• Nie Znaleziono Wyników

Widok Pismo św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Opracował zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich (Poznań-Warszawa 1971)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Widok Pismo św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Opracował zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich (Poznań-Warszawa 1971)"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

R

E

C

E

N

Z

J

E

R O C Z N IK I T E O L O G IC Z N O -K A N O N IC Z N E

Tom X X , z e s z y t 1 1973

P is m o ś w . S ta łe g o i N o w e g o T e s ta m e n tu w przehldćBHe z ję z y k o w i'o r y g in a ln y c h .

O p ra c o w a ł z ^ j f ó ł b ib lis tó w p o lsk ich z in ic ja ty w y b e n e < H H ^ ó w ty n ie c k ic h (W y­ d a n ie d ru g ie z ie len io n e. P o z n a ń —W a rs z a w a 1971 ss. 1425).

W y d a n a w 1965 r. B ib lia T jjgfcctecia (BT) niimio..lic z n y c h g ło só w k ry ty c z n y c h b y ła b e z s p rz e cz n ie d u ż y m Ig M lg n ięc iem b ib lis ty k i M B n J u ż sa m o z o rg a n iz o ­ w a n ie k ilk u d z ie s ię c iu b ib lis tó w do w s p ó ln e j p r a c y n a d n o w y m p rz e k ła d e m P ism a , św . b y ło d u ż y m su k c e s e m r e d a k to r a n a u k o w e g o o. A. J a n k o w s k ie g o . g f |g sz e ściu la ta c h u k a z a ło się d r u g ie w y d a n ie te jż e B ib lii p o d r e d a B j ą n a u k o w ą ju ż n ie ty lk o o. A . J a n k o w s k ie g o , a le i k s. S ta c h o w ia k a (ST), :||k s . K. R o m a n iu k a (NT). J a k w y ­ n ik a z sam eg o ty tu łu m a to b y ć w y d a n ie z m ien io n jjł Słow o w s t ||j n e i n f l S u j e n a s, n a czy m p o le g a ją z m ia n y . S z e re g k s ią g o trz y m a ł u n o w o c ze śn io n e w p r ilr a d z e n ie - i o d p o w ie d n ie jsze p rz y p is y . P o n a d to z a p o d s ta w ę p rz e k ła d u k sią g b ib lijn y c h w z ię ­ to n o w s ze w y d a n ia te k s tu b ib lijn eg o . (P s a lm y <jgjjy N T). W ielk i n a c is k m ia n o też p o ło ży ć n a u je d n o lic e n ie ję z y k a p rz e k ła d ó w .

C elem n in ie js z e j re c e n z ji je s t d o k ła d n ie js z e !.|j|kazan3j n a E flfB j p o le g a n o w o ś ć d ru g ieg o w y d a n ia B T (1), a w szczeg ó ln o ści n a czym p o leg a nHwość o p ra c o w a n ia P ię cio k się g u , je s t b o w ie m rz ec zą n iem o ż liw ą , aby" j e d l i . c zło w iek m ó g ł ocenić- szczegółow o c a łą BT. Z e w z g lęd u n a n a s z e o b e c n llfz a in Ä e s o w a n ie P s a ln f ||jj|| w n a j ­ b liższym c z a sie s ta r a ć się b ę d z ie m y p r z y g o t o w a l i r e c e p i f ta k ż e P salm ó w .

