Rozwój badań systemu permskiego w Instytucie Geologicznym

(1)

Kwartalnik Geologiczny, t. 24, nr 1, 1980 r., str. 169-175

UKD 550.8: 551.736(438): 061.6.055.1: 55(438)"1919/1969/1979"

Ryszard WAGNER, Jędrzej POKORSKI, Julian SOKOŁOWSKI, Stanisław DEPOWSKI

Przedstawiono historię badań i stan rozpoznania systemu permskiego w Polsce z dokładniejszym omó- wieniem prac prowadzonych przez Instytut Geologiczny w ostatnim dziesięcioleciu Scharakteryzowano

główne kierunki dalszych badań podstawowych i geosynoptycznych.

ROZ"'ÓJ

BADAŃ

PObSTAVVO\VYCH

Osady permu

zajmują

ponad 70% obszaru Polski

występując

prawie w

całości

pod przykryciem osadów mezozoiku i kenozoiku, których

miąższość

w central- nej Polsce dochodzi do 6000

m.

Nieliczne naturalne

odsłonięcia skał

permskich

występują

jedynie w Górach

Świętokrzyskich, \\'yżynie Śląsko-Krakowskiej

i w Sudetach. Poza tym na.

Niżu

Polskim

udostępniono

pracami górniczymi

ska~y

cechsztynu

w

wysadach solnych w \\'apnie,

Inowrocławiu

i

Kłodawie. Duży

sto-

pień

zakrycia utworów permu przez osady

młods~ rzutował

w zasadniczy sposób na prowadzenie

badań,

które do

1945

r.

koncentrowały się głównie

w obszarach

występowania odsłonięć

i odkrywek.

Historia

badań

utworów permu w Polsce

sięga

XIX w. Pierwsze informacje o wapieniach kajetanowskich i

zlepieńcach

zygmuntowskich w Górach

Święto

krzyskich zawarte

były

w pracach. J.B. Puscha,

F.

Romera, J. Siemiradzkiego i G. Giiricha. Bardziej

szczegółowe

opracowania cechsztynu z Kajetanowa i syn- kliny

gałęzicko-kowalskiej

wykonali w hitach

1913 -1916 J.

Czarnocki i J. Sam- sonowicz.

\\' Sudetach prace badawcze skoncentrowane

były

w niecce

północnosudeckiej

i

śródsudeckiej.

Obszerne informacje o permie tego obszaru znajdziemy w pra- cach F. Beyricha, E. Dathe, G. Berga i H. Scupina i wielu innych stratygrafów

i kartografów. ' "

Pierwsze

dokładniejsze określenia skał

permskich z obszaru

VNyżyny Śląsko

-Krakowskiej znajdujemy w opracowaniach

F.

Roemera, E. Tietze'go, S. Za-

ręcznego

i M. Raciborskiego. Pozycja stratygraficzna

skał

osadowych (arkoza

kwaczaiska, piaskowiec i martwica karniowicka,

zlepieńce myślachowickie)

i wul-

(2)

170 R. J. Sok:olows1a. S. Del00Vl{ski

kanicznych bywala wowczas roznie okreslana, jakkolwiek pionier badan F. Roemer zaliczyl wszystkie te skaly do czerwonego spq.gowca.

Na Nizu Polskim wiadomosci 0 cechsztynie ograniczaly si~ do obszaru Kujaw w zwiq.zku z rozwijajq.cym si~ kopalnictwem w wysadach solnych. Pierwsze opracowanie monograficzne zloz soli w Inowrodawiu i Gorze zawdzi~czamy F. Bey- schlagowi.

Po utworzeniu PaI1stwowego 1nstytutu Geologicznego w 1919 r. pr ace badawcze prowadzone byly w dalszym ciq.gu na obszarze odsloni~6 i odkrywek, a brak wiercen uniemozliwial osiq.gni~cie wyraznego post~pu w rozpoznaniu permu.

¥" Gorach Swi~tokrzyskich szczegolowe opracowanie cechsztynu w strefach wychodni oraz sporzq.dzenie pierwszych syntez paleogeograficznych zawdzi~czamy

w tych latach 1. Czarnockiemu i 1. Samsonowiczowi.

