Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

(1)

Warszawa / 8 marca 2021 r.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego

na podstawie modelu NECMOD

(2)

Plan prezentacji:

Pandemia a gospodarka

Projekcja 2021 – 2023

▪ Koniunktura międzynarodowa

▪ Gospodarka polska

Ocena niepewności

1 Pandemia a gospodarka

2 Projekcja na lata 2021 - 2023 3 Ocena niepewności

Plan prezentacji

(3)

Plan prezentacji:

Ocena niepewności

Pandemia a gospodarka

(4)

Spowolnienie gospodarcze w Polsce w 2020 r. okazało się łagodne na tle innych krajów, mimo skali restrykcji na poziomie średniej unijnej.

* Cut-off date dla projekcji marcowej to 16 lutego 2021 r.

Źródło: Prognoza Komisji Europejskiej (luty 2021 ), Hale, T., S. Webster, A. Petherick, T. Phillips, B. Kira (2020). Oxford COVID-19 Government Response Tracker, Blavatnik School of Government, GUS, obliczenia NBP

Polska

-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4

30 35 40 45 50 55 60

Zmiana PKB w 2020 r. (dane KE, %)

Wskaźnik restrykcyjności obostrzeń (od 0 do 100) Oxford COVID-19 Government Response Tracker Spadek PKB w 2020 r. a restrykcje związane z pandemią

20q4 projekcja

XI / 20

projekcja III / 21*

GUS 26.02.2021

PKB (r/r) (%) -6,5 -2,8 -2,8

Popyt krajowy (r/r) (%) -7,6 -2,7 -3,4

Spożycie gosp. dom. (r/r) (%) -7,5 -3,2 -3,2 Spożycie publiczne (r/r) (%) 5,8 4,2 3,4 Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%) -14,8 -10,6 -10,9

Eksport (r/r) (%) -10,4 2,6 8,0

Import (r/r) (%) -12,6 3,6 7,9

Wkład eksportu netto (pkt. proc.) 0,8 -0,3 0,4

2020 projekcja

XI / 20

projekcja III / 21*

GUS 26.02.2021

-3,5 -2,8 -2,7

-4,7 -3,7 -3,9

-4,2 -3,0 -3,0

3,6 3,4 3,2

-8,2 -8,4 -8,4

-6,4 -2,0 -0,5

-8,7 -3,7 -2,6

1,1 0,8 1,0

(5)

Korzystna pozycja cykliczna i jednocześnie brak istotnych nierównowag w momencie wybuchu kryzysu.

Źródło: GUS, Eurostat.

0 5 10 15 20 25

0 2 4 6 8 10

PKB (r/r, %, lewa oś) Stopa bezrobocia wg BAEL (%, prawa oś) PKB i stopa bezrobociawedług BAEL

Wybrane dane makroekonomiczne za 2019 r.

Tempo wzrostu PKB (r/r) 4,5%

Bezrobocie wg BAEL 3,3%

Saldo sektora finansów publicznych -0,7% PKB Dług sektora finansów publicznych wg

ESA2010 45,7 % PKB

Saldo obrotów bieżących i kapitałowych 2,5% PKB

(6)

Korzystna struktura sektorowa gospodarki.

Źródło: Komisja Europejska (EC Winter 2021 Economic Forecast),Eurostat, obliczenia NBP.

Polska

-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4

0 5 10 15 20 25

Zmiana PKB w 2020 r. (dane KE, %)

Udział sekcji: zakwaterowanie i gastronomia (I), administrowanie i działalność wspierająca (N), działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (R) oraz pozostała działalność usługowa (S) w wartości dodanej brutto (dane za 2019 r.)

Spadek PKB w 2020 r. a udział w wartości dodanej brutto sektorów gospodarki najbardziej dotkniętych pandemią

(7)

Stosunkowo szybkie przystosowanie się podmiotów gospodarczych do funkcjonowania w czasie pandemii.

Źródło: GUS, S. Webster, A. Petherick, T. Phillips, B. Kira (2020). Oxford COVID-19 Government Response Tracker, Blavatnik School of Government, obliczenia NBP.

Produkcja sprzedana przemysłu i sprzedaż detaliczna (r/r, %) a restrykcje epidemiczne*

-30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

20m1 20m2 20m3 20m4 20m5 20m6 20m7 20m8 20m9 20m10 20m11 20m12 21m1

Wskaźnik restrykcyjności obostrzeń w Polsce* (od 0 do 100, średnie miesięczne, lewa oś) Produkcja sprzedana przemysłu (%, r/r, prawa oś)

Sprzedaż detaliczna (%, r/r, prawa oś)

*Oxford COVID-19 Government Response Tracker– średnie miesięczne

(8)

Korzystna struktura geograficzna i produktowa polskiego eksportu.

Źródło: GUS, Eurostat, World Input Output Database, obliczenia NBP.

▪ Zorientowanie polskiego eksportu na popyt konsumpcyjny.

Udział konsumpcyjnego i inwestycyjnego popytu finalnego w eksportowanej wartości dodanej w 2014 r. (w %)

0 10 20 30 40 50 60 70

konsumpcja inwestycje

Udział rynków geograficznych w eksporcie (w %, 2014)

0 5 10 15 20 25

Eksport brutto

Udział popytu finalnego w eksportowanej wartości dodanej

▪ Silne powiązania handlowe z gospodarką niemiecką, która poradziła sobie w kryzysie lepiej niż duża część gospodarek UE.

