Anna Bujnowska
"Wyobraźnia kataklizmem
zniewolenia. Z liryki patriotycznej
Adama Asnyka", Zofia Mocarska [w:]
"Między literaturą a historią. Z
tradycji idei niepodległościowych w
literaturze polskiej XIX i XX w.", Red.
E.Łoch, J.J.Adamowski, Lublin 1986 :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 30/2 (104), 240
MOCARSKA Zofia: Wyobraźnia kataklizmem zniewolona. Z li ryki patriotycznej Adama Asnyka. /W:/ Między literaturę a historię. Z tradycji idei niepodległościowych w literatu
rze polskiej XIX i XX w. Red. E. Łoch, □. Adamowski. Lublin 1986, Wyd. Lub., s. 82-91.
Klęska powstania styczniowego ma dla Asnyka znaczenie ka tastrofy - życie po powstaniu to życie zagrobowe. Poezje z tego okresu łęczy tonacja elegijna ("Sen grobów", "Podróżni", "W zatoce Baja", "Na grobach"). Wykładnię spójności kompozy cyjnej i problemowej utworów staje się topos wędrówki, słowem- -kluczem - "otchłań". Popowstaniowa twórczość Asnyka jest świadectwem niemożliwości uwolnienia się od obsesji grobu, klęski, katastrofy wartości. Poeta podporzędkował się trądy cyjnemu wętkowi opozyji martyrologicznej i tytanicznej, prze- zwyciężajęc w późniejszej twórczości te tendencje.
BP/104/69 A.B. M O N T U S I E W I C Z R y s z ar d : S a r m a c k i e z n a k i ś w i a d o m o ś c i n i e p o d l e g ł o ś c i o w e j w l i t e r a t u r z e p o ls ki ej X I X wieku . 0 m i cie s a r m a c k i m w " P a m i ę t k a c h S o p l i c y " W a c ł a w a R z e w u s k i e g o . /W:/ M i ę d z y l i t e r a t u r ę a h i s to ri ę . Z t r a d y c j i idei n i e p o d l e g ł o ś c i o w y c h w l i t e r a t u r z e p o ls k ie j X I X i X X w. Red. E. Łoch, 0. A d a m o w s k i . L u b l i n 1986, Wyd. Lub., s. 16-21.
A u t o r z a d a j e p y t a n i e o to, jak k o n f e d e r a c j a barsk a w p ł y nęła na z m i a n ę p o j ę c i a s a r m a t y z m u , jakie jego c e c h y i w a r t o ś c i z o s t a ł y z w e r y f i k o w a n e . L i t e r a t u r a barska r o z p o c z y n a bu do w ę n o wej i d e o l o g i i p o l i t y c z n e j i ś w i a d o m o ś c i s p o ł e c z n e j . W tej p e r s p e k t y w i e o d c z y t u j e “Pamifjtki S o p l i c y " R z e w u s k i e g o - p o w i e ś ć bę- dęcę a p o l o g i ę sa rmatyzmu, uw z g l ę d n i a zm iany , j a k ie z a s z ł y w j e go p o j m o w a n i u na s k u t e k w y d a r z e ń b a r s k i c h (mit o b r o ń c y o j c z y z ny, b o h a t e r s k i e j i m ę c z e ń s k i e j ś mi e r c i , ob rona wiary ).