¥" Sudetach prowadzono dos6 intensywne prace badawcze uzupelnione kil- koma wierceniami w niecce polnocnosudeckiej, rejonie \Vrodawia i Opola. Z naj- wazniejszych prac naleZy wymieni6 pr ace G. Berga, H. Scupina i L. Eisentrauta.

Dokonano tam pierwszego podzialu czerwonego spq.gowca na dolny i gorny oraz cechsztynu na dolny, srodkowy i gorny. Pierwszy z nich jest porownywalny do podzialu stosowanego obecnie.

Na obszarze ¥,Tyzyny Slq.sko-Krakowskiej po roku 1919 stratygrafiq. tego obszaru zajmowalo si~ wielu geologow. Utwory permskie budzily nadal wiele kontrowersyjnych opinii, zwlaszcza ich pozycja stratygraficzna i geneza. Prace o tym obszarze publikujq. 1. Czarnocki, F. Rutkowski oraz P. Assmann i W. Pe- trascheck.

Na obszarze NiZli Polskiego geolodzy glownie interesowali si~ podowczas facjq. solnq. cechsztynu.W. Friedberg opracowal wysadowe zloza soli w ¥,Tapnie, a 1. Czarnocki podal zasi~g cechsztynskiej serii solnej. Niezwykle istotne dla badan serii solnej bylo zastosowanie badan geofizycznych, glownie grawimetrycznych, prowadzonych pod kierunkiem E. 1 anczewskiego, ktore uwienczone zostaly od- kryciem kilku wysadow solnych, przede wszystkim wysadu 1z bica - Kloda wa i byly podstawq. do wykonania w tym rejonie kilku wiercen. :

W okresie powojennym, w zwiq.zku z intensywnymi poszukiwaniami surowcow mineralnych (sole kamienne i potasowe, rudy miedzi, ropa naftowa i gaz ziemny), nastq.pil zasadniczy zwrot w badaniach osadow permu. Ogromny post~p w tej dziedzinie byl mozliwy dzi~ki wprowadzeniu na Nizu Polskim na duZq. skal~ badan geofizycznych i gl~bokich wiercen przez Instytut Geologiczny i przemysl

naftowy. .

Inicjatorami badail cechsztynu pod kq.tem poszukiwan surowcow w 1nstytucie Geologicznym byli 1. Czarnocki i 1. Zwierzycki. ¥" pierwszym rz~dzie zwrocono

uwag~ na Kujawy, gdzie w 1947 r. otwor przemyslu naftowego Klodawa 1 wszedl w sole kamienne i potasowe wysadu klodawskiego, dajq.c impuls dla rozwoju gornictwa solnego w tym rejonie. Zwrocono rowniez uwag~ na mozliwosci wyst~

powania zloz w~glowodorow. Prace badawcze i poszukiwawcze zostaly podj~te

przez przemysl naftowy i Instytut Geologiczny poprzez opracowanie zalozen projektowych I etapu badail Niw Polskiego i wykonanie wspolnie z przemyslem naftowym prac wiertniczych i sejsmicznych. ¥,'yniki tych prac zostaly opraco- wane przez Instytut Geologiczny w 1962 r. lednoczesnie prowadzone przez 1. ¥,'y- zykowskiego prace na monoklinie przedsudeckiej umozliwily odkrycie zloz rud miedzi. \Al 1961 r. przemysl naftowy odkryl w dolomicie glownym pierwsze zloze ropy naftowej (Rybaki), a w 1964 r. w czerwonym spq.gowcu pierwsze zloze gazu ziemnego (Uciechow Bogdaj).

