• Nie Znaleziono Wyników

Język polski

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Język polski"

Copied!
6
0
0

Pełen tekst

(1)

Język polski

zagadnienia do opracowania 27.04 do 30.04 , 3h

klasa 1 Tb P 3h

Temat: Odrodzenie-nowa interpretacja antyku (1h)

1. Nazwa epoki

Funkcjonują dwie nazwy epoki: renesans i odrodzenie. Termin renesans pochodzi od

francuskiego słowa, które oznacza powtórne narodziny. Po raz pierwszy tego sformułowania użył w XVI wieku Giorgio Vasari, włoski historiograf sztuki.

Słowo renesans wskazuje na odrodzenie kultury i literatury antycznej, które łączyło się z zainteresowaniem człowiekiem i uznaniem go za ośrodek i cel działań poznawczych ( Człowiek miara wszechrzeczy). W filozofii koncepcja ta została nazwana

antropocentryzmem ( człowiek w centrum zainteresowań ) 2.Cechy antropocentryzmu :

- jest istotą najbardziej rozwiniętą we wszechświecie przyrody, nadaje sens rzeczywistości -jest niepowtarzalny i wyjątkowy wśród innych bytów

3. Chronologia epoki

Najwcześniej pojawi się we Włoszech -od 2 połowy XIV wieku do końca wieku XVI.

Prekursorem włoskiego renesansu jest poeta Francesco Petrarka.

Za wydarzenia rozpoczynające renesans w Europie Zachodniej uznaje się: wynalezienie ruchomej czcionki przez Jana Gutenberga 1440 lub 1450), odkrycia geograficzne-zwłaszcza odkrycie Ameryki (Nowego Świata) przez Krzysztofa Kolumba( 1492), upadek cesarstwa wschodniorzymskiego w 1453r. ( zdobycie Konstantynopola przez Turków).

W Polsce odrodzenie rozpoczęło sie na początku XVI wieku. Epokę tę nazywamy złotym wiekiem, ponieważ Polska była wówczas potęgą polityczną i gospodarczą.

W przeciwieństwie do Europy, to szlachta a nie mieszczaństwo stała się przeciwwagą dla władzy królewskiej. Polska słynęła z tolerancji religijnej, wykształcił się odłam kalwinizmu -arianizm. Arianie-Bracia Polscy nawoływali do przestrzegania podstawowych zasad etyki ewangelicznej(ubóstwo, braterstwo, sprawiedliwość i pokoju), a na znak pokojowej postawy nosili drewniane miecze. Koniec epoki przypada na początek XVII w.

(2)

4. Epoka wielkich odkryć

Odrodzenie często jest określane w ten sposób, ponieważ w tym czasie dokonały się przełomowe wydarzenia w takich dziedzinach jak: astronomia, fizyka, matematyka, inżynieria.

Mikołaj Kopernik w dziele O obrotach sfer niebieskich udowodnił sformułowaną przez siebie teorię heliocentryczną( Ziemia obraca sie wokół Słońca ).

Od XV wieku człowiek systematycznie odkrywa i poznaje świat. Vasco da Gama opłynął Afrykę i dotarł do Indii, Ferdynand Magellan opłynął kulę ziemską, Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę (1492).

Przełomowym wynalazkiem jest odkrycie prasy drukarskiej, dzięki czemu książka stał się tańsza i bardziej dostępna niż w średniowieczu( księgi były przepisywane)

5. Humanizm renesansowy

Humanizm ( od słowa humanus -ludzki) to najważniejszy dla epoki prąd umysłowy.

Koncentrował sie na sprawach człowieka, jego godności i wolności. Hasłem przewodnim stały sie słowa rzymskiego poety Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie nie jest mi obce. Propagowano rozwój intelektualny i kulturowy. Humaniści interesowali się literaturą, sztuką, filozofią, prawem, etyką, a także medycyną.

Pełne zrozumie dzieł starożytnych było możliwe dzięki czytaniu dzieł klasycznych w językach oryginalnych, dlatego humanista powinien znać łacinę, grekę i hebrajski.

Nawiązywano do idei starożytnych artystów, filozofów, myślicieli zgodnie z hasłem ad fontes ( do źródeł ).Dążenie do tego, aby dorównać antycznym wzorom, przyczyniło się do rozwoju gatunków literackich o antycznym rodowodzie. Artysta miał ukazać nowy

uporządkowany świat w oparciu o zasadę mimesis ( naśladowanie, imitowanie rzeczywistości) decorum (zasada stosowności treści i formy).

Humanista renesansowy :

 zna języki obce

 zna dorobek starożytnych Greków i Rzymian

 wszechstronnie wykształcony

 patriota

 otwarty na świat

 podróżuje 6. Reformacja

W XVI wieku w Europie rozwinął sie ruch religijno-społeczny zwany reformacją (od łac.

zmiana ), mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Uznano wyższość Pisma Świętego nad autorytetem Kościoła jako instytucji. Proponowano odrzucenie niektórych dogmatów, zalecano indywidualne czytanie i interpretowanie Biblii. Reformację zapoczątkował Marcin

(3)

Luter, który w 1517 w Wittenberdze ogłosił 95 tez, w który potępił zepsucie moralne i bogacenie Kościoła czy odpuszczanie grzechów za pieniądze( handel odpustami i relikwiami świętych).

