Czym jest kultura masowa?
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• posiada wiedzę o kulturze,
• zna definicję kultury masowej i kultury wysokiej,
• wie, jakie reguły obowiązują w dyskusji,
• zna cechy eseju,.
b) Umiejętności Uczeń:
• pracuje z tekstem,
• umie czytać ze zrozumieniem,
• posiada krytyczne spojrzenie na zjawiska kulturalne.
2. Metoda i forma pracy
Metoda problemowa, podająca, heureza, jednostkowa.
3. Środki dydaktyczne
Tekst eseju Eugeniusza Obarskiego Kultura masowa - nowa dyktatura ciemniaków
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę o kulturze masowej, zadaje pytania, np.:
• Czym jest kultura masowa?
• Gdzie jest obecna?
• Do kogo jest kierowana?
• Jakie formy przybiera?
2. Jeden z uczniów odczytuje krótki referat na temat historii powstania kultury masowej.
Uczniowie sporządzają notatkę.
3. Nauczyciel rozdaje każdemu uczniowi tekst eseju Eugeniusza Obarskiego Kultura masowa - nowa dyktatura ciemniaków wydrukowany ze strony www.racjonalista.pl.
Podczas czytania uczniowie mają zwrócić uwagę na styl wypowiedzi, kompozycję, stosowane środki (w celu powtórzenia wiadomości o eseju) oraz podkreślić te fragmenty, w których autor pisze o cechach kultury wysokiej i kultury masowej.
b) Faza realizacyjna
1. Po przeczytaniu tekstu, nauczyciel prosi o wypisanie cech eseju w ramach przypomnienia tej formy literackiej.
2. Nauczyciel podaje uczniom na kartkach definicję kultury masowej i kultury wysokiej (załącznik 1). Uczniowie wklejają je do zeszytu.
3. Nauczyciel wraz z klasą przechodzi do omawiania eseju (dyskusja). Tekst prowokuje do myślenia i może wywołać bardzo różne reakcje, nawet skrajne. Zadaniem
nauczyciela jest zainicjowanie dyskusji, zachęcenie do wypowiedzi i jej koordynacja.
Na tablicy są zapisywane cechy kultury masowej i wysokiej w formie zestawienia przeciwnych cech. Uczniowie przepisują tabelę do zeszytu.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie zapisują wnioski z dyskusji w zeszycie. Kilka osób odczytuje notatki.
5.Bibliografia
1. Obarski E., Kultura masowa - nowa dyktatura ciemniaków, www.racjonalista.pl.
2. Strony internetowe: http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_masowa ; http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_elitarna
6. Załączniki
a) Przykładowe definicje kultury wysokiej i masowej załącznik1.
KULTURA WYSOKA (ELITARNA)
Korzysta z zasobów kultury narodowej i stanowi podstawę przekazu tradycji oraz dorobku społeczeństwa. Kulturę tę przekazuje szkoła, teatr, galeria sztuki, biblioteka, sala koncertowa, media. Ten rodzaj kultury tworzą elity twórcze, tj. ludzie wykształceni, którzy nabywają kompetencje tworzenia i odbioru sztuk drogą kształcenia się. Często mówi się, że kultura wysoka jest kulturą inteligencji. Potencjalnie adresowana jest do wszystkich. Składają się na nią treści formułowane w różnych kodach i przekazywane za pomocą różnych mediów – wymaga bardzo szerokiej kompetencji kulturowych odbiorcy. Bez podstawowej wiedzy historycznej i teoretycznej nie zrozumiemy wybitnych dzieł literatury, muzyki czy sztuk plastycznych. Nabywanie jej polega na żmudnej i długotrwałej pracy. Jedną z jej cech jest zaangażowanie w problemy natury ogólnej oraz bardzo często wyrażana wprost niechęć do kultury masowej. Kultura wysoka utożsamiana jest ze sztuką będącą wytworem artysty. Jej literatura (pisana lub drukowana) cieszy się szczególnym szacunkiem.
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_masowa
KULTURA MASOWA
To typ kultury symbolicznej oparty na trzecim układzie przekazu kultury, w którym treści docierają do rozproszonej publiczności dzięki środkom masowego przekazu. Cechą charakterystyczna kultury masowej jest standaryzacja treści przekazywanych przez mass media, których zrozumienie na ogół nie wymaga zbytniego wysiłku intelektualnego. Pojęcie to odbierane zazwyczaj negatywnie z czasem zostało zastąpione pojęciem kultury popularnej.
Niski poziom treści kultury masowej wyjaśnia koncepcja wspólnego mianownika: aby treści kulturowe mogły być zrozumiałe dla wszystkich, muszą być one przedstawione w najprostszej formie, nie wyrafinowanej, przez co są tak dobierane, aby mogły dotrzeć do jak największej liczby odbiorców. Jeżeli różnice kulturowe między nimi są zbyt duże, koncepcja wspólnego mianownika zakłada, że będą jeszcze bardziej upraszczane. Przykładem mogą być np. treści
filmów produkowanych w Hollywood, które to filmy przygotowywane są z myślą nie tylko o widzach amerykańskich, ale także o widzach w krajach Trzeciego Świata.
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_masowa
b) Zadanie domowe
Napisz esej na jeden wybrany temat:
1. Klasyka filmu a masowa produkcja filmowa.
2. Czy teatr współczesny może się bronić przed kulturą masową?
3. Muzyka ery plastiku.
4. Muzyka w kulturze masowej i w kulturze wysokiej.
5. Jaka jest literatura przełomu XX i XXI wieku?
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Lekcję na ten temat można zrealizować w liceum przy bardziej rozbudowanej analizie.