Odkrycie zloz cennych surowc6w mineralnych w pierwszym okresie poszu- kiwail by to pot~znym impulsem powoduj,!cym nasilenie dalszych poszukiwan

(3)

171

i zwi'!zanych z tym. badan podsta wowych permu

Vol

tym ostatmm aspekcie w latach pi~6dziesi'!tych

i

pocz'!tku lat szesooziesi,!tych wykonano wiele cennych opracowan, pomimo mal~ ilosci poznanych profilow permu. Z obszaru Nizu Polskiego przede wszystkim nalei.y wymieni6 pionierskie prace 1. Poborskiego, a takZe K Pawlowskiej, A. Tokarskiego i 1. Tomaszewskiego. W wyniku tych prac zostal wprowadzony nowy podzial litostratygraficzny cechsztynu (A To- karski, 1958; 1. Poborsk~ 1960) polegaj,!cy na wydzieleniu cyklotemow ewapo- ratowych V+,1 tym. tci czasie w Instytucie Geologicznym opracowany zostal pierwszy atlas litofacjalno-paleogeograficzny permu w Polsce (1. Milewicz, K Pawlow- ska, 1961) b~detcy probct syntetycznego uj~cia bardzo skromnych jeszcze materialow faktycznych. Przedstawiono w nim stosunki facjalne i paleogeograficzne czerwonego Spetgowca i cechsztynu (cechsztyn jeszcze w podziale trojdzielnym).

V+,1 Gorach Swi~tokrzyskich, Sudetach i na Wyzynie Sl'!sko-Krakowskiej prowadzone byly rowniez intensywne prace. Liczne publikacje K Pawlowskiej, H. Sza- niawskiego, K. Dziedzica, S. Kozlowskiego,

1.

Krasonia, S. Siedleckiego i A. Sie- dleckiej majet cz~sto charakter syntetyczny. Podsumowanie tego okresu badan przedstawiono w pracy

Budowa geologiczna Polski

(1968) zawierajetcej rowniez obszerne, syntetyczne opracowanie systemu permskiego.

Zapoczettkowany na przelomie lat pi~6dziesi'!tych i szes6dziesiettych inten- sywny rozwoj poszukiwan zloz surowcow mineralnych, glownie w~glowodorow,

spowodowal bardzo szybki wzrost doplywu materialow z wiercen, przede wszystkim na Nim Polskim Z inicjatywy Instytutu Geologicznego rozpocz~to w 1965 r.

opracowanie syntez regionalnych. Prace syntetyczne, zapoczettkowane opraco- waniem budowy geologicznej syneklizy perybaltyckiej i trwajetce do dzis, set bardzo waznym. etapem w rozwoju badan permu. Podsumowano w nich stopieri rozpoznania permu w poszczegolnych regionach, ustalono podstawowe schematy stratygraficzne, przedstawiono przebieg sedymentacji i paleogeografi~, okreslono warunki strukturalne oraz przedstawiono prognozy ropo-

i

gazonosnosci. lednoczesnie ukazuje si~ szereg publikacji 0 charakterze syntez regionalnych i ogolno- polskich: 1. Sokolowski, 1966, 1967; 1. Klapcinski, 1971; 1. Pokorski, R. V+,Tagner, 1972, 1975; H. Szaniawsk~ 1970; M Podemsk~ 1973; E. Czajor, R. Wagner, 1974;

1.

Pokorski, 1976;

Z.

Deczkowski, 1977. Sporzetdzono rowniez syntezy kartogra- ficzne zamieszczone w

Atlasie geologicznym Polski

(1968), gdzie perm opraco- wall M. Podemsk~ R V+,1agner, K. Pawlowska, oraz w

Atlasie litologiczno-paleo- geograJicznym obszarow platformowych Polski

(1974), w ktorym. perm opraco- wali: 1. Pokorski, D. Kiihn, R V+,Tagner, M. Podemski,

Z.

V+,TerneL

V+,T roku 1973 badania podstawowe per mu zostaly w Instytucie Geologicznym

wyodr~bnione w specjalnym. temacie badawczym. Umozliwilo to skoordyno- wanie prac analitycznych i metodycznie ujednolicone ich przeprowadzenie. Reali-

zacj~ tematu podjetl zesp61 ki1kudziesi~ciu specjalistow pod kierunkiem R Wag- nera i

1.

