e i ո I a b u n g
Kopernikańska w Toruniu M^PROGR^՜’՜'՜
¡n ber
ben 7Ofto&er չս Çaítenben
öffentlichen Prüfung
ber
fdmmtíi^en klaffen
bed
ÄónísL ©pmnafúinrô ¿u trombeta,
»Ott
m ill l e r, aireftor.
SÔtomberg 1835f
Տէծրսժէ In ber ©ruenauerf$en íBuc^brneferel.
Hor. Sat. i. 1. շ.1
ad explendum Commentarium Heindorf conscripta.
И
л*аес satira non loco inagís quam re et argumento secundi libri aditum patefacit. Nam per speciem se defendendi, cur pergat scribere sátiras, ipsarum scribendarum jus poeta sibi vindicat.
Itaque argument! summám et quasi cardinem sermonis cognosces earn sententiam, qua se demonstrat Horatius non coeco quodam impetu sed reputando, quid natura sua velit et qua re valeat, animum ..djecisse ad satiram; causam deinde tractandi hujus argument!, adversariorum criminationes in primis versibus expósitas; finemque hune, satiri s se non tam- quam telis ad lacessendum sed tamquam armis uti ad defen- dendum. Reliqua artificii sunt et ornatus. Artificii autem ratio duplex est, altera personarum, rerum altera.
Ex priori genere artificii est, quod universum poeta argumentum in consultationem cum Trebatio jurisperito re- degit. Qui quum in juris prudentiae laude simul candidis si mi animi fama fioreret, ad has partes adhibitus est pro- pterea, ut non calumnia juris sed .legitima rei disceptatio spectari videretur. Quantum vero suavitatis vel ex hoc in
stituto vel ex paterna Trebatii caritate in sermonem ipsum 1
redundei, quam denique scienter et commode, jurisconsulti severitate elegantioris amici facetiis relaxata, persona Treba- tii et adórnala sil et ad finem sérvala, lecturis ad cognosces dum relinquetur.
Ejusdem generis sunt quae ad Augustum spectant.
Quem fragm. vitae Hor. apudSuet, memorat post sermones ledos (baud dub ie L i.) nullám sui mentionom habi
tam (certe non qualem ipse desiderabat) ita q u e st u m esse:
írasd me tibi scito, quod non in plerisque ejus- modi seri plis mecum potissimum loquatis. An ve- reris, ne apud posteros tibi infame sit, quod vi- dearis familiáris nobis esse1? — His igitur querelis in
vítalos honorificentissime, tanto magnificentius videtur Au gusto satisfecisse Horatius, quanto hune librom alterum et oratione politiorem quam prioréra, et sentent!arum vel con-
cinnitate vel lepore quovis distinctiorem ad eum misil; po
tissimum hoc sermone praefixo, quem ille, praeterquam quod familiärem se esse poetae verecundo declaratum inveniebat,
ex laude sua multiplici, varie per varias partes difiusa, sibi non inscriptum quidem sed scriptum tarnen esse facile ag- noscebat. cf. similis ad Augustum argument! ep. 1. L 2.
Rerum autem quod diximus esse argumentum, cernitur quunt in compositione operis universa, tum maxime in ra- tione conjunctae partis prions, quae satiram acceptam referí naturae, cum posteriore, quae versatur in diluendis calu- nuiiatorum criminationibus.
Proposita nimirum w. i—4- re controversa, quantdis- cutiendam reservat parti posteriori, aditum poeta ad prioréra sermonis partem eo a peril, quod vv. 5 — 7- nisi versus facial, dormiré se posse negat. Quod si cui quid velit per se mi
nus perspicount sit, illustratam rem videbit verbis v. to: si tantus amor seriben di te r apit Naturae enim vis,
qua ducatur ad scribendum, utri que sententiae subjecta est;
sed ea illic verbis tecta et festive dissimulata, hic palam enuntiatur. Ac genus quidem versuum, ad quod natura էր ."
b atur, Horatius rejecto w. 12 —15, épico, morali autem, quod vocant, w 16 —20. cum exceptione recepto, av. ai.
