Nowy kodeks karny w Szwecji :
[recenzja artykułu Michela Lamberta
opublikowanego w "Revue de science
criminelle et de droit pénal
comparé", 1963, nr 2]
Palestra 7/10(70), 75-76
N r iO (ÎÔ) Zagraniczna prasa prawnicza IB
tej .praktyce i opinii sędziów, którzy uw ażają, że uzasadnienia w ym agają w y- łąazinie orzeczenia sądowe.
Na zakończenie arty k u łu au to r stw ierdza, że zachow anie się niektórych pracow ników sądowych pozostawia w iele do życzenia. Nie należą .do rzadkości również skargi obyw ateli na szorstkość urzędników kancelaryjnych ortiz na chroniczny b rak czaisu przewodniczących sądów.
Przem ówienia obrońcy w spraw ach młodocianych
stanow i tem at rozważań W. J e l e s i n a , opublikow anych n a łamach tego samego num eru „Sowietskoj Justicyd”.
Biorąc udział w takich spraw ach karnych, obrońca powinien przede w szyst kim poddać analizie w arunki, w jtk ic h w zrastał młodociany. Szczególne znaczenie m a także w yśw ietlenie okoliczności popełnienia pnzestępstwa, jakie się zarzuca nieletniem u. Młodociani n a ogół łatwo' -przyznają się do w iny. Jednakże samo p rzy zn an y się nie stanow i jeszcze dostatecznej podstaw y do skazania. Zgodnie z art. 77 kjp.k. RSFRR przyznanie m usi być potw ierdzone przez zebrane w spraw ie dowody. Konieczne je st więc staran n e abadanie, czy m łodociany rzeczywiście po pełnił czyn, do którego się przyznał. W ymaga to głębokiej znajomości psychiki młodzieży i •odpowiedniego ustosunkow ania się.
Jeżeli w ina m ałoletniego została bezspornie udowodniona, obowiązkiem obrońcy jest w skazanie .na w szystkie okoliczności łagodzące, ja k np. na przyznanie się do w iny, w pływ środowiska, podżeganie ze strony osoby dorosłej itp.
Szczególną uwagę pow inien adw ck at poświęcić w yjaśnieniu motywów popeł nianego przestępstw a, gdyż od ich w yjaśnienia zależeć będzie ooana svopnia niebezpieczeństwa społecznego popełnionego czynu.
Na zakończenie swego a rty k u łu au to r zwraca uwagę na to, że w wypadkach, gdy adw okat uznaje za konieczne poruszyć pewne kw estie, które ze względów wycho wawczych nie pow inny być om aw iane przy m ałoletnim , pow inien on prosić sąd o chwilowe wyprow adzenie oskarżonego a sali sądowej. Wnioski takie należy skła dać szczególnie w tedy, gdy obrońca m a zam iar poddać krytyce postępow anie rodzi ców lub opiekunów, w skazać n a jego odchylania od norm y czy też na w ady fizycz- czne młodocianego.
N ow y kodeks karny w Szw ecji
P o 100-letnim okresie obowiązywania szwedzki kodeks k a rn y z 1864 r. przestanie być stosowany z dniem 1.1.1965 r. W dniu tym w ejdzie w życie uchwalony przez p arlam en t szwedzki (Riksdag) jesiemią 1962 r. i prom ulgow any przez króla 21.XII. tegoż 1962 roku nowy kodeks karny. N iektóre podstawowe jego izałożenia omawia na łem ach k w a rtaln ik a „Revue de science crim inelle e t de droit pénal comparé" fnr 2 z kw ietnia-czerw ca 1963 r.) M ichel L a m b e r t .