Ruchy reformatorskie rozwijały sie także w innych krajach Europy. We Francji i Szwajcarii reformatorem był Jan Kalwin. W Anglii za panowania Henryka VIII wykształci się

anglikanizm. Efektem reformacji było rozbicie chrześcijaństwa na kościół katolicki i protestancki. Reformacja przyczyniła się do tego, że coraz częściej tłumaczono Biblie na języki narodowe. Protestanci nie podlegają papieżowi . Wyznania protestanckie to:

luteranizm, kalwinizm, anglikanizm.

7. Wielcy ludzie renesansu : Leonardo da Vinci

Erazm z Rotterdamu Mikołaj Kopernik Michał Anioł Rafael 8. Literatura

W literaturze odrodziła się łacina klasyczna, twórcy sięgali do motywów, gatunków

antycznych oraz utworów Wergiliusza, Horacego i Cycerona. Popularnymi gatunkami o rodowodzie antycznym były: tragedia, komedia, pieśń, hymn. Nowe gatunki: fraszka, sonet. Renesans był epoka dwujęzyczną - początkowo twórcy posługiwali się łacina , później pisano w językach narodowych

9. Sztuka renesansu:

Cechowała się harmonią formy i statycznością i jasnością konstrukcyjną ( dotyczyło to głównie architektury).

W malarstwie odkrytą perspektywę dzięki której można było odwzorowywać rzeczywistość, stosowano światłocienie( modelowano w ten sposób postać i przestrzeń ), tematyka

mitologiczna współistniała z motywami chrześcijańskimi.

Rzeźba-dążono do jak najwierniejszego naśladowania rzeczywistości( znajomość anatomii, proporcje)

zobacz również :

https://www.youtube.com/watch?v=MCXwHUwjlZw https://www.youtube.com/watch?v=8ZSs5gGGSrk https://www.youtube.com/watch?v=24FczfHWJH4

(4)

https://www.youtube.com/watch?v=bPq2KpEp0qs https://www.youtube.com/watch?v=MfPYF_s5Opc https://www.youtube.com/watch?v=tZZkwnh5pcE

Temat : O ideałach renesansu europejskiego - czytanie ze zrozumieniem (1h)

1. Przeczytaj uważnie tekst Renesansowa Europa i odpowiedz w formie pisemnej na pytania pod tekstem .

2. Termin nadsyłania pracy -27 kwietnia 2020r .

Przeczytaj z podręcznika fragment Mowy o godności człowieka Mirandoli, s.26-28

Temat : Wizja człowieka w sztuce renesansu (1h)

Materiały do lekcji dostępne są w podręczniku Sztuka wyrazu, klasa 1, część 2 - renesans- oświecenie, s.24-25, s.44-45

1. Wyjaśnienie czym jest galeria - zwrócenie uwagi na wieloznaczność wyrazu.

galeria:

 «kolekcja dzieł sztuki istniejąca jako samodzielna instytucja lub stanowiąca dział w muzeum»

 «salon wystawowy, w którym sprzedaje się dzieła sztuki»

 «ostatnia, najwyższa kondygnacja widowni w teatrze; też: publiczność zajmująca tę część widowni»

 «długi balkon biegnący na pewnej wysokości wewnątrz lub na zewnątrz budynku»

 «przejście łączące dwie części budynku lub dwa budynki»

 «kryty pasaż o przeznaczeniu handlowym»

 «zbiór jednostek, przedmiotów charakterystycznych, odznaczających się osobliwymi cechami»

 «w pałacach XVII i XVIII w. długa sala reprezentacyjna, oświetlona z jednej strony rzędem dużych okien, łącząca dwie grupy pomieszczeń lub dwie części budowli»

2. Obejrzenie zamieszczonych w podręczniku reprodukcji-dostrzeżenie zależności tego typu malowideł w renesansie a antropocentryczną wizją świata

(5)

3. Doszukanie się podobieństw i różnic między sztuką portretu a selfie 4. Wizja człowieka w dziele Michała Anioła - Stworzenie Adama

do której księgi biblijnej nawiązał Michał Anioł ?

opisz kompozycję fresku, zwróć uwagę na usytuowanie postaci

jaką funkcję pełni centralny element kompozycji, dlaczego jest tak ważny w odczytaniu dzieła ?

opisz wygląd Boga i Adama; zwróć uwagę na mimikę, gesty, sposób przedstawiania ciał

Michał Anioł to wybitny rzeźbiarz, malarz i architekt. Związany był z Florencją, Rzymem i Bolonią. Jego pierwszym mecenasem był Wawrzyniec Wspaniały Medyceusz, pracował także na zlecenia papieża. Do najbardziej znanych dzieł Michała Anioła należą: rzeźby -Pieta, Dawid z bazyliki świętego Piotra w Rzymie i freski z kaplicy Sykstyńskiej.

