Program wychowawczo – profilaktyczny Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie
na lata 2018 – 2019
SPIS TREŚCI
I. Koncepcja programu.
II. Misja szkoły.
III. Diagnoza.
IV. Cele programu.
V. Formy realizacji.
VI. Sylwetka absolwenta.
VII. Ceremoniał i tradycje szkolne.
VIII. Zadania wychowawczo – profilaktyczne.
IX. Struktura oddziaływań wychowawczych – profilaktycznych.
X. Ewaluacja programu.
I. KONCEPCJA PROGRAMU
Program wychowawczo – profilaktyczny Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska lokalnego, obejmuje treści i działania o charakterze wychowawczym oraz profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.
Obok zadań wychowawczych i profilaktycznych w szkole realizowane są również działania opiekuńcze odpowiednio do istniejących potrzeb.
Istotą działań wychowawczych i profilaktycznych szkoły jest współpraca całej społeczności szkolnej oparta na złożeniu, że wychowanie jest zadaniem realizowanym w rodzinie i w szkole. Rolą szkoły, oprócz jej funkcji dydaktycznej, jest dbałość o wszechstronny rozwój każdego z uczniów oraz wspomaganie wychowawczej funkcji rodziny. Wychowanie rozumiane jest jako wspieranie uczniów w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze:
fizycznej – ukierunkowanej na kształcenie umiejętności pozwalających na prowadzenie zdrowego stylu życia i podejmowania zachowań prozdrowotnych,
emocjonalnej – ukierunkowanej na zbudowanie równowagi i harmonii psychicznej, na osiągnięcie właściwego stosunku do siebie i innych ludzi,
intelektualnej – ukierunkowanej na działania, które mają na celu rozwój poznawczy,
duchowej – ukierunkowanej na zdobycie stabilnego systemu wartości i docenienie znaczenia zdrowia i sensu życia,
społecznej – ukierunkowanej na właściwe pełnienie ról społecznych oraz kształtowanie umiejętności dokonywania samodzielnej oceny wzorców i norm społecznych.
Proces wychowania jest wzmacniany i uzupełniany poprzez działania z zakresu profilaktyki problemów dzieci i młodzieży.
Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły tworzy spójną całość ze statutem szkoły, szkolnym zestawem programów nauczania, wewnątrzszkolnym systemem oceniania oraz uwzględnia wymagania opisane w podstawie programowej.
Program wychowawczo – profilaktyczny szkoły powstał po konsultacjach z przedstawicielem Rady Rodziców, członkami Samorządu Uczniowskiego, Rady Pedagogicznej. Został uchwalony przez Radę Rodziców, Samorząd Uczniowski i Radę Pedagogiczną.
II. MISJA SZKOŁY
Misją szkoły jest kształcenie i wychowanie w duchu wartości i poczuciu odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata, kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów z rówieśnikami. Szkoła zapewnia pomoc we wszechstronnym rozwoju uczniów w wymiarze intelektualnym, psychicznym i społecznym, zapewnia pomoc psychologiczną i pedagogiczną uczniom. Misją szkoły jest uczenie wzajemnego szacunku i uczciwości jako postawy życia w społeczeństwie i w państwie, w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych, a także budowanie pozytywnego obrazu szkoły poprzez kultywowanie i tworzenie jej tradycji. Misją szkoły jest także przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych, kształtowanie postawy odpowiedzialności za siebie i innych oraz troska o bezpieczeństwo uczniów, nauczycieli i rodziców.
Misją szkoły jest również dbanie, o to by była postrzegana jako:
Szkoła ucząca w przyjaznej atmosferze i wzajemnym szacunku
Szkoła inspirująca do poszukiwań i nowych wyzwań, do wyznaczania sobie celów i ich realizacji Szkoła rozbudzająca wiarę we własne możliwości
Szkoła wspierająca wszystkich dążących do własnego wszechstronnego rozwoju: intelektualnego, kulturalnego i duchowego
Szkoła z pasją, rozwijająca uczniowskie talenty i zainteresowania.