satiricum esse docere incipit. Nam vv. в4"»8* diversa sla
gul orum hominum studia praefatus, w. 28 — »9- sibi satiras a natura demandatas easque vv. 29—34- ad normam Luciii a- narum per se mites esse indicat; sed quibus, vv. 5.—46 si lacessatur, velut armis ad defendendum utatur. Hiñe inter- jectis vv. 44—46 minis, quas, quales sínt, vv. 47— 49 ira-
cundorum furori bus illustrât, ascendit ad causain, cur non aliter ac satira se defendat, ultimam eamque vv. go — 53. re
petit a commun! animantium natura. Sed arma intus mon
strata, animad verte, dum in ceteris animantibus tantum cor
poris sínt, in hornine esse etiam animi. A Scaeva enim non manu matrem, sed ut a turpi nepote cicuta sublatam, vv. 53
— 56. Itaque nil mirum esse, si ipse, quiconque sit vitae color, saliras ut sua arma tractet, vv. 67 —60.
Нас ergo parte argument!, cujus initium est v. $. a praecepto Trebatii, Horatium versus facere omnino vetantis, eñecit poeta quod voluit, ut ostenderet, ita se instructum esse satira, ut necessitate quadam coaetus in ea versaretur.
Qu! igitur cujusque carminis ornatum proprium cogitando secernere rem que ipsam per se expendere didicerit, vix du- bitabit, quin Horatium pronunți et, quemadmodum Carm. 3.
1. 4. se lyricum (cff. Carrnm. 1, 1. 2, во.), ita hac satirasatiri
cum poetam se inaugurasse — Ad peragendum inde totius operis artiheium restât, ut adversariorum criminationes, quae componendi sermonis ansam dederunt, adL irritum redigat.
Interposita igitur, transition!» loco, vv. 60—62. Treba tii miseratione lepida, simulant!» so metuere, ne in satira
1*
4
perseverando Horatius potentiores amicos sib i infensos red- dat, poeta vv. 62 —74. accedit ad redarguendam criminado- nem eorum, quibus in satira videatur nimis acer et ultra le gem tendere opus; eamque refellit exemplo Lucilii, quiquum multo se acrius in hoc genere versatus fnisset, tarnen non oflenderit sunimos aetatis suae viros, quales Scipio etLaelius fuerint, sed cum iisdem familiarissime vixerit; alteram con tra, quae sa tiram ejus virtute ac vi poetica fraudat, re p elüt partim vv. 74 — 77. sua ipsius cum viris magnis — Augustum puta, Maecenatem reliquumque coetiim vi rorum illius tem
poris illustrissimorum et eruditissimorum — consuetudine perpetua, partim vv. 77. 78- provocando experturos. Ad hæc, tamquam causa dicta, interrogatus vv. 78. 79՛ numquid dis
senti at, Tr eb atins monet vv. So—S3- posse cum eo lege de malis carminibus agi. Quem usum mali forensem Horatius vv. S3 84՛ familiari carminis boni usu secundum Augusti praejudicium eludens, postquam vv. 84 ՑՀ- quaesivit, quid in judicio futurum sit, si quis integer opprobriis dignos perfri.
cuerit; Trebatius significai v. 86՛ judices rem risui habituros ipsumque missuros esse.
Hab es totius sermon!s artificium omnibus suis numeris expletum; et quod serio videbatur inceptum, per ludibrium obtrectatorum peroratum est. — Ceterum in his si crimen al
teram minus apte et legitime dissolutum censeas, quia non ut in prioribus argumenta vel e natura vel e legibus vel e more majoram petuntur; rectius statues reputando, пес cri men ipsum illud serio prolatum ab accusatoribus, et de poe tica virtute arbitrium non tam esse poetae quam audientium et legentium. Quod autem tantum auctoritatis Augusti judi cio tri buit, quam quam id captandae benevclentiae speciem prae se fert, revera tarnenpertinet adcarminum existimatores omnes. Horum enim partibus, ut poetam decet, ad unum et in hac re adAugustum eollatis, neutiquam eum adulatus est;
quum alias quoque Augustum de ingeniis recte judicasse sci- amus. Ac Trebatium, cetera neqmdquam expertum, in hac parte extrema, quo magis personam jurisconsult! tueatur, ad leges et judicia, tamquam in sua castra confugere, non est
quod pluribus moneatur.
