HDSHAł
nNF3NHNaA€YJNV
S p n*mw <&zd3$nm naa
i-SW.BENEDYKT I JEGO UCZNIOWIE W PUBLIKACJACH ROKU JUBILEUSZOWEGO
Z o k a z j i 1 5 0 0 - I e c i a u r o d z i n ś w .B e n e d y k t a z N u r a j i / 4 8 0 - 5 4 7 / u k a z a ło a i s w i9 8 O r . w P o la o e i z a g r a n i c ą a z e r e g p u b l i k a c j i jem u p o ś w ię c o n y c h o r a z p r z e d s t a w i a j ą c y c h h i s t o r i ę i d z i e ń d z i s i e j s z y z a konów d z i a ł a j ą o y o h w o p a r c iu o r e g u ł ę b e n e d y k t y ń s k ą . N a s z ą uw agę choem y p o ś w i ę c i ć B e l g i i i F r a n c j i , g d z i e o p r ó c z p u b l i k a o j i z o r g a n iz o w a n o s z e r e g w yataw i o g ł o s z o n o k a t a l o g i e k s p o now anych tam d z i e ł s z t u k i , k s i ą g , r ę k o p i s ó w , d ok u m en tów , a t a k ż e wy b i t o p a m ią tk o w e m e d a le , w y ś w i e t l a n o s p e c j a l n i e p r z y g o to w a n e f i l m y , pok azyw an o m o n ta ż e a u d i o w i z u a l n e * . W 1 9 8 0 r . o d b y ły s i ę r ó w n ie ż sym p o z j a naukow e p o ś w ię c o n e ś w .B e n e d y k t o w i i zakonom b e n e d y k t y ń s k im , z k t ó r y c h r e f e r a t y 1 k o m u n ik a ty z o s t a ł y o g ł o s z o n e d r u k ie m w s t o s u n kowo k r ó t k im c z a s i e . W arto w s p o m n ie ć , ż e r a d i o 1 t e l e w i z j a w t y c h k r a j a c h n a d a w a ły s p e c j a l n e p r o g r a m y , in fo r m o w a ły o i n i c j a t y w a c h l o k a ln y c h p o s z c z e g ó l n y c h domów z a k o n n y o h , im p r e z a o h k u l t u r a l n y c h , wy s ta w a c h 1 s y m p o z j a c h . P odobn y c h a r a k t e r m i a ły u r o c z y s t o ś c i w in n y c h k r a j a c h E u r o p y ^ , * k t ó r y o h d z i e d z i c t w o d u ch ow e 1 k u l t u r a l n e ś w .B e n e d y k t a j e s t n i e t y l k o c i ą g l e ż y w e , a l e s t a l e p ie lę g n o w a n e 1 r o z w i j a n e . Omówimy t o r a z p o k r ó t o e t y p y p u b l i k a c j i , j a k i e u k a z a ły s i ę w B e t-g i l i F r a n c j i w l a t a c h 1 9 7 9 - 1 9 8 0 . 1 . A k t a s y m p o ż j ó w n a u k o w y o h . W śród a k t sym p ozjów o g ł o s z o n y c h d r u k ie m we F r a n c j i w y m ie ń m y w a ż n i e j s z e t y t u ł y : S o u s l a r e g l e d e S a i n t B e n o ! t . S t r u c t u r e s m o n a s t lę u e s e t
1 P o r . Rok B e n e d y k t y ń s k i we F r a n c j i i B e l g i i , "Vox Patru m " 2 / 1 9 8 2 /
9 9 - 1 0 5 , 1 0 8 . '
450
Sociótós en France du Moyen Sge a l'ćpoque moderne. Abbaye bćnó— dictine Sainte-Marle de Parła 23-25 octobre 1980, Parła 1982, ssj 588. Książkę wydano przy współpracy Ecole Pratlque dea Hautes Ńtude w serii: Sciences hlatorlques et philologlques V. Hautes etudes medievales et modernes 47. Jest to dzieło zbiorowe wielu specja
listów historyków poświęcone określeniu miejsca zakonów reguły
benedyktyńskiej w społeczeństwie Francji od średniowiecza do cza sów współczesnych.
Instytut Studiów Średniowiecznych /Instltut voor Middeleeuwse Studies/ w Katolickim Uniwersytecie w Leuven /Belgia/ zorganizował w dniach 19-21 V 1980 r. dziesiąte już międzynarodowe kolokwium na temat: "Kultura benedyktyńska w latach 750-1050". Sympozjum zgro madziło 110 badaczy z Belgii, Francji, Holandii, RFN, Włoch, USA, w tym także 3 osoby z Polski /wszystkie z KUL-u/. Jego akta pt.