Pokorskiego. Opracowano zmodyfikowany schemat stratygraficzny i paleogeografi~ cechsztynu (R. V+,1agner

i

in., 1978)

i

czerwonego Spetgowca (1. Po- korski, 1978). V+,Tykonano badania petrograficzne, mikrofacjalne i geochemiczne (E. Czajor, R. V+,Tagner, 1973; A Maliszewska, 1. Pokorski, 1978; H Pendias, W. Ryka, 1978; T.M Peryt, 1978; T.M. Peryt, T.S. Piettkowski, 1977; H. Waz- ny, 1978), przeprowadzono takZe badania paleontologiczne (S. Dybova-lachowicz, 1974; S. V+,Toszczynska, 1970; archiwalne opracowania E. Woznego i L. Karczew- skiego z lat 1976 -1978). Zesp61 zorganizowal w 1978 r. mi~dzynarodowe sympo- zjum poswi~cone permowi srodkowej Europy z udzialem wielu badaczy zagra- nicznych

(Symposium on Central European Permian,

1978). NajwaZniejszym wy- nikiem prac iesporu jest wydany w tym samym. roku

Atlas litoJacjalno-paleogeo-

graJiczny permu obszarow vlatJormowych Polski

(1978). Przedstawiono w nim

(4)

172 R. J. Sol<:oloiwsld. S. l1J<JlJ'UW~,I\.1

w formie kartograficznej i tekstowej badan setek profilow wiertniczych, a nowatorstwo jego

pole~

przede wszystkim na szerokim wykorzystaniu badan analitycznych w roznych dziedzinach, szczegolnie badan mikrofacjalnych skal

w~glanowych

i na zastosowaniu metod ilosciowych w interpretacji litofacjalnej.

Atlas' ten

ma

rowniei- znaczenie dla poszukiwan

w~glowodorow

ze

wzgl~du

na

wag~

kryteriow facjalnych przy prowadzeniu tych poszukiwan. Podsumowaniem obecnego etapu szczegolowego opracowywania utworow permu

b~dzie

przygo-

AurUUT·an""

(na

1980

r.) opracowanie monograficzne.

V\'

opracowaniu

wyniki wieloletnich badan i syntetycznych.

KIERUNKI DALSZYCH PODSTA V\'O'VYCH

si~:

nowych materialow z wier,cen na i syntetycznych na wy- Po.lskleg:o w aspekcie

"""-IT""'1",.,.,,,,,1-,,_

surowcow

pa-

BADANIA GEOSYNOPTYCZNE

(5)

dotychczasowych danych geologicznych, geo- geotermicznych, fotogeologicznych, geochemicznych, hydrogeologicz-

i

zlozowych.

Jak dotychczas w ramach tych badaii wykonano w interesuj,!:cej nas tutaj ... , ... ,"'-

... "',1-,,""'"

permskiej kilkanascie map strukturalnycl\ geodynamicznych (litologia, facja, mi'!:zszosc,

strukturalny). wydawanie

Zaklad Geologii Z16± Ropy i Gazu

Zaklad Geologii Regionalnej Obszar6w Platformowych Instytutu Geologicznego

Warszawa, ul. Rakowiecka 4 Nadeslano dnia 27 sierpnia 1979 r.

PISMIENNICTWO

ATLAS GEOLOGICZNY POLSKI 1: 2000000 (1968) -' Red naukowy J. Znosko. lnst. Geol. War- szawa.

ATLAS LITOLOGICZNO-PALEOGEOGRAFICZNY OBSZAROW PLATFORMOWYCH POL- SKI 1: 2000000 (1974) Cz. ·1 Proterozoik i paleozoik - red 1. Czerminski i M. Pajchlo- wa. lnst. GeoL Warszawa.

ATLAS LITOFACJALNO-PALEOGEOGRAFICZNY PERMU OBSZAROW PLATFORMOWYCH POLSKI (1978) - Red naukowy S. Depowski. lnst. Geol Warszawa.

ATLAS GEOSYNOPTYCZNY POLSKI (1979) - Red. naukowy J. Sokolowski. Inst. Geol. War- szawa.