Ilaec fuerunt artis. Reliqua est ornatus ratio, posita in natura et usu quum sermonis tum satirae. Et sermonis ornatus cernitur partim in diversis loquentium moribus, par
tim in rebus quae tractantur verbisque quibus res exponun- tur. Illuc spectat Trebatii severi tas, urbanitate Horatii ad hilaritatem conversa et ad jocum, aetati ejus studiisque aptum;
Horatii contra quaedam lascivia, nunc argutiis et salibus ex
sultans nunc horrenda satirae tela expromens. Rerum autem et verb orum ornatum, ut in probo scriptore, ubique conjun
ctura invenies. V ersatur enim s erm o in summa rerum varie
tate, eique respondet verborum delectus. Ab hac parte mi ram orationi suavitatem conciliat crebro recurrens quaedam verborum mixta rebus ambiguitas, quails estin qui es c endo et do rmi en do, in ens e et st il о, pia nranu, malis car raini b us et bonis, aliis. Eodem referendus est loquendi usus forensis et jurisconsult!, item que variura pro vario ani
mi' habitu modo incitatum et sublime modo temperatura ora- tionis genus. Postremo qui satirae proprius est ornatus latet- que in hominum vitiis vei notandis vel exemplorum ope ex- ponendis, rarius is quidem in hac quam in aliis satir is usur
pation, sed idem aliquoties acerbius. *
Singulas deinceps res verbaque persecutări
vv. i — 5. poetam reperimus de duplici adversariorum genere occupât um, qui in crimen eum ac fere in jus vocent.
Quae quum ita sínt, consulit jurisperitum, quid sibi facien
dum sit.
In his non legem modo verum etiam praescribe dielt accommo date ad jurisconaultuin, quippe et respondentem de jure et jura ipsa prae-
6
ecribentem. cf. Cic. C. M. 9- Criminationes autem veterum puta nobilium, co magia poetae iratorum, quod se potiaaimum invisi principia sinonaucto*
rítate permissu tarnen his sa this peti suspicabantur. Et prins quidem est iram aperte expromentium, posterius simúlalo earn contemtu dissimulantium.
I ta fit, ut criminatione altera alteram ipsi subvenant et semeț ipsos élu
dant. — Accurata autem haec calumniantium disjunctio facit etiam ad dijudicandam modorúm, quos Grammatici dicunt, discrepantiam in vocibue videor et videur. Nam vel propter hane disjunctionem, opposita maxime altera parte, vel quod poeta loquitur, dubium non est, quin verbis sunt quibus ss. certuni genus hominum notetur. Qu are Horatio, qui non tarn usum communem quam rationem sequitur in loquendo, scribendiim fuit videor. Librarii contra vel lectores potius pervulgatum sermonem spe- ctantes, suo quodam jure substituebant modum conjunctivum. Exempla indicativi post est, sunt qui, icliqua ejusdem generis, permulta leges apud Hor. v. Interpp. ad Carnim. i, 1,3. so. Equidem hand scio an, qua de causa in hac verborum conjunctione varie nunc indicativo nunc conjunctivo modo uta tur, Horatius nusquam magis declararit quam Epp. 2, 2, 1Q2. Ibi quum prins plures indefinite et, ut res ipsa postulat, cum exceptione ponat, deinde unum «umque definitum, utpote se ipsum spectans; prioré loco dielt : sunt qui non habeant, posteriore: est qui non curat habere.
Simul ex bis intelligitur, cur crebrior hic usus m. ind. apud Horatium sit in Carminibus quam in Sermonibus. Oratio enirn concreta, quae vocatur, igiturque definita quum universae poesi convenit tum maxime gened lyrico.— Diversaratio est modi indicativi in verbis quidquid composai.
Et certe invent! essent, qui hic quoque scripsissent composuerim, nisi numeri impedirem. Poeta vero haec sua non adversariorum esse voluit,
5—7. Consulentem ergo Horatium, quid facial quum ita petatur, quiescere jubet Trebatius. Quod ille, adjecta af- firmatione gravíssima, concedii quidem optimum esse; negat lamen aliter ас versibus componendis naturae satisfacere se posse suae.