5. Fresk to technika malarska polega na malowaniu na mokrym tynku.

Dodatkowo można wykorzystać epodreczniki :rozdziały Renesans w Europie i Kamienie milowe malarstwa renesansu

Temat : Człowiek w centrum - filozofia renesansu. Renesansowa koncepcja człowieka.

(2h)

1.Wprowadzenie

W renesansie stworzoną koncepcję człowieka. Człowiek jako istota najdoskonalsza po Bogu może wpływać na swój los, ma wolną wolę i godność. ta humanistyczna koncepcja zakładała, że dążenie do szczęścia, które zależało wyłącznie od człowieka, jego moralności, cnotliwego życia i umiejętności zachowania wewnętrznej harmonii. Według humanistów celem życia jest służenie wspólnemu dobru społecznemu, a także dążenie do rozwijania się, zaspokajania ciekawości świata oraz sięgania źródeł kultury.

Człowiek renesansu oznacza osobę wszechstronną o rozległych zainteresowaniach i umiejętnościach.

2. Przeczytaj uważnie fragment tekstu O godności człowieka Givaniego Pico della Miirandola, s.26-28

Mowa o godności człowieka (1486r.) to wykład filozoficzno-literacki na temat pozycji człowieka we wszechświecie. Stanowi manifest nowożytnego humanizmu uznający wolność za podstawowy fundament natury człowieka.

3. Odpowiedz na pytania :

 w jaki sposób Mirandola określa człowieka (akapit1)?

 kim jest Bóg i czym jest świat wg autora mowy?

(6)

 w jakim celu, zdaniem Mirandoli, Bóg stworzył człowieka? dlaczego umieścił go we wszechświecie?

 jak autor ocenia Boga?- topos Deus artifex (Bóg artysta)

 wyjaśnij, jak rozumiesz użyte przez autora stwierdzenie, że natura człowieka nie ma określonego kształtu

 wyjaśnij sens metafory ,że człowiek jest rzeźbiarzem samego siebie

 na czym polega antropocentryzm myśli zawartej w omawianym fragmencie tekstu?

 czy uważasz, że człowiek zasługuje na określenie homo faber ( człowiek rzemieślnik)?

4 . Interpretacja Pieśni o dobrej sławie ( Pieśń XIX z Ksiąg wtórych)Jana Kochanowskiego s. 28-29.

Przeczytaj uważnie tekst i odpowiedz na pytania :

 wskaż słowo klucz- wskazujące na główną myśl utworu oraz epitety, które to słowo określają

 powiedz, na czym wg podmiotu lirycznego, polega wyjątkowość człowieka, kto zasługuje na to miano?

 jakiemu celowi ma służyć zabieganie o dobrą sławę ?

 w jaki sposób można przyczynić sie do pożytku dobra spólnego?

 jaką funkcję spełniają w tekście pytania retoryczne ?

Praca domowa ( 1 wybrany temat), termin odesłania pracy- 4 maja 2020r.

Jaki naprawdę jesteś człowieku? Porównanie wizerunku istoty ludzkiej w wybranym tekście poetyckim z wersją Mirandoli i Kochanowskiego (Pieśń XIX , z Ksiąg wtórych )

Uwaga:

przed nami omawianie następujących utworów ( w całości)

 Jan Kochanowski Odprawa posłów greckich

W. Szekspir: Romeo i Julia, Makbet.

 Teksty dostępne są na stronie wolne lektury ;

https://www.youtube.com/watch?v=MSVxOSAEzm8- Makbet Teatr TV;

Romeo i Julia film https://www.cda.pl/video/379830788;

Zaczynamy od Kochanowskiego, ale dopiero po omówieniu pieśni, fraszek.

(7)

Cytaty

Powiązane dokumenty

In order to determine the aerodynamic lift ˆ L and moment ˆ M at each combination of amplitudes, frequency and phase difference, a so-called response surface is built using

Ze względu na okolice, przez które nowa linia przechodzić będzie, bogate w pokłady kopalniane i źródła mineralne, kolej ta przyniesie zna- czne korzyści, stwarzając łatwy zbyt

The possibility to apply particular resources of LSP to the realization of logistics tasks and the quality of resources are conditioned by the features of LSP components

stolіttya. Ukraїnska dramaturgіya: krіz vimіri chasu. Yekspresіonіzm u tvorchostі Vasilya Stefanika. ДІАЛЕКТИКА НАРОДНИЦТВА І МОДЕРНІЗМУ

Będzie ona zmierzała nie tylko do wy- kazania potrzeby rozwoju nauki prawa rolnego (co w warunkach realizacji Wspólnej Polityki Rolnej wydaje się oczywiste), ale wskazywała

Słowo staje się żywe tylko przez świadka i w pew- nym sensie od niego otrzymuje swoją interpretację; po trzecie Kościół ustalił, że kluczem interpretacyjnym do tej

[r]

Zależnie od znaczenia czasowników pokazanego w kontekstach, prefiksalne derywaty czasownikowe tworzą pary aspektowe z czasownikami bezprefiksalnymi - wtedy prefiksy