BUDOWA GEOLOGICZNA POLSKI (1968) Stratygrafia, Prekambr i pa!(~OZ'olk, cz. 1. lnst.

Geol. Warszawa.

CZAJQR E., WAGNER R cechsztynskiego (Cal) w

Typy genetyczne skal oraz mikrofacje paleogeografia wapienia Koszalina-Chojnic. Kwart. Geol., p. 471-486, nr 3. War- szawa.

CZAJOR E., WAGNER R (1974) Perm Pr. lust. Geol., 74, p. 107 122. Warszawa.

DECZKOWSKI Z. (1977) - Budowa geologiczna pokrywy permsko-mezozoicznej jej podloza we

wschodni~ cz~sci. monokliny przedsudeckiej (obszar kalisko-czft!stochowski). lnst. Geol., Warszawa.

DYBOV A-JACHOWICZ S. (1974) Analyse palinologique des sediments rouges salineres du stein superieur (zouber rouges) a Klodawa, Pologne. Rev. Paleobot. and Palynology, no 1/2. Amsterdam.

KLAPCINSKI J. (1971) - Litologia, fauna, stratygrafia i permu monokliny przedsudeckiej. Geol. Sudetica, 5, p. 77 -135. Warszawa.

MALISZEWSKA A., POKORSKI J. (1978) Piroklastyczne skaly ogniwa obrzyckiego autunu w za-

chodni~ cZft!sci NiZu Polskiego. Kwart Geol., 22, p. 51 -536, nr 3. Warszawa.

MILEWICZ J., PAWLOWSKA K. (1961) Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno- facjalne. Z. 7 - Perm. lust. Geol. Warszawa.

PENDIAS H., RYKA W. (1978) Subsequent Variscan Volcanism in Poland Z. Geol. Wiss., 6, p. 1081 1092, H. 9. Berlin.

PERYT T.M. (1978) - Charakterystyka mikrofacjalna cechsztynskich osad6w w~glanowych cyklo- temu pierwszego drugiego na obszarze monokliny przedsudeckiej. Studia Geol. Pol., 54. War- szawa.

PERYT T.M., Plf\TKOWSKI T.S. (1977) Stromatolites from the Zechstein Limestone (Upper

(6)

174 R. :SOjCOII)W~;kL S.

Permian) of Poland. In: Fossil Algae, recent research and developments, p. 124-135. E. Hugel (Ed.) Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York.

POBORSKl J. (1960) - Cechsztynskie zagl~bie soIne Europy srodkowej na ziemiach Polski. Pr. lnst.

Geol., 30, cz. 2, p. 355-372. Warszawa.

PODEMSKl M. (1973) Sedymentacja cechsztynska w zachodni~ cz~sci monokliny przedsudeckiej na przykladzie okolic Nowej Soli. Pr. lust. Geol., 71. Warszawa.

POKORSKl J. (1976) - The Rotliegendes of the Polish Lowlands. Prz. Geot, 24, p. 318 -323, nr 6.

Warszawa.

POKORSKl J. (1978) - Zarys rozwoju basenu czerwonego sp<tgowca na obszarze Nizu Polskiego.

Prz. Geo!., 26, p. 686-694, nr 12. Warszawa.

POKORSKl J., WAGNER R, (1972) - Stratygrafla i paleogeografia permu. Biul. lust. Geol., 252, (wersja polska) p.' 121 -134. Warszawa.

POKORSKI J. WAGNER R (1975) Stratygraphy and Palaeogeography of thePermian, Biul. lust.

Geol., 252, (wersja angielska) p. 115 129. Warszawa.

SOKOLOWSKI J. (1966) Rola halokinezy w rozwoju osadow mezozoicznych i kenozoicznych struktury Mogilna i synklinorium mogilensko-Iodzkiego. Pr. lnst. Geo!., 50. Warszawa.

SOKOLOWSKI J. (1967) - Charakterystyka geologiczna i strukturalna obszaru przedsudeckiego.

Geo!. Sudetica, 3, p. 297 - 367. Warszawa.

