J. R.
Belgijski eksperyment penitencjarny
: [recenzja artykułu P. Cornila
opublikowanego w "Revue de droit
pénal et de criminologie", 1963, nr 4]
Palestra 7/9(69), 76-77
76 Z a g r a n ic z n a p r a s a p r a w n ic z a Nr 9 (69)
Belgijski e ks p e ry m e n t p e n ite n c ja rn y
p o leg ający n a w p ro w a d ze n iu z dniem 1.III.1963 r. d w u now ych reżym ów w z a k r e s ie w y k o n y w a n ia n ie k tó ry c h k ró tk ic h k a r pozb aw ien ia w olności, o m aw ia w k w ietn io w y m n u m e rz e z 1963 r. „R evue de d ro it p é n a l e t de crim in o lo g ie” (w y d aw anego pod au sp icjam i belgijskiego m in iste rstw a spraw iedliw ości) — P. C o r - n i 1.
R efo rm a zo stała w p ro w ad zo n a decyzją m in is tra sp raw ied liw o ści P. V erm e y len a bez in te rw e n c ji u sta w o d aw cy (jest to p ra k ty k a , k tó ra w te j m a te rii m a za sobą w Belgii d łu g ą tra d y c ję ). P ism em z 15.11.1963 r. m in iste r obw ieścił o w p ro w a d ze n iu itzw. a re sz tó w n a k o n ie c ty g o d n ia (les a rrê ts de fin de sem aine) o ra z reż y m u p ó ł-w !ęziennego (le se m i-d é ten tio n ).
W ykonyw anie k ró tk ic h k a r p o zbaw ienia w olności było w B elgii zaw ieszone od przeszło 20 la t. T rzy o k ólniki m in is tra spraw ied liw o ści z 21.VI.1954 r., 29.VIII. 1957 r. i 7.XI.1961 r., zach o w u jąc zasadę n ie w y k o n y w a n ia k a r p o zbaw ienia w o l ności orzeczonych n a ok res m n iejszy od 2 m iesięcy, o k re śla ją w y ją tk i d la p ew n ych k ateg o rii przestępców . D la nich w łaśn ie ustan o w io n o are sz ty n a koniec ty g o dnia, k tó re sta n o w ią fo rm ę od b y w an ia k a ry poźb aw ien ia w olności nie p rz e k ra c z a ją ce j 1 m iesiąca (w yjątkow o ty lk o — dw óch m iesięcy). Do te j k ateg o rii p rz e stę p ców n ależą: osoby sk a za n e za oszustw o lu b podrobienie, za opuszczenie rodziny, za p ija ń stw o , n ie u m y śln e zra n ien ie lu b spow odow anie śm ierci w sk u te k w y p a d k u d ro gowego, za z a tru c ie alkoholow e lu b za ja zd ę n ie ubezpieczonym pojazdem m e chanicznym .
K a rę w ta k im w y p a d k u o dbyw a się częściam i: każdego ty g o d n ia od godz. 14 w sobotę do godz. 6 ra n o w poniedziałek. D ni w olne od p rac y , k tó re p o p rze d zają lu b n a s tę p u ją po ty m okresie, m ogą być ta k ż e w liczan e do ty ch , w k tó re sk a za n y p ow inien odbyw ać nałożoną n a niego k arę.
Sposób odbycia k a ry u sta la sąd, w y m ie n ia ją c sk azan y ch , k tó rzy w jego p rz e k o n a n iu m ogą sk o rzy stać z pow yższego reż y m u p e n iten c ja rn e g o . U stalony p lan odb y w an ia k a ry p rze sy łan y je s t d y re k to ro w i w ięzien ia zn a jd u ją ce g o się n a jb li żej m ie jsc a p rac y skazanego. D y re k to r w y ra ż a sw o ją zgodę lu b zgłasza ta k ie czy in n e obiekcje. Z chw ilą ostatecznego za tw ie rd z e n ia pow yższego p la n u , należy go p rzek azać sk azan em u , k tó ry pow inien się zgłosić w odpow iednim te rm in ie do w skazanego w ięzienia.
R eżym p ó łw ięzienny sta n o w i now ą fo rm ę w y p róbow anego ju ż w B elgii reżym u p e n ite n c ja rn e g o , tzw . pół-w olnościow ego. W obu ty c h w y p a d k a c h chodzi o reżym stosow any podczas o d b y w an ia ok reślo n ej części k a ry p o zb a w ien ia w olności. R eżym p ó l-w ięzien n y m oże być sto so w an y w yłączn ie w obec osób sk a za n y ch n a k ró tk ie p ozbaw ienia w olności (do 3 m iesięcy). P o leg a on n a ty m , że sk a za n y w ciągu d n ia w y k o n u je sw o ją p ra c ę zaw odow ą, p o czym w ra c a d o zakładiu p e n ite n c ja r nego. S k aza n i o d b y w ają cy w sposób w yżej o pisany orzeczone w sto su n k u do n ic h k a ry o b ow iązani są p rze strzeg a ć ściśle zw iązan y ch z ty m w a ru n k ó w , w szczególności ustalo n eg o ro zk ła d u czasu. P ra c u ją c y są k o n tro lo w a n i przez w ładze sądow e lu b a d m in istra c y jn e . W raz ie n a ru sz e n ia obow iązu jącej d yscypliny d y r e k to r w ięz ie n ia sto s u je odpow iednie śro d k i d y sc y p lin a rn e . Je ż e li m a m iejsce pow ażniejsze n a ru sz en ie , d y re k to r w ięzien ia m oże za trzy m a ć skazanego w w ię zieniu, za w ia d a m ia ją c o ty m w ładze sądow e.