"Dónedlctine Culture 750-1050" pod red. W.Lourdatuc 1 D.Verhelst, Leuven 1983, ss.239 ukazały się w serii wydawniczej Medlaevalia Lovanlensia, Studies XI. W dziele tym zamieszozono studia kilku badaczy na następujące tematy: reguła 1 zwyczaje benedyktyńskie, Cluny i zakony w epoce karolińskiej, mnisi benedyktyńscy — nauozy- ciele ludowi VIII-IX w., martyrologia historyczne* benedyktyńskiej tradycji kulturalnej, problemy gospodarcze zakonów we wczesnym śred nlowioczu, refleksjo nad racjonalizmem Jana Szkota Eriugeny, ana liza pojęó magistra ratione, auctorltas, tradltio, ratio od Anzelma do Adelarda von Bath. Pracę zamyka Indeks nazwisk.
W opactwie benedyktynów w Maredsous /Belgia/ odbyło się 6-8 llpca 1980 r. kolokwium na temat: "Św.Benedykt w oczach Newmana", którego akta pt. "S.Benoit vu par Newman" ukazały się w "Collecta- nea Cisterciensia" 42/1980/ z.3, 159-262. Numer ten zawiera więc takie rozprawy jak: eseje Newmana o benedyktyńach /A.Bill!cque/, Newman a tradycja benedyktyńska /J.Honore/, Newman a współcześni mu benedyktyni /D.Rees/, Newman a ojcowie monastyczni /L.Govaert/, Newman, monastycyzm a św.Benedykt /L.Bouyer/, Życie wspólne w ora torium Newmana a u dzisiejszych benedyktynów /P.Murray/. W związku z powyższym tematem warto tu wspomnieć, że wznowiono książkę: J.H.Newmana, Los Benedlctins: La Mlssion dd salnt Benoit. Les Ścoles benodictlnes, Introd. J.Guitton, Paris 1980, ss.XVI + 174.
Mówiąc o sympozjach trzeba pamiętać, że odbywały się one w różnych regionach Francji i Belgiij posiadały rozmaitą rangę
k w ió w , sy m p o zjó w i s e s j i , k t ó r e j a k w iadom o o r g a n iz o w a n o w r o k u j u b ile u s z o w y m n i e t y l k o w M e l g i i 1 F r a n c j i , a l e r ó w n ie ż w w i e l u I n n y c h k r a j a c h .
2 . M o n o g r a f i e o ś w . B e n e d y k c i e i j e g o d z i e l e . Na te n tem at u k azało s i ę w la t a c h , 1979—1980 s z e r e g p u b lik a c j i naukowych i popularnonaukowych, k tó r e p r z y n io s ły nowe u s t a l e n i a , oceny i s p o jr z e n ia na r z e c z y w is t o ś ć za konów r e g u ły b e n e d y k ty ń sk ie j. Z p u b lik a c j i fr a n c u sk ic h tr z e b a tu wym ienić: G.M.Oury, S a in t B e n o it, p atron l'E u r o p e , P a r is 1979^; I . Herwegen, S a in t B e n o it, P a r is 1980 /g łó w n ie o duchow ości św .B e n ed y k ta /; C .J.N esm y, S t .B e n o it e t l a v i e m onastlq ue, P a r is 1980; J . D ub ois, S a in t B e n o it e t s e s m oines, P a r is 1980; S a in t B en o it M aitre pour 1 'E uropę, Fontgom bault 1980, oraz opracowane w w ięk s z o ś c i anonimowo ob szern e d z i e ł o zb iorow e p t . " R e lig le u x e t m oines de n o tr e tem ps", P a r is 1980, s s . 