(9)

Skuteczny policy mix.

Źródło: szacunki NBP na podstawie ocen skutków regulacji oraz danych ZUS, MRPiPS, MRPiT i PFR, NBP.

▪ Szybka i silna reakcja polityki fiskalnej, wspierana przezobniżki stóp procentowych i niekonwencjonalne narzędzia polityki monetarnej.

0 10 20 30 40 50

Pozostałe

(m.in. Polski Bon Turystyczny) Tarcza PFR dla dużych firm (część

bezzwrotna)

Zasiłek opiekuńczy dla rodziców Świadczenia postojowe Pożyczki/jednorazowe dotacje dla mikroprzedsiębiorców (5000 zł) Zwolnienia z opłacania składek ZUS i KRUS

Dofinansowanie kosztów pracy Tarcza PFR dla MMŚP 1.0 i 2.0

(część bezzwrotna)

2020 2021 - szac. przy założeniu wydłużenie okresu wsparcia o luty Działania antykryzysowe

– wsparcie bezzwrotne finansowane ze środków krajowych (mld zł) Stopy procentowe NBP i stawka referencyjna POLONIA (%)

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

17m1 17m7 18m1 18m7 19m1 19m7 20m1 20m7 21m1

Stopa depozytowa Stopa referencyjna

Stopa lombardowa POLONIA

(10)

Przyśpieszenie aktywności ekonomicznej pod wpływem luzowania części restrykcji epidemicznych w lutym br.

Źródło: PSE, IMiGW, meteomodel.pl, GDKiA, Google LLC, Google LLC, "Google COVID-19 Community Mobility Reports., Shopper Trak Index Polska, obliczenia NBP.

Roczna zmiana zużycia energii elektrycznej (w dniach pn.-pt. godz. 8-16, w %)

Wartości skorygowane o czynniki pogodowe i kalendarzowe

Zmiany natężenia ruchu ludności w centrach handlowych (dane miesięczne, luty br. tygodniowe, r/r, %)

Zmiana natężenia ruchu pojazdów na drogach krajowych i autostradach (średnio dla danego tygodnia, 1 tydz. marca. = 100) -12

-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4

20m2 20m4 20m6 20m8 20m10 20m12 21m2

Zmiana natężenia ruchu ludności w wybranych lokalizacjach względem wartości sprzed lockdownu (4-10 marca 2020 = 100)

-90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10

dane za luty br. - tygodniowe

50 60 70 80 90 100 110 120

20m3 20m5 20m7 20m9 20m11 21m1

Osobowe Ciężarowe

-70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30

-80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30

20m3 20m4 20m5 20m6 20m7 20m8 20m9 20m10 20m11 20m12 21m1 21m2 Handel i rozrywka Sklepy spożywcze i apteki Stacje i przystanki Miejsca pracy

Miejsca zamieszkania

(11)

Plan prezentacji:

Ocena niepewności

Projekcja na lata 2021-2023

Koniunktura międzynarodowa

(12)

Zróżnicowana regionalnie odbudowa aktywności gospodarczej po pandemii w 2021 r.

Źródło: Bloomberg, CBP Netherlands, OECD, obliczenia NBP.

Prognozy dynamiki PKB dla najważniejszych gospodarek Czynniki wpływające na prognozę wzrostu gospodarczego:

 Dostosowanie się firm i gosp. domowych do funkcjonowania w warunkach pandemii.

 Rozpoczęcie procesu szczepień ograniczające rozprzestrzenianie się pandemii i przybliżające perspektywy zniesienia restrykcji.

 Duże pakiety fiskalne w największych gospodarkach świata.

 Słabe perspektywy wzrostu gospodarek wschodzących.

 Brexit.

Światowy handel towarami (100 oraz t=0 odpowiednio sie.2008 i gru.2019)

PKB r/r, % 2020 2021 2022 2023

Strefa euro -6,8 (-7,5) 3,9(3,2) 3,9(4,0) 2,0

Niemcy -5,3 (-5,9) 3,1(3,4) 4,3(3,7) 1,5

Wielka Brytania -9,9 (-10,4) 3,6(4,2) 5,5(4,5) 2,0

USA -3,5 (-3,8) 4,6(3,3) 3,2(2,3) 1,9

Chiny 2,3(1,7) 8,0 (7,7) 5,5 (5,5) 5,4

75 80 85 90 95 100 105

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24

miesiące

Pandemia COVID-19 Światowy kryzys finansowy

(13)

Źródło: Eurostat, IHS Markit, obliczenia NBP.

PKB w strefie euro (% i pkt proc., r/r) PKB w strefie euro i poszczególnych krajach (%, IV kw. 2020 wzg. IV kw. 2019,

* - dane za III kw. 2020)

Dochód do dyspozycji per capita (%, kw/kw, śr. 4-kw), stopa oszczędności (%) w strefie euro

Strefa euro: powrót na ścieżkę wzrostu od II kw. br. wspierany stymulacją fiskalną.

