Adam Zieliński
Postępowanie sądowe w sprawach o
roszczenia pracowników w świetle
zasady rozporządzalności
Palestra 11/5(113), 39-46
tych do 50 ty s. złotych (art. 1052 k.p.c.). O gólny je d n a k czas tr w a n ia are sz tu nie m oże w te j sam ej sp ra w ie p rzekroczyć 6 m iesięcy (a rt. 1053 k.p.c.), ta k ja k było rów nież pod rząd em d aw nego k.p.c.
P rz y w y k o n y w an iu orzeczenia poleg ająceg o n a obow iązku za n ie ch a n ia przez d łu ż n ik a, n ależ y m ieć n a u w ad z e p rze p isy a rt. 480 § 2 k.c. (odpow iednik a r t. 247 § 2 k.z.) oraz a rt. 1051 k.p.c. W ygodniej za te m ju ż w pozw ie dom agać się tego, oo później okaże się zapew ne konieczne w p o stę p o w an iu egzekucyjnym . P rz y w y k o n y w an iu zaś orzeczenia polegającego n a obow iązku d ziała n ia ze stro n y d łu ż n ik a n ależy m ieć n a w zględzie p rz e p is a rt. 1050 k.p.c. W p o ró w n a n iu z d aw n ą p ro c e d u rą (art. 837 d.k.p.c.) p rze p is te n p o m ija słow a „jeżeli te g o n ie p o sta n o w iono ju ż w sam y m ty tu le eg z ek u c y jn y m ”, p o n iew aż p ra w o m a te ria ln e n ie d aje p o d sta w y do w y d a n ia ta k ieą o orzeczenia p rze z sąd w w y ro k u .
Z ac y to w an e p rze p isy d a ją w raz ie ich sp raw n eg o rea lizo w a n ia dość d u żą g w a ra n c ję w y m u szen ia w y k o n a n ia orzeczenia.
*
R e asu m u jąc , w y d a je się, że p o sta w io n a n a w stę p ie teza, iż och ro n a czci w d ro d ze p o stę p o w a n ia cyw ilnego m oże dać g w a ra n c je ochrony n ie go rsze n iż o ch ro n a czci w drodze p o stę p o w an ia kairnego — je s t słuszna. N ależy je d n a k dodać, że czasam i m oże się okazać, iż dopiero obie te fo rm y z a g w a ra n tu ją p e łn ą ochronę.
B IB L IO G R A F IA : S . G r z y b o w s k i : O c h r o n a d ó b r o s o b i s t y c h w e d ł u g p r z e p i s ó w o g ó l n y c h p r a w a c y w iln e g o , W a r s z a w a 1957. S . G r z y b o w s k i : R o s z c z e n ia z a r t . 11 p .o .p .c . i p r o j e k t k o d e k s u c y w i l n e g o P R L , P i P n r 2 z 1957 r . I J . W i t e c k i : O s o b y i i c h z d o l n o ś ć d o c z y n n o ś c i p r a w n y c h , P N n r W —12 z 1950 r . Z . R a d w a ń s k i : z a d o ś ć u c z y n i e n i e p i e n i ę ż n e z a s z k o d ę n i e m a j ą t k o w ą — R o z w ó j i f u n k c j a s p o ł e c z n a , P o z n a ń 1956. A . S z p u n a r : Z a d o ś ć u c z y n i e n i e z a s z k o d ę n i e m a j ą t k o w ą w k o d e k s i e c y w i l n y m , P i P n r 3 z 1965 r . A . O h a n o w 1 c z , J . G ó -r s k i : Z o b o w i ą z a n i a — Z a r y s w e d ł u g k o d e k s u c y w i l n e g o — C z ę ś ć s z c z e g ó ł o w a , w y d . 3, W a r s z a w a - P o z n a ń , 1966. S . S z e r : P r a w o c y w i l n e — C z ę ś ć o g ó l n a , w y d . 3, W a r s z a w a 1962. A . W o l t e r : P r a w o c y w i l n e — Z a r y s c z ę ś c i o g ó l n e j , w y d . 2, 'W a rs z a w a 1963.
ADAM ZIELIŃSKI
Postępowanie sqdowe w sprawach o roszczenia
pracowników w świetle zasady rozporzqdzalności
Z a sa d a rozporządzalności (dyspozycyjności) w iąże się z p ro b le m a ty k ą g ran ic au to n o m ii stro n w zak resie ro zp o rzą d zan ia ich p ra w a m i m a te ria ln y m i i proceso w y m i w p o stę p o w an iu cyw ilnym . D otyczy ona trz e c h głów nych zag ad n ień , a m ia now icie:
a) w szczy n an ia p o stęp o w an ia,
b) w y zn a cz an ia z a k re su p o stęp o w an ia,
40 A d a m Z i e l i ń s k i Nr 5 (113)
P u n k te m w y jśc ia je s t n a s ta w ie n ie się w e w szy stk ich ty c h k w e stia c h n a m ożliw ie sz ero k ą in ic ja ty w ę i autonom ię stro n ja k o osób, k tó re są n a jb a rd z ie j z a in te re so w a n e w y n ik ie m sp raw y . Jed n o cz eśn ie je d n a k u sta w o d a w c a z a k re śla te j in ic ja ty w ie i au to n o m ii odpow iednie ra m y oraz w p ro w a d z a w p ew n y m sto p n iu elem ent o fic ja ln y przez zobow iązanie są d u do d o k o n y w an ia n ie k tó ry c h czynności z u rzę d u lu b n a w n io sek odpow iednich organów . V.7 sp ra w a c h o roszczenia pracow ników in g e re n c ja cz y n n ik a urzędow ego je s t szersza niż w in n y c h sp raw ac h , i to w za k re sie w szy stk ich trz e c h w sk az an y c h w yżej te m ató w . J e s t to je d e n ze sposobów re a liz a c ji w p o stęp o w an iu sądow ym te n d e n c ji do szczególnej ochrony interesów ' lu d z i p rac y , te n d en c ji, k tó r a m a sw e źródło w p rze p isac h K o n sty tu c ji PR L .
C elem poniższych uw ag je s t p rz e d sta w ie n ie sta n u p raw n eg o w prow ad zo n eg o w o m a w ian y m z a k resie p rzez now y kodeks p o stę p o w an ia cyw ilnego.
W SZ C Z Ę C IE P O S T Ę P O W A N IA SĄ D O W E G O
P o stęp o w a n ie w sp raw ac h o roszczenia p rac o w n ik ó w m oże b y ć w szczęte u\o ty lk o p rze z osobę b ezpośrednio z a in te re so w a n ą (pracow nik, członek sp ó łd zieln i p rac y , ic h sp ad k o b ierca , członek ich rodziny) ale rów n ież z in ic ja ty w y p r o k u r a to r a lu b o rg an iz ac ji społecznej lu d u pracu jąceg o .