1. N a jw ię k s z ą n o w o ścią d ru g ie g o w y d a n ia B T j e s t ||H i a n a tłu m a c z e ń aż trz e c h K s ią g , m ia n o w ic ie J e re m ia s z a , D a n ie la i P s a lm ó w . D w ie p ie rw s z e k się g i p rz eło ży ł w d ru g im w y d a n iu r e d a k to r n a u k o w y k s. S tachoi§§akg|— K s i f i ę P s a lm ó w o. J a n - j k o w s k i i k s . S ta c h o w ia k . W p ie rw s z y m w y d a n iu p |i j§ ż o n o s ię p rz e k ła d e m k się g i J e r e m ia s z a d o k o n a n y m p rz e z k s . S ty s ia T J , d łu g o le tn ie g o p r o fe s o ra P is m a św . S T n a K U L , K s ię g ę D a n ie la p rz e ło ż y ł k s. H a r a t y n T J , z aś P s a lm y B i Ł e iB d y k ty n i t y ­ n ieccy . P r z e k ł |i ( |B S S ty s ia zo stał w „ R o c z n ik a |ji T e o l.-K a n .” . T. 14: 1967, z. 1 o cen io n y p rz e z k s. S ta c h o w ia k a ja k o p r z e k ła d o „ w y so k ie j w a r to ś c i” (s. 90). T oteż' zd ziw ien ie m i l i w yw ołać!! z m ia n a tłu m a c z a . Byćigm oże, r e d a k c ja Ä H S z a m ie rz a p o w o li z a s tę p o w a p i d a w n y c h tłu m a c z y n o w y m i, k tó rz y o s ta tn io o p ra c o w a li k o m e n ­ ta r z e d o k s ią g S ta re g o czy N o \ | i | g T e s ta m e n tu . K s. S ta c h o w ia k bo\Ś§6m je s t a u to re m k o m M l i i B d o k s ię g i J e re m ia s z a , a jeg o p rz e k ła d i k o m e n ta rz r ó w n ie ż p o z y ty w n ie o cen ił o. H . L a n g k a r r B B (RBL. R. 22: 1969 s. 174-177). N ie u l e p i w ą t ­ p liw o ści, ż e t a k a w y m ia n a p rz e k ła d ó w je s t k o rz y s tn ą d la B T , gd y ż k a | | H a u t o r k o m e n ta rz a w ie z w ła sn e g o d o św ia d c ze n ia , że tłu m a c z e n ie ja k ie jś k się g i j e l l ściśle z w ią z a n e ze :l|ajoni6§ścią je j tr e ic i.

I n n ą w id o c zn ą z m ia n ą w d ru g im w y d a n iu B T j e s t z a s tą p ie n ie iiö k re illK 3 i 4 K ró le w sk a , z ap o ż y cz o n y m i z h j p g e j W u lg a ty i g re c k ie j f l j p j f i i : w ła śc iw sz y m i o z n ac ze n iam i 1 i 2 K ró le w s k a , co h a rm o n iz u je z c h a r a k te r e m p rz e k ła d u BT, s p o rz ą ­ dzo n eg o z !|^3M w titO ijygjnaInych. J e sz c z e je d n ą , a le ju ż ra c z e j n ieu zasjaan io n ą z m ia n ę w p ro w a d z iła r e d a k c ja BT®, z a s tę p u ją c d o ty ch c za s u ż fjw an e s k r ó ty P is m a św . n o w y m lg ja k n o . N e z a m ia s t N eh , B a z a m ia s t B a r, So z aiM a st Sof, G a z a m ia s t G al. W y d a je się, że t a z a m ia n a je s tjjż b y te c z n a i ra zi n a tle rpożrastałych sk ró tó w , k tó r e k o ń c z ą się n a sp ó łg ło sk ę . W p ro w a d z e n ie s k ró tó w k o ń ę f ljjy ch się n a s a m o ­ g ło sk ę je s t z p u n k tu w id z e n ia filo lo g ii se m ic k iej b e z p o d s ta w n e , gdyż — jak B w iad o - m o k a ż d e m u b ib liś c ie - — sa m o g ło s k i w ję z y k a c h se m ic k ich n ie z m ie n ia ją ^ ę a js ad n i- czego se n su w y ra z ó w , ja k to m a miejsiW w in n y c h języ k ach .