SYMPOSIUM ON CENTRAL EUROPEAN PERMIAN (1978) Guide of Excursion, part 1: Permian of the Polish Lowlands, part 2: Zechstein of the Holy Cross Mts. lust. Geol. Warszawa.

SZANIAWSKl H. (1970) - Stratygrafla, sedymentacja i paleogeografia cechsztynu na obszarze Po- morza. Acta Geol. Pol., 20, p. 485 - 536, nr 3. Warszawa.

TOKARSKl A (1958) Poszukiwawcze zadania wiercenia Mogilno 1. Nafta, 14, p. 4 -12, nr 1.

Katowice.

WAGNER R, PIf\TKOWSKl T.S., PERYT T.M. (1978) - Polski basen cechsztynski. Prz. Geol., 26, p. 637 -686, nr 12. Warszawa.

W AZNY H. (1978) - Pierwiastki sladowe - wskazniki warunkow sedymentacji osadow w~glanowych.

Prz. Geo!., 26, p. 176 -180. nr 3. Warszawa.

WOSZCZYNSKA S. (1970) - Mikrofauna cechsztynska obnizenia podlaskiego. Kwart. Geot, 14, p. 477 -486, nr 3. Warszawa.

PblWOPA BArHEP, EHA>KeH nOKOPCKlII. IOJ'H'IOH COKOnOBCKIII, CTOHIW10S AEnOBCKIII

HCTOPHII H3Y4EHHII nEPMCKOH CHCTEMbl B rEOnOrH4ECKOM HHCTHTYTE

H040no 1-13Y4eHl-lfI nepMCKI-IX OTnO>KeHI-IH OTHOCI-ITCll K cepeAIIIHe XIX seKO 1-1 AO nflTI-IAeCRTblX rOAOs XX CTOneTl-Ill orpOHIII4HBonOCb eCTeCTseHHblMI-I 06HO>KeHHl'IMH nepMCKIIIX nopOA (CseHTO- KWI1CKl1e ropbl, Cl1ne3CKO-KpOKOBCKOl'l B03BblweHHOCTb, CYAeTbl). npI1H~"mI10nbHbIH nepenOM s 1-13y- 4eH1411 nepMl!I HocTynl4n eo STOPOH nOnOSI-lHe nl'lTl!IAeCRTblX rOAOS 11 6bln o6ycnosneH P03BI1TIo1eM 6YPOB0i1 TeXHI1KI1 101 reoqH13w·teCKIo1X I1ccneAOBOHI1~ (rnOSHbIM 06p030M cei1cMI1KI1) AnR ~enei1 nOI1CKOS 30ne>KeH MI1HepOnbHoro Cb!PbR. OTKpblTl1e MeCTOpO>KAeHI1~: MeAI1 (1960), HecpTI1 (1961) VI npl1poA- Horo r030 TOK>Ke nocnY>Kl1no I1MnynbcoM AnR IUlTeHCl1cpI1KO~1111 OCHOBHblX reOnorl14eCKI1X I1ccne- AosOHI1i1. IIITor 3Toro nepl1o.D,o I1ccneAOSOHI1i1 (c 06WI1PHOH 6116nl1orpocpl1eH) npeAcToBneH B "reo- norl14eCKOM CTpOeHl111 nOnbWI1" (1968). no I1HI'i~I1QTIo1Se reOnOrl-l4eCKoro I1HCTIifTYTO B 1965 rOAY

(7)

Streszczenie 175

HOYOnW COCTOBmlTbCR KOMnneKCHble pen10HonbHble p03po60TKH. 3TH P060Tbl AnRTCR AO CVlX nop III RBmllOTCR BO>KHbIM .. TonOM B MccneAOBOHI1RX nepMcKlllx OTnO>KeHIIIH.