P rz y z n a n ie p ra w a do w szczy n an ia p o stę p o w an ia w celu ochrony p ra w o b y w a te li p ro k u ra to ro w i (art. 55 k.p.c.) dotyczy w szy stk ich ro d za jó w sp ra w .2 W sp ra w a c h o ro szc ze n ia p rac o w n ik ó w p o trz e b a sk o rz y sta n ia z tego p ra w a m oże się je d n a k okazać w y ją tk o w o a k tu a ln a . P o d k re śla ły to p rze p isy in stru k c y jn e w y d an e n a tle d.k.p.c., w m yśl k tó ry c h u d ział p ro k u ra to r a je s t szczególnie p o żą d an y m .in. w sp ra w a c h ze stosuniku p rac y , je że li zachodzi konieczność ro zstrz y g n ięc ia za g a d n ie n ia p ra w n e g o budzącego w ątp liw o ści.3
N a to m ia st je śli chodzi o m ożliw ość w szczęcia p o stę p o w an ia p rzez o rg a n iz a c ję społeczną lu d u p rac u jąc eg o (co je s t c a łk o w itą now ością legislacy jn ą), to p o d k re ślić n a le ż y p rz e d e w szy tsk im , że m ożliw ość t a je s t ograniczona w d w o jak i sposób, gdyż od stro n y przed m io to w ej dotyczy ona je d y n ie s p ra w o ro szczen ia ze sto su n k u p ra c y o raz o roszczenia o n a p ra w ie n ie szkód w y n ik ły c h z w y p a d k u w z a tru d n ie n iu
1 J . J o d ł o w s k i : Z z a g a d n i e ń p o l s k i e g o p r o c e s u c y w i l n e g o , P W N 1961, s. 75 i n a s t . ; M . W a l i g ó r s k i : P o l s k i e p r a w o ip ro c e s o w e w ś w i e t l e z a s a d y d y s p o z y c j i , S t . C y w . 11/1963, s. 3; W . S i e d l e c k i : Z a s a d y n a c z e l n e p o s t ę p o w a n i a c y w i l n e g o w ś w i e t l e p r z e p i s ó w n o w e g o k o d e k s u p o s t ę p o w a n i a c y w i l n e g o , S t . C y w . V II/1966, s. 22. 2 Z a s a d y u d z i a ł u p r o k u r a t o r a w p o s t ę p o w a n i u c y w i l n y m n a t l e n o w e g o k .p .c . o m a w i a j ą m . i n . ; Z . R e s i c h : P o d m i o t y p r o c e s u w n o w y m k o d e k s i e p o s t ę p o w a n i a c y w i l n e g o , N P 2/1966, s. 140; W . B r o n i e w i c z : P o w ó d z t w o p r o k u r a t o r a w p o l s k i m p r o c e s i e c y w i l n y m , P i P 7—8/1966; S . W ł o d y k a : U rdział p r o k u r a t o r a w p o s t ę p o w a n i u c y w i l n y m w ś w i e t l e n o w e g o u s t a w o d a w s t w a , N P 9/1966, s . 1044. 3 O k ó l n i k N r 26/52 M i n i s t r a S p r a w i e d l i w o ś c i z d n i a 10.X.1952 r . w s p r a w i e z a w i a d a m i a n i a p r o k u r a t o r a w t r y b i e a r t . 92 k .p .c . o t o c z ą c y m s i ę p o s t ę p o w a n i u c y w i l n y m ( D z ie n n ik U r z ę d o w y W y m i a r u S p r a w i e d l i w o ś c i N r 2, p o z . 17) o r a z z a r z ą d z e n i e P r o k u r a t o r a G e n e r a l n e g o N r 40/54 z d n i a 24.X.1954 r . w p r z e d m i o c i e u d z i a ł u p r o k u r a t u r w o j e w ó d z k i c h w p o s t ę p o w a n i u s ą d o w y m w s p r a w a c h c y w i l n y c h . P o d o b n e r o z w i ą z a n i e p r z e w i d u j ą i n n e u s t a w o d a w s t w a s o c j a l i s t y c z n e , a z w ł a s z c z a u s t a w o d a w s t w o r a d z i e c k i e , w k t ó r y m n a p o d s t a w i e z a r z ą d z e n i a G e n e r a l n e g o P r o k u r a t o r a Z S R R n r 133 z d n i a 10.XII.1955 r . „ O b u s i l e n i i p r o k u r a t o r s k o g o n a d z o r a z a z a k o n n o s t i j u r a s s m o t r i e n i j a s u d a m i g r a ż d a n s k i c h d i e ł ” p r o k u r a t o r z y z o s t a l i z o b o w i ą z a n i d o b r a n i a u d z i a ł u w p o s t ę p o w a n i u s ą d o w y m w s p r a w a c h o d o n i o s ł y m z n a c z e n i u s p o ł e c z n y m , w t y m m . i n . w s p r a w a c h o p r z y w r ó c e n i e d o p r a c y (E . N . K o r s z u n o w a i J . D. J a n o w s k i : P r o k u r a t o r s k i ) n a d z ó r p o g r a ż d a n s k i m t r u d o w y m d i e ł a m , M o s k w a 1956).
lu b z choroby zaw odow ej (art. 61 k.p.c.).4 Z ak res a rt. 61 k.p.c. je s t zatem w ęższy od z a k re su a rt. 459 k.p.c. T en o sta tn i p rze p is u zn a je bow iem za „roszczenie p r a cow ników ” ta k ż e roszczenia o n a p ra w ie n ie szkód innych niż szkody w y n ik łe z w y p a d k u w za tru d n ie n iu lu b z choroby zaw odow ej, a ta k ż e roszczenia p rzy słu g u jąc e bezpośrednio członkom rod zin p rac o w n ik ó w i członków spó łd zieln i p r a c y ,5 i z w szy stk im i ty m i roszczeniam i w iąże szczególną ochronę p raw n o -p ro c eso w ą w p o s tę p o w a n iu odrębnym .
O rganizacjam i, k tó re m a ją ta k ie u p ra w n ie n ia , są p rzy tym tylk o zw iązki zaw o dowe, a w za k re sie roszczeń o n a p ra w ie n ie szkód w y n ik ły c h z w y p a d k u w z a tr u d n ie n iu lu b choroby zaw odow ej — p o n ad to P o lsk i Z w iązek N iew idom ych i P o lsk i Z w iązek G łuchych (§ 1 i 2 zarząd zen ia M in istra S p raw ied liw o ści z dn. 13.V II.1965 r. — M .P. N r 37, poz. 213).
