UKiD 1Iil.Ml.ł:5U.'ltH m.M,HIIIIl.l1U:IIIIl.'18ł(ł88.282 Goczałk6w k. strzegomia)
Władysław KARASZEWSKI
Jeziorny interglaciał eemski
WGoczałkowie pod Strzegomiem
Osady interglacjalne w Goczałkawie napotkano w 1964 r. w dwóch geotechnicznych otworach. wiertniczych wykonanych p;rzez P. P. Geopro-
jekt. E'k:spertyzą zajmował się mgr Stefan Hossa. Konsultując temat prze-
kazałem próbki do analizy pa1in.ologicznej Pani dr Zofii Bor6wko-Dłu
żakowej z lG iW Warszawie. Z analizy tej wyni'ka, że są to osady z po-
czątkowej fazy optimum interglacjału eemskiego (Z. Bor6W1ko-Dłużako
wa, 1972a, b).
Z czterech wykonanych tu otwor6w dwa {nr 1 i 4) osiągnęły osady in-
terglacjału oa głębokośCi 8 i 9,3 m od powierzchni, zagłębiając się weń
do 2 względnie 2,'5 m i nie osiągając jego spągu. Z uzyskanych pr6bek wynika, że mamy tu do czynienia z gytią py1rurtą jeziorną, dość jednoli- cie wykształconą, o zabarwieniu szarym z odcieniem bądź to popielata- wym, 'bądź też 'brązowawym. Odstęp między obydwu otworami, które
dotarły do gytii, wynosi 26 m, przy czym łącząca je linia ma kierunek NNW-SSE, a więc ukośny w stosunku do doliny.
WSIpOUlni.ane wiercenia zostały usytuowane na terenie przylegającym
do g6rnego rodnika rze'ki Wie.rzbiak, prawdbrze'Żnego dopływu Kaczawy.
Toteż w górnej części profilu pod Około dwumetrową warstwą nasypów przelbito osady a:-zeczne o miąższości 2 do 3,2 m. Są to głównie mady pyla- sto-piaszczyste, miejscami podścielOlJle piaskami .rzecznymi. Niżej wystę
puje szary, piaszczysto-gliniasty osad soliflU!kcyjnego pochodzenia. Z wy-
glądu przypomina on glinę :zwałową ze względu na zawartość niesegrego- wanej wietrzeliny spełzłej :z pobliskiego granitowego wzniesienia (fig. 1).
Od typowej gliny zwałowej występującej na tym obszarze osad ten . rÓ'imi się znaczniejszą domieszką frakcji żwirowej. Miąższość warstwy soli-
flukcyjnej jest tu dość znaczna. W otworach 1 i 4 wynosi 6 m, a w otwo-. rze 2, w kt6rym .nie osiągnięto jej spągu, przekracza 8,5 m. Tłumaczy się
to bliskim sąsiedztwem wspomnianych wzgórz granitowych, które wzno-
szą się tu miejscami o ponad 50 m'nad doliną Wierzbiaka.
Z przytoczonych danych wynika, że -pierwotnie deniwelacje były tu jeszcze większe. Ponieważ nie m.amy niższej części ,profilu w dolinie Wier2Jbia'ka, możemy oty1lko w najogólniejszym zarysie odtworzyć historię
tutejszego krajobrazu. Zasługuje na uwagę występowanie w profilu osa- dów interglacjalnych o wyraźnie jeziornym charakterze, na co wskaZUje jednolite wykształcenie gytii w obu profilach. W zwią21ku z tym nasuwa
Kwartalnik Geol.oSlCIUIY, t. 1'1, Dr l, 1m r.
140 Władysław Karaszewald
się 'Pytanie dotyczące genezy jeziora w tym podgórskim krajobrazie. Słaby
rozwój osadów akumulacji lodowcowej na terenie Goczałkowa czyni mało prawdopodobną hipotezę o TylIDowym pochodzeniu tutejszej misy jezior- nej. Bardziej prawdopodobna wydaje się obecność tu starrej doliny rzecz-
Legnica
o·
Soczo/ków
\Sfrze!lom
Fig. 1. Położenie interglacjału w Goczałkowle
Situation
ar
interglaclal a:t Goczałk6w1 - profil z l.nterglaeialem eemsklm; 2 - w"ebodnie gran4tów: 3 - wycbodnie gnejsów i łupków kr)'8taltez- nych: .. - doliny rzeczne; li - obszar zabudowy
1 - profile with Eemtan lnterglac:lal: 2 - outol'opa of graDites: 3 - 0ll'tcr0pB of gnefBlles and er;ystall!lne sc:hJsts:
4 - aiver valleya: 15 - area of bu1ld1Dp
nej, przypuszczalnie o charakterze przełomowym, zatamowanej w okresie przedostatniego zlodowacenia w Ibliżej nie znanych okolicznościach.
Uwzględtniając rozwój czynników rzeźbotwórczych w okresie przedostat- niego zlodowacenia, możemy się Uczyć z zatarasowaniem doliny bądź to w wyniku !bezpośredniej działalności lądolodu ;przez akumulację w doli- nie, np. moreny czołowej lulb ikemu, Ibądź też uwarWllkowa.nej przez czyn- niki klrimatyczne, jak np. osady so1iflukcyjne lub stożek napływowy.