III. DIAGNOZA
Opracowanie programu wychowawczo – profilaktycznego zostało poprzedzone diagnozą wstępną. Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie liczy 3 oddziały, uczęszcza do niej 64 uczniów z klas trzecich. Analiza potrzeb i zasobów szkoły z obszaru wychowania i profilaktyki w szkole została przeprowadzona na podstawie:
obserwacji własnych nauczycieli dotyczących zachowania uczniów w szkole, na terenie i wokół szkoły,
analizy dokumentów szkolnych (dzienniki lekcyjne i zajęć pozalekcyjnych, protokoły Rad Pedagogicznych, dokumentacja uczniów itp.),
wniosków i analizy z pracy zespołów klasowych, zespołów przedmiotowych, zespołu wychowawczego,
spostrzeżeń i uwag wychowawcy na temat klasy,
wyników ewaluacji wewnętrznej,
obserwacji bieżących zachowań uczniów na terenie szkoły, analizy uwag wpisanych do dziennika oraz kart zachowań,
sprawozdań semestralnych opracowanych przez wychowawców oraz pedagoga,
wyników diagnozy problemów i pozytywnego potencjału młodzieży w ujęciu profilaktyki zintegrowanej dla klas I, II, i III przeprowadzanych w poprzednich latach,
informacji o wynikach kontroli NIK „Profilaktyka narkomanii w szkołach”, Raport
„Młodzież 2013” Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej CBOS, Raport „Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną” który powstał w ramach Europejskiego program badań ankietowych w szkołach,
uwag rodziców zgłaszanych na zebraniach z wychowawcami klas oraz na spotkaniach Rady Rodziców.
W trakcie pracy nad diagnozą szkoły zostały wyłonione również czynniki chroniące oraz czynniki ryzyka niebezpieczne zarówno dla zdrowia fizycznego i psychicznego.
Czynniki chroniące – to cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność jednostki na działanie czynników ryzyka. Najważniejsze czynniki chroniące to m.in.:
silna więź z rodzicami,
jasne zasady zachowania,
zainteresowanie nauką szkolną,
udział w kołach zainteresowań,
regularne praktyki religijne,
wsparcie rówieśników przestrzegających wartości i zasad zachowania,
przynależność do pozytywnej grupy,
konstruktywna aktywność mediów.
Czynniki ryzyka – to cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych i zaburzeń to m.in.:
zaburzona struktura rodziny,
wysoki poziom lęku i niepokoju,
słaba odporność na frustrację,
niepowodzenia szkolne,
słabe więzi nauczycieli z uczniami,
anonimowość uczniów.
Z tego względu ważne jest, by dostrzegać w życiu dziecka występowanie czynników sprzyjających zachowaniom problemowym, oraz reagować i tym samym zapobiegać dalszemu kumulowaniu się ryzyka.
IV. CELE PROGRAMU
Program wychowawczo – profilaktyczny jest programem długoterminowym i będzie wzbogacany dodatkowymi zadaniami i formami oddziaływań zgodnymi z aktualnymi potrzebami szkoły. Nauczanie, wychowanie, profilaktyka to procesy nierozerwalnie ze sobą związane, to nieustający proces komunikacji. Realizacja szczegółowych zadań szkoły w tym zakresie, będzie więc uwzględniana w planie pracy szkoły na dany rok, jak i jej poszczególnych pracowników, struktur (wychowawcy klas, nauczyciele poszczególnych przedmiotów, pedagog szkolny, bibliotekarz, Samorząd Uczniowski, pracownicy administracji i obsługi).
Działania szkoły są zgodne z opracowanymi wcześniej „Procedurami postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia młodzieży”.
Szczegółowe zadania do realizacji w roku szkolnym 2017/2018 oraz 2018/2019 zawarte są w planie pracy szkoły, planach pracy poszczególnych klas, planie pracy pedagoga szkolnego, zespołów przedmiotowych, zespołu wychowawczego, samorządu uczniowskiego, biblioteki, szkolnego koordynatora ds. bezpieczeństwa, koordynatora ds. edukacji zdrowotnej, koordynatora ds.
wolontariatu. Pracownicy niepedagogiczni realizują działalność wychowawczo – profilaktyczną poprzez swoją codzienną pracę, kontakt z uczniami, rodzicami i nauczycielami.
Celem pracy dydaktycznej, wychowawczej i profilaktycznej jest dostarczenie uczniowi informacji, wiedzy i umiejętności, a także opieki, wzorców, wartości i przekonań. Celem naszym jest przygotowanie młodzieży do uczenia się przez całe życie oraz przystosowanie się do dynamicznie zmieniającego się świata: wyposażanie w umiejętności, które pozwolą uczniom funkcjonować w harmonii z najbliższym otoczeniem, społeczeństwem i przyrodą oraz zdobywać dalszą wiedzę, samodzielnie myśleć, a także organizować własną pracę i czas wolny. Celem i zadaniem jest zapoznanie uczniów z dziedzictwem kulturowym, kształtowanie postaw patriotycznych, przedsiębiorczych i samorządności. Przygotowanie uczniów do rozpoznawania właściwych wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości. Przede wszystkim ukształtowanie ucznia tolerancyjnego, szanującego uczucia religijne, wrażliwego, zaangażowanego w budowanie szczęścia własnego i innych, znającego i stosującego normy współżycia społecznego, ukierunkowanego na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie, szanującego życie we
wszelkich jego przejawach. Ważne jest również kształtowanie umiejętności odpowiedzialności za siebie i innych oraz godzenia dobra własnego z dobrem innych, wolności własnej z wolnością innych.
