Drzewo rodzinne

58

Skromne i w swej młodości prawie niezauważane, dorastają lipy do swej najokazalszej postaci i dopiero wtedy stają się członkami naszych rodzin. Kochamy bowiem najbardziej nasze dorosłe, przydomo- we lipy. Dlatego tak mało ich wśród pól uprawnych, ocieniają bowiem leciwe domostwa albo prowadzą nas drogami do nich wiodącymi;

nasączają delikatnym zapachem powietrze którym oddychamy i milio- nami drobnych kwiatków dostarczają pszczelego pożytku. Lip się prawie nigdy nie wycina, są więc jednym z nielicznych gatunków drzew ro- dzimych, które dożywają sędziwego wieku. W środku lata, gdy prezentują swe niepowtarzalne kształty, pod- kreślane jaskrawością kwiatostanów i tajemnicą chłodnych, głębokich cieni, ich charakterystyczne sylwetki można uznawać za symbol wizualnej różnorodności przyrody. Nawet w la- sach gospodarczych obejmuje się lipy specyficzną ochroną, mimo iż często pozostają w cieniu swych potężnych leśnych współtowarzyszy, przybie- rając z wiekiem niezwykłe kształty.

Często jakby zamarłe w budzących

grozę pozycjach, monstrualne centra gęstniejącego mroku, patrzą na nas tajemnicą swych czarnych dziupli.

Nie pamiętamy pojedynczych, młodych lip w krajobrazie otwartym natomiast są one widocznym ele- mentem zieleni miejskiej, zwłaszcza jako ulubione i najczęściej sadzone drzewo alejowe. Jedną z najwspanial- szych, wielorzędowych alei lipowych jest pomnik przyrody – Aleja Żwirki i Wigury, towarzysząca wielokilo- metrowej trasie ze środka miasta do Centralnego Portu Lotniczego w Warszawie. Najokazalsze jednak aleje możemy spotykać tam gdzie najdłużej dotrwały dziewiętnasto- wieczne dwory lub pałace. Miejmy nadzieję, że współcześni właściciele takich obiektów, zachowają dobry zwyczaj ochrony (wszechstronnej, z leczeniem włącznie) zabytkowych alei lipowych.

Janusz Janecki Instytut Architektury Krajobrazu

Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II Institute of Landscape Architecture

The John Paul II Catholic University of Lublin

Drz ew o ro dzinne Janusz Janecki

Lipa

...lipy, których nikt nie kształtuje, nie obcina im gałęzi które rosną samotnie, zwłaszcza na szczytach pagórków, wyglądają wspaniale.

Są zgrabne i kształtne, ugałęzione do samej ziemi jak żywe, zielone stogi. Stogi te szeleszczą milionem drobnych listków, tworząc głębokie, tajemnicze cienie, a w lipcu wyglądają jak panny młode zdobne girlandami kwitnących, koronkowych halek Brzęczą one wówczas

specjalną melodię – na wiatr zbłąkany w swym liściastym labiryncie i krocie owadzich skrzydeł. Jakże nie wierzyć, że melodia ta jest zaklęta w miękkim lipowym drewnie, które dlatego właśnie nadaje się do wyrobu skrzypiec...

Familiar Tree

59

Aleja lipowa A linden alley Lipa przy drodze

The linden by the way

Kwitnąca lipa A linden blossom