Do w n o szen ia pow ództw przez org an izacje społeczne lu d u p rac u jąc eg o sto su je się odpow iednio p rze p isy o p r o k u ra to rz e (art. 62 k.p.c.). Z e w zg lęd u n a w y ra ź n ą tre ść a rt. 61 i 62 k.p.c. p rz y ją ć należy, że chodzi tu o przepisy, dotyczące tej form y d z ia ła n ia p r o k u ra to ra w iram ach k tó re j w y tacza on pow ództw o n a rzecz oznaczonej osoby (art. 55 k.p.c.).6 W rez u ltac ie :
1) w ytoczenie p ow ództw a n ie je s t zależne od sta n o w isk a zainteresow anego, a w szczególności od jego zgody;
2) o rg an iz ac ja społeczna lu d u p rac u jąc eg o p o w in n a w sk az ać w pozw ie p r a cow nika, n a rzecz któ reg o w y tac za pow ództw o (art. 55 k.p.c.);
3) p ra c o w n ik a tego za w iad a m ia się o w y to czen iu p ow ództw a przez doręczenie m u odpisu pozw u, p rzy czym m oże on w stą p ić do sp ra w y w k ażd y m jej sta n ie w c h a ra k te rz e p ow oda (art. 56 § 1 k.p.c.);
4) o rg an iz ac ja społeczna lu d u p rac u jąc eg o nie m oże sam o d zieln ie rozporządzać p rzed m io tem sp o ru (art. 56 § 2 k.p.c.), a w ięc n ie m oże zrzec się roszczenia, o g ra n i czyć go, albo zaw rzeć ugody;
5) je śli p rac o w n ik w stą p i do sp raw y , to do w sp ó łu c ze stn ic tw a w sp o rze p r a cow nika i o rg an izacji społecznej lu d u p rac u jąc eg o sto s u je się odpow iednio p rz e pisy o w sp ó łu czestn ictw ie je d n o lity m (art. 56 § 1 k.p.c.), tzn. że czynności p ro c e sow e w sp ó łu c ze stn ik a działającego są sk u teczn e w obec n ie działająceg o , je d n ak ż e do z a w a rc ia ugody o ra z zrzeczenia się lu b o g ran ic ze n ia ro sz c z e n ia 7 p o trz e b n a je s t zgoda obu w spó łu czestn ik ó w (art. 73 § 2 k.p.c.);
4 W m y ś l o rz e c z . S N z d n . 16.XI.1965 r . I P R / 389/65 (z a p r o b u j ą c ą g lo s ą T . M i s i u k , P i P 6/1966, s. 1089) u p r a w n i e n i a t e d o t y c z ą n i e t y l k o w y m i e n i o n y c h w y r a ź n i e w a r t . 61 § 1 k .p .c . r o s z c z e ń z p r a c o w n i c z e g o s t o s u n k u p r a c y , a l e r ó w n i e ż r o s z c z e ń z e s p ó ł d z i e l c z e g o s t o s u n k u p r a c y . N a l e ż a ł o b y t e ż p r z y j ą ć , że o b e j m u j ą o n e r ó w n i e ż m o ż liw o ś ć w s z c z ę c ia p o s t ę p o w a n i a n a r z e c z s p a d k o b i e r c ó w p r a c o w n i k ó w l u b c z ł o n k ó w s p ó ł d z i e l n i p r a c y w s p r a w a c h o k r e ś l o n y c h w a r t . 61 § 1 k .p .c . ( t a k K . O l e j n i c z a k i M. G i n t o w t : W y b r a n e z a g a d n i e n i a z k o d e k s u p o s t ę p o w a n i a c y w i l n e g o , B M S 4/1965, s. 16). T e n o s t a t n i p o g lą d w y n i k a z i s t o t y s p a d k o b r a n i a , j a k o n a s t ę p s t w a p r a w n e g o p o d t y t u ł e m o g ó ln y m . 5 A r t . 459 k .p .c . m ó w i t y l k o o r o s z c z e n i a c h c z ł o n k ó w r o d z i n p r a c o w n i k a . T r a f n i e j e d n a k w y t y c z n e S N z d n . 29/30.IX,1966, d o t y c z ą c e o c h r o n y u p r a w n i e ń p r a c o w n i c z y c h w p o s t ę p o w a n i u o d r ę b n y m (M .P . N r 63, p o z . 305) p r z y j m u j ą , ż e w o b e c t e n d e n c j i d o p e ł n e g o z r ó w n a n i a p r a c o w n ic z e g o i s p ó łd z i e lc z e g o s t o s u n k u p r a c y o b j ą ć n a l e ż y z a k r e s e m a r t . 459 k .p .c . r ó w n i e ż s p r a w y o r o s z c z e n i a c z ł o n k ó w r o d z i n c z ł o n k ó w s p ó ł d z i e l n i p r a c y , z t y c h s a m y c h p o w o d ó w n a l e ż a ł o b y m . z d . p r z y j ą ć , ż e a r t . 459 k .p .c . o b e j m u j e n i e w y m i e n i o n e w y r a ź n i e w § 2 r o s z c z e n i a c z ł o n k ó w s p ó ł d z i e l n i p r a c y o n a p r a w i e n i e s z k ó d w y r z ą d z o n y c h im p r z e z s p ó ł d z i e l n i ę . 6 Z . R e s i c h : P o d m i o t y p r o c e s u (...), lo c . c i t ., s. 144. z- T r e ś ć a r t . 73 § 2 k .p .c ., k t ó r y m ó w i t y l k o o z r z e c z e n i u s ię r o s z c z e n i a , r ó ż n i s ię o d t r e ś c i a r t . 203 § 4 c z y 461 § 3 k . p .c ., w k t ó r y c h w y m i e n i a s ię w s p o s ó b o d r ę t j n y z r z e c z e n i e s i ę r o s z c z e n i a i o g r a n i c z e n i e r o s z c z e n i a . M im o t o n a l e ż y u w a ż a ć , ż e p r z e p i s a r t . 73 § 2 k .p .c .