B 1973 r 6030Bble P060Tbl no nepMIII 6blnlll npl1HRTbl KOK cneLll10nbHOR I1CCneAOBOTenbCKOR Te- Ma, pewoeMOR WVlPOKOH rpynnoH cneLllIIonlllCTOB no,q PYKOBOACTBOM P. BorHepo (LleXWTeHH) 11 E. no- KopCKoro (KpOCHbIH ne>KeHb). 3TOH rpynnoH p03po60TOHO CTponlrpocplIIYeCKOR cxeMO III noneoreo- rpocplIIR. g.13yyeHO neTporpocpl1R, nlllTocpOLllII1II 11 reOXIIIMIIIR nepMCKVlX nOpOA. a TOK>Ke Vl3yyeHO I1X no- neOHTononlR. B 1978 r 3TOH rpynnoH 6blJ1 OprOHI130BOH Symposium on Central European Permian, a TOK>Ke 113AOH "flI1Tocp01.\110nbHO-noneoreorpocpI14eCKIIIH OTnoc nepMIII nnoTcpopMeHHoH YOCTIII nOnb- WI1." HOBOTOPCTBO .. TOH P060Tbl COCTOIIIT B WI1POKOM I1CnOnb30BOHI1111 OHOnl1TIII4eCKIIIXAOHHblX 11 npl1- MeHeHlII11 KOnlllyeCTBeHHblX MeTOAOB npl1 nl1TocpoLlI1GnbHOH I1HTepnpeTOLlI1I1. it1ToroM HOCTORutero 3Tono AeTonbHblX IIIccneAOBOHI1W 6YAeT MOHorpocpHR, nOArOTOBnHBoeMOR Ha 1980 rOA.

nopOnnenbHO C nepeYVlCneHHblMIIJ 6030BblMIII IIJCCneAOBOHIIJRMH VI He30BI1CMMO OT HIIIX rpynnow K). COKonoBCKoro B nocneAHee BpeMR HOYOTbl reOCIIIHOnTl1yeCKl1e P060Tbl. AO CI1X nop 6blno COCTO- aneHO 60nee AeCRTKO CTPYKTypHbIX, reOAI1HOMI14eCKIIIX III reOCI1HonTl1yeCKMX KOpT B ocneKTe I1HTe- pecylOutlllX HOC nepMCKI1X np06neM. HOYOTO 113AOHllle 3TMX KOpT.

Ryszard W AGNER, J~drzej POKORSKI, Julian SOKOLOWSKI, Stanislaw DEPOWSKI

DEVELOPMENTS IN STUDIES ON THE PERMIAN IN THE GEOLOGICAL INSTITUTE

Summary

The studies on Permian rocks, initiated as early as the middle of the XIX c., were limited to their natural exposures (Gory Swi~tokrzyskie Mts, Silesian-Cracow Upland, Sudety Mts) till the 1950's.

The major turn in these studies has taken place in the second half of the fifties, in result of developments in techniques of drilling and geophysical (mainly seismic) surveys carried out within the frame of search for mineral raw materials. Discoveries of deposits of copper (1960), oil (1961) and gas also acted as an impulse fpr the developments in the basic studies on the Permian. This sta~ of studies is summarized in "Budowa Geologiczna Polski" (1968~ where an extensive bibliography is also given. Works on re- gional syntheses began in 1965 on the initiative of the Geological Institute and they are continuing up to the present as an important stage in the studies on the Permian.

In 1973, basic studies on the Permian became separated as a special research project carried out by team of some tens of specialits under guidance of R Wagner (Zechstein) and J. Pokorski (Rot- Iiegendes). A stratigraphic subdivision has been elaborated by that team and paleogeographic, petro- graphic, microfacies, geochemical and paleontological analyses were carried out. In 1978, the team organized the Symposium on Central European Permian and published "The lithofacies-paleogeo- graphical atlas of the Permian of platfonn areas in Poland". The novelty of this atlas is connected with wide use of analytical methods and quantitative approach to Iithofacies interpretation. The current stage of detailed studies will be closed with preparation of a monograph in 1980.

The team of J. Sokolowski recently began geosynoptical studies, carried out paralleUy and in- dependently of the above discussed bas.ic ones. As far as the Permian is concerned, about a dozen of structural, geodynamic and geosynoptical maps were drawn within the framework of these studies.

First maps of the atlas of geosynoptical maps have already been published.

12