2. A b y zaś p o z n ać , czy i ja k BT* ró ż n i się o p ra c o w a n ie m P ię c io k się g u o d w y ­ d a n ia p o o rz e d n ie g o , p o słu ż y liśm y s ię n a s z ą re c e n z ją P ię cio k się g u z p ie rw sz e g o w y ­ d a n ia (R T K . T. 14: llfetlj z. 1, s. 81-88). Ze w zg lęd u n a to, że tłu m a c z e m H K s ię g i W y jścia łjgrliśm p sa m i, d la te g o p rz y o m a w ia n iu n o w o ści diijifeiego w y d a n ia B T c h c e m y je d y n ie zazn aczy ć, ż e c e n n e u w a g i m o jeg o re c e n z e n ta k s . P o to c k ie g c iio s ta ły n ie m a l w c ało ści w y k o rz y s ta n e . P o n a d to o d m ie n n ie od in n y c h k s ią g P e n ta fe u c h u , gdzie w s tę p y do p o szczeg ó ln y ch k sią g w n o w y m w y d a n iu z o sta ły n a no w o o p r a ­ co w an e , w s tę p do K s ię g i W y jścia p o z o stał b e z z m ian y .

a) J e ś li id zie o K sięg ę R o d z aju , to je j p rz e k ła d , t a k w p i^ fjv sz y m ja k i d ru g im w y d a n iu , p o p rz e d z a ją d w a w s tę p y , je d e n do P ię c io k się g u , d r u g i do K się g i R o d z a ju .

(2)

114 R E C E N Z J E

R ó ż n ic a p o ls k a j < i p n a ty m , że — g d y w p i e r w s | | | | w y d ą ig u w s t ® do P ię c io ­ k się g u o p ra c o w a ł ks. B o ro w sk i, a w s tę p do K s ię g i R o d z a ju z a p e w n e oo. b e n e d y k ­ ty n i ty n ieccy , k tó rz y d o p r z e k ła d u ks. J a k u b c a d o d a li te ż i w y ja ś n ie n ia — to w BT* w s tę p do całego P iifeioksięgu d a ła R e d a f c ja (zap ew n eg fts. S ta ch o w ia k ), a do K s ię ­ gi R o d z aju ks. B o ro w sk i. \ j p ę p p ie rw ś g ig u w a ż a m za zw iędłą- i-łu a u k o w ą in f o r ­ m ac ję o genezW : i S a r t o ś c i teo lo g iczn ej P ię c io k s ię g i, lls H d r u g p l ® n ie ś c isłą in fo r­ m a c ję o K s ię d z e R o d z ą 5u. Jgjgtaszcza o ty m , co się tyffizy:; je j p g fjp ta n ia . G d y b o ­ w ie m w t f M i p t f t p ie rw sz y m je s t słu sz n ie zazn aczo n e, że P jjj§ ® lill|g p r z y b ra ł d zi­ s ie js z ą

swą

fasesę

za czasó w E z d ra s z a i N e h em iasza , w k a ż d y m r a j f e p o n ie w o li b a ­ b ilo ń s k ie j (S.Ü9), to w e w s tfliie d ru g im ks. B o ro w s k i pisze, %e t * ti t e c z n ą foffiię k się d z e g H f i l |||j § w d a ł a u to r P(!) w ep o ce n ie w o li babilońsjjjBej w V I w . p rz e d C h r. (s. 2i||. O M ócz w id o c z n ll ró ż n ic y w # § p a try w a n ia c h n a p o w s ta n ie P ię c io k się ­ gu, m a m y w i r f i p w i e d z i k s. B o ro w sk ieg o j i s z c z e in n e n ieścisło ści, k tó re ra ż ą k a ż ­ dego, korma rÄ®|$est o b cy p ro b le m p o w H S y la teg o d z ie ła. S z k o d a , ż e r e d a k c ja n a u - k o w a B T 2 n ie u su n ęła- ty c h ta k b lis k o sie b ie z n a jd u ją c y c h się ro z b ie żn o ści i n ie- śGSsłości.