Kwestii tej prawdopodobnie nie da się rozstrzygnąć bez dokładniejszego
poznania osadów plejstoceńskich w dolinie WierZbiaka przy pomocy wier-
ceń. W obecnej fazie wypada się 'Ograniczyć do zakomunikowania uzys- kanych danych bez. wyciągania Z'byt daleko idących wniosków.
Zakład stratygrafii Instytutu Geologicznego WarszlLwa. ul. Ralkowiecka ..
Nadesłano dnia Z9 marca 1lI'I'2 r.
Streszczenie 141
PISMlENNICTWO
BOROWKO-Dl.UZAKOWA Z. (l972a) - New Localities with Eemian Vegetation in the Polish Lowland. III MiezdunarodnajaKonfer. P8I11n. Nowosibirsk.
BOROWXO-DLUZAKOWA Z. (1972b) - Analiza palinologIczna interglacjahl eems- kiego w Goczal'kowie. Arch. Inst. Geol. {maszynopis). Warszawa.
:BJIa.z(&ICJIaB KAPAIUEBCKh
o3EPHLIA: 33MCKHR HHTEPrJUIU,HAJI B ro"'IAJIKOBE no~ c:rxmroMOM (HmICIDISl CH.l1E3HJI)
cIIC3IOMe
B ,D;OJIlitHC uepXHero l'C'lelDUl peEK BeJr.6n, upauoro DPlITOD Ka'IRBH, B C3 'IllCTK IIOOeJlK8.
ro'l8J1J:YB (41l1l". I), B ~yx Mcmu:x reoTeXlDt'IecDrX CDl8.ZHHax BC1pC'IeHa HBTeprJIllD;illlJIbmur I1i'rl1Ill 33MCKoro B03PIU<Ta (mmoJIJlCRBLle mu:omOJIOIlAecme 8.HIlJIB3DI upoll'3BeJIa .D;.p. 30qIHJt BOpyBKO-~oBa). 3TH C!!1!8mtm.t IIJl96B'm1 TOm.xO XJlOBeJIJdIYIO 'IaCT& JiHTeprJllllJ,HaJILllI OTJIOllteBllit.D;O 21tJni 2,5 M. KpoBJIJl rHTl1Dt 3aJICraeT 3,D;ecb Ha rn:y6H11e 8-9,3 M OT JIOBCpXHOCTJf (He C'IJlTaJI H.8CblIIdt ,D;BYMeTpoBoit TOJ1IqiIm.I). HerrOCpe,D;CTBeHlIO lI8,lI; RllTCprJIJlll;1taJ'lDHbIMH OTJIOlltellJlllMH 3aJIeraeT COJm4mIO~BBHit CJIoit JIepHo.D;a IIOC.lleWICI'O OJIe,D;eHeIIJD[, COCTOJIII(d rJIaBHLIM 06pasoM B3 UPO,D;YKTOB BHBeTpHBIUDlJl MCC'I1IbIX rpamITOB. Ero MH1JB'MB.JII,HaJI MODlHOC'fI>.
COCTIlBJIlIeT B 3TOM paitoHe 6 M, a MaxcRMa.m.HaJI upeBldJIJaeT 8,5 M.
BIoIllIC 1lp0000CHDI pe'IHDIe OTJIo:&elDUl roJIOI(eHOBOro B03pacT8. MOlItHOCTldO OT 2 .D;o 3,2 M.
3aJIeramIe B 9TOM llpe,D;rOpHOM EP8e IiHreprJIllIJ;ml.llbHoit 03epHOit I1trr:lDJ: ilplDIO~ J: upo6JIeMe, K8C8I0DXcltCJ1 reHe3J1Ca TOr,D;IlIIIHCI'O osepa. Be pememtc CTaHeT JI03M:OZBO JIOCJIe 60JICie ,D;eTaJIb-
HOro Il'3Y'1eHBJI pa3pe3a JIJIeitcTOI(eHOBDIX OTJIOllCeHHll: B ,D;OJIlitHe Bez6na.
Wladyslaw KARASZEWSKI
LACUSTRINE EEmAN INTERGLACIAL AT GOCZAl.KOW NEAR STRZEGOM (LOWER SILESIA)
Summary
I,n the upper .course of -the Wienz:biak river valley (right-bank tributary of the Kaczawa river), .in the north-western part of the settlement Goczalk6w (Fig. I), interglacial gyttja of Eemian age has been found by two shallow geotechni-cal bore holes (palynological analys.is thanks to Dr Zofia Bor6wko-DhlZakowa). The bore- holes pierced only the top part of the interglacial deposits down to 2 or 2,5 m.
The top of the gyttja deposits is found here at a depth of 8.-9,3 m from the surface
142 Wlady.slaw K-araszeWBki
(after the deduction of earth embankmentS about two metres in thickness). Imme- diately above the interglaeial deposits there rests a solifluction bed of the last Glaeiation, consisting mmnly of weathered matedal of local granites. Its minimum thickness amounts here ,to 6 metres, maximum -. more than 8,5 metres.
Higher up, there rest 'l'iver deposits of Holocene age, from 2 to 3,5 m in thickness.
"The occurren~ of the interglacial lacustrine gyttja within thh! piedmont landscape creates .8 problem conocerndng the genesis of the then lake. The solution of this problem will be possible -after a more detailed reconnaissanoce of the Pleistocene profUe of the deposits from ·the Wierzbiak river valley.