Wskaźnik PMI dla strefy euro - przetwórstwo przemysłowe i usługi -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6

2020 P 2021 P 2022 P 2023 P

Konsumpcja prywatna Spożycie zbiorowe Inwestycje Eksport netto Zmiana zapasów

PKB -14

-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

-14 -12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

EL* MT* ES AT IT PT FR BE CY DE SI* EE* NL SK FI LV LT LU* IE*

średnia - strefa euro

10 20 30 40 50 60 70

18m2 18m5 18m8 18m11 19m2 19m5 19m8 19m11 20m2 20m5 20m8 20m11 21m2 Przetwórstwo przemysłowe

Usługi 4

8 12 16 20 24 28

-9 -6 -3 0 3 6 9

4q 19 1q 20 2q 20 3q 20

Płace Zysk operacyjny i dochód mieszany

Wkład netto składek i świadczeń soc. Dochody netto z nieruch. i inne trans. bieżące Bieżące opodatkowanie doch. i majątku itp.. Dochód rozporządzalny brutto per capita Stopa oszczędności (prawa oś)

(14)

Stany Zjednoczone: odbudowa ograniczana przez przedłużającą się pandemię, ale wspierana polityka fiskalną.

Źródło: BAE, BLS, obliczenia NBP.

Realny PKB w Stanach Zjednoczonych (%, pkt. proc., r/r)

Odchylenie wybranych składowych PKB od poziomu z IV kw. 2019 r. (%) Realny PKB w Stanach Zjednoczonych

(%, r/r, szarym kolorem oznaczono recesje wg NBER)

Bezrobotni od co najmniej 27 tygodni jako odsetek siły roboczej (zmiana w pkt proc. względem szczytu aktywności gospodarczej)

-4 -2 0 2 4 6

2020 P 2021 P 2022 P 2023 P

Konsumpcja prywatna Inwestycje prywatne Zmiana zapasów

Eksport netto Spożycie zbiorowe PKB

-16 -12 -8 -4 0 4 8 12 16

2019Q4 2020Q1 2020Q2 2020Q3 2020Q4

Konsumpcja towarów Konsumpcja usług

Inwestycje przedsiębiorstw Inwestycje mieszkaniowe

-1 0 1 2 3 4

t t+3 t+6 t+9 t+12 t+15 t+18 t+21 t+24 t+27 t+30

Miesiące po szczycie aktywności gospodarczej t

t = III 2001 r. t = II 2020 r. t = XII 2007 r.

-15 -10 -5 0 5 10 15 20 25

1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020

(15)

Plan prezentacji:

Ocena niepewności

Projekcja na lata 2021-2023

Gospodarka polska

(16)

Źródło: dane GUS, ZUS, MRPiT, obliczenia NBP.

Częściowa odbudowa popytu na pracę w II połowie 2020 r. Wzrost stopy bezrobocia ograniczony m.in. na skutek działania instrumentów pomocowych.

Przeciętne zatrudnienie oraz liczba pracujących w SP oraz łączna

liczba godzin przepracowanych w gospodarce wg BAEL (r/r, %) Oferty pracy zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy (w tys., sa)

20q3: 3,2%

21m1: 6,1%

0 2 4 6 8 10 12 14

2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023

Stopa bezrobocia wg BAEL (od 20q4 prognoza)

Stopa bezrobocia wg urzędów pracy

Stopa bezrobocia rejestrowanego i BAEL (sa, %) Liczba pracowników objętych rozwiązaniami Tarczy Antykryzysowej według rodzaju wsparcia (stan przeciętny, tys.)

0 500 1 000 1 500 2 000 2 500

20m4 20m5 20m6 20m7 20m8 20m9 20m10 20m11 20m12 21m1 dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników - EFS świadczenia postojowe

dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników - FGŚP -8,9

-0,3

-2,0%

-1,8%

-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

16m1 16m7 17m1 17m7 18m1 18m7 19m1 19m7 20m1 20m7 21m1 Godziny przepracowane w gospodarce wg BAEL (r/r)

Przeciętne zatrudnienie SP Liczba pracujących SP

0 20 40 60 80 100 120 140 160

18m1 18m7 19m1 19m7 20m1 20m7 21m1

Liczba ofert w ciągu miesiąca bez miejsc subsydiowanych Liczba ofert pracy subsydiowanej

Uwaga: Dane z urzędów pracy za ostatni miesiąc ze względu na termin dostępności danych dotyczą ofert ogółem.

(17)

Źródło: dane GUS, MRPiT, ZUS, obliczenia NBP.

Niepełna odbudowa podaży pracy.

Bierność r/r wg przyczyn (w tys.)

Zmiany w liczbie ubezpieczonych w ZUS cudzoziemców oraz liczbie wydanych dokumentów uprawniających do legalnej pracy w Polsce w ramach procedury

uproszczonej (zmiany roczne, w tys.)

Przewidywana liczba pracujących w Polsce cudzoziemców (tys.)

55 56 57

-3,0 -2,5 -2,0 -1,5 -1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Pracujący (r/r, %)

Stopa aktywności zawodowej (%, prawa oś)

Dynamika pracujących i stopa aktywności zawodowej w projekcji -600

-400 -200 0 200 400

-600 -400 -200 0 200 400

18q1 18q3 19q1 19q3 20q1 20q3 21q1 21q3 22q1 22q3 23q1 23q3

Zniechęcenie Nauka Powody rodzinne Emerytura

Powody zdrowotne Inne Bierni zawodowo

0 500 1 000 1 500

2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022

Tysiące

Efektywna liczba imigrantów spoza UA, BY Efektywna liczba pracowników z BY Efektywna liczba pracowników UA Liczba imigrantów na rynku pracy w PL

-150 -100 -50 0 50 100

20m1 20m6 20m12 20m1 20m6 20m12

obcokrajowcy innego

obywatelstwa oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi obywatele Ukrainy zezwolenia na pracę sezonową

cudzoziemcy ubezpieczeni w ZUS wydane dokumenty uprawniające do legalnej pracy w Polsce

(18)

Roczne tempo wzrostu wynagrodzeń

(w %, r/r, ostatnie dane z GN za IV kw. 2020 r., z SP za styczeń 2021 r.)