4 1 0 . Spadkobiercy duchow ości św .B e nedykta u k a z a li w nim obraz w sp ółczesn ego ż y c ia zakonów i kongre g a c j i przede w szystkim w k ra ja ch ję z y k a f r a n c u s k ie g o . Dużo m ie js c a pośw ięcono w ięc aktualnym zagadnieniom ż y c ia mnichów benedyktyń s k ic h w ś w ie t le ic h r e g u ły . Do n ajciek aw szych rozpraw n a le ż ą : opra cowana p rze z J .M .d t.T illa r d a k ró tk a h i s t o r i a ż y c ia m onastycznego / 9 - 3 4 / ; ch a ra k ter y sty k a zakonnego ż y c ia b en ed yk tyń sk iego z uw zględ nieniem l e c t i o d lv ln a , pracy 1 w s p ó łż y c ia w g ru p ie / 3 S - 5 6 / ; h i s t e r i a i c h a ra k ter y sty k a zakonu cy ste rsó w /S 7 - 8 6 / ; ch a r a k te r y sty k a eremitów / 8 7 - 9 9 / ; wykaz i omówienie zarówno nowych f u n d a c ji z a konnych na sta r y c h wzorach / 3 6 5 - 3 8 1 /, jak i nowych w sp ó ln o t odnowy /3 8 3 - 3 9 4 /, a ta k ż e c h a r a k te r y sty k i ta k ic h r o d z in zakonnych, ja k : fr a n c is z k a n ie / l O i - 1 2 4 / , d om in ik an ie / 1 2 5 - 1 4 6 /, k a r m o lio l / 1 4 7 - 1 6 6 /, J e z u ic i /1 6 7 - 1 9 2 /, s a l e z j a n i e / 2 2 3 - 2 4 0 /, a u g u s tla n le / 2 0 9 - 2 2 2 /, mi sjo n a r ze /3 0 5 - 3 4 0 /, b r a c ia K arola de Foucaulda /2 8 1 - 3 0 4 / i in n e . Ze względu na dobór tek stó w i bardzo e s t e t y c z n e rysu n k i n a leż y tu t e ż wymienić p racę popularną d la d z i e c i i m ło d z ie ży : M arle-C ath erin e OSB, B on oit de N u rsie p a r le aux e n f a n t s , P a r is 1980.
452
Z p u b lik a c j i b e lg ij s k ic h n a leż y odnotować n ie w ię lk ą z b io r o wą p racę: Benelux M onasticon, B en od iotuscen ten arlu m , Dendermonde i98O, s s . 8 0 . Zawiera ona h isto r y c z n y w stęp o św .B en ed ykoie, je g o r e g u le i za k on ie oraz k r ó tk ie o p isy domów benedyktynów, benedykty n ek, c y s te r só w , c y s te r e k , tr a p is tó w i t r a p is t e k w k ra ja ch Beneluksu z szereg iem map i i l u s t r a c j i . Trzeba tu t e ż wspomnieć o pracy ka te c h e ty c z n e j d la d z i e c i w języ k u n iderlan d zk im : Roger De C o ste r , B en ed lctu s P a ter Europae 4 8 0 -1 9 8 0 . 1S00 k a a r s j e s voor S in t Bene- d i c t u s , R en ed ictu scen ten ariu m , Dendermonde 1980, s s . 6 0 — zaw iera j ą c e j rów n ież i l u s t r a c j e 1 mapy.
3 . R o z p r a w y o d u o h o w o ś c l b e n e d y k t y ń s k i e j . Na tem at duchow ości b en ed yk tyń sk iej c h c i e l i b y ś - my przynajm niej za sy g n a lizo w a ć dwie nowe p o z y c je w opracowaniu c y s ter só w , a m ianow icie: D .A .L ouf, La w ole c l s t e r o i e n n e , P a r is 1979, oraz r e e d y c ję z 1979 roku: J.B .C h au tard , L'ame de t o u t a p o s t o l a t , P a r is 1980, s s . 1 6 1 , k tó r a p ou cza, jak w op arolu o w zorce bene d y k ty ń sk ie k a p ła n i w in ni prow adzić a p o sto lstw o i g ł o s i ć e w a n g e lię .
P e ł n ie j s z ą ^ A ib lio g r a f ię na tem at ak t sym pozjalnyoh, mono g r a f i i o św .B enedykcie 1 je g o duchow ości można z n a le ź ć w dodatku " B u lle t in d ' h l s t o l r e B enedictine*! zamieszczanym od i9C{f r . w "Revue B e n e d ic tin e " , we wspominanym ju ż k w artaln ik u " C o llee ta n ea C is t e r - c i e n s ia " , s z c z e g ó ln ie w je g o d z i a l e p t . " B u lle t in de s p l r i t u a l l t e m onastiąue" oraz w znanym c y s te r sk im periodyk u naukowym "O iteau z. Commentarii c i s t e r c i e s e s ' ; w sz y s tk ie one pochodzą z b en ed yktyńsk ich ośrodków b e l g i j s k i c h .