42 A d a m Z i e l i ń s k i Nr 5 (113)
6) w c h a ra k te rz e pow oda p rz e słu c h u je się zaw sze p rac o w n ik a, chociażby nie p rz y s tą p ił do sp ra w y (art. 301 k.p.c.);
7) o rg a n iz a c ja społeczna lu d u p rac u jąc eg o k o rzy sta z w szelkich udogodnień pro ceso w y ch , ja k ie są p rz e w id z ia n e d la p r o k u ra to ra , a w szczególności z p r a w a o trzy m y w a n ia z u rzę d u odpisów orzeczeń z u zasad n ien iem — bez w zględu n a to, czy z a k ła d p ra c y je s t je d n o stk ą g o sp o d a rk i uspołecznionej, czy te ż n ie (art. 328 § 1, 331 § 1 i 357 § 1 k.p.c.)8, p rzy czym je d y n e ogran iczen ie dotyczy m ożności z a b ie ra n ia głosu poza kolejn o ścią (art. 210 § 1 zd. trze cie k.p.c.);
8) p raw o m o cn y w y ro k m a p ow agę rzeczy osądzonej pom iędzy p rac o w n ik iem a za k ła d e m p rac y , je d n a k ż e w sp ra w a c h o roszczenia m a ją tk o w e p raw o m o c n e r o z strz y g n ię c ie sprarwy n ie p o zbaw ia p ra c o w n ik a , k tó ry nie b r a ł u d z ia łu w sporze," m ożności dochodzenia sw oich roszczeń w całości lu b w te j części, w k tó re j nie zostały zasądzone (a rt. 58 k.p.c.);
9) u p ra w n ie n ia o rg an iz ac ji społecznych lu d u p rac u jąc eg o dotyczą n ie ty lk o w szczęcia p rocesu, ale ta k ż e p o stę p o w an ia zabezpieczającego i egzekucyjnego.10
P o d o b n ie ja k p ro k u ra to r — o rg a n iz a c ja społeczna lu d u p rac u jąc eg o też m oże w stą p ić do ju ż toczącego się p o stęp o w an ia. O b o w iąz u ją tu te sam e o g ran ic ze n ia co do k a ta lo g u s p r a w oraz k a ta lo g u organ izacji, k tó ry m u p ra w n ie n ie to p rzy słu g u je (a rt. 61 § 2 k.p.c.). R ów nież w ta k im w y p a d k u m a ją odpow iednie zastosow anie prze p isy o p ro k u ra to rz e o k reślone w a rt. 60 k.p.c. D odatkow e ograniczenie, k tó re w y n ik a z sam ej istoty d ziała n ia o rg an iz ac ji społecznej lu d u p rac u jąc eg o , polega n a tym , że o rg an iz ac ja ta k a m oże b ra ć u d ział w p o stęp o w an iu ty lk o po stro n ie p ra c o w n ik a . W p rze c iw ie ń stw ie w ięc do p ro k u ra to ra (art. 60 § 1 k.p.c.) n ie m ogłaby ona w to k u p ro cesu zm ienić pozycji w procesie, p rzenosząc się n a stro n ę za k ła d u p ra c y .11
Szczególna sy tu a c ja p rze w id zia n a je s t p o n ad to w z a k resie p o stę p o w an ia z a bezpieczającego, gdyż w sp raw ac h o re n ty n ależ n e z ty tu łu odpow iedzialności z a uszkodzenie ciała lu b za u tr a tę życia żyw iciela zabezpieczenie, k tó re p olega n a zobo w iązan iu za k ła d u p ra c y do uiszczania p rac o w n ik o w i okresow o p ew n e j sum y p ieniędzy, m oże n a s tą p ić ta k ż e z u rz ę d u (a rt. 753 § 2 k.p.c.).
Z A K R E S P O S T Ę P O W A N IA I O R Z E K A N IA S Ą D U
Z a k re s p o stę p o w an ia sądow ego w y zn a cz an y je s t p rze d e w szy stk im tre śc ią ż ą d a n ia pozw u, a w ięc z reg u ły p rze z sam ego zainteresow anego. S tan o w isk o pow oda d o z n a je t u je d n a k rów nież p ew n y ch m o d y fik a cji.
Co się tyczy stro n y podm iotow ej, to poza m o d y fik a cja m i p rze w id zia n y m i dla
d o t y c z y t a k ż e w y p a d k u o g r a n i c z e n i a r o s z c z e n i a , k t ó r e w i s t o c i e j e s t z r z e c z e n i e m s ię c z ę ś c i o w y m ( p o r . Z . R e s i c h : P o d m i o t y p r o c e s u (...), lo c . c i t . , s . 146). 8 M . R a f a c z - K r z y ż a n o w s k a : Z p r o b l e m a t y k i d o r ę c z a n i a o r z e c z e ń s ą d o w y c h w p o s t ę p o w a n i u c y w i l n y m , N P 9/1966, s. 1121. 9 W a r t . 58 k .p .c . c h o d z i — j a k s i ę z d a j e — o t a k i e t y l k o s y t u a c j e , g d y p r a c o w n i k n i e b r a ł u d z i a ł u w s p o r z e m i m o z a w i a d o m i e n i a g o o w y t o c z e n i u p o w ó d z t w a ip rz e z o r g a n i z a c j ę s p o ł e c z n ą l u d u p r a c u j ą c e g o . J e ś l i b o w i e m w b r e w a r t . 56 § 1 k .p .c . p r a c o w n i k w o g ó le n i e z o s t a ł w s p r a w i e z a w i a d o m i o n y , t o n i e z a l e ż n i e o d c h a r a k t e r u s p r a w y m ó g ł b y s i ę o n p o w o ł a ć n a n i e w a ż n o ś ć p o s t ę p o w a n i a u z a s a d n i a j ą c e g o r e w i z j ę ( a r t . 369 p k t 5 k .p .c .) o r a z n a s k a r g ę o w z n o w i e n i e p o s t ę p o w a n i a ( a r t . 401 p k t 2 k .p .c .) . P o r . K . O l e j n i c z a k i M . G i n t o w t : W y b r a n e z a g a d n i e n i a (...), lo c . c i t ., s. 5. 10 T . M i s i u k : Z a d a n i a o r g a n i z a c j i s p o ł e c z n y c h w s ą d o w y m p o s t ę p o w a n i u c y w i l n y m , P i P 9/1966, s . 307. u Z . R e s i c h : P o d m i o t y p r o c e s u (...), lo c . c i t ., s . 145; T . M i s i u k : Z a d a n i a o r g a n i z a c j i s p o ł e c z n y c h (...), lo c . c i t ., s. 306.