№ 9 (69) Z a g r a n ic z n a p ra s a p r a w n ic z a 77
W p row adzenie obu pow yższych reżym ów m a duże znaczenie p rak ty c zn e . P o zw ala ono sk a za n y m na pro w ad zen ie n o rm aln eg o życia o raz n a n ie p rz e rw a n e w y k o n y w a n ie p rac y zaw odow ej. A chodzi tu o dość znaczną liczbę skazanych. W 1955 r. 80% orzeczonych w B elgii k a r p o zbaw ienia w olności nie p rze k ra cza ło o k re su 6 m iesięcy (w ty m 27% — 1 m iesiąca, a 46% — 3 m iesięcy).
Z aw ieszan ie w y k o n an ia ty c h k a r nie w y d a je się p o lity k ą praw id ło w ą. G rz y w n a rów n ież ich nie zastąpi. E k sp e ry m e n t p o d ję ty w B elgii sta w ia sobie za cel p raw id ło w e rozw iązanie tego problem u. S tan o w i on e ta p m o d e rn izac ji k a r po zb a w ie n ia w olności.
D olna g ra n ic a w ie ku p rzy o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a rn e j
je s t p ro b lem em szczególnie żywo d y sk u to w a n y m , i to od 25 la t, w A nglii. I n te re su ją c e n a te n te m a t w iadom ości o p rzeb ieg u i w y n ik ach te j d y sk u sji p u b lik u je „The B ritish J o u r n a l of C rim inology” z m a ja 1963 r.
Od w ielu la t w ystęp o w an o w A nglii z p o stu la te m u sta le n ia dolnej g ran ic y w ie k u przy odpow iedzialności k a rn e j m łodocianych — w zorem in n y c h u sta w o d aw stw p a ń s tw eu ro p e jsk ic h — na la t 13 lu b 14. P o w stały w w y n ik u te j d y sk u sji tzw.
In g le b y R ep o rt z 1960 r . zalecił u sta le n ie te j g ra n ic y n a la t 12.
W r. 1962 rz ą d zap ro p o n o w ał u sta le n ie (dotychczas ściśle nie o k reślonej) g ran ic y tego w iek u n a la t 10 w fo rm ie znow elizow ania ustaw y o dzieciach i m łodzieży
(the C h ild reu a n d Y o u n g P ersons Bill). L ad y W oatton u zy sk ała je d n a k ż e sukces
w Izbie L ordów , k tó ra w iększością 1 głosu p o stan o w iła podnieść tę g ra n ic ę do la t 12. W sty c zn iu 1963 r. Izba L ordów ponow nie p rze d y sk u to w ała te n pro b lem i u ch w a liła u sta lić g ran ic ę tego w iek u na la t 10. U ch w ała ta w y w o łała je d n a k liczne głosy sprzeciw u.
Bez m a ła czterdzieści la t tem u, w p ro jek c ie u sta w y z 1924 r. proponow ano u sta le n ie g ran ic y w iek u p rzy odpow iedzialności k a rn e j n a 10 lat. P rz y obecnym s ta n ie p o stę p o w an ia w tej m a te rii — kończy sw e uw agi au to r om aw ianego s p r a w o zd an ia — m ożna oczekiw ać, że g ra n ic a 12 la t zostanie p rz y ję ta w b ry ty jsk im u sta w o d aw stw ie dopiero pod koniec naszego stulecia.
N o w e p ra w o o a d o p c ji w e Francji
N a p o d sta w ie u sta w y no 63—215 z 1 m a rc a 1963 r. przep ro w ad zo n o isto tn ą r e fo rm ę p ra w a fra n cu sk ieg o w sp raw ie adopcji. P o dstaw ow e je j założenia o m a w ia n a ła m ac h „R ecueil D alloz” (nr 21 z 29.V.1963 r.) prof. P ie r re R a y n a u d. W z a k resie p rze słan e k w a ru n k u ją c y c h zaw iązanie sto su n k u przysposobienia no- -wa u sta w a:
1) z je d n e j stro n y zm ierza do zapobieżenia zbyt pochopnem u, pośpiesznem u o rze k an iu p rzysposobienia —■ przez w p ro w a d ze n ie pew nego o kresu, w ciągu k tó reg o dziecko p rze b y w a w dom u i pod opieką osób, k tó re chcą je p rzy - s,posobić (itziw. delai de rucueil),
2) z d ru g iej zaś w p ro w a d za przepisy, k tó ry c h celem je s t u ła tw ien ie p rzy sp o sobienia przez zezw olenie sędziem u, n a o rzeczenie tego p rzy sp o so b ien ia p o