Przyjęte cele oraz metody ich realizacji sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi ucznia, uwzględniają bowiem jego potrzeby emocjonalne, moralne, estetyczne i fizyczne. Cały program podporządkowany jest rozwijaniu świadomości uczniów pod kątem jakie niesie ze sobą dbałość o zdrowy styl życia oraz wyrobienie u uczniów umiejętności dokonywania prawidłowego wyboru.
Podstawowym celem realizacji szkolnego programu wychowawczo – profilaktycznego jest wspieranie dzieci i młodzieży w rozwoju oraz zapobieganie zachowaniom problemowym, ryzykownym. Ważnym elementem realizacji programu wychowawczo – profilaktycznego jest kultywowanie tradycji i ceremoniału szkoły.
Podstawowe zasady realizacji szkolnego programu wychowawczo – profilaktycznego obejmują:
powszechną znajomość założeń programu – przez uczniów, rodziców i wszystkich pracowników szkoły,
zaangażowanie wszystkich podmiotów szkolnej społeczności i współpracę w realizacji zadań określonych w programie,
respektowanie praw wszystkich członków szkolnej społeczności oraz kompetencji organów szkoły (dyrektor, rada rodziców, samorząd uczniowski),
współdziałanie ze środowiskiem zewnętrznym szkoły (np. udział organizacji i stowarzyszeń wspierających działalność wychowawczą i profilaktyczną szkoły),
współodpowiedzialność za efekty realizacji programu.
V. FORMY REALIZACJI
Przykładowe metody i techniki stosowane w celu realizacji zadań:
zajęcia edukacyjne w toku procesu dydaktycznego,
zajęcia z wychowawcą klasy,
lekcje religii – wpajanie uczniom zasad moralnych opartych na etyce chrześcijańskiej,
wyjazdy integracyjne, wycieczki do kina, na wystawy, do teatru, lekcje otwarte, spotkania z ciekawymi ludźmi, warsztaty,
zajęcia pozalekcyjne – koła przedmiotowe, zainteresowań,
projekty edukacyjne,
konkursy,
debaty,
dyskusje,
warsztaty,
wycieczki tematyczne i turystyczno – krajoznawcze,
twórczość artystyczna,
wykład,
projekcje filmów,
stosowanie technologii informacyjnej i komunikacyjnej,
działalność organizacji uczniowskich, w tym Koła Wolontariusza,
akcje charytatywne,
rekolekcje,
imprezy, uroczystości szkolne i środowiskowe, konkursy oraz wystawy,
dni tematyczne (Dni Patrona, Dzień Sportu, Dni Otwarte),
praca w zespołach zadaniowych,
praca indywidualna,
zebrania z rodzicami.
VI. SYLWETKA ABSOLWENTA
Podstawowe cele i wartości przyjęte do realizacji w Programie wychowawczo – profilaktycznym stanowią podstawę dla stworzenia sylwetki absolwenta szkoły. Dążeniem Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie jest przygotowanie uczniów do efektywnego funkcjonowania w życiu społecznym oraz podejmowania samodzielnych decyzji w poczuciu odpowiedzialności za własny rozwój. Uczeń kończący szkołę:
kieruje się w codziennym życiu zasadami etyki i moralności,
zna i stosuje zasady dobrych obyczajów i kultury bycia,
szanuje siebie i innych,
jest odpowiedzialny,
zna historię i kulturę własnego narodu i regionu oraz tradycje szkoły, przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny życia,
zna i rozumie zasady współżycia społecznego,
jest tolerancyjny,
korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji, racjonalnie wykorzystuje narzędzia i technologie informatyczne,
jest ambitny,
jest kreatywny,
jest odważny,
jest samodzielny,
posiada wiedzę na temat współczesnych zagrożeń społecznych i cywilizacyjnych, podejmuje odpowiedzialne decyzje w trosce o bezpieczeństwo własne i innych,
szanuje potrzeby innych i jest chętny do niesienia pomocy,
jest odporny na niepowodzenia,
integruje się z rówieśnikami i prawidłowo funkcjonuje w zespole,
ma potrzebę uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym Polski i Europy,
szanuje symbole i tradycje narodowe,
szanuje godność i prawa każdego człowieka,
komunikuje się w przynajmniej jednym języku obcym w sytuacjach typowych,
łatwo i zwięźle formułuje myśli (także na piśmie), sprawnie komunikuje się,
umiejętnie organizuje własne uczenie się – potrafi się uczyć,
stara się być kreatywnym i niekonwencjonalnie rozwiązywać problemy,
jest odpowiedzialny za swoje postępy w nauce, za właściwe współżycie w grupie,
stara się trafnie podejmować decyzje w zgodzie ze swoim sumieniem,
posiada nawyki zdrowego stylu życia,
dba o kulturę języka.