w szelkich ty p ó w sp raw odrębność p o le g a n a ty m , że je ś li okaże się, iż pow ództw o n ie zostało w n iesio n e przeciw k o osobie, k tó ra p o w in n a być w sp raw ie stro n ą pozw aną, albo że pow ództw o o to sa m o roszczenie m oże być w ytoczone p rz e ciw ko in n y m jeszcze osobom, k tó re nie zostały pozw ane, to są d m oże z u rzędu w ezw ać te osoby do w zięcia u d ziału w sp ra w ie (art. 464 k.p.c.). J e s t to w y ją te k od zasady, że je śli została p o zw a n a osoba n iew łaściw a, to w ez w a n ie osoby w ła ś ciw ej n a s tę p u je n a w n io sek je d n e j ze stro n , a je śli n ie pozw ano w szy stk ich osób, p rzeciw k o k tó ry m pow ództw o m ogło być w ytoczone, o w ez w a n iu osób n ie zapoz- w an y c h d ec y d u je w niosek po w o d a (art. 184 k .p .c .).12 W ezw anie do w zięcia udziału w sp ra w ie za stę p u je p rzy tym p o zw anie ze sikutkam i o k reślo n y m i w a rt. 198 k .p .c .13 O d stro n y p rze d m io to w ej za k res o rze k an ia są d u w yznacza a rt. 475 § 1 k.p.c. sta n o w iąc y , że w y d a ją c w y ro k w sp raw ac h o roszczenia p rac o w n ik ó w sąd o rzeka o roszczeniach, k tó re w y n ik a ją z fa k tó w przytoczonych p rz e z pow oda, ta k ż e w ó w czas, gdy roszczenie n ie było o b ję te żąd an iem lu b gdy było w nim zgłoszone w ro zm iarze m niejszym , n iż je s t to u sp raw ie d liw io n e w y n ik ie m postępow ania. Is tn ie je tu w ięc w y ją te k od zasady a rt. 321 § 1 k.p.c., zgodnie z k tó ry m są d n ie m oże w y ro k o w a ć co do p rze d m io tu , k tó ry n ie b y ł o b ję ty żądaniem , an i zasądzać p onad żądanie. N a tle użytego w a rt. 475 § 1 k.p.c. (także w a rt. 321 § 2 k.p.c.) p o ję cia „fa k tó w przytoczonych p rze z p ow oda” p o w sta ły w p ra k ty c e tro ja k ieg o
ro d z a ju w ątpliw ości.
P ie rw sz a w ątp liw o ść w y n ik a z tre ś c i a rt. 351 § 1 k.p.c. P rz e p is te n dotyczy w y p a d k u , gdy w sp raw ie , k tó re j za k res n ie zależy od tre ś c i ż ą d a ń pozw u, są d nie orzek ł o roszczeniu n ie zgłoszonym w żą d an iu lub p rz y z n a ł je w ro z m ia rz e m niejszym , niż n ależ ało ; w ów czas s tr o n a m oże żąd ać u z u p e łn ie n ia w y ro k u , jeżeli są d n ie o rz e k ł ta k „ w b rew w y n ik o m p o stę p o w an ia dow odow e g o ” . N a ty m tle p o w sta ł pro b lem , czy obow iązek są d u o rz e k a n ia w sp ra w a c h o ro szc ze n ia p rac o w n ik ó w co do p rze d m io tu , k tó ry n ie b y ł o b ję ty żąd an iem , o ra z zasą d zan ia p onad żą d an ie n ie rozciąga się ró w n ież n a w y p ad k i, gdy roszczenie w y n ik a np. z zeznań św iadków . W y d a je się, że tr a f n y je s t te n pogląd, k tó ry u zn a je , że d la u sta le n ia z a k re su obow iązku o rz e k a n ia sąd u
•ultra p e tita p a rtiu m d ec y d u ją ce znaczenie m a okoliczność, czy o k reślo n e ro sz
czenie w y n ik a z „ fa k tó w p rzytoczonych p rze z p o w o d a” , p rzy czym , oczyw iście, ro szczen ie to m usi być p o n a d to udow odnione, a w ięc w szczególności zn ajd o w ać o p a rc ie w „w y n ik a ch p o stę p o w a n ia dow odow ego”. 14
W ątpliw ość d ru g a sp ro w ad za się do tego, czy „fa k ty przy to czo n e p rz e z po w o d a” to fa k ty po d an e p rzez niego p rz y ja k ie jk o lw ie k o k az ji (np. p rz y sk ła d a n iu w y ja śn ie ń w to k u p rz e słu c h a n ia lu b o d p o w iad an ia n a p y ta n ia są d u poza p o stę p o w a n iem dow odow ym ), czy też ty lk o fa k ty przytoczone d la u za sa d n ie n ia tw ierd zeń pozw u, a w ięc fa k ty sta n o w iąc e — zgodnie z w olą pow oda — p o d sta w ę jego żądań. P ro b le m je s t d y sk u sy jn y , zw łaszcza n a tle a rt. 475 § 2 k.p.c., w ed łu g któ reg o
12 N o w e p r z e p i s y k o d e k s u o z m i a n a c h p o d m i o t o w y c h w c z a s ie t r w a n i a p r o c e s u o m a w i a j ą : Z . R e s i c h : P o d m i o t y ip r o c e s u (...), lo c . c i t ., s. 147 i W . B r o n i e w i c z : P o d m i o t o w a z m i a n a p o w ó d z t w a , N P 1/1966, s . 27. 13 A r t . 198 § 1 k .p .c . p r z e w i d u j e , że o s o b o m w e z w a n y m s ą d d o r ę c z a o d p i s y p is m p r o c e s o w y c h i z a ł ą c z n i k ó w . W o b e c n i e w y d a n i a j e s z c z e n o w e g o r e g u l a m i n u s ą d o w e g o b r a k j e s t w y r a ź n y c h w s k a z ó w e k , j a k n a l e ż y p o s t ą p i ć , g d y o d p is ó w t a k i c h w a k t a c h n i e m a . W y d a j e s ię , ż e n a l e ż a ł o b y t u w d r o d z e a n a l o g i i s to s o w a ć r o z s z e r z a j ą c o § 64 r e g u l a m i n u d o t y c h c z a s o w e g o (D z. U . z 1953 r . N r 44, p o z . 216), k t ó r y d o t y c z y w e z w a n i a w s p ó ł u c z e s t n i k a k o n i e c z n e g o , i p r z y j ą ć , ż e p r z e w o d n i c z ą c y p o w i n i e n p r z e d e w s z y s t k i m z o b o w i ą ż ą t d o z ło ż e n i a t y c h o d p is ó w p r a c o w n i k a , a j e ś l i o d p i s y t a k i e w z a k r e ś l o n y m t e r m i n i e n i e z o s t a n ą z ł o ż o n e , z a r z ą d z i ć s p o r z ą d z e n i e i c h p r z e z s e k r e t a r i a t . 14 K . O l e j n i c z a k i M. G i n t o w t : W y b r a n e z a g a d n i e n i a (...), lo c . c i t ., s. 23.
