Razem dla kultury!
Podsumowanie wyników diagnozy lokalnej wśród mieszkańców i
mieszkanek gminy Morzeszczyn
str. 2 Raport stanowi podsumowanie pierwszej, diagnostycznej, części działania Gminnego Ośrodka Kultury w Morzeszczynie w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2020.
Spis treści
Jak przeprowadzaliśmy diagnozę? ... 3
Uczestnictwo mieszkańców i mieszkanek w lokalnej kulturze ... 5
Lokalne potencjały... 11
Jak działa lokalna kultura? ... 16
Mieszkańców i mieszkanek pomysły na działania ... 20
Wnioski, czyli jak lepiej tworzyć lokalną kulturę w gminie? ... 22
Rekomendacje dotyczące realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców i mieszkanek ... 23
Diagnoza… to dopiero początek działań ... 24
Zestawienie osób zmapowanych w Gminie Morzeszczyn jako posiadające pasje, talenty, potencjały do działań kulturalnych ... 25
str. 3 Jak przeprowadzaliśmy diagnozę?
Diagnoza lokalna funkcjonowania kultury w Gminie Morzeszczyn została opracowana i przeprowadzona przez Joannę Suchomską i Mateusza Strzałkowskiego z Pracowni Zrównoważonego Rozwoju. W procesie realizacji diagnozy aktywnie wspierała nas dyrektor - Celina Mueller i pracownica Gminnego Ośrodka Kultury - Karolina Górska oraz animatorka z ramienia Narodowego Centrum Kultury – Agnieszka Dąbrowska.
Nieoceniona była również pomoc mieszkanek i mieszkańców, którzy wzięli udział w diagnozie, poświęcili swój czas i dali nam wskazówki z kim warto porozmawiać.
Nasze wnioski opieramy na podstawie wyników zebranych za pomocą:
› wywiadów indywidualnych przeprowadzonych z sołtysami, dyrekcją szkół i biblioteki, przedstawicielami lokalnie działających organizacji pozarządowych oraz mieszkańcami i mieszkankami podejmującymi działania kulturalne w gminie (łącznie przeprowadziliśmy 12 wywiadów),
› badania ankietowego (ankieta była rozdawana na różnych spotkaniach przedstawicielek GOK z mieszkańcami oraz dostępna była w internecie), w której wzięło udział 58 osób:
› 50 kobiet i 8 mężczyzn,
› najwięcej osób było w wieku 36-45 lat (17 osób) i 26 – 35 lat (15 osób), znaczną kategorią wiekową badanych były też osoby w wieku 56-65 lat (13 osób),
str. 4
› najwięcej osób badanych to mieszkańcy i mieszkanki Morzeszczyna (27 osób), Rzeżęcina (11 osób), Dzierżążna (10 osób) i Lipiej Góry (5 osób).
› spotkań z różnymi grupami mieszkańców gminy: z sołtysami (3 czerwca), seniorami i seniorkami, przedstawicielkami Kół Gospodyń Wiejskich oraz młodymi mamami (24 czerwca), młodzieżą (1 lipca) oraz z panami mieszkającymi w gminie (15 lipca);
w każdym spotkaniu wzięło udział średnio kilkanaście osób.
Spotkanie diagnostyczne w Klubie Seniora
Raport pokazuje punkt widzenia jedynie części społeczności gminy, która wzięła udział w diagnozie. Nie należy traktować tego raportu jako jedynej i właściwej prawdy o funkcjonowaniu kultury w Gminie Morzeszczyn. Diagnoza jest punktem wyjścia do
str. 5
poszukiwania nowych rozwiązań, poznawania potrzeb i perspektywy mieszkańców i mieszkanek.
Przeprowadzając diagnozę i podsumowując jej wyniki skupiliśmy się na kilku najważniejszych kwestiach dotyczących lokalnej kultury. Opisujemy:
› generalne wnioski na temat kultury w gminie, w tym na temat GOK,
› miejsca ważne dla mieszkańców i mieszkanek, w których spędzają czas i które warto wykorzystać na działania kulturalne,
› ważne osoby z naszej gminy, które wnoszą lub mogłyby wnieść sporo do kultury.