VII. CEREMONIAŁ I TRADYCJE SZKOLNE
Ceremoniał, święta i uroczystości, stanowią odwołanie do wielowiekowej tradycji człowieka, są ważne dla poczucia tożsamości, przez co stwarzają nieograniczone możliwości wychowawcze.
Ceremoniał nawiązuje do tradycji szkoły, a także wzbogaca treści służące kształtowaniu emocjonalnego stosunku uczniów do symboli narodowych oraz Ojczyzny.
Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie poprzez swoją tradycję i ceremoniał, uczy poszanowania symboli i dziedzictwa kulturowego takich jak:
godło państwowe,
flaga państwowa,
sztandar szkoły.
Poczet sztandarowy bierze udział w najważniejszych wydarzeniach tworzących ceremoniał szkolny:
inauguracja roku szkolnego,
uroczyste zakończenie roku szkolnego,
uroczystości lokalne, regionalne i państwowe.
Wiele lat funkcjonowania szkoły, to mnóstwo okazji do podejmowania rozmaitych inicjatyw, wdrażania w życie ciekawych pomysłów, organizowanie różnorodnych imprez, tworzących niepowtarzalny klimat szkoły. Wiele z nich wpisało się w kalendarz naszej szkoły już jako tradycje:
zapoznanie uczniów z historią i patronem szkoły – lekcje tematyczne, konkursy, wystawy,
apele świąteczne i uroczystości szkolne,
święta państwowe (np. Święto Odzyskania Niepodległości),
kalendarzowe (np. Andrzejki, Walentynki),
wigilie klasowe i świąteczne spotkania klasowe.
VIII. ZADANIA WYCHOWAWCZO – PROFILAKTYCZNE
Działalność wychowawcza obejmuje w szczególności:
1) współdziałanie całej społeczności szkoły na rzecz kształtowania u uczniów wiedzy, umiejętności i postaw określonych w sylwetce absolwenta,
2) kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie i odpowiedzialność za własny rozwój należą do jednych z najważniejszych wartości w życiu , a decyzje w tym zakresie podejmowane są w poczuciu odpowiedzialności za siebie i innych,
3) wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną,
4) kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, a także nauczycieli, wychowawców i rodziców lub opiekunów, w tym wzmacnianie więzi z rówieśnikami oraz nauczycielami i wychowawcami, 5) doskonalenie umiejętności nauczycieli i wychowawców w zakresie budowania
podmiotowych relacji z uczniami oraz ich rodzicami lub opiekunami oraz warsztatowej pracy z grupą uczniów,
6) kształtowanie u uczniów postaw prospołecznych, w tym poprzez możliwość udziału w działaniach z zakresu wolontariatu, sprzyjających aktywnemu uczestnictwu uczniów w życiu społecznym,
7) przygotowanie uczniów do aktywnego uczestnictwa w kulturze, sztuce narodowej i światowej,
8) wspieranie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych,
9) wzmacnianie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowawców oraz rodziców lub opiekunów,
10) współpracę z rodzicami lub opiekunami uczniów w celu budowania spójnego systemu wartości oraz kształtowania postaw prozdrowotnych i promowania zdrowego stylu życia oraz zachowań proekologicznych.
Działalność profilaktyczna obejmuje w szczególności:
1) wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych,
2) wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na ryzyko zachowań ryzykownych,
3) wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia,
4) realizowanie wśród uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych oraz realizowanych celów profilaktycznych, rekomendowanych w ramach systemu rekomendacji, o którym mowa w Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii, 1) przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej
pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej,
2) kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych,
3) doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań ryzykownych,
4) włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny działań z zakresu przeciwdziałania używaniu środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych.
Działalność edukacyjna obejmuje w szczególności:
1) rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów,
2) kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji,
3) kształtowanie krytycznego myślenia i wspomaganie uczniów w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu,
4) prowadzenie wewnątrzszkolnego doskonalenia kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów używania środków odurzających, substancji
psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, oraz podejmowania szkolnej interwencji profilaktycznej,
5) doskonalenie kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie profilaktyki używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, norm rozwojowych i zaburzeń zdrowia psychicznego wieku rozwojowego,
6) poszerzenie wiedzy rodziców lub opiekunów, nauczycieli i wychowawców na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, a także suplementów diet i leków
7) w celach innych niż medyczne oraz postępowania w tego typu przypadkach.