44 A d a m Z i e l i ń s k i Nr 5 (113)
w raz ie p rz e k a z a n ia do sąd u sp ra w y p o d le g ają ce j k o m p e ten c ji ko m isji rozjem czej sąd n ie m oże orzec o roszczeniu, k tó re n ie było o b jęte p o stęp o w an iem p rze d k o m isją rozjem czą, a oo do któ reg o zm ian a p o w ó d ztw a p rze z p ra c o w n ik a n ie je s t dopuszczalna. W y k ład n ia dotychczasow ego k.p.c. p rzy jm o w a ła, że w sp raw ac h p odlegających k o m p e ten c ji k o m isji rozjem czych zm ian a pow ództw a je s t d o p u sz czalna, je śli n o w e roszczenie o p a rte je s t n a tej sam ej p o d sta w ie fak ty c z n e j cq- roszczenie p ie rw o tn e {uchw ała sk ła d u 7 sędziów SN z d n ia 29.XI.1953 r. I CO 20/58 — O SN z 1959 r., poz. 63). N ow y k o d ek s rozszerzył tę m ożliw ość w a rt. 465 k.p.c. ta k że n a w y p ad k i, gdy now e roszczenie o p a rte je s t n a tej sam ej p o d sta w ie p r a w nej co roszczenie p ie rw o tn e albo gdy dotyczy o k resu sprzed w n iesien ia sp ra w y do k o m isji rozjem czej. P ow iązan ie w a rt. 475 i § 2 k.p.c. m ożliw ości orzeczenia przez
sąd co do p rze d m io tu , k tó ry nie b y ł ob jęty żąd an iem , lu b zasądzenia p o n ad żą d an ie z z a k re se m dopuszczalnej zm ian y pow ó d ztw a m ogłoby p rz e m a w ia ć za ty m , że „ fa k ty p rzy to czo n e przez po w o d a” to f a k ty p o d an e p rzez niego p rz y ja k ie jk o lw ie k o kazji — ty le ty lk o , że w sto su n k u do sp ra w p o d le g ają cy c h k o m p e ten c ji 'k o m isji rozjem czej — fa k ty nie w y k ra c z a ją c e poza za k res a rt. 465 k.p.c. G dyby bow iem zająć stanow isko, że p ojęcie to o b e jm u je ty lk o fa k ty stan o w iące p o d sta w ę żąd ań pęzw u, to celow ość całeg o a rt. 475 § 2 k.p.c. m ogłaby być p odw ażana. M ożliw ość orzeczen ia w sp ra w ie p o d le g ają ce j k o m p e te n c ji k o m isji ro zjem czej u ltr a p e tita
p a rtiu m w g ra n ic a c h p o d sta w y fa k ty c z n e j pow ó d ztw a nie b y ła k w estio n o w an a
i do te j pory, gdy nie było p rzecież n o rm y podobnej do a rt. 465 k.p.c. Je śli zaś p rjc o \v n iv zgłasza fa k ty w y k ra c z a ją c e poza dotychczasow ą p o d sta w ę pow ództw a» to sy tu a c ję ta k ą tra k to w a ć trz e b a ja k o z m ian ę pow ó d ztw a i ro z p a try w a ć w y łą cz n ie w ra m a c h a rt. 465 k.p.c., a n ie za k re su o rz e k a n ia sąd u u ltr a p e tita p a rtiu m . M oim zdaniem , m im o n ie zb y t m oże szczęśliw ego sfo rm u ło w an ia a rt. 475 § 2 k.p.c., za tr a f n ą n ależało b y uznać d ru g ą ze w sk az an y c h koncepcji. K o io c o c ja pie rw sz a p ro w a d ziłab y bow iem w istocie do takiego ro zw iązan ia, w k tó ry m sąd o rzek ałb y bez ż ą d a n ia pow oda i d o k o n y w ałb y sam zm iany p o w ó d z tw a .15 J e ś li w ięc w to k u p o stę p o w an ia dow odow ego u ja w n ią się okoliczności nie o b ję te d o ty ch czaso w ą p o d sta w ą fa k ty c z n ą pow ództw a, to sąd — chcąc orzec o roszcze n iach, ja k ie z n ic h w y n ik a ją — n ie m oże ograniczyć się do z a d a n ia pow odow i p y ta n ia , czy okoliczności te p o tw ie r d z a i6, ale pow in ien uzyskać ta k ż e w ypo w ied ź pow oda co do tego, czy chce, aby okoliczności te stan o w iły p rzed m io t p o stę p o w an ia . O czyw iście są d p o w in ie n w ta k ic h w y p a d k a c h pouczyć p ra c o w n ik a 0 sk u tk a c h jego ośw iad czen ia n a p o d sta w ie a rt. 460 § 1 k.p:c.
T rzecia w reszcie w ątp liw o ść dotyczy sam ego po jęcia po d staw y fa k ty c zn e j p o w ództw a. U ja w n iła się o n a p rze d e w szy stk im n a tle sp ra w zw iązanych z w y rzą d zen iem szkody n a osobie. Otóż zd. m. za tr a f n y uznać n ależy pogląd, że w sp ra w a c h ta k ic h p o d sta w a fa k ty c z n a o b e jm u je zarów no roszczenie o n a p ra w ie n ie szkody m a ją tk o w e j, ja k i ro szczenie o zadośćuczynienie za cierp ien ia fizyczne 1 k rzy w d ę m o ra ln ą , bez w zg lęd u n a to, czy pow ód w y stą p ił z obydw om a ty m i roszczeniam i, czy ty lk o z jed n y m z n ic h .17 T ym b ard z iej w ięc sąd m oże np. z a sądzić r e n tę za m ia st żądanego odszkodow ania jednorazow ego, jeżeli je s t to u za
->5 T a k n a t l e a r t . 329 § 2 d .k .p .c . o r z e c z . S N a d n . 30.XII.1954 r . C 1729/53 (O S N 3/1956,I p o z . 64) i z d n . 31.V.1955 r . 2 C R 1699/54 ( O S P iK A 1958, p o z . 68). P o r . t e ż J . J o d ł o w s k i : Z z a g a d n i e ń p o l s k i e g o p r o c e s u c y w i l n e g o , P W N 1961, s . 102. 16 T a k ą w y k ł a d n i ę z d a j e s ię s u g e r o w a ć M . R a f a c z - K r z y ż a n o w s k a : P r o b l e m z a s ą d z e n i a p o n a d ż ą d a n i e , , , P a l e s t r a ” 6/1966, s. 30. 17 T a k W . S i e d l e c k i : G lo s a d o o r z e c z . S N z d n . 16.11.1959 r . 1 C O 37/58 (O S P iK A 1961, p o z . 157). I n a c z e j C . T a b ę c k i : G lo s a d o o r z e c z . S N z d n . 13.IV.1961 r . 2 C R 960/59 ( O S P iK A 1962, p o z . 323).
sa d n io n e okolicznościam i sp ra w y ls, albo — u z n a ją c w sp ra w ie o re n tę , że sz k o d a jeszcze n ie p o w sta ła — u sta lić obow iązek pozw anego n a p ra w ie n ia szko dy, ja k a m oże p o w stać w przyszłości. ?9
R ozszerzenie z a k resu o rz e k a n ia są d u w sp ra w a c h p raco w n iczy ch dotyczy rów n ież p o stę p o w an ia rew izyjnego. W m y śl bow iem a rt. 475 § 3 k.p.c. sąd rew iz y jn y nie je s t zw iązany w ta k ic h sp raw ac h g ran ic am i an i w niosków , a n i p o d sta w r e w i zyjnych. 20 M im o że kodeks n ie za w ie ra w ty m z a k resie w yraźn eg o odesłania, n a leży ró w n ież p rzy ją ć, że ta k ż e w sp ra w a c h p raco w n iczy ch o b ow iązuje re fo r-
m a tio n is in peius sfo rm u ło w an y w a rt. 382 k.p.c. W re z u lta c ie sąd re w iz y jn y nie
m oże uchylić lu b zm ienić w y ro k u n a niekorzyść stro n y w noszącej rew iz ję, chyba że s tro n a p rze ciw n a rów n ież w n io sła rew izję.
D Y S P O N O W A N IE P R Z E Z S T R O N Y IC H P R A W A M I W T O K U P R O C E S U
Z p u n k tu w id zen ia m e ch a n izm u dok o n y w an ia p rze z sąd k o n tro li ak tó w stro n o c h a ra k te rz e dyspozycyjnym m ożna w y ró żn ić d w a ro d za je ty c h aktów .
P ierw szy ro d z a j o b ejm u je cofnięcie pozw u, zrzeczenie się lu b ogran iczen ie ro sz czenia, za w a rc ie ugody sądow ej oraz zrzeczenie się śro d k a z a s k a rż e n ia .21 A k ty te są w zasadzie w p e łn i sk u teczn e, chociaż w o k reślonych w u sta w ie w y p ad k a f h sąd m oże się sprzeciw ić ich d o k o n an iu i uznać je za niedopuszczalne. S przeciw t a ''i p o w oduje nie tylk o bezskuteczność sam ych ty c h aktów , ale ta k ż e niew ażność w szelkich czynności — w ty m ta k ż e czynności pozasądow ych — k tó re zm ierzałyby do u ch y len ia się od k o n se k w ę n cji sprzeciw u są d u (art. 203 § 4, 223 § 2, 349 § 2, 3Q3 § 2 i 397 § 2 k .p .c .).22
R odzaj d ru g i re p re z e n tu je u zn a n ie pozw u. U znaniem ta k im sąd n ie je s t w p ra w dzie zw iązany, ale m oże n a nim poprzestać, je śli z n a jd u je to u zasad n ien ie w o k o licznościach sp raw y (art. 213 § 2 k .p .c .).23
Od ak tó w d yspozycyjnych n ależy n a to m ia st odróżnić te czynności, k tó ry ch sk u te k zależy w p ro st od decyzji sądu, a w ięc k tó re w istocie m a ją c h a ra k te r w n io s ków stro n p o d le g ają cy c h p ełn ej k o n tro li sądow ej (np. zgodny w n io sek stro n o zaw ieszenie p o stę p o w an ia — a rt. 178 k.p.c.).
M echanizm pow yższy działa ró w n ież w s p ra w a c h o roszczenia p racow ników , aczkolw iek i on w y k a z u je tu p ew n e odm ienności. J e ś li chodzi o p ierw szy r o d z ij
18 N a p r z y k ł a d o r z e c z . S N z d n . 4.III.1938 3 C R 912/57 (N P 2/1953, s. 239). ' * . 19 S . R e j m a n : Z a s t o s o w a n i e a r t . 3 k .p .c . w s p r a w a c h o o d s z k o d o w a n i e z a s k u t k i w y p a d k u , „ P a l e s t r a ” 1/1964, s. 16. • i 20 P r z y j m u j e s ię , ż e g r a n i c e w n i o s k ó w r e w i z j i d o t y c z ą o z n a c z e n i a z a k r e s u z a s k a r ż e n i a o r z e c z e n i a s ą d u n iż s z e j i n s t a n c j i ( c a ły w y r o k c z y j e g o o k r e ś l o n a c z ę ś ć ). N ie j e s t n a t o m i a s t w i ą ż ą c y w n i o s e k c o d o z m i a n y o r z e c z e n i a l u b j e g o u c h y l e n i a (S . H a n a u s e k : O r z e c z e n i e s ą d u r e w i z y j n e g o w p r o c e s i e c y w i l n y m , P W N 1966, s. 134), a c z k o l w i e k n a l e ż y w p e ł n i z g o d z i ć s ię z p o s t u l a t e m d o k ł a d n e g o p r e c y z o w a n i a w r e w i z j i w t y m w z g l ę d z i e ż ą d a ń s k a r ż ą c e g o (M . P i e k a r s k i : O p r a c o w a n i e r e w i z j i w p o s t ę p o w a n i u c y w i l n y m , , ,P a - l e s t r a ” 3/1965, s. 25). 21 w ś r ó d a k t ó w d y s p o z y c y j n y c h , k t ó r y c h d o t y c z y s p e c j a l n a k o n t r o l a s ą d u , k o d e k s n ie w y m i e n i a z m i a n y p o w ó d z t w a . K o m i s j a K o d y f i k a c y j n a u z n a ł a b o w ie m , ż e t e g o r o d z a j u w y p a d k i m o g ą c e w y m a g a ć i n g e r e n c j i s ą d u b ę d ą s ię z a w s z e w i ą z a ł y z c o f n i ę c i e m d o t y c h c z a s o w e g o ż .ą d a n ia p o z w u i j u ż c h o ć b y z t e j r a c j i o b j ę t e b ę d ą t a k ą k o n t r o l ą ( p o r . c o d o t e g o Z . R e s i c h : P o d m i o t y p r o c e s u (...), lo c . c i t ., s. 146). 22 T a k i e g o r o z s z e r z o n e g o s k u t k u n i e p r z e w i d u j e a r t . 184 k .p .c ., d o t y c z ą c y u z n a n i a za n i e d o p u s z c z a l n ą u g o d y w p o s t ę p o w a n i u p o j e d n a w c z y m . W y d a j e , s i ę , ż e w z g lą d n a p o t r z e b ę j e d n o l i t o ś c i s t a n u p r a w n e g o u z a s a d n i a ł b y t a k ą s a m ą w y k ł a d n i ę a r t . 184 j a k i a r t . 223 § 2 k . p .c . I 23 s ą d n i e m o ż e j e d n a k o p r z e ć r o z s t r z y g n i ę c i a w y ł ą c z n i e n a u z n a n i u w .s p r a w a c h m a ł ż e ń s k i c h ( a r t . 431 k .p .c .) o r a z w s p r a w a c h z e s t o s u n k ó w m i ę d z y r o d z i c a m i a d z ie ć m i < a rt. 458 § 1 k .p .c .) .