Observa quae juris consultum decent; hic brevitateminrespondendo, in sequentibus legislatorom formulas. — Quiescere jubet Horatium, ne rihi molestias paret superre, Trebatio judice, tarn vili; quam poeta ut temere eusceperit ita aequo animo ponere possit. Sed huic Trebatii sententiae occurritur sequentibus. Conjunctivo autem modo indicator, tutius esse ab- etínendo a satira vitare eos, qui si non ípei tarnen per aliosHoratio noceanb Quod hic quum sibi per náturám licere neget, vide quid, ei metuat Treba*
tins w. 60 —G2. — Dormiré nequeо quum jucunde ad ea, quae Treba- tins postea his objicit, tum apposite dictum ad antecedens quięscas; et simul magni momenti est ad constitu endam priorem eermonis partem, qui se natura duci ad satiras demonstraturus est. Nam quum, qui dormiré ne*
queat, idem vivere non posait; poesin sibi Horatius quasi pabulum vel quoddam adminiculum vitae esse nuncupat. Quo magis autem ad Trebatit quiescas respondeat, per jocum dicit rem, quam nobilitas adeo horreat, uț vel de jure et judicio cogitet, sibi esse eomno capiendo.— Erat neutiquam
•ccipiendum pro est, sed tri to loquendi usu pro esset, ut v. i6. peteras pro posses. Nec sic erratum esset, si verba peream male! ut exclama- tionis formulam, a reliqua oradone disjuncta essent.
7—12. Duplex igitur Trebatius dat consilium, quo naturae satisfaciatHoratius, ut aut corpus exerceat sive trans
itando Tiberim seu placando Geniuni vino, aut ut Caesaris res scribaL
Prius consilium ita comparatum est, ut quum Horatius ea, quae iile voce quiescas monere voluerat, dormiendi verbo aiiqua saltem ex parte in jocum verteilt, Trebatius eundem jocum, sed paulo mutatu m, se nili more dilatet, juniori amico commendans aut ve teremjuvenum Romano- rum disciplinam in Campo et Tiber! aut recentem eornm consuetudinem, qua vino indulgere solebant; quamquam non ignoraba!, neutrum cădere in Ho ratii naturam; ut ab ipso hic Ulic docemur.— Argumentum autemhisverbis progreditur eatenus, ut Trebatius tacite concédât naturae esse rationem ha bendem. Itaque altero consilio eandem rem serio recolens missoque eo praecepto, quo poetam versus facere omnino ve tuerat, suadet ei, ut generis epici in rebus Augusti celebrandis periculum facial. — His igitur naturae vim pałam agnoscit; praeserdm usus voce amoris. Cui nomini quum no
do primaria insit cupiditatis vehementis, convenienței adjectum est răpit;
idq.ue tam accurate défendit Heindorf. adversus Bend, capit, ut vexări
»mplius non possiL
12—15- Benigne consulenti Horatius, declarato pieta- tis sensu, respondet Trebatio, quantumvis cupiat Augusti res
dicere, tarnen se compoiem non esse spiritus epici.
Cupidum non ita se dicit, ut sibi tributam velit faculta tem carminis heroic!, sed ut studio rerum Augusti celebrandanim flagrare se calendar. —* Pattern optimum appellat Trebatium, non ut vulgo soient
8
senes, sed quod benevolo coneilio rebus suis et laudi pros picia t. — Vires autem deficere quod se ait canendis rebus bellieis, id pariter ас sequens qui vi s summám argument! attingit, qua suam cuique facultatem intus a natura monstrari docet, eaque invita nequidquam alia tentar!, — Ñeque tarnen abhorret ab hac sententia, quod facta mentioné rerumAugusti, subito epici ardoris instinctu ad earnndem divinationem abreptus, quarum rerum gerendarum spęs sit posita in illő, heroica gravitate vaticinatur. Ad uni versum enim sermonis argumentumrevocata verba non quivis horrentia pilis — Párthi nihil aliud sonant nisi hoc: non cuivis licere esse poetaq épico. Similiter eandem rem tractat Carmm. 1, 6, 15- ss. cf. Ep. ad Piss.
157- 141. Ce terűm docte Heindorf. et recte statuit, his verbis epicis non contineri res ab Augusto turn gestas, sed gerendarum quandam divinatio nem,— In praeferendo describet minus caute sequunturBentl. Nam quem locum probando modo indicativo affért Heindorf. (ad Piss, 265)> quantam- cumpre simili tudiñis speciem praebet, vim tarnen probandi non habet. Videa enim haec verba sub conditione et cum exspectatione assensus, vel ut Fea ćenset, fere vetantis modo prolata esse; cujus generis conditionibus illius loci sententia nullis a ds trie ta tenetur. Quid quod, diversis scrip turae for- mis describít et describat, quarum utramque par fere librorum scripto- rum numeras défendit, simul cum minoría auctoritatis forma describe! ас m'.nimae scribebat, secundum leges criticas expensis, conjunctivo modo prinćipatus vix eripietur. Nam primum constat, scribebat sive incuria legendi scribendique sive turpissimo emendandi pruri tu natum esse ex de- seribat. Describe! vero medium inter describít et describa!, vel scriptura vel mente occupât locum; scriptura, quoniam e non rara in jug et ditionem a, saepius .tarnen in i literae irrepsit; mente, quod futurum tem- pus proxime accedit ad m. conj. igiturque dubitatione de ind. et conj. m.