Stopniowa odbudowa popytu na pracę w warunkach niskiej stopy bezrobocia będzie sprzyjała wzrostowi płac.

Płaca minimalna w Polsce (PLN) i jej relacja do średniego wynagrodzenia w GN (%)

Źródło: GUS, Szybki Monitoring NBP, obliczenia NBP

Odsetek przedsiębiorstw zgłaszających presję na wzrost płac (%)

0 10 20 30 40 50 60 70 80

15q4 16q4 17q4 18q4 19q4 20q4

Występowanie presji płacowej Nasilenie presji płacowej

-8 -4 0 4 8 12

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Wynagrodzenia nominalne (r/r) (%)

Wynagrodzenia realne (r/r) (%) Wydajność pracy (r/r, %) ULC (r/r, %)

Dynamika wynagrodzeń i jednostkowych kosztów pracy w projekcji (r/r, %) 0 10 20 30 40 50 60

0 500 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Płaca minimalna

Relacja płacy minimalnej do średniej w GN (oś prawa) 20q4: 5,0%

21m1: 4,8%

0 2 4 6 8 10

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Wynagrodzenia nominalne w GN (od 21q1 prognoza)

Wynagrodzenia nominalne w SP

(19)

Nastroje konsumentów silnie zależne od rozwoju pandemii i skali związanych z nią restrykcji.

Źródło: dane GUS, Hale, T., S. Webster, A. Petherick, T. Phillips, B. Kira (2020). Oxford COVID-19 Government Response Tracker, Blavatnik School of Government, obliczenia NBP.

Ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych i obawy przed bezrobociem

Wskaźniki nastrojów konsumenckich a restrykcyjność obostrzeń epidemicznych (wskaźnik Oxford COVID-19 Government Responce Tracker - średnie miesięczne)

-6 -4 -2 0 2 4 6 8 10

20q1 21q1 22q1 23q1 23q4

Transf. netto i podatki bez 500 plus 500 plus

Fundusz płac Dochody z własności Nadwyżka operacyjna

Dochody do dysp. ogółem (r/r,%)

Dekompozycja dochodów do dyspozycji (ceny stałe) (r/r, %)

-40 -20 0 20 40 60 80 100

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Bieżąca sytuacja finansowa GD

Sytuacja finansowa GD w horyzoncie 12 miesięcy Obawy przed bezrobociem

-20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 -90

-80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Wskaźnik restrykcyjności obostrzeń epidemicznych (średnie miesięczne, prawa oś)

BWUK (sa, lewa oś) WWUK (sa, lewa oś)

(20)

Oczekiwany wzrost popytu konsumpcyjnego wraz z poprawą sytuacji epidemicznej i znoszeniem obostrzeń.

Źródło: GUS, obliczenia NBP.

Sprzedaż detaliczna ogółem (%)

-5 0 5 10 15 20 25

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Stopa oszczędności GD w projekcji (%, sa)

-25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20

19m1 19m7 20m1 20m7 21m1

m/m s.a. r/r

(21)

Spożycie prywatne:

 Pogorszenie sytuacji epidemicznej w okresie jesienno-zimowym:

▪ obowiązujące restrykcje

▪ zmiany w zachowaniu ludności w obawie przed zakażeniem koronawirusem

▪ motyw przezornościowy wynikający z wysokiej niepewności.

 Stopniowe zniesienie obostrzeń epidemicznych.

 Wysoki poziom oszczędności zgromadzonych podczas pandemii (ze względu na niską skłonność do konsumpcji i antykryzysowe wsparcie fiskalne).

Spożycie publiczne:

 Wzrost wydatków w zakresie ochrony zdrowia związany z epidemią (w 2020 r.: koszty leczenia i zakupu środków ochronnych, w 2021 r. zakup szczepionek).

 Spadek wydatków na niektóre usługi publiczne w 2020 r. pod wpływem obowiązujących restrykcji, a w 2021 r. ponowny ich wzrost.

 Realizacja bonów turystycznych (najsilniejszy wpływ w 2021 r.).

 Zamrożenie wynagrodzeń w sferze budżetowej w 2021 r.

 Powrót do neutralnej polityki fiskalnej pod koniec horyzontu projekcji.

Tempo wzrostu spożycia prywatnego przyspiesza w dalszym horyzoncie projekcji.

r/r, % 2020 2021 2022 2023

Spoż. gosp. dom. -3,0 4,9 6,3 5,8

Spoż. publiczne 3,4 4,4 3,7 4,9

Źródło: dane GUS, obliczenia NBP.

Spożycie publiczne i spożycie gospodarstw domowych w projekcji

-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 12 14

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Spożycie gospodarstw domowych (r/r, %)

Spożycie publiczne (r/r, %)

(22)

Poprawa nastrojów, zwłaszcza w przedsiębiorstwach dużych i publicznych, ale wciąż duża niepewność.

W 2021 r. aktywność inwestycyjna wciąż niska.

Odsetki przedsiębiorstw oceniających niepewność jako wysoką oraz wskazujących na niepewność jako barierę rozwoju (w %, sa) Wkład do stopy wzrostu inwestycji 100 największych inwestorów

(r/r, w pp., dane kwartalne)

Źródło: GUS, SM NBP (styczeń 2021).