Uczestnictwo mieszkańców i mieszkanek w lokalnej kulturze
Mieszkanki i mieszkańcy biorący udział w badaniu ankietowym wskazali, że spędzając czas wolny najczęściej robią to wspólnie z rodziną i znajomymi. Aktywnie zagospodarowują czas:
rekreacyjnie i sportowo oraz poświęcając go na realizację swoich pasji i hobby.
Znaczna część badanych korzysta także z oferty Gminnego Ośrodka Kultury (blisko 1/3 osób). Te osoby najczęściej uczestniczą w festynach i koncertach. Znaczna część osób biorących udział w badaniu wskazała na zajęcia świetlicowe oraz (w mniejszym stopniu) różnego rodzaju warsztaty.
Ważna dla badanych osób, które uczestniczą w wydarzeniach kulturalnych organizowanych w gminie jest pewność, że spotkają tam swoich znajomych czy sąsiadów, możliwość dobrej zabawy, ale także to, że odpowiadają na zainteresowania osób biorących w nich udział (ważna jest zatem tematyka wydarzenia).
Badani podkreślali także, że istotne są godziny w jakich są organizowane wydarzenia. Czas organizacji był podkreślany przez mieszkańców również przy innych okazjach (niż ankieta).
Zajęcia powinny odbywać się w późniejszych godzinach, ze względu na to, że mieszkańcy
str. 6
pracują. Mniejsze znaczenie dla badanych ma cena wydarzenia, możliwość dojazdu czy osoba prowadząca.
Liczba odpowiedzi=58, wielokrotne odpowiedzi, opracowanie własne
Liczba odpowiedzi=58, wielokrotne odpowiedzi, opracowanie własne
str. 7
Liczba odpowiedzi=58, wielokrotne odpowiedzi, opracowanie własne
Liczba odpowiedzi=58, wielokrotne odpowiedzi, opracowanie własne
str. 8
Spotkanie diagnostyczne
str. 9
Spotkanie diagnostyczne
Generalnie osoby biorące udział w diagnozie wskazywały, że oferta kulturalna w gminie jest różnorodna i liczba podejmowanych działań przez różne instytucje, podmioty i grupy jest wystarczająca. Szukając odpowiedzi na pytanie, czy w tej różnorodności i wielości działań czegoś brakuje warto zwrócić uwagę na kilka kwestii.
Pierwszą z nich są odbiorcy działań. Mieszkanki i mieszkańcy uczestniczący w diagnozie podkreślali, że zdecydowanie brakuje, szczególnie w ofercie GOK, działań skierowanych do młodzieży, najmłodszych dzieci (nieuczęszczających do szkoły) oraz specjalistycznej oferty dla osób dorosłych (np. kursów rozwijających).
Kolejną kwestią była potrzeba rozwijania dotychczasowych działań:
› zatrudnienie bardziej doświadczonych instruktorów, specjalistów,
› wprowadzanie nowych sposobów realizacji działań, np. zapraszanie na koncerty nowych zespołów, wprowadzenie nowej tematyki i form zajęć,
› realizacja bardziej zaawansowanych działań, np. kursów doszkalających dla dorosłych, kursów tańca (towarzyskiego i dance).
Pojawiły się też propozycje konkretnych działań: nauka języków obcych, koncerty znanych osób, koncerty rockowe, warsztaty teatralne i malarskie, warsztaty z ogrodnictwa, zloty motocyklowe, więcej wyjazdów i wycieczek (krajoznawczych, do teatru czy kina), zajęcia fitness.
Swego rodzaju wskazówką do rozwijania oferty kulturalnej w gminie mogą być wskazania mieszkańców i mieszkanek biorących udział w diagnozie co do tego, w jakich dziedzinach chcą rozwijać swoje zainteresowania. Interesujące dla osób biorących udział w ankiecie są takie obszary jak: kulinaria, taniec, fotografia, śpiew, języki obce, ale też gra na instrumencie i plastyka.