4 . K a t a l o g i w y s t a w . Więkaze lu b m n ie jsze ek sp o zy c je d z i e ł s z tu k i lub montaże a u d iow izu aln e organizowano w każdym praw ie k r a ju , w którym d z i a ł a j ą zakony b en ed y k ty ń sk ie . Dla przykładu można wymienić m ie jsc o w o śc i, w k tórych w 1980 otw arto o k o licz n o ścio w o wystawy 1 wydano odpow iednie k a t a lo g i: Achen - Ży c i e zakonów c y s t e r s k ic h , między id eałem a praktyką; L iege - D z ie ła s z tu k i r e l i g i j n e j i s z tu k i m ozań sklej; Leuven - 850 l a t ż y c ia l o - wańsklch benedyktynów; S alzb urg — 1500 l a t św. Benedykta, Patrona Europy; H a ss o lt - 1000 l a t s z t u k i k o ś c ie ln e j w L lm b urgli.
N ajw iększą wystawę w B e l g i i zorganizow ano w opactwlgłw,Piotrn w Gandawie, p t . "Benedykt w N iderlandach" czynną od 25 X i9 8 0 r. do 4 I 1 9 8 i r . W j e j przygotow anie zaangażowano w ie le osób 1 in s t y t u c j i sprowadzająo d z i e ł a s z tu k i z krajowych i zagran iczn ych
muzeów, prywatnych kolekcji, czy ze zbiorów zakonnych. Z okazji wystaw opraoowano i wydano w języku niderlandzkim /wersja fran cuska niestety nie doszła do skutku z wielką szkodą dla nauki/ obszerny, trzytomowy katalog z ilustraojami pt. "Benedictus ln de Nederlanden. 25 Oktober 1980 - 4 Januari 1981, Centrum voor Kunst en Cuituur Sint-Pietersabdlj, Gent 1980". W tomie pierwszym /ss.278/ zatytułowanym "Benedykt w Niderlandach" /Benedictus in de Nederlanden/ przedstawione zostały przez różnych autorów nas tępujące tematy: opactwo - model życia wspólnego, życie ów.Benedyk ta, ikonografia ów.Benedykta w Niderlandach, reguła ów.Benedykta /tłumaozenia na francuski 1 niderlandzki/. Tom drugi /ss. 388/ pt. "Mnisi 1 mniszki w Niderlandaoh" /Monniken en monialen in de Nederlanden/ poświęcony jest w całości historii i strukturom za konów mniszych na torenie Niderlandów. W tomie trzecim /ss.428/ pt. "Aspekty życia zakonnego w Niderlandach" /Aspecten van het monastiek leven in de Nederlanden/ przedstawiono: architekturę od VII do XX w., służbę Bożą, życie duchowe 1 intelektualne /skry ptoria, biblioteki, szkoły/, sprawy gospodarcze, mecenat artystyoz- ny. Każdy tom jest bogato ilustrowany /zdjęoia i repradukoje kolo rowe 1 czarno-białe/, posiada liczne mapy i wykaz literatury. K a talog ten nie jest więo zwykłym rejestrem eksponowanych dzieł sztu ki, ale opracowaniem, syntezą nowocześnie pojętą, wielkim krokiem naprzód dającym nam wyobrażenie nie tylko o życiu ów.Benedykta, ale o jego Ideach 1 ich konkretnej realizacji w Niderlandach.
5. I n n e p u b l l k a o j e . Również redakoje niektó- ryoh ozasopism katolickich poświęciły wiele miejsca, a nawet całe numery ów.Benedyktowi, jego regule i zakonom. Zamleszozały przy tym bibliografię, ilustraoje, mapy, kalendaria organizowanych uro czystości w roku jubileuszowym 1980. Odnotujmy kilka czasopism wy chodzących w Belgii 1 Pranoji sygnalizując przy tym poruszaną tam problomutykę.
a. "Collectanoa Cistcrclensla". obok wspomnianego już 3 ze szytu zawierającego akta sympozjalne, ów.Benedyktowi poświęciły w całości 2 i 4 zeszyt: 42/1980/ 81-15T i 263-352. Zeszyt 2 zaty tułowany: "Saint Benoit do Nursie 480-1980" zawiera 5 artykułów: A.Louf, św.Benedykt człowiekiem Bożym wszechczasów, 81-92; P.Mi- quol, św.Bonedykt patronem Europy, 93-99; J.Frel,Znaczenie Reguły św.Bonedykta dla duchowego życia mnicha, 100-ill; A.Yergote,
!["Henryk Brodaty i jego czasy", Benedykt Zientara, Warszawa 1975 : [recenzja]]()