46 A d a m Z i e l i ń s k i Nr 5 (113)
ak tó w dyspozycyjnych, to uw agę zw rac a in n e u ję cie k ry te rió w u z n a n ia ich n iedopuszczalne. A rt. 203 § 4, a ta k ż e a rt. 184 k.p.c. w y m ie n iają tr z y ta k ie k r y te ria , a m ianow icie:
1) niezgodność z p raw em ,
2) niezgodność z za sa d am i w spółżycia społecznego,
3) r a ż ą c e n a ru sz e n ie u sp raw ied liw io n eg o in te re su osób u p raw n io n y c h . W sp ra w a c h o roszczenia p rac o w n ik ó w nieco inaczej u ję te je s t k ry te riu m t r z e cie, gdyż w m y śl a rt. 461 § 2 k.p.c. sp rze ciw pow in ien być zgłoszony p rzez są :J, gd y b y o k reślo n e czynności „ n a ru sz a ły słu szn y in te re s p ra c o w n ik a ”. 24 T a ró żn ica sfo rm u ło w a ń w sk a z u je n ie w ą tp liw ie n a to, że w sp ra w a c h o ro szczenia pracow n ik ó w k o n tro la są d u p o w in n a iść nieco d alej niż w p ozostałych ty p a c h s p ra w Z d ru g ie j je d n a k stro n y n ie m oże ona iść zbyt daleko. W zw iązku z tym ".a b ard z o d y sk u sy jn y uznać n ależ y pogląd, że w sp ra w a c h o roszczenia p ra c o w n i ków o ugodzie sądow ej m ożna m ów ić ty lk o w specyficznym sensie, gdyż co się tyczy w za je m n y c h u stę p stw stro n , ja k o p o d staw o w ej cechy ugody, „to m ogłoby chodzić je d y n ie o u stę p stw a po d m io tu z a tru d n iając eg o , k ażd e bow iem u stę p stv io p ra c o w n ik a z p rzy słu g u jąc y ch m u rzeczyw iście roszczeń m usiałoby w yw ołać u z n a n ie za w a rc ia ugody za n iedopuszczalne <...).” 25 J a k to ju ż bow iem tra f n ie p o d k reślo n o w d o k try n ie , ta k szeroko p o ję ta k o n tro la ugód w sp ra w a c h p ra c o w n i czych m oże w re z u lta c ie odbić się n ie k o rz y stn ie n a sa m y ch p rac o w n ik ach , zn iec h ę ca ją c za k ła d y p ra c y do p o d e jm o w a n ia p e r tr a k ta c ji p o lu b o w n y c h .26 M oim zdaniem n ależ ało b y uznać, że w celu z a w a rc ia ugody m ożliw e je s t do k o n an ie pew nego u s tę p stw a ze stro n y p rac o w n ik a. P u n k t ciężkości p ow inien tu spoczyw ać n a pojęciu „słusznego” in te re s u p rac o w n ik a, k tó ry w k aż d y m w y p a d k u pow in ien stanow ić p o d sta w ę oceny dopuszczalności ta k ieg o u stę p stw a.
D ru g a odm ienność p olega n a ty m , że w a rt. 461 i§ 3 ik.p.c. m ów i się w y ra źn ie, iż ta k ą sa m ą k o n tro lę n ależ y zastosow ać w w y p a d k u zgodnego w nio sk u stro n « zaw ieszenie p o stę p o w an ia . C elem tego sfo rm u ło w a n ia je s t zw rócenie u w ag i sąd u n a sy tu a c ję , k tó ra m oże w k o n se k w e n cji — ze szkodą d la p ra c o w n ik a — dopro w adzić do u m o rze n ia p o stę p o w an ia sądow ego, jeżeli w odpow iednim czasie .nif? zostanie zgłoszony w n io sek o jego p o d ję cie (art. 182 § 1 k.p.c.). M oże ono je d n a k budzić w ątp liw o ści, i to z d w ó ch pow odów . Po pie rw sz e — p rzy d ecydow aniu o w n io sk u stro n o zaw ieszenie p o stę p o w an ia tru d n o m ów ić o ta k ie j k o n stru k c ji k o n tro li ja k p rz y a k ta c h dyspozycyjnych, a w ięc w zasadzie o sk uteczności czynności z zastrzeżeniem sądow i p ra w a sprzeciw u ze sk u tk ie m określo n y m w a rt. 461 § 2 zd a n ie d ru g ie k.p.c.; sąd m oże bow iem po p ro stu w n io sk u ta k ieg o n ie uw zględnić. P o d ru g ie zaś — n iebezpieczeństw o n a ra ż e n ia in te re su p ra c o w n ik a n a szw a n k p rzez d o prow adzenie do n astęp n e g o um o rzen ia p o stę p o w an ia w iąże się z zaw ieszeniem p o stę p o w an ia n ie ty lk o n a zgodny w n io sek stro n , ale też n a sk u te k n ie sta w ie n n ic tw a stro n , a ta k ż e — choć m oże to w y stą p ić rzad ziej — n a sk u te k niem ożności w y k o n a n ia p rz e z p ra c o w n ik a o kreślonych zarządzeń sąd u (art. 182 § 1 k.p.c. W e w szy stk ich tych w y p a d k a c h konieczne je s t w ięc zach o w a nie n ależ y tej ostrożności ze stro n y są d u p rz y p o d ejm o w an iu decyzji o zaw iesze n iu postęp o w an ia. 24 w a r t . 461 § 2 i 3 k .p .c . m o w a j e s t o u g o d z ie , c o f n i ę c i u p o z w u o r a z o z r z e c z e n i u s ię l u b o g r a n i c z e n i u r o s z c z e n i a . P r z e p i s t e n p o w i n i e n j e d n a k w r ó w n e j m i e r z e d o t y c z y ć z r z e c z e n i a s ię ś r o d k a z a s k a r ż e n i a . 23 C. J a c k o w i a k : P o s t ę p o w a n i e p o j e d n a w c z e w s p o r a c h ze s t o s u n k u p r a c y , P i P 4/1965, s. 607. 26 a . W o l t e r : G lo s a d o o r z e c z . S N z d n . 12.111.1965 r . I P R 6/65 ( O S P iK A 2/1966, p o z . 66). P o r . t e ż : M . P i e k a r s k i : O c h r o n a u p r a w n i e ń p r a c o w n i c z y c h w p o s t ę p o w a n i u c y w i l n y m , N P 1/1967, s. 51 o r a z K . K o ł a k o w s k i : P o s t ę p o w a n i e w y j a ś n i a j ą c e w s p r a w a c h p r a c o w n i c z y c h , N P 2/1967, s. 219.