Ważną kwestią jest także przekonanie mieszkańców i mieszkanek co do tego, czemu mają służyć działania kulturalne podejmowane w gminie. Odpowiedzi osób biorących udział w diagnozie wskazują na rolę rozrywkową i integracyjną kultury w gminie. Przy czym integracja zdaniem badanych nie odnosi się tylko do spędzania czasu ze znajomymi, sąsiadami czy rodziną, ale do podjęcia wspólnych działań na rzecz gminy i najbliższego
str. 10
otoczenia. Bardzo ważną kwestią dla badanych jest także rozwijanie swoich zainteresowań i wiedzy poprzez uczestnictwo w kulturze. Podobnie postrzegają rolę lokalnej kultury w gminie osoby biorące udział w wywiadach indywidulanych. Ich zdaniem działania kulturalne powinny przede wszystkim:
› integrować mieszkańców i sołectwa, pozwalać na wzajemne poznawanie się (także międzypokoleniowe),
› uczyć, dostarczać wiedzy, rozwijać zainteresowania i budzić ciekawość,
› uczyć współpracy i wzajemnego pomagania sobie,
› pokazywać talenty mieszkańców,
› budować lokalną tożsamość, więź między mieszkańcami,
› aktywizować mieszkańców, wyciągać z domów.
Liczba odpowiedzi=58, wielokrotne odpowiedzi, opracowanie własne
str. 11
Liczba odpowiedzi=58, wielokrotne odpowiedzi, opracowanie własne
Lokalne potencjały
Gmina Morzeszczyn może pochwalić się dużym potencjałem talentów i pasji mieszkańców, mieszkanek oraz ich szeroką wspólną znajomością .
Dużo jest osób, które mają ukryte talenty, ale nie wszyscy chcą się tym dzielić.
W każdym sołectwie są takie osoby, tam gdzie jest KGW to działają tam. (cytat z wywiadu)
Osoby biorące udział w badaniu ankietowym zapytane o swoje pasje i talenty, którymi mogłyby podzielić się z innymi wskazały najczęściej na: muzykę (śpiew i granie na instrumentach), kulinaria (gotowanie i pieczenie), rękodzieło (szycie, szydełkowanie, haftowanie, robienie na drutach, robienie figurek z betonu), taniec, czytanie. Pozostałe pasje, które wskazali mieszkańcy i mieszkańcy wymienione są w chmurze wyrazów poniżej.
str. 12
Talenty i pasje mieszkańców i mieszkanek gminy, pytanie otwarte, opracowanie własne
Diagnoza pozwoliła także na dokładne zmapowanie mieszkańców i mieszkanek pod kątem ich pasji, zainteresowań i hobby, które na co dzień realizują. Lista tych osób zamieszczona jest na końcu dokumentu i może posłużyć jako inspiracja do złożenia projektów przez mieszkańców i mieszkanki w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne oraz w innych działaniach kulturalnych podejmowanych w gminie.
Poniżej przedstawiamy chmurę wykazów, która pokazuje w jak zróżnicowanych dziedzinach kultury działają i rozwijają się mieszkańcy i mieszkanki gminy. Wśród nich są osoby, które już dzisiaj dzielą się swoimi pasjami i talentami w Kołach Gospodyń Wiejskich, innych lokalnych organizacjach pozarządowych czy włączając się w organizację działań GOK lub biblioteki. Znaczna część mieszkańców rozwija swoje zainteresowania samodzielnie, w domu, nie miała dotąd okazji podzielić się nimi z innymi mieszkańcami i mieszkankami, pochwalić.
str. 13
Talenty i pasje mieszkańców zmapowanych w diagnozie, opracowanie własne
Gmina Morzeszczyn może pochwalić się bogatym zasobem miejsc, historii i lokalnych produktów czy unikatowych działań, które należy uznać za potencjał kulturowy.