W -S ä in y m o p ra c o w a n iu K sięg i! R o d z a ju m ile u d e rz a re c e n z e n ta , że p ra w ie w s z y s tl f i jegft! u w a g i s p rz e d l a t 's z e ś c iu -w y s u n ię te pod a d re s e m p ierw sze g o w y d a ­ n ia z o stały s k rz ę tn ie u w z g lę d n io n e p fZ y w y d a n iu d ru g im . Do ty c h u w a g n a le ż ą n a jp ie rw u jjp s z e n ie ty tu łó w . I ta k , | i | p ; w p o p rz e d n im w y d a n iu c a ła p e ry k o p a 2, 4b-25 n o sjła ty tu ł: „ P ie rw o tn y s ta n „ szczęścia” , to o b e cn ie ty tu ł te n o d n iesio n o do d ru g ie j E liSci p e ry k o p y (2, 8-25), a p ie rw sz e j d a n o ty tu ł: „ D ru g i o p isjlltw o rz en ia ś w ia ta ”. t|S l o b n ie tv tu ł p e ry k o p y 6, 1-8: „ Z ep su cie m o ra ln e lu d z k o ś c i” o g ra n i­ czono do p iiy k o p y 6, 1-4, a p e ry k o p ę 6, 5-8 zaH ew ało do o p o w ia d ań o p o to p ie i d a ­ no je j ty tu ł: „B oże ffis ta n o w ie n ie z a g ł a f t f a l M < | B B ^ B za m o ją r a d ą zm ien io n o n ieś cisły ty tu ł p e ry k d jjy 9, 18-28: „N oe g U p r z e k l e ń s t w a g p K a n a a n a ” n a ■ f in a ciw szy ty tu ł: „P rzekjigństw o K a n a a n a i b ło jo s ła w ie ń s tw o S e m a ”. W iele p o p ra w e k d o k o n an o tB J r a p v lijK ia tp d z ie . W y s ta r c g f B u w s p o m n ie ć u je d n o lic e n ie w h e k s a e - m e ro n ie prfg fk ład u B jjifrazu h e b ra js k ie g o j f ta j'tä f i, k tó r y p j|j||j} |o n o ob ecn ie p rzez „ u p ły n ą ł” , gcjH p O p rzed aio tłu m a cz o n o go p rz e z „ n a s ta ł” , 1ÜÜ „ u p ły n ą ł” . W 4, 4 słu sz n ie z m ien io n o o k re ś le n ie ż e rtw y A tjfa: „ n a jp rz e d n ie js z e s z tu k i” n a o d p o w ie d ­ n iejsz e: „ p jf |w o c in ||J |jg d y ż ta k ie m a z i £ b | | B w y ra z b ik l§ k o t. S zk o d a, że n ie d o k o n a n o su g e ro w a n e j p o p ra w k i, a b y ^ p h g | f g § j p i e b r a j s l g | ä ^ ’ädärn w 2, 7 d ać zn ac ze n ie k o n k r e to e g o : c zło w iek a A d a m ajS iffljto rze tłu m a cz o n tllje o g ó ln ie p rz e z czło­ w ie k ja k w 1, 26. W n a s tę p s tw ie p rz e k ła d w y ra z u ’ä d ä n i |j p |§ z A d a m w 5, 1 n ie m a u z a s a d n ie n ia . N ie k tó re o b ja ś n ie n ia tf a S tu są n ie ja s n e (np. 6, 17; 9, 9), a in n e n ie ś c isłe (3, 15; 12, 2. 3; 14, 18). U w a ż a r f iljż e w trz e c im w g l a n iu B T b y ło b y r z | | ■czą w s k a z a n ą , a b y k jp jn e n tarz a do ksiąglpifcM jnych d o k o n y w a ł ich tłu m acz.

b) N ieco m n ie jiiż n lftn d o k o n a n o w U p ra co w an iu K się g i K a p ła ń s k ie j. J e d y n ie w s tę p zo stał tu z m ie n io n y g ru n to w n ie . Z m ie n io n o też ty tu ły n ie k tó ry c h p e ry k o p , ja k np. 11, 1-8, g d zie d a w n y ty tu ł: „C zw o ro n o g i” z a s tą p io n o o d p o w ied n iejszy m : „ Z w ie rz ę ta ląd o w e ” , lu b w 11, 13-23, g d zie ró w n ie ż s łu s z n ie d a w n y ty tu ł: „ P ta k i” z am ie n io n o n a o g ó ln iejszy : „ Is to ty s k r z y d ijte ” . R ó w n ież w p rz e k ła d z ie tej k sięg i •dokonano n ie w ie le zm ian , n p . w 1, 3, s j l s z f f c p o p ra w io n o szczeg ó ło w e w y ra ż e n ie „cielec” n a ogó ln iejsze „ b y d to ’w H P ß a iie te ż w 22, 19. 21. 25 z m ien io n o p a r a f r a z u ­ ją c e o k re ś le n ie h e b ra js k ie g o sło w a rä sä h , o d d an eg o p o p rz e d n i? p rz e z „być m iły m d la J a h w e ” , n a „b y ć p rz y ję ty m p rz e z J a h w lji.