Działalność informacyjna obejmuje w szczególności:
1) udostępnienie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów, ich rodziców lub opiekunów w przypadku używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych,
2) przekazanie informacji uczniom, ich rodzicom lub opiekunom oraz nauczycielom i wychowawcom na temat konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,
3) informowanie uczniów, ich rodziców lub opiekunów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy szkół i placówek z Policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią,
4) dostarczenie aktualnych informacji nauczycielom, wychowawcom i rodzicom lub opiekunom na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych i innych zagrożeń cywilizacyjnych.
IX. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZO -
PROFILAKTYCZNYCH
1. Dyrektor szkoły:
stwarza warunki dla realizacji procesu wychowawczego w szkole,
sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne, dba o prawidłowy poziom pracy wychowawczej i opiekuńczej szkoły,
inspiruje nauczycieli do poprawy istniejących lub wdrożenia nowych rozwiązań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu innowacyjnych działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów,
stwarza warunki do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły,
współpracuje z zespołem wychowawców, pedagogiem, psychologiem szkolnym, oraz Samorządem Uczniowskim, wspomaga nauczycieli w realizacji zadań,
czuwa nad realizowaniem przez uczniów obowiązku szkolnego,
nadzoruje zgodność działania szkoły ze statutem, w tym dba o przestrzeganie zasad oceniania, praw uczniów, kompetencji organów szkoły,
nadzoruje realizację szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego.
2. Rada pedagogiczna:
uczestniczy w diagnozowaniu pracy wychowawczej szkoły i potrzeb w zakresie działań profilaktycznych,
opracowuje projekt programu wychowawczo-profilaktycznego i uchwala go w porozumieniu z Radą rodziców,
opracowuje, zatwierdza dokumenty i procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją i przestępczością
uczestniczy w realizacji szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego,
uczestniczy w ewaluacji szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego.
3. Zadania wychowawczo – profilaktyczne nauczycieli:
1. Wpływać na większe poczucie bezpieczeństwa w szkole poprzez:
monitorowanie obecności obcych osób w szkole (woźny, odpowiedzialni nauczyciele dyżurujący na korytarzach),
uświadamianie uczniom konsekwencji prawnych wynikających z niewłaściwych postaw (kradzież, wymuszanie, grożenie, zażywanie używek),
przypominanie uczniom praw chroniących ich godność osobistą i własność,
podejmowanie działań wychowawczych mających na celu eliminowanie pojawiających się zagrożeń i wzmacnianie właściwych zachowań (w oparciu o procedury interwencji) oraz motywowanie uczniów do nauki,
kontrolowanie realizacji obowiązku szkolnego oraz pracowanie nad poprawą frekwencji – szybkie reagowanie nawet na krótkie nieobecności (uściślić współpracę z wychowawcami, wspólnie omawiać problem uczeń, rodzic, wychowawca),
zachęcanie, w ramach zajęć na godzinach wychowawczych, uczniów do szukania pomocy w sytuacjach trudnych dla siebie i innych,
kontynuowanie współpracy z instytucjami wspierającymi rozwój dziecka (GOPS, Policja, Sąd Rodzinny, stowarzyszenia i organizacje, PPP),
zachęcanie uczniów do rozwijania różnych form aktywności pozalekcyjnej (koła zainteresowań, wolontariat, zajęcia wyrównawcze),
pracowanie nad umiejętnością formułowania problemów i szukania rozwiązań,
szczególną uwagę należy zwrócić na:
konsekwencję w egzekwowaniu przepisów szkolnych,
sumienne pełnienie dyżurów nauczycielskich na przerwach między lekcjami, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc niebezpiecznych, od kilku lat wykazywanych przez uczniów w anonimowych ankietach – łazienki, szatnia, łącznik, stołówka,
konsekwencję w egzekwowaniu wprowadzonych przez grono pedagogiczne zmian, np. kontrolę obuwia zmiennego na pierwszych zajęciach lekcyjnych w każdej klasie,
kontrola uczniów zwolnionych z obuwia zmiennego typu kapcie, by posiadali inne obuwie zmienne.
2. Na bieżąco przypominać statutowe prawa i obowiązki ucznia.
3. Uświadamiać znaczenie tych spośród norm szkolnych, które wpływają na postępy w nauce:
aktywność na lekcjach, odrabianie zadań domowych i konsekwentnie egzekwować przestrzegania przyjętych zasad.