0 2 4 6 8 10

5 8 11 14 17 20

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 wysoka ocena niepewności (lewa oś)

bariera niepewności (prawa oś)

-20 -10 0 10 20 30 40

2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020

100 najwiekszych inwestorów pozostałe

Wskaźnik kwartalny nowych inwestycji i wskaźnik kontynuacji rozpoczętych inwestycji (% firm)

70 75 80 85 90 95 100

15 20 25 30 35 40 45

2001 2004 2007 2010 2013 2016 2019

wsk. kwartalny nowych inwestycji sa (lewa oś)

wsk. kontynuacji inwestycji rozpoczętych (prawa oś)

Perspektywa powrotu inwestycji do poziomu sprzed pandemii (% firm)

38,3 5,6 6,4 16,4 18,1 11,3 3,8

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

już do 3 mies. 4-6 mies. 6-12 mies. 12-24 mies.pow 24 mies. nigdy

% firm ze sprecyzowanymi planami

pełna próba (ważone zatrud.) 29,2

5,9 17,0 3,3

5,1 9,3 3,5

nie wiadomo;

26,7

(23)

Tempo wzrostu inwestycji publicznych i wkład głównych elementów (ceny bieżące r/r, %)

Środki unijne z nowego instrumentu Next Generation EU istotnie zmieniają dynamikę absorpcji funduszy UE w najbliższych latach.

Źródło: GUS, Eurostat, MF, MFiPR, obliczenia NBP. Wszystkie wartości prezentowane w ujęciu nominalnym.

Wykorzystanie środków UE ogółem (mld zł) Wykorzystanie środków UE na inwestycje publiczne (mld zł)

* - dane szacunkowe P - prognoza NBP

▪ W ramach dotacji przewidziane jest dla Polski ok. 30 mld euro, z czego 23,9 mld euro stanowią środki w ramach Funduszu Odbudowy, rozliczane na podstawie Krajowego Planu Odbudowy (który ma zostać przekazany Komisji Europejskiej do końca kwietnia br.). Większość pozostałych środków będzie zaś wliczana do tradycyjnej polityki spójności.

▪ W projekcji przyjęto ostrożne założenie, że środki z części pożyczkowej NGEU (alokacja dla Polski wynosi ok. 34 mld euro) nie zwiększą wydatków ogółem na inwestycje, a jedynie posłużą finansowaniu tych wydatków, które i tak byłyby poniesione (zastępując inne formy finansowania potrzeb pożyczkowych rządu).

-30 -20 -10 0 10 20 30 40

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020* 2021P 2022P 2023P

wkład pozostałych jednostek wkład JST

ogółem

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

IX III* IX III IX III III 2018 2019 2020 2021 P 2022 P 2023 P środki UE przeznaczone na rolnictwo

środki z Funduszu Odbudowy (w ramach NGEU) środki UE na politykę spójności

0 5 10 15 20 25 30 35

IX III* IX III IX III III 2018 2019 2020 2021 P 2022 P 2023 P

działania antykryzysowe

środki z Funduszu Odbudowy (w ramach NGEU)

(24)

Inwestycje sektora prywatnego:

 Restrykcje w działalności niektórych branż i podwyższona niepewność oraz związana z nią niechęć do zaciągania długotrwałych zobowiązań

finansowych.

 Stopniowe zniesienie obostrzeń epidemicznych.

 Niski stopień automatyzacji i robotyzacji polskiego przemysłu oraz rosnące koszty pracy.

 Relatywnie wysoki popyt mieszkaniowy, wspierany przez oczekiwaną poprawę sytuacji na rynku pracy, wzrost oszczędności części gospodarstw domowych oraz rekordowo niski poziom stóp procentowych.

 Wykorzystanie środków unijnych z instrument Next Generation EU.

Inwestycje sektora finansów publicznych:

 Wyczerpywanie się środków z perspektywy unijnej 2014-2020, która zgodnie z zasadą n+3, kończy się w 2023 r.

 Wykorzystanie środków unijnych z instrumentu Next Generation EU.

 W 2023 r. rozpoczęcie wydawania środków z nowej perspektywy 2021-2027.

Stopniowy powrót poziomu nakładów inwestycyjnych do wartości sprzed kryzysu.

r/r, % 2020 2021 2022 2023

Nakłady brutto na środki trwałe -8,4 1,5 7,7 9,9 Dynamika inwestycji i ich dekompozycja (r/r, %)

-15 -10 -5 0 5 10 15

20q1 21q1 22q1 23q1 23q4

Sektor prywatny

Sektor finansów publicznych Nakłady brutto na śr. trwałe

(25)

Odbudowa eksportu w II połowie 2020 r. po silnym załamaniu w handlu zagranicznym możliwa m.in. dzięki korzystnej strukturze polskiego eksportu.

Eksport towarów i usług w II i III kw. 2020 (wolumen, %, r/r) Dynamika polskiego eksportu towarów (ceny bieżące, % i pkt proc., r/r)

Dynamika polskiego eksportu towarów (ceny bieżące, % i pkt proc., r/r)

Źródło: Eurostat, WIOD, obliczenia NBP.