Pierwszym tropem do znalezienia takich miejsc na mapie gminy było pytanie skierowane do mieszkańców i mieszkanek o to, gdzie lubią spędzać wolny czas, w jakie miejsca chętnie zabraliby innych. Zdaniem mieszkańców największym potencjałem gminy jest natura, szczególnie lasy oraz park w Morzeszczynie. Ważne dla mieszkańców są miejsca, gdzie już dzisiaj gości kultura: Gminny Ośrodek Kultury, świetlice (w Dzierżążnie, Rzeżęcinie i Lipiej Górze), orlik i biblioteka.
str. 14
Miejsca, w których mieszkańcy lubią spędzać czas, pytanie otwarte, opracowanie własne
Potencjały kulturowe gminy, opracowanie własne
str. 15
Społeczność gminy może pochwalić się potencjałem kultury kociewskiej i haftem kociewskim, który od kilku lat jest wyraźnie obecny w działaniach kulturalnych realizowanych przez GOK, Stowarzyszenie Drabka, KGW czy inne podmioty. Jest w gminie kilka kobiet, które z powodzeniem radzą sobie z haftem krzyżykowym i gobelinowym.
Haft kociewski, źródło: www.nowa.morzeszczyn.pl
Potencjałem wskazywanym przez mieszkańców i mieszkanki biorących udział w diagnozie jest zespół dworsko-parkowy w Lipiej Górze. Teren parku udostępniany jest na działania kulturalne, a część dworu na wystawy, np. starych przedmiotów użytku domowego.
W Gminie Morzeszczyn działania odbywają się w świetlicach wiejskich. Przestrzenie te animowane są przez GOK, we współpracy z KGW i sołtysami. W świetlicy w Rzeżęcinie funkcjonuje też Klub Seniora (powołany w 2010 roku). Miejsca te wskazywane są jako duży potencjał działań społecznych i kulturalnych. Ważnym miejscem dla mieszkańców jest także park w Morzeszczynie, który wykorzystywany jest na przykład do organizacji festynów.
Za potencjał kulturowy osoby biorące udział w diagnozie wskazały także przydrożne kapliczki, każda z nich ma swoją historię. Mieszkańcy spotykają się przy nich na nabożeństwach oraz wspólnie dbają o ich wygląd. Za ważne miejsca uznane zostały także cmentarze: poniemiecki w Morzeszczynie oraz choleryczny w Nowej Cerkwii.
str. 16
Lokalne kulturalne potencjały nie są związane tylko z fizycznymi miejscami w gminie.
Mieszkanki i mieszkańcy wskazali także na coroczny przegląd gadek i skeczy kociewskich, który odbywa się w świetlicy w Lipiej Górze Największa lipa w Lipiej Górze oraz kociewską zupę szczawiową przyrządzaną według przepisu jednej z mieszkanek (panią Henrykę).
Wymienili także historię o Napoleonie i przewróconym dębie, wizycie Jana Sobieskiego w Gętomiu i królewskiej drodze oraz kościele i byku.
Jak działa lokalna kultura?
Gminny Ośrodek Kultury organizując wydarzenia kulturalne korzysta z infrastruktury świetlicy w Dzierżążnie, Rzeżęcinie i Królów Lesie (przejęte w administrację urzędu gminy), Lipiej Górze i Borkowie oraz pomieszczeń Szkoły Podstawowej w Morzeszczynie. Zgodnie ze sprawozdaniem z działalności GOK za rok 2019 zorganizowanych zostało około 375 przedsięwzięć kulturalnych: koncertów, konkursów, warsztatów, przedstawień teatralnych, imprez plenerowych, wydarzeń o charakterze rekreacyjnym i turystycznym, występów, zabaw tanecznych, spotkań w formie lekcji, kiermaszy rękodzielniczych.
W GOK regularnie działa dziecięcy zespół wokalny „Złote Nutki” oraz chór „Labris”.
Prowadzone są zajęcia wokalno-taneczne dla Zespołu Ludowego „Psiotrowe Dziewuchy”
i Dziecięcego Zespołu Ludowego „Psiotrowe Gzuby”. Organizowane są zajęcia w ramach Klubu Seniora.