apud intelligentes orta, futuro, velut quodam temperamento, discrimen modorúm aequari videbatur. lta restât disceptatio inter describir et de scriba!. Quorum utrum alter! praeferatur, sententia dijudicandum est.
Nam ubi simpliciter enun tiatur, quid sit aut fiat, ind, m. postulatur; conj.
ubi sub conditionibus ejus generis, quibus modo haec verba enuntiata esse diximus. Illae vero conditiones omnes commodissime Graecorum optativo m. adjuncta an*) particula efferuntur. QuemGraecum usum loquendi quum Horatius, ubi futuri temporis notio, sicut h. 1, simul requiritur, conj. m.
to ties in Sermonibus maxime expresserit; tum non est, quod hic de repo- nendo conj. m. ultra dubitetur.
iG^-2o. Neganti igitur Horatio idoneum se esse di- cendis rebus bellicis, suadet Trebatius, ut certe domesticas
') Sic scripsit typographic inopia formarum Graecarum.
Augusti et privatas virtutes laudet; auctore Lucillo, qui ob easdein sapienter et scite orna rit Scipionem. Et hoc quidem recipit ei Horatius, quum justa detur occasio, quae versibus suis audi enti am facial; ne laevo studio invidiam pro gratia sibi contrahat.
I-Iis verbis co procedit oratio, ut m օրս tn laudes, quippe ad univer
sum genus sermonum, cujus pars sít satira, pertinentes, non repugnare naturae suae dicat; simul tarnen, injecta Lucilii mentioné, legentium ani
mos praeparet ad ea quae sequuntur, quibus satirae facultatem prioréin sibi esse con tendit. — Transit autem particula attamen; cujus vis duplex et concedendi tacite et cum adhortatione quadam adversandi etiam legendo et pronuntiando accurate tenenda est et exprimenda. — Sapientem appellat Lucilium, ut Graeci fere sophon*); quippe qui quod e re fuisset, et in- tellexerit probe et fecerit commode. — Quod autem dicit non defutu- rumee sibi, eo indicat esse sibi facultatem ejus reí, in qua sibi non sit defuturus: — modo res ferat ipsa; ergo ne fiat inconsulto inanive co nato, quem necease sit eventu carere; proposante a se Caesare quoslibet
▼el ineptos vel importunos laudatores. — Hie in incerto relinquimus, quod fortasse nunquam expedietur; palpare - recalcitrar scribendum sit an palpare - recalcitré an mixtis modis palpere - recalcitrai; in di
versas has partes trahentibus 11. scrr. Momentum facit, u էր um quod futu rumeit fieriveposait, Horatium indicare putes, an quod factum sit; reditque boc fere eo, utrum haec verba ad poetamipsum referas an ea carpere cen- aeaș sortem alius, qui Caesarem intempestive laudarit. Animus contra opi- nionem eornm, qui altero queque loco con j. m. antetulerunt, inclinât ad hoc posterius, adstipulans indicativo recalcitrai; quo non se spectarit, sed néscio quem aliuin. Quod quum per se satirae, qualis Horatiana est, egre- gie convenit, tum invitat eo etiam oppositorum ratio, ut sit quod respon deat verbo Flacci. Quae vox si cui videatur opposita sapi enti Luci
llo, vereor ne hoc adiuodum luden tis sit.