4. Zwracać większą uwagę na kulturę słowa uczniów.
5. Wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacji
6. Konsekwentnie i systematycznie reagować na niewłaściwe zachowania uczniów wobec nauczycieli, personelu szkoły i innych uczniów zgodnie z zapisami statutowymi.
7. Uświadamiać rodzicom istnienie różnic w zachowaniu uczniów w domu i w szkole w oparciu o bieżącą dokumentację zawierającą szczegółowy opis postawy ich dziecka.
4. Zadania wychowawczo – profilaktyczne zespołów przedmiotowych:
1) Nauczyciele bloku humanistycznego:
wyrabianie nawyków rzetelnej, uczciwej i planowej pracy oraz wytrzymałości w dążeniu do celów,
budzenie szacunku dla dorobku pokoleń, osiągnięć różnych ludów i pracy człowieka,
kształtowanie postaw poszanowania dobra wspólnego społeczności lokalnych i szkoły,
uświadomienie potrzeby przyjaźni i dobra stosunków pomiędzy poszczególnymi ludźmi jak i organizacjami państwowymi,
rozwijanie postaw patriotyzmu i przekonania o konieczności sumiennej pracy każdego obywatela RP (w tym i ucznia),
budzenie dezaprobaty dla wad narodowych Polaków i uświadomienie potrzeby walki z nimi,
ukazywanie roli dbania o własne zdrowie i zdrowy styl życia w rozwoju całego narodu,
rozwijanie prawidłowych więzi między rodzicami i dziećmi,
przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego macierzyństwa i ojcostwa w przyszłości,
umacnianie przekonania, że przemoc i agresja nie mogą być sposobem rozwiązywania sporów i nieporozumień między ludźmi XXI wieku.
2) Nauczyciele bloku matematyczno – przyrodniczego:
wspomaganie uczniów w rozpoznawaniu i rozwijaniu własnych zainteresowań,
ukazywanie, że zdobycze cywilizacyjne źle wykorzystywane mogą niszczyć zdrowie i życie,
uwrażliwienie na szkodliwość palenia papierosów, picia alkoholu i zażywania narkotyków,
poznawanie zdrowego stylu życia i podkreślanie jego zalet,
przestrzeganie zasad bhp podczas doświadczeń fizycznych i chemicznych,
kształtowanie umiejętności argumentacji.
3) Nauczyciele bloku przedmiotów sprawnościowych:
rozwijanie różnych form aktywności fizycznej uczniów,
utrwalanie przekonań o pozytywnych efektach zdrowotnych nawyków życia,
poznawanie różnorodnych form spędzania czasu wolnego,
rozwijanie uczuć estetycznych,
ukazywanie sztuki jako jednej z form samorealizacji i środka niewerbalnego komunikowania się,
organizowanie zawodów sportowych w celu pozytywnego zademonstrowania swojej zręczności i sprawności fizycznej,
kształtowanie umiejętności wybierania wartościowych rozrywek.
5. Zadania wychowawczo – profilaktyczne wychowawców klasowych:
pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych – uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawca, pedagog, dyrektor szkoły,
podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów – godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.),
współpraca z rodziną – inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, wywiadówki profilaktyczne,
diagnozować sytuację rodzinną ucznia,
umiejętnie organizować życie klasy, integrując cały zespół,
uświadomienie uczniom konieczności stosowania się do przepisów i zasad bezpieczeństwa w szkole, na wycieczce, w drodze do i ze szkoły, w ruchu drogowym,
wdrażanie uczniów do organizowania estetycznego i kulturalnego spożywania posiłków, wyrabiania nawyku dbania o higienę ciała, estetykę stroju i otoczenia,
zapoznanie uczniów ze sposobami zachowania się w przypadku zagrożeń cywilizacyjnych dla zdrowia i bezpieczeństwa człowieka, wychowanie dla bezpieczeństwa,
wyrabianie u uczniów postawy odpowiedzialności za siebie, członków rodziny, grupy rówieśników,
wdrażanie uczniów do prawidłowych relacji i pozytywnej atmosfery między członkami rodziny, koleżankami i kolegami z klasy i szkoły,
zachęcanie wychowanków do podejmowania działań na rzecz kasy, szkoły, rodziny, najbliższego środowiska,
uczenie uczniów świadomego korzystania z praw obywatelskich,
wskazywanie różnorodnych metod porozumiewania się w sytuacjach problemowych (negocjacje, ugody, ustępstwa, różnice zadań, dialogi),
współpraca z rodzicami, organizowanie pomocy pedagogicznej, psychologicznej i opiekuńczej najbardziej potrzebującym,
uczenie asertywności i empatii,
realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia alkoholu, rozwijania umiejętności interpersonalnych,
organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce,
kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości estetykę klasy, szkoły i otoczenia,
kształtowanie u uczniów postawy szacunku wobec symboli narodowych,
wdrażanie do kultywowania świąt, tradycji, zwyczajów i obrzędów,
motywowanie uczniów do odwiedzania miejsc pamięci,
wdrażanie uczniów do uczestnictwa w życiu kulturalnym szkoły, regionu, kraju,
motywowanie uczniów do naśladowania wyznaczonych wzorców osobowych, literackich, historycznych i współczesnych,
umożliwienie uczniom kontaktu z dziełami sztuki plastycznej w galeriach, muzeach, oraz organizowanie spotkań z twórcami kultury,
ukazywanie uczniom możliwości spędzania wolnego czasu, organizowania bezpiecznego wypoczynku i planowania pracy,
systematyczne informowanie (telefoniczne, listowne) rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci,
pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości,
pomoc w rozsądnym korzystaniu ze środków masowego przekazu i przeciwdziałanie uzależnieniom od telewizji czy komputera,
prowadzenie grupowych zajęć przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery zawodowej,
realizacja wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego,
współpraca ze szkolnym doradcą zawodowym,
współpracować z pedagogiem szkolnym, psychologiem poradni psychologiczno – pedagogicznej i innymi konsultantami, mając na uwadze udzielenie specjalistycznej pomocy uczniowi oraz jego rodzicom/opiekunom,
dbać o atrakcyjną formę spotkania z rodzicami/opiekunami (spotkania inaugurujące współpracę, informacyjne, okolicznościowe z zakresu pedagogizacji rodziców).
6. Zadania wychowawczo – profilaktyczne zespołu wychowawczego:
opracowuje projekty procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją i przestępczością, zasad współpracy z instytucjami i osobami działającymi na rzecz uczniów, propozycje modyfikacji zasady usprawiedliwiania nieobecności, karania, nagradzania, wystawiania ocen zachowania i innych,
analizuje i rozwiązuje bieżące problemy wychowawcze,
ustala potrzeby w zakresie doskonalenia umiejętności wychowawczych nauczycieli, w tym rozpoczynających pracę w roli wychowawcy,
przygotowuje analizy i sprawozdania w zakresie działalności wychowawczej i profilaktycznej szkoły,
inne, wynikające ze specyfiki potrzeb danej szkoły.
7. Zadania wychowawczo – profilaktyczne pedagoga szkolnego:
pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych,
egzekwowanie od wychowawców klas realizacji programu wychowawczo – profilaktycznego,
organizowanie pogadanek, prelekcji dla uczniów z zakresu profilaktyki uzależnień oraz przemocy,
otoczyć indywidualną opieką każdego ucznia, szczególnie ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
diagnozować sytuację rodzinną ucznia,
funkcjonowanie anonimowej skrzynki kontaktowej – skrzynka szybkiej interwencji,
pedagogizacja rodziców,
współpracować z instytucjami działającymi na rzecz szkoły i dziecka.
8. Zadania wychowawczo – profilaktyczne koordynatora ds. bezpieczeństwa:
pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych,
inicjowanie działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa wszystkich podmiotów szkolnych,
nawiązywanie współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi środowiskiem lokalnym,
analizowanie potrzeb szkoły w zakresie poprawy bezpieczeństwa oraz wnioskowanie o podjęcie starań związanych z uzyskaniem wsparcia w celu realizacji programów i projektów edukacyjnych promujących bezpieczeństwo,
ocenianie stanu bezpieczeństwa szkoły i przedstawianie wniosków na posiedzeniach rady pedagogicznej. Wnioskowanie o ujęcie niezbędnych priorytetów dotyczących poprawy bezpieczeństwa w planie pracy szkoły,
korzystanie ze szkoleń, informacji, edukacji prawnej oraz przekazywanie uzyskanej wiedzy i umiejętności wszystkim pracownikom (na przykład w zakresie udzielania pierwszej pomocy),
dbałość o opracowanie i przestrzeganie szkolnych procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych (m.in. postępowanie w sytuacji różnych zagrożeń, postępowanie z uczniem, który uległ wypadkowi, postępowanie wobec ucznia, którego stan wskazuje na spożycie alkoholu bądź innych środków odurzających).