Mieszkańcy i mieszkanki uczestniczący w diagnozie nie mają wątpliwości, że GOK realizuje wiele działań kulturalnych. Nie znaczy to jednak, że nie dostrzegają kwestii wymagających poprawy. Osoby badane zwracają uwagę, że działania GOK od dłuższego czasu się powielają, mało jest nowości w zakresie tematów podejmowanych wydarzeń i form ich realizacji. Zdaniem mieszkańców powoduje to znużenie odbiorców, niezmienną ich grupę, malejącą frekwencję na wydarzeniach i wypalenie niektórych działań. Osoby badane
str. 17
podkreślały potrzebę podejmowania nowych tematów i form działań oraz pytanie mieszkańców o ich potrzeby.
Ludzie na wsi chcieliby czegoś co jest miejskie. Jak koncert to niekoniecznie disco polo. Ci którzy nie chodzą na imprezy i wydarzenia to mają potrzebę, żeby to nie
było "wiejskie", a inne trochę. (cytat z wywiadu)
Kolejną kwestią, na którą zwróciły uwagę osoby biorące udział w diagnozie jest nierównomierna dostępność organizowanych wydarzeń. GOK działa dość mocno centralnie – w Dzierżążnie i sołectwach położonych najbliżej. Pozostałe sołectwa, takie jak Królów Las, Bielsk nie otrzymują tak szerokiego wsparcia. Więcej działań podejmowanych jest też we współpracy ze szkołą w Morzeszczynie niż w Nowej Cerkwii. Zdaniem jednej z badanych podyktowane jest to kwestiami organizacyjnymi: łatwiej działać tam, gdzie jest bliżej oraz wcześniejszymi doświadczeniami współpracy: niska frekwencja nie zachęca do podejmowania dalszych działań.
Mieszkańcy i mieszkanki zwracają uwagę, że wśród sołectw najbardziej aktywne są:
Rzeżęcin, Nowa Cerkiew, Lipia Góra, Majewo, natomiast zdecydowanie mniej aktywne to: Borkowo, Gąsiorki, Królów Las i Gętomie. Aktywność sołectw zdaniem badanych w dużej mierze zależy od sołtysów i działających bądź nie Kół Gospodyń Wiejskich. W mniejszych sołectwach działania podejmuje właściwie tyko GOK, co sprowadza się do jednego bądź kilku pojedynczych wydarzeń w roku. Osoby badane zwracają uwagę, że sołtysi często nie mają doświadczenia w organizowaniu społeczności lokalnych, nie wiedzą jak prowadzić działania społeczne i kulturalne, jak aktywizować mieszkańców. Wyzwaniem jest też praca w mniejszych sołectwach, gdzie przy 300 mieszkańcach często bierze w nich udział kilkanaście osób. Jest to demobilizujące dla osób organizujących działania.
Dostępność wydarzeń warunkowana jest także dostępną infrastrukturą. Nie każde sołectwo ma swoją świetlicę, a nawet jeśli tak jest, często ich potencjał nie jest w pełni wykorzystywany (ważne jest wynajmowanie świetlić, aby zarabiać na ich utrzymanie). W zeszłym roku GOK zorganizował w świetlicach jedynie 15 wydarzeń kulturalnych łącznie. Ponadto południowa
str. 18
część gminy jest wykluczona komunikacyjnie. Ma to szczególne znaczenie w powiązaniu z potrzebą mieszkańców dotycząca organizacji wydarzeń w godzinach późniejszych.
Działania na poziomie gminy nie są podejmowane jedynie przez GOK.
Aktywnie działają KGW, sołtysi, lokalne organizacje pozarządowe, biblioteka. Chociaż zakres działających w gminie podmiotów jest szeroki, to lokalni działacze społeczni i kulturalni w dużej mierze stanowią tą samą, stałą grupę osób. Sołtyski najczęściej jednocześnie działają w KGW, śpiewają w chórze Labris czy tańczą w zespole Psiotrowe Dziewuchy. W konsekwencji podejmowane działania organizowane są dla dość wąskiej i powtarzającej się grupy osób.