շւ—շց. Postquam Horatius de domestica Augusti lau de celebranda p aulu m concessit, Trebatius, sperans fore ut magis eum avertat a satira, praefatus de illius studii praestan- tia, monet poetam, ne s in gu los carpendo, omnium qui ejus- dem generis sint, etiamsi cos non tangat, odium e timoré natum in se convertat. At iile audito nomine Pautóla bi et
V. not. pag. 8.
2
ІО
Nom en t ani, principum intersatiraepersonas, quasi quodam fu
rore in palaestram suam abreptus, ipsius rei explanandae causa correpto Milonio leniusque paulo Dioscuris, pronuntiat: ut suo quisque trahatur studio, ita se delectări versibus conciunan- dis more Lucilii, qui auctoritate sua melius ipsis disputant!՝
bus bane de,satira motam litem componat.
Vides non inania esse nomina Pantolabi et Nomentani, sed quibua, nt scurrarum et nepotnm antesignanis, genus satiricum oinne designet;
quemadmodum antea versibus epicis epicuni genus ipsum adumbra t.— Re ct ius, quid sententiae contineat, commode expressuin reperies apud Vos- sium. — Sed idem perverse disjunxit turn verba quum sib i ss. a su- perioribus, turn timet et о dit inter se; quamquam neminem fügtet, con- junctam sententiam v. <23. cum vv, ai. sa. de natura et vi satirae exponere, quae singulos notando notet genera; disjunctam, si non inertem, certe su- pervacaneam esse. Expiebis enim verba fere sic r quum interea dum P, et N. laedis, quisque eorum, qui ad genus illorum accedunt, sibi timet rell.
Ceterum et odit non simpliciter sed per consequentiam junctum est verbo timet.— Milonium carpendo poetam se simulcomparare cum eo, apon te intelligitur; minus fortasse hoc, praeter universam hane comparationem, aliam esse in verbis ut semel icto ss. His enim indicări vuit, se simili
ter atque ilium, commemoratis scurris et nepotibus, animi fervore ab la tum a de o que mente alienatum esse, ut quum disserere instituerit de scribendis satiris, in satiram ipsam ratione quodammodo excussa abripiatur. — Nec verba ovo prognatus eodem putabis usurpata esse more vulgato, ut fit ubi serme in Dioscuros incidit, sed ut studia eorum a natura profecía esse tanto luculentius indicaretur. —• In delectat eandem naturae vim agno- sces; dummodo perpenderis, quid omnibus a laciendi stirpe derivatis voci- bus subjectum sit. — Meliorem autem Lucilium se et Trebatio non propterea vocare potest poeta, quod ipsis iile praestiterit vel animo et morí- bus vel censu et natalibus. Nam si hoc voluisset, laesisset certe Trebatium.
Immo ser monis ratio et argumentationis ordo postulat, ut causam Ші vocábulo inesse statuamus, cur Horatius s e qua tur Lucilium. Atqui v. 17«
Trebatius ipse prior interposuit auctoritatem Lucilii; ergu nunc eundem Horatius, velu t de sententia Trebatii, nuncupat talem, qualis exemplo su»
melius ipsis de usu satirae judicare possit. Respice etiam v. s г. ubi Tre
batius satiras minus recte tractari indicat. Huic interpretationi si quis ita occurrat, ut melioris voei oppositum fèrat, quod latét in verbis v. 54:
SequoT hune Lucanus an Appulus, ancepś; neutiquam üli quidem aďversamur, dummodo. vieissim. concedatur,, esse proprium sermoni et sua-
vitalem ei concillare peculiarem, iisdem verbis varie et ut res ferai, paulo uti etiam mulato sensu. Quem morem ab Horatio crebrius usurpatum esse praeserthn in hoc sermone, supra memoravimus» — Praeterea in his eententiarum consecutio animadvertencia est caque docta et venusta Horatio autem solemnis, quamquam aliis loéis aliter adórnala. Etenim cujus rei ad p ug n i s usque exempla ponit, earn postea sententia commun! proverbiî modo enuntiat, rursusque inde suam ipsius agendi rationem derivat.
Ergo hoc sermonis impetu stupefactus Trebatius ob- mutescit; dum Horatius paulo moratus post utroque, si quid iile contra moneat, ubi praeclusam sensit ejus vocem, inhibito nunc citato cursu in dicenda satirae causa progredi- tur. Quae autem hinc continuantur usque ad v. 60, unani sententiarum quasi complexionem eíhciunt. Nam quod vv«
30— 34. de Lucilii libris praedicatur, idem mutatis ut ajunt mutandis, suis tribuit Horatius w. 57— 60. Et jungitur finis initio interposais verbis Sequor hune v. 34. Perficit au
tem poeta hac parte sermonis, quod a v. 5. turn liberius tum pressius egit, ut probet, se Luciii rítu satiras scribendo ni hil aliud nisi náturám sequi ducem. Nos perspicuitatis causa univers am hane argumentationem in partes suas dissolvamus.