Rozdział kodeksu o przestępstw ach podzielony jest na 3 części. Pierw sza część poświęcona jest przepisom ogólnym (definicje niektórych pojęć, zakres właściwości szwedzkiego ,praw a karnego). Druga, najabszeriiieijsza część, zaw iera katalog czynów przestępnych i podlegających u k araniu oraz przepisy znajdujące się na ogół w
76
Zagraniczna prasa praitinicza N r 10 (70)częśfli ogólnej nowoczesnych kodeksów karnych (przepisy dotyczące usiłow ania, współuczestnictwa, obrony konieczinej itd.). Trzecia część określa środki ochrony społeczeństwa przed przestępczością.
W części drugiej szczególną wagę przyw iązuje się do dania o g ó l n y c h de finicji ozynćw przestępnych, rezygnując definityw nie ze starego system u opisów kazuistycznych, którem u hołdował dotychczas ustaw odaw ca szwedzki.
Nowym „duchem ” przesiąknięta je st iw szczególności część trzecia kodeksu, stanow iąca w ynik syntezy czynników /prewencji szczególnej i ogólnej. Wybór form y re ak cji w raizie popełnienia przestępstw a oddaje kodeks sędziom, którzy po w inni ze stasow ać najbardziej odpow iednie środki zm ierzające do reintegracji społecznej skazanego. G ranice san k cji k arn y ch za popełnienie poszczególnych prze stępstw karnych są w nowym kodeksie niesłychanie rzadko określane w sposób im peratyw ny, przez co pozestaw ia się sędziemu w tym zakresie dużą swo bodę.
K atalog sankcji karnych w nowej ustaw ie obejm uje: uwięzienie (zlikwidowano zmaną daw niej k arę ciężkich robót przymusowych), grzywnę, ostrzeżenie, odwołanie i sankcje dyscyplinarne. Pozostawiono tylko jedną formę środka izabezpieczającego, m ianow icie umieszczenie w odpowiednim zakładzie.
Skszanie w arunkow e może nastąpić bez orzeczenia wysokości k ary lub z „od daniem pod dozór oohronny” (probation). Co się tyczy recydyw y, to zniesiono obowiązek b ran ia jej pod uwagę ja k o okoliczności obciążającej.
W prowadzono zasadę, że orzeczenie k a ry pozbawienia wolności może nastąpić tylko w tedy, kiedy niem ożliwe je st osiągnięcie celu reedukacji spraw cy czynu prze stępnego za pomocą innego środka.
Szczególną uw£'gę przyw iązuje ustaw odaw ca szwedzki do aspektów reeduka- cyjnych w stosunku do nieletnich i młodocianych przestępców, jako też do za gadnienia leczenia przestępców chorych psychicznie. W stosunku do łych ostatnich nie w ydaje się w yroków uniew inniających z zaleceniem leczenia, lecz tylko de cyzje sądowe o oddaniu na leczenie.
Z asad y odpowiedzialności m aterialnej pracowników za szkody
w yrządzone czynem przestępnym organizacjom socjalistycznym
w Rumunii
/
om aw ia n a łam ach „Justiitia NiUova” G. M o h a n u. Podkreślając głęboką więź między zasrdą ochrony w łasności socjalistycznej a regułam i określającym i zasady odpowiedzialności m aterialnej pracow ników za szkody wyrządzone organizacjom socjalistycznym przez czyn przestępny, au to r poddaje analizae szereg kw estii zw ią zanych z tą instytucją praw a socjalistycznego.
Mimo że odpowiedzialność iprecowników rodzi się n a podłożu stosunków pracy, została ona uregulow ana w przepisach ogólnych p raw a cywilnego. Rum uński ko deks pracy zaw iera bowiem w te j m a te rii odesłanie do przepisów kodeksu cy wilnego (w grę wchodzą te jego przepisy, które norm ują kw esde odpowiedzial ności z ty tu łu szkody w yrządzonej czynem niedozwolonym). Stąd też przy ocenie wysokości szkody, jakiej w skutek popełnienia przez pracow nika przestępstw a do znała dan a organizacja socjalistyczna, należy uwzględnić nie tylko „bezpośredni uszczerbek”, lecz także korzyści, k tó re w skutek czynu pracow nika dana in sty