-30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5

Q2 Q3 Q2 Q3 Q2 Q3 Q2 Q3 Q2 Q3

Polska Czechy Węgry Słowacja Niemcy

Towary Usługi Ogółem

-30 -20 -10 0 10 20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2019 2020

Niemcy EŚW-3 Pozostałe UE Poza UE Eksport ogółem

-30 -20 -10 0 10 20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2019 2020

Żywność i dobra konsumpcyjne Środki transportu Dobra zaopatrzeniowe dla przem. Dobra inwestycyjne Paliwa i pozostałe towary g.n.s. Eksport ogółem

0,00 0,04 0,08 0,12 0,16 0,20

HR LV IT LT NL PL BG EE FR AT PT ES SE BE FI DK DE LU HU SI RO CZ GR MT SK IE CY

* Niższa wartość oznacza większe zróżnicowanie struktury produktowej eksportu.

Indeks koncentracji produktowej eksportu*, 2019

(26)

Źródło: dane GUS, WIOD, obliczenia NBP.

Ze względu na antycykliczny charakter, w horyzoncie prognozy wkład eksportu do PKB obniży się i przyjmie wartości ujemne.

r/r pp. 2020 2021 2022 2023

Wkład eksportu

netto do wzrostu 0,8 -0,2 -1,6 -0,9

Wkład eksportu netto do wzrostu PKB Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w projekcji (% PKB)

-6 -4 -2 0 2 4 6 8 10

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Dochody z pracy za granicą

Dochody pierwotne (bez wynagrodzeń pracowników)

Transfery kapitałowe i dochody wtórne (bez przekazów zarobków) Towary i usługi

Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego (% PKB) -4

-3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6

-20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Wkład eksportu netto (pkt proc., prawa oś)

Eksport (r/r, %, lewa oś) Import (r/r, %, lewa oś)

(27)

W horyzoncie projekcji gospodarka stopniowo powróci do długookresowej ścieżki wzrostu sprzed pandemii.

 Od II kw. 2021 r. trwałe ożywienie gospodarcze, warunkowane normalizacją sytuacji epidemicznej, odbudową aktywności za granicą oraz poprawą perspektyw dla popytu prywatnego.

 Tempo wzrostu spożycia prywatnego w dalszym horyzoncie projekcji przyspieszy pod wpływem znoszonych obostrzeń epidemicznych i oszczędności zgromadzonych przez część gospodarstw domowych podczas pandemii.

 W 2021 r. odbudowa inwestycji będzie wciąż hamowana przez restrykcje, podwyższoną niepewność i niechęć do zaciągania długotrwałych zobowiązań finansowych. W kolejnych latach stopa inwestycji przedsiębiorstw wzrośnie.

 Wkład eksportu netto do wzrostu PKB, zgodnie z antycyklicznym charakterem w horyzoncie projekcji obniży się poniżej zera.

r/r, % 2020 2021 2022 2023

PKB -2,8 4,1 5,4 5,4

Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Dynamika PKB i dekompozycja (%, pkt. proc., r/r)

-12 -9 -6 -3 0 3 6 9 12

20q1 21q1 22q1 23q1 23q4

Spożycie prywatne Spożycie publiczne

Akumulacja Eksport netto

PKB

(28)

Projekcja marcowa PKB na tle projekcji listopadowej

 Słabszy od oczekiwań negatywny wpływ pandemii na gospodarkę i rynek pracy na przełomie lat 2020-2021.

 Szybsza niż oczekiwano odbudowa aktywności gospodarczej za granicą.

 Uruchomienie w Polsce kolejnych programów antykryzysowych wspierających rynek pracy oraz przedsiębiorców w 2021 r.

 Uwzględnienie w projekcji absorpcji funduszy unijnych w ramach nowego instrumentu Next Generation UE.

PKB r/r, % 2020 2021 2022

Listopad 2020 -3,5 3,1 5,7

Marzec 2021 -2,8 4,1 5,4

pkt. proc.

-1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5

2020 2021 2022

Spożycie prywatne Spożycie publiczne Akumulacja brutto Eksport netto PKB

85 90 95 100 105 110 115

19q4 20q2 20q4 21q2 21q4 22q2 22q4

90% 60% 30% List 20 Mar 21

Poziom PKB (IV kw. 2019=100, sa) Dekompozycja zmian w dynamice PKB (r/r, pkt. proc)

(29)

W IV kw. 2020 r. spadek inflacji wynikał z niższej dynamiki cen żywności i napojów bezalkoholowych wskutek korzystnej sytuacji podażowej.

Źródło: dane GUS, NBP.

Dekompozycja CPI (w pkt. proc., r/r, dane miesięczne)

W nawiasach podano wartości z projekcji listopadowej (odsezonowane).

Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji listopadowej, a czerwonym niższej.

CPI i wybrane miary inflacji bazowej (r/r, w %, dane miesięczne)

2,7 3,8

-4 -2 0 2 4 6

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

CPI

Cel inflacyjny

Inflacja po wyłączeniu cen administrowanych Inflacja po wyłączeniu cen żywności i energii

-3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Nośniki energii Paliwa

Usługi Towary nieżywnościowe

Żywność i napoje bezalkoholowe CPI

r/r, % 20q3 20q4

Inflacja CPI 3,0 2,8 (2,9)

Inflacja bazowa 4,2 4,1 (4,2)

Inflacja cen żywności 3,2 1,7 (2,0)

Inflacja cen energii -1,6 -0,1 (-0,4)

Uwaga: Dane za styczeń br.: CPI wstępne dane GUS, inflacja CPI po wyłączeniu cen żywności i energii – szacunek NBP na podstawie wstępnych danych GUS.