Chociaż mieszkańcy i mieszkanki wskazują, że przy okazji organizacji wspólnych przedsięwzięć, jak gminne dożynki, współpraca układa się bardzo dobrze (wszyscy się znają, społeczność jest zgrana i potrafi ze sobą współpracować), to brakuje impulsów i prób podejmowania częstszych współpracy. Badani wskazują, że kiedyś były organizowane wspólne działania sołectw np. turniej sołectw. Obecnie każde działa raczej dla siebie.
Spotkania sołtysów mają charakter sprawozdawczy niż stanowią okazję do dyskusji o współpracy na rzecz gminy. Mieszkańcy i mieszkańcy uczestniczący w diagnozie wskazują, że działania w pojedynkę powoduje, że planowane wydarzenia często nakładają się na siebie, nie są skoordynowane. Brakuje wspólnego kalendarza imprez.
W strukturach Gminnego Ośrodka Kultury kluczową rolę zdaniem badanych pełni dyrektorka Celina Mueller. Jest głównym motorem działań, pomysłodawczynią i współorganizatorką.
Realizuje działania nie tylko przez instytucję GOK, ale wspiera też te realizowane przez sołtysów i KGW. Równie silnym liderem jest dyrektor biblioteki, Damian Domański. Wraz z zespołem pracowników realizując działania w bibliotece uzupełnia działania GOK docierając do innych grup odbiorców: młodzieży, młodszych dzieci (do 4 lat) oraz pozostałych dorosłych.
GOK wraz Biblioteką to główni liderzy tworzący kulturę. (cytat z wywiadu)
Szczególnie kontekst młodzieży, nieobecnej w pozostałych działaniach kulturalnych w gminie jest cenny z punktu widzenia diagnozy. Biblioteka angażuje młodych mieszkańców od
str. 19
6 klasy szkoły podstawowej do 2 klas szkół średnich. Dyrektor instytucji wskazuje, że ważniejszy jest sposób działania z tą grupą odbiorców niż sama oferta.
Młodzież należy włączać w organizację działań od etapu ich wymyślania (badanie potrzeb, wspólne zbieranie pomysłów na projekty) poprzez organizację i uczestnictwo.
Młodzież sama zaczęła przyciągać do biblioteki kolejne młode osoby. W nawiązaniu początków współpracy pomogły bibliotece szkoły.
Zdaniem wielu osób badanych potrzeba silniejszej współpracy między biblioteką i Gminnym Ośrodkiem Kultury. Szczególnie przy dużych wydarzeniach potencjał biblioteki mógłby wnieść coś nowego do ich oferty.
Spotkanie diagnostyczne z młodzieżą
Mieszkanki i mieszkańcy biorący udział w diagnozie wskazują na dużą aktywność komunikacyjną i promocyjną GOK. Wykorzystywane są wszystkie możliwe kanały komunikacji:
str. 20
sołtysi, ksiądz, informacja na tablicach, informowanie bezpośrednie mieszkańców. Problemem jest jednak to, że informacje rzadziej docierają do sołectw położonych dalej od centrum gminy. Zdecydowanie trudniej znaleźć tam plakaty GOK. Nie bez znaczenia jest także to, że nie wszędzie jest dobra dostępność internetu. Badani sugerują, że warto wykorzystać (od czasu do czasu) system powiadomień sms.
Mieszkańców i mieszkanek pomysły na działania
Podczas diagnozy mieszkanki i mieszkańcy dzielili się swoimi pomysłami na działania, które mogłyby zostać zrealizowane w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne. Część z nich z powodzeniem ma potencjał, aby zostać dopracowane w formie wniosków. Pozostałe mogą posłużyć jako inspiracja do dalszych działań GOK i innych podmiotów i grup działających w gminie.
1) mini kurs szycia prostej tuniki lub sukienki dla trudnych sylwetek, pokaz mody, 2) zajęcia dla mam bez dzieci lub z opieką nad dziećmi, założenie klubu mamuśki, 3) praca z dziