (objętości gazów dotyczą warunków normalnych).

a. 0,5 mola C – 6 g C, b. 3,01 10²³ cząsteczek N2 – ………. dm³ N2,

c. 224 cm³ NH3 – ………. moli NH3, d. 8 g S – ………. atomów S

Zadanie 9. [3 p.]

Do 200 g wody dodano 18,8 g tlenku potasu. Cala ilość tlenku potasu uległa roztworzeniu.

Napisz w formie cząsteczkowej równanie zachodzącej reakcji. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu.

Równanie reakcji: ………

Obliczenia:

Odpowiedź: ………

Zadanie 10. [3 p.]

Wskaż wzór związku chemicznego, którego roztwór można zidentyfikować, wprowadzając do niego tlenek węgla (IV). Podkreśl wzór tego związku, wybierając go spośród następujących:

HNO3, KOH, Ca(OH)2, NH3, Na2CO3

Napisz cząsteczkowe i jonowe równanie reakcji, która zajdzie po dodaniu tlenek węgla (IV) do wybranego roztworu.

………...

………..

……….pkt

……… pkt

……… pkt

5

Przeprowadzono doświadczenia opisane poniższymi schematami:

roztwór BaCl2

I. II. III. IV.

roztwór roztwór roztwór roztwór

Na2CO3 K3PO4 KNO3 AgNO3

A. Podaj numery probówek, w których zaszła reakcja chemiczna - ……….

B. Napisz, co zaobserwowano w probówkach I. i IV. lub zapisz, że zmian nie zaobserwowano.

I. ………

IV. ………..

C. Napisz jonowe równania reakcji, które zaszły w probówkach lub zapisz, że reakcja nie zajdzie.

I. ………

II. ………..

III. ………

IV. ………..

Zadanie 12. [3 p.]

Na podstawie wykresu rozpuszczalności KNO3 w wodzie uzupełnij podane zdania.

I. Stężenie procentowe nasyconego w temperaturze 90° C roztworu KNO3 wynosi ……… %.

II. W 50 g wody o temperaturze 30°C można maksymalnie rozpuścić ……….. g azotanu potasu.

III. Aby roztwór był nienasycony w temperaturze 70° C, 150 g tego roztworu musi zawierać mniej niż …………. g KNO3.

……… pkt ……… pkt

6 Zadanie 13. [3 p.]

Uczniowie przygotowali 300 g nasyconego roztworu KNO3 o temperaturze 70° C. Następnie oziębili ten roztwór do temperatury 30° C. Oblicz teoretyczną ilość soli, jaka wydzieli się z roztworu.

Obliczenia:

Odpowiedź: ………

Zadanie 14. [4 p.]

Spośród podanych w ramce substancji wybierz po dwa substraty i napisz

wskazane równania reakcji (każda substancja może być wykorzystana tylko w jednej reakcji).

S, Zn, Na, CuO, NaOH, HCl, KCl, CuSO4, FeCl2, H2O, H2SO4,

A. Cząsteczkowe równanie reakcji, w której wydzieli się metal.

……….

B. Cząsteczkowe równanie reakcji, w której powstanie nierozpuszczalny w wodzie wodorotlenek.

……….

C. Jonowe równanie reakcji, w której roztworzy się nierozpuszczalny w wodzie związek.

………..

D. Cząsteczkowe równanie reakcji, w którym jednym z substratów jest woda.

……….

……… pkt

……… pkt

7

Na próbkę skały zawierającej węglan wapnia podziałano kwasem siarkowym (VI). Masa próbki wynosiła 25 g. W reakcji wydzieliło się 2,24 dm³ CO2 (w przeliczeniu na warunki normalne).

Napisz równanie reakcji. Oblicz zawartość procentową węglanu wapnia w badanej próbce skały, zakładając, że 100 % zawartego w niej węglanu wapnia przereagowało.

Równanie reakcji:

Odpowiedź: ………

……… pkt

8 BRUDNOPIS

9

10

ROZPUSZCZALNOŚĆ WYBRANYCH SOLI W WODZIE

11

Szereg aktywności metali (wybrane metale):

K Na Ca Mg Al Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Sb Bi Cu Ag Hg Pt Au

Konkurs chemiczny – II etap 2020/2021

ODPOWIEDZI I PUNKTACJA

Za poprawne rozwiązanie zadań innym sposobem niż podany poniżej należy przyznać odpowiednią liczbę punktów.

Błąd rachunkowy powoduje odjęcie 1 punktu.

Numer zadania

Rozwiązanie Punktacja Liczba pkt.

za zadanie

1.

- za podanie symbolu –

- 1 pkt.

1

2.

- za poprawne sformułowanie wniosku – 1 pkt

1 3.

b. np. Zn + 2 HCl ZnCl2 + H2

- za napisanie każdego równania reakcji - po 1 pkt

2

4.

I. – N, II. – N, III. – P

- za poprawne oznaczenie 3 zdań – 2 pkt

- za poprawne oznaczenie 2 zdań – 1 pkt

2

5.

jon

Liczba neutronów

w jonie

Liczba protonów

w jonie

Liczba elektronów

w jonie

Mg²⁺ 24 12 12 10

Br ^– 79 44 35 36

H⁺ 1 0 1 0

każdego wiersza tabeli

– po 1 pkt.

3

6.

4 mole Al. – 165 g Mn 5 moli Al. – x x = 206,25 g

- za napisanie równan.

reakcji - 1 pkt - za obliczenie masy

manganu – 1 pkt

2 7.

I. – P, II. – N, III. – P

- za poprawne oznaczenie 3 zdań – 2 pkt

- za poprawne oznaczenie 2 zdań – 1 pkt

2

8.

c. 224 cm³ NH3 – 0,01 moli NH3

d. 8 g S – 1,5 10²³ atomów S

- za każde poprawne

obliczenie – po 1 pkt

3

9.

94 g K2O – 112 g KOH 18,8 g K2O – x

x = 22,4 g

masa roztworu = 218,8 g cp = ^22,4

218,8  100 % = 10,24%

- za napisanie równan.

reakcji - 1 pkt - za obliczenie masy KOH w roztworze – 1 pkt

- za obliczenie stężenia

procentowego – 1 pkt

3

10.

Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O Ca²⁺ + 2 OH^- + CO2 CaCO3 + H2O

- za podkreślenie odpowiedniego wzoru – 1 pkt

- za napisanie każdego równania reakcji – po 1 pkt

3

11.

B. I. – wytrąci się osad, IV. – wytrąci się osad.

C.

I. Ba²⁺ + CO32- → BaCO3

II.3 Ba²⁺ + 2 PO43- → Ba3(PO4)2

III. reakcja nie zajdzie IV. Ag⁺ + Cl^- → AgCl

A. – za wskazanie wszystkich probówek – 1 pkt

B. – za poprawną odpowiedź – 1 pkt C. - za napisanie 4 poprawnych

odpowiedzi – 3 pkt - za napisanie 3 poprawnych

odpowiedzi – 2 pkt - za napisanie 2 poprawnych

odpowiedzi – 1 pkt

5

12.

II. W 50 g wody o temperaturze 30°C można maksymalnie rozpuścić 25 g azotanu potasu.

III. Aby roztwór był nienasycony w temperaturze 70° C 150 g tego roztworu musi zawierać mniej niż 87,5 g KNO3.

- za każde poprawne obliczenie – po 1 pkt.

Niewielkie różnice w obliczeniach wynikające z odczytania

rozpuszczalności z wykresu nie mają wpływu na punktację.

3

13.

300 g roztworu – x

x = 175 g masa wody = 125 g

Rozpuszczalność KNO3 w temp. 30°C = 50 g/100g wody 100 g wody – 50 g KNO3

125 g wody – y

y = 62,5 g

z roztworu wydzieli się 175 g – 62,5 g = 112,5 g

- za obliczenie masy KNO3 w rozt. w temp.

70°C – 1 pkt

- za obliczenie masy KNO3 w rozt. w temp.

30°C – 1 pkt

- za obliczenie masy KNO3, który wydzieli się z roztworu – 1 pkt

3

14.

CuSO4 + Zn ZnSO4 + Cu

2 NaOH + FeCl2  Fe(OH)2 + 2 NaCl 2 H⁺ + CuO Cu²⁺+ H2O

2 Na + 2 H2O  2 NaOH+ H2

- za napisanie każdego równania reakcji

- po 1 pkt

4

15.

100 g CaCO3 --- 22,4 dm³ CO2

x --- 2,24 dm³ CO2

x = 10 g CaCO3

25 g --- 100%

10 g --- y y = 40 %

- za napisanie równania reakcji – 1 pkt

- za obliczenie masy węglanu – 1 pkt - za obliczenie

zawartości procentowej – 1 pkt

3

Uczeń może uzyskać maksymalnie 40 punktów.

Do następnego etapu zostaje zakwalifikowany uczeń, który uzyskał co najmniej 34 punkty.