Pri mum igitur Lucilium seribit
vv. 30—34- chart!s velut fidis sodalibus uti solitúm, quibus commiserit quae pectus moverent; ñeque eum tn ulla fortuna alio confugisse. Eo fieri, ut variae vicissitudines, quas vita Lucilii subierit, in his libris tanquam in illustri monumento, quale seni par sit, propositae esse videantur.
Progressais in disputando hic est. Quum modo dixerit se delectări Luciii ritu versus facere, nunc exponit, quid sit Luciii rítu scribere; esse id autem, quidquid animo usuque cognoscas, uticognoveris, fidelitercommen- dare libris. In his mitiorem animadvertes satirarum Lucilianarum partem, sequente acerbiore vv. 62— 7o. — Arcanorum notionem rectam et ple nam tum animo informabis, quum naturae vim, qualis, interprete Horatio, in satira tmu sua tum Luciliana domine tur, ex universo hujus sermonis te-
2*
12
nore ínaximeqne ex co, quod vv. 53- 54- vorator in tus mönstrar i, probé expenderia. — O Hni; h. e quiirn res ferebat; ergo non semper sed inter- dum, more Horatiano. — Credebat se. ut fidissodalibus. — Cesserai recte vindicavit h. 1. Heind. — Item Fea unqнаш pro nsquam, addita etiam 11. serr. auctoritate. Insuper sustentatur unquam vel opposite o lim vel iis, quae his respondent vv. 57 — 6o. — Decurrimus eo, ubi quum alibi praesidium non est, speramus fore ut tuti esse et rem bene ger ere possimns. cf. Carmm. 5, զ9, 59- Ern. dav. Cic. s. h. v. — 1’ab e11 a e votiva e imago res plnrimas conține է ; e qtiibus hue per tine t, quod et illu- strissimis coloribus ad cognoscenduiu et horridissimis distincta erat ad coni- movendum; itemque, quod quum circumlata erat. in publico, ad intuen- dum probonebatur in templo, consecrara deo salutis auctori; quapropter religion! erat in eas heti quidquam aut simulați conferee. — Senis nomen turn praesente sene turn, quod periodom claudit, pošitom etiam a fronte ver
sus, plurimum valet; nec dubium est, quin praesertim coram '1 rebatió sene, omnes quae sunt honestae senectutis virtu tes complectatur; vitio tarnen eo non excepto, quod cernitur in loqiiacitate nec in sene pro vitio habetur.
Certe hoc postremum ñeque hoc ipso loco dissimula turn et ciarlos expression est iis, quae proxime sequuntur; ubi adumbrara löquacitas Luciliana non hí
gít Wielandii in tali re sagacitateni.
54—49. Acl liujus Lucilii morém Horatius conformasse se pergit, génere quiclem inferiorem illő — quum vei in ambiguo sit, Lucanis ipse annuineretur an Appulis — sed Ve- nusinum tarnen igiturque Romanum et patriae natura ас situ ad arma ita instiuctum, ut sponte quidem incursiones пои faciat, aliorum contra propulse!. Itaque satirani sibi esse instar ensis ; quem ne destriiigere cogatur, precari se déos, pads studiosum. At si quis ipsum irritet, adversos eum mi- natur se ita coorturum, ut vapulaos cantilenae sit urbi.
His propius accedit poeta ad vindicandas sibi saliras velut arma sua;
coloniaeque Venusinae, ubi natos est, situ describendo quasi ¿unaturn sibi esse os tendit, vim vi propellere. Ceterum in his mansuetudinis significatio ingenuae ciun fortitudine vera, quae in satira non sit sine acerbitate, mirum in modunr mixta est. — Colonos miss us jungenda sunt propterea, ut, qui Venusinus sit, simul appareat, eum esse Romanom et ex hac saltem parte Locilio parem et pugnacem. — Sed particula qoodamniodo se revo cat poeta ab orationis digressione. — Eandem fere ob causam dietus est hic stilus. Et hic quidem, oppositum rebus quae antecedunt, tamquam ad argumentum sermonis ipsum minus pertinentibus, persereferendum est,