0,2 1,0 1,2 3,2

3,6 3,6 4,3

6,0 6,5

7,2

40,0 46,9

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Łączność

Użytkowanie mieszkania i nośniki energii Transport Inne towary i usługiEdukacja Żywność i napoje bezalkoholowe Wyposażenie mieszkania Odzież i obuwie Zdrowie Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe Rekreacja i kultura Restauracje i hotele

Łączny udział imputacji w grudniu ub.r. ok. 8%.

Udział imputacji wg 12 głównych grup COICOP (%) w grudniu 2020 r

(30)

Inflacja CPI po wyłączeniu cen żywności i energii (r/r, w proc., dane miesięczne)

Dekompozycja inflacji bazowej (r/r, w pkt. proc., dane miesięczne) Dekompozycja inflacji bazowej – wkłady (r/r, w pkt. proc.) Dynamika inflacji bazowej oraz jej składowych (r/r, w proc.)

Inflacja bazowa w IV kw. pod wpływem niższych cen towarów nieżywnościowych, przy wysokiej dynamice cen usług.

Źródło: NBP, dane GUS, obliczenia NBP.

r/r, % 20q1 20q2 20q3 20q4 Inflacja bazowa 3,4 3,8 4,2 4,1

Towary akcyzowe 3,6 4,6 4,7 4,5

Towary pozostałe 0,5 0,3 1,1 0,8

Usługi administrowane 13,9 15,1 14,8 15,0

Usługi rynkowe 4,7 5,2 5,3 5,4

r/r, % 20q1 20q2 20q3 20q4 Inflacja bazowa 3,4 3,8 4,2 4,1

Towary akcyzowe 0,4 0,5 0,5 0,5

Towary pozostałe 0,2 0,1 0,5 0,3

Usługi administrowane 1,1 1,2 1,2 1,3

Usługi rynkowe 1,7 1,9 2,0 2,0

-2 0 2 4 6 8 10 12 14 16

2015 2016 2017 2018 2019 2020

Inflacja bazowa Usługi rynkowe

Towary nieżywnościowe Usługi administrowane

-1 0 1 2 3 4 5

2015 2016 2017 2018 2019 2020

Towary akcyzowe Towary pozostałe Odzież i obuwie Usługi administrowane Usługi rynkowe

(31)

Wzrost cen surowców pod koniec 2020 r. W horyzoncie prognozy stopniowy wzrost popytu na ropę naftową równoważony przez oczekiwane dostosowania po stronie podażowej.

Źródło: dane GUS, Bloomberg, Reuters, EIA, obliczenia NBP.

Światowa produkcja, konsumpcja i zmiany zapasów ropy naftowej (mln b/d)

Rynkowe zapasy ropy naftowej w USA (mln b/d)

Indeks światowych cen surowców energetycznych (USD, 2011=1) oraz cena ropy naftowej (USD/b)

Zmiany popytu na paliwa płynne na świecie (roczne zmiany, mln b/d)

20 40 60 80 100 120

0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Energetyczne (lewa oś) Ropa Brent (prawa oś) -6

-3 0 3 6 9

80 85 90 95 100 105

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Zmiana zapasów na świecie (implikowana, roczna, w mln b/d, prawa oś) Światowa produkcja ropy naftowej (w mln b/d)

Światowa konsumpcja ropy naftowej (w mln b/d) -4

-3 -2 -1 0 1 2

2019 2020 2021 2022

Chiny USA Indie Bliski Wschód

Inne państwa należące do OECD Inne państwa nienależące do OECD

300 350 400 450 500 550 600

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

(32)

Spadek popytu w 2020 r. z opóźnieniem oddziałuje na dynamikę cen. W kolejnych latach inflacja pod wpływem odbudowy popytu krajowego i zagranicznego.

-2 -1 0 1 2 3 4 5 6

TFP Kapitał

NAWRU Aktywni zawodowo

Produkt potencjalny

-8 -4 0 4 8 12

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Wynagrodzenia (r/r, %) Wydajność pracy (r/r, %) ULC (r/r, %)

-6 -4 -2 0 2 4 6

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Ceny importu bez cen ropy i gazu (r/r, %)

Ceny importu (r/r, %)

-9 -6 -3 0 3 6 9 12

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Luka popytowa (% PKB potencjalnego)

PKB (r/r, %)

Produkt potencjalny (r/r, %)

(33)

Inflacja CPI w całym horyzoncie projekcji utrzyma się w przedziale odchyleń od celu inflacyjnego NBP określonego jako 2,5% +/- 1 pkt proc.

 Spadek popytu w 2020 r. oddziałujący z opóźnieniem na ceny, w kolejnych latach inflacja pod wpływem odbudowy popytu krajowego i zagranicznego.

 Niska dynamika jednostkowych kosztów pracy, a w dalszym horyzoncie projekcji jej przyspieszenie.

 Wzrost cen surowców energetycznych na rynkach światowych pod koniec 2020 r., a w kolejnych latach ich stabilizacja.

 Wzrost cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych od stycznia 2021 r., w związku ze wzrostem cen uprawnień do emisji CO

₂

, cen hurtowych na towarowej giełdzie energii oraz wprowadzeniem opłaty mocowej.

 Wprowadzenie opłaty cukrowej w styczniu 2021 r.

 Wysokie zbiory warzyw i owoców w 2020 r.

 Dalsze rozprzestrzenianie się epidemii ASF (m.in. w Polsce i Niemczech) - wzrost podaży wieprzowiny w kraju w 2021 r.

 Wygasający wpływ tzw. „opłat covidowych”.

r/r, % 2020 2021 2022 2023

Inflacja CPI 3,4 3,1 2,8 3,2

-2 -1 0 1 2 3 4 5

14q1 15q1 16q1 17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4 Inflacja bazowa Ceny żywności

Ceny energii Inflacja CPI

%, pkt proc.

(34)

Projekcja marcowa inflacji CPI na tle projekcji listopadowej

CPI r/r, % 2020 2021 2022

Listopad 2020 3,4 2,6 2,7

Marzec 2021 3,4 3,1 2,8

pkt proc.

r/r, % -0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4 0,6

2020 2021 2022

-0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4 0,6

Inflacja bazowa Ceny żywności

Ceny energii Inflacja CPI

-1 0 1 2 3 4 5 6

17q1 18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 22q4

90% 60% 30%

List 20 Mar 21 cel inflacyjny

 Wyraźny wzrost notowań ropy naftowej na rynkach światowych po cut-off date poprzedniej projekcji.

 Wyższe niż oczekiwano ceny uprawnień do emisji CO

₂

związane z zaostrzeniem unijnego celu redukcji emisji

dwutlenku węgla do 2030 r. i w konsekwencji zwyżkowa

tendencja cen hurtowych na towarowej giełdzie energii

elektrycznej w ostatnich miesiącach.

(35)

Plan prezentacji:

Ocena niepewności

▪ Obszary niepewności

▪ Wykresy wachlarzowe

(36)

niepewności wpływu

Ostrzejszy przebieg pandemii, połączony z trwałym

obniżeniem aktywności gospodarczej w Polsce

▪ Mniejsza niż założono skuteczność działań ograniczających przebieg pandemii COVID-19, w szczególności metod zapobiegania nowym zachorowaniom: nowe mutacje koronawirusa z silniejszą transmisją lub odpornością na stosowane szczepionki;krótsza od oczekiwań odporność nabywana w wyniku szczepień; zbyt wolne tempo szczepień wynikające z ograniczeń podażowych. W rezultacie nawracające okresy ekspansji epidemii oraz powroty restrykcji w Polsce i naświecie.

▪ Trwała zmiana zachowań ekonomicznych ludności – spadek popytu na niektóre usługi.

▪ Wzrost liczby bankructw przedsiębiorstw, przede wszystkim w branżach usługowych, w szczególności hotelarstwie, rekreacji i kulturze czy gastronomii. Wysokaniepewność i pesymistyczne nastroje podmiotów gospodarczych.

▪ Nasileniesię międzynarodowych sporów gospodarczych, skutkujące wzrostem barier w handlu światowym, obniżeniem inwestycji zagranicznych oraz spowolnieniem transferu technologii do mniej rozwiniętych gospodarek. Ograniczony wzrostproduktywności w gospodarce światowej.

▪ Trwały ubytek potencjału wytwórczego w Polsce (ograniczenie inwestycji przedsiębiorstw, wzrost stopy bezrobocia równowagi, niższa aktywność zawodowa, wolniejszy wzrost łącznej produktywności czynników wytwórczych).

Inflacja 

PKB  **

Łagodniejszy przebieg epidemii

▪ Istotne postępy w ograniczeniu pandemii w Polsce i za granicą (wysoka skuteczność szczepień oraz przyspieszenie ich tempa, łagodniejsze mutacje koronawirusa).

▪ Poprawa nastrojów podmiotów gospodarczych, powrót zachowań konsumentów i inwestorów do sytuacji sprzed pandemii. Realizacja odłożonego popytu przez gospodarstwa domowe.

▪ Poprawa globalnego sentymentu i silniejszy pozytywny wpływ pakietów antykryzysowych uruchomionych z powodu pandemii na świecie i w Polsce.

Inflacja 

PKB  **

Ceny surowców energetycznych i rolnych

▪ Wahania cen surowców energetycznych na rynkach światowych w wyniku zmian popytu oraz ze względu na kształt polityki krajów głównych producentów.

▪ Ryzyko wyraźnego odchylenia warunków pogodowych względem wieloletniej średniej w krajach będących ważnymi producentami żywności oraz w Polsce. Rozprzestrzenianie się choroby ASF w Unii Europejskiej.

Inflacja  PKB 

*

Podsumowanie Inflacja  PKB 

(37)

PKB r/r, %

ścieżka

centralna przedział 50%

2021 4,1 2,6 5,3

2022 5,4 4,0 6,9

2023 5,4 4,0 6,8

CPI r/r, %

poniżej 1,5%

poniżej 2,5%

poniżej 3,5%

poniżej centr.

przedział 1,5-3,5%

2021 1% 20% 73% 53% 72%

2022 15% 42% 73% 52% 58%

2023 13% 33% 60% 51% 46%

CPI r/r, %

ścieżka

centralna przedział 50%

2021 3,1 2,7 3,6

2022 2,8 2,0 3,6

2023 3,2 2,2 4,2

Inflacja CPI r/r, % Poziom PKB (Q4 2019 = 100)

-1 0 1 2 3 4 5 6 7

18q1 19q1 20q1 21q1 22q1 23q1 23q4

90% 60% 30% Proj. centralna Cel inflacyjny

85 90 95 100 105 110 115 120 125

19q4 20q2 20q4 21q2 21q4 22q2 22q4 23q2 23q4

90% 60% 30% Proj. centralna

(38)