9. Zadania wychowawczo – profilaktyczne koordynatora ds. edukacji zdrowotnej:
pozyskiwanie uczestnictwa członków społeczności szkolnej i sojuszników wśród rodziców i społeczności lokalnej oraz podjęcie wzajemnych zobowiązań, niezbędnych dla skutecznych działań,
inicjowanie, organizacja i koordynowanie prac związanych z promocją zdrowia w szkole (planowanie i ewaluacja działań),
udzielanie wskazówek, zakresu tematycznego wychowawcom klas do realizacji na zajęciach z wychowawcą,
współudział w kształceniu pracowników szkoły w zakresie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej,
współpraca z instytucjami wspierającymi pracę szkoły w zakresie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej,
rozwijanie własnych umiejętności z zakresu promocji zdrowia,
kształtowanie zachowań (stylu życia) i warunków sprzyjających zdrowiu, jego poprawie i ochronie,
uświadomienie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych,
uświadomienie korzyści z troski o własne ciało oraz aktualnych zagrożeń dla zdrowia,
kształtowanie postaw prorodzinnych, prozdrowotnych i prospołecznych,
propagowanie różnych dyscyplin sportowych wśród młodzieży szkolnej jako formy zmniejszającej zachowaniom agresywnym,
wdrażanie do aktywnego udziału całej społeczności do kultywowania właściwych zachowań prozdrowotnych,
wdrażanie do większej aktywności fizycznej,
propagowanie zasad zdrowego odżywiania, przestrzeganie zasad dbałości o higienę osobistą,
współpraca z rodzicami,
kierowanie w sprawach trudnych do specjalistów.
10. Zadania wychowawczo – profilaktyczne koordynatora ds. wolontariatu:
promocja idei wolontariatu,
koordynowanie pracy koła wolontariusza,
prowadzenie spotkań i szkoleń dla wolontariuszy,
podejmowanie różnych form pomocy charytatywnej,
współpraca ze szkolnym samorządem uczniowskim.
11. Zadania wychowawczo – profilaktyczne doradcy zawodowego:
koordynowanie wewnątrzszkolnej działalności informacyjno – doradczej szkoły,
systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej,
gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjno – zawodowych,
udzielanie indywidualnych porad edukacyjno – zawodowych uczniom i ich rodzicom,
prowadzenie zajęć przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery zawodowej,
realizacja wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego,
kierowanie w sprawach trudnych do specjalistów,
współpraca z wychowawcami klas, nauczycielami przedmiotów,
wzbogacanie warsztatu pracy,
współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego.
12. Zadania wychowawczo – profilaktyczne rodziców:
każdy rodzic czuwa nad tym, aby jago dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą, a co za tym idzie nie używało wulgarnych zwrotów, nie paliło papierosów, nie używało alkoholu, nie używało narkotyków, oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny,
w celu zapobiegania w/w zachowaniom rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby pedagogiem szkolnym bądź Dyrektorem Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie.
13. Zadania wychowawczo – profilaktyczne szkolnego samorządu uczniowskiego:
samorząd jest inspiratorem i organizatorem życia kulturalnego uczniów szkoły, działalności oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi w porozumieniu z dyrektorem,
uczestniczy w diagnozowaniu sytuacji wychowawczej szkoły,
współpracuje z zespołem wychowawców i Radą Pedagogiczną,
prowadzi akcje pomocy dla potrzebujących kolegów i koleżanek,
podejmuje działania z zakresu wolontariatu,
reprezentuje postawy i potrzeby środowiska uczniowskiego,
propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji,
dba o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogaca jej tradycję.
Realizacja zadań wychowawczych odbywa się również poprzez organizację i realizację imprez i uroczystości szkolnych. Wydarzenia te realizowane zgodnie z opracowanym kalendarzem imprez i współpracy z samorządem szkolnym, radą rodziców i radą pedagogiczną.
X. EWALUACJA
Analiza skuteczności realizacji programu wychowawczo – profilaktycznego będzie polegać na bieżącym monitorowaniu oraz dokonywanej ewaluacji. Ze względu na różnorodność form i metod stosowanych przy realizacji programu, zakłada się także różnorodne formy monitorowania pracy:
rozmowy z rodzicami i uczniami,
obserwacja i analiza zachowań,
zapisy w dziennikach lekcyjnych oraz zajęć pozalekcyjnych,
zestawienia wyników w nauce i frekwencji,
nadzór szkolnego zespołu wychowawczego (wg potrzeb – w ciągu roku szkolnego),
nadzór Dyrektora Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie (wg potrzeb – w ciągu roku szkolnego),
sprawozdania z działalności pedagoga szkolnego, nauczycieli oraz wychowawców (wg potrzeb – w ciągu roku szkolnego),
sprawozdania poszczególnych struktur szkoły,
sprawozdania z nadzoru pedagogicznego,
wyniki konkursów,
kroniki klasowe i szkoły,
tablice informacyjne,
opinie osób i instytucji współpracujących ze szkołą,
analiza dokumentów.