N ie u su n ię to n a to m ia s t b łę d n y c h ty tu łó w , n p . w 1, 1-17: „ O fia ry z e z w ie rz ą t” . T y tu ł te n je s t o g ó ln y i o b e jm u je ta k ż e zw fiF sęta.łO k tó ry c h —je s t m o w a w K p ł 3-7. To sam o n a le ż y p o w tó rz y ć o in n y c h p o d ty tu ła c h p ierw sze g o ro z d ziału , ja k „ O fiara z cielcó w ” , czy „ O fia ra z b a ra n k ó w i k o zio łk ó w ” o ra z „ O f ia |4 z g o łęb i” . N ie u s u ­ n ięto n a rz u c o n y c h p rz e z r e d a k c ję B T 1 b łęd n p b h o k re ś le ń n a o z n aczen ie o fia r, k tó ­ r e w sposób szczeg ó ln y ra ż ą w K s ię d z e K a p ła ń s k ie j, z a jm u ją c e j się ex p ro fesso o fia ra m i, ich n a z w y w in n y b y ć w ła śc iw ie p rzeło żo n e.

c) Jeszcze m n ie j z m ia n d o k o n a n o w ilB K ęd ze L iczb. J e s t tu ty lk o n o w y w s tę p c h a r a k te r y z u ją c y t ę k sięg ę. N ie w p ro w g flztffo p r o j e k t q l f j j & h ty tu łó w , k tó r e b y w y ja ś n ia ły le p ie j je j treść.

J e d y n ie w n ie k tó ry c h m ie jsc a c h popjaspiiono p rz e k ła d , ja k n p . 17, 3, g d zie z a ­ m i a s t „ n ależ ą do Ä ä jg ty n i” m a m y o b eciiieB ,p o św ięco n o ”, czy w 17, 1 9 jS ttlz a m ia s t

„ ja k c i s ię o b ja w ita jU m a m y „g d zie s i # j z to b ą sp o ty jb fn * ',' w 17, 17 z a m ia s t „ u ch w y c ił k a d z id ło lflje s t „ w sy p a ł k a d z id ło ” — czy 20. 26, g d z iś z a m ia s t „ A a ro n b ę ­ dzie z a b r a n y j j u m r z jp m a m y b o g a tsze w j tre ś ć te o lo g icz n ąp l w ie rn ie js z e o d d a n ie T M : „A aro n b ę d zie ta m p rz y łą cz o n y i u i p | P o p ra w io n o ró w n ie ż te k s t w 23, 7.

(3)

R E C E N Z JE 115

18; 24, 3, gri7.jp I g l S f f i f f 'K f i H S j r 'ien ^e ” m a m y w y riffil„p ro jjb ctw o ”, czy 24, 3, g d zie z a m ia s t „ k tó ry (B a |||im ) i g g o c z y z a m k n ię te ” m am y , „ k ttjry m a oczy p rz e n ik liw e ” .

d) T a k ż ^ | ^ j | i | | | p | i f c ę P e n ta te u c h u — F m m | H P ra w o — zao p a trz o n o w n o w y w s tę p , k tó g f p o d a je w s p ó łc z esn e z a p ą g jy w a n ijii u c zo n y ch n a p o w s ta n ie te j k sięg i. P o z a g |B |B - u g i e |i H f t n i e te j k się g i n ie w ie le ró ż n i się od p o p rz ed n ieg o . P o ­ z o stały b o w iem n i p n ie m ółsriące ty tu ły ja k n p . „W K a d e l f r 1, 19-25 czy „N ie g ro zić E d o m ito m ” 2, 1 -T |llu b „N ie n a p a d a ć M o a b itó w ” 2fj|8-15 i 2, 16-23 „N ie z ac zep iać A m m o n itó w ”. N a d a l n ie k tó r e ty tu i f i są n ie s p re c y z o w a n e n p . 4, H K 6, l - 2 a j | g 6 i in . P o z a ty m n ie w y ró ż n io n o w k o ń c o w y ch p a r tia c h a k lg a ln e j K | j | g i P o w tó rz o ­ nego P r a w a p o d z ia łu k o d e k su d e u te ro n o m ic zn e g o n a m n ie js z e z b io ry p r a w n e , a n i n a części litu rg ic z n e , k tó r e z a w ie ra ją p o u c ze n ia o sp o s o b ie o d n o w ie n ia p rz y m ie rz a . W szystko to u ł a t w i ł o ® z ro z u m ie n ie księg i. T y tu ły t a k i e m ó g ł d a ć je d y n ie te n t ł u ­ m acz, k tó r y je s t S p a p c z e ś n i e z n aw c ą z a g a d n ie ń z w ią z a n y c h z d a n ą k s ię d B cB rli je j k o m e n ta to r. N ie u s u n ię to f jp iiN n iew ła śc iw eg o p j i e k ł a d u p e w n y c h w y ra ż e ń h e b ra js k ic h litS B f l'IB In f f l#— p i s a n e Ś S ), 91, czy

bfem ah

trz o d y z a m ia st — bydłfil(20, 14).

W id ać w ięc, że n o w e w y d a n ie P lic io k s ię g u w B T 2 je s t n a ogół ||| | a I | H i k i e m z B T 1. J a k p rz e d s ta w ia ją się p ozoigałe k sięg i, u k a ż ą to z a p e w n e o c e n y .ja ta p ih r e ­ cenzentów .

K s. Stanisłim o Ł a ch

li. S a b o u r l i n : T h e P sa lm s , jB ieir O rig in a n d M e a n in g . V ol. 1-2. A lb a HoiflJ

se— S ta te iip s la n d . N ew Y o rk 1969. V ol. 1 ss. X I X + 253; Vol. 2 ss. X IX = f 373. O d n o w a litu rg ic z n a z a p o c z ą tk o w a ła jeszcze ży w sze niż d o tą d z a ję c ie się P s a ł­ terz em . T ego z re s z tą d o m ag a się od k a to lik ó w V a tic a n u m II w sw ej K o n s ty tu c ji p : litu rg ii (n r 7, 30, 89, 90, 91) — s tą d m n o ż ą się s tu d ia n a d P s a lm a m i.

M oże n a jg ło ś n ie js z ą j e s t p r a c a o. L . S a b o u rin a , p r o fe s o ra P a p ie s k ie g o I n s ty tu tu B ib lijn eg o w R z y m ie , n a p is a n a w jęz. a n g ie lsk im , p rz e z n a c z o n a d la sz e ro k ie g o k r ę ­ gu czy teln ik ó w . A utor- o p a r ł s ię n a n a jle p s z y c h w sp ó łc z e sn y c h k o m e n ta rz a c h do P salm ó w , ja k im i są k o i f ^ n t a i M M. D ah o o d a, H. L . K p u is a , S. M o w in ck ela, A. W ei- s e ra i R. T o u rn a y a ( f jw y d . z 1964 r.). D la c z y te ln ik ó w p ra g n ą c y c h d o k ła d n ie j p o ­ z n ać p ro b le m a ty k ę P s a lm ó w p o d a je L . S. o b fitą b ib lio g ra fię (30 s t r o n |j | W ięk szą część o b sz e rn e j in tr o d u k c ji (178 stro n ) z a jm u ją z a g a d n ie n ia dotycząc®:! teo lo g ii P s a l ­ m ó w (tzw . „ T h e B e lie fs o f P ie ty ” v o l. 1 s. 65-188). W k w e s tia c h tru d n ie js z y c h f iw ą tp liw y c h L . S. k ie r u je s ię ro z w a g ą i p rz e w a ż n ie o p g fife d a się za ro z w ią z a n ia ­ m i o g ó ln ie p rz y jm o w a n y m i. N ie p rz e m ilc z a je d n a k o p in ii n o w y c h i d y s k u to w a ­ n y ch , ale, je ś li s ię n a w e t o p o w ia d a za n im i, czy n i to z d u ży m u m ia re m . P s a lm y są s k la sy fik o w a n e w e d łu g k ry te r ió w lite ra c k ic h (ScEc 1964 s. 23-53) i o b ja ś n io n e szczegółow o. K a ż d y z n ic h je s t u m ieszczo n y , o ile to m o żliw e, w k o n te k ś c ie o m a ­ w ia ją c y m o k o liczn o ści i m ie js c e jeg o p o w s ta n ia .

J e s t to d zieło d o b rz e ta f o r a n d jlpBBi tM H H f c h p ro b le m a c h d o ty cz ąc y c h P s a lm ó w i m oże stanow ić! jnie! ty lk o d la z a in te re s o w a n y c h B ib lią , a le i d la z aw o d o w y ch t | | b lis tó w z n a k o m ity p rz e w o d n ik , o r ie n tu ją c y ich uiw g w M I BSiy o lb rz y m ie j dziś r a tu r z e o P s a lm a c h .

K s. S ta n is ła w Ł a c h

A . D e i s s 1 e r : D ie P sa lm e n . D ie B o ts c h a ft G o ttes. E ine b ib lisc h e S c h r i ft e n - reich e. L eip zig . B. r. S t. B en n o V erlag .

O podobriffSii p rz e z n a c z e n iu ja k k o m e n ta rz L. S ä jib u rin a je s t k o m en tarz!; b o P s a lm ó w A. D e is s łe ra , w y d a n y w 1962 r. n a jp i e r w >w N ie m ie ck iej R e p u b lic e F # j e - ra ln e j; a p ó ź n ie j :w N ie m ie c k ie j R e p u b lic e D e m o k ra ty c z n e j o ra z w e F r a n c ji p t.p L e

liv re d es P s a§ # n Ä t (V e rb u m S a lu tis. A n c ien T e s ta m e n t 2 vol. P a r is 1966.

ch esn e).

P rz e d m io te m n in ie jsz e g o o m ó w ien ia j w t f t K H W E r z do P s a lm ó w , wydaifgg w N R D . L iczy |j> n d w a to m y , p ie rw s z y p o w p ro w a d z e n iu (s. 11-29) z a w ie ra ofipjB w ie n ie 72 (71) P s a lm ó w , d ru g i p o z o sta ły c h , tj. 73 (7 2 )lp 0 .

Cytaty

Powiązane dokumenty

This work on double-effect heat pumps with NH 3 /ILs pairs shows that there is an optimum distribution ratio between the parallel flows and that some of the investigated

Although the ©values are calculated for L12m, their use for other boat lengths (5 to 2Dm) results in only a small error for the resistance estimates. at the design

These may be caused by changes in the asset base, maintenance being postponed or exe- cuted early, policy choices, (un)favourable weather conditions, innovations, etc. Figures

The resulting standardized profiles are then down-sampled and only the relevant aircraft state parameters (flown air distance, flight time, altitude, fuel flow, emission flows of

&#34;Pismo Święte Starego i Nowego.

Grupa społeczna pozostająca poza społeczeństwem informacyjnym dekla- ruje brak chęci i potrzeby korzystania z usług komunikacji elektronicznej. Prob- lemem jest również

Był prezesem Oddziału Kieleckiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, przewodniczącym Komisji Rewizyjnej tegoż Oddziału, opiekunem naukowym Studenckiego Naukowego Koła

łowanie teorii odnoszącej się do całej danej dziedziny, musi tak dobrać znaczenia nowych symboli stałych, by wszystkie swoiste wyrażenia danej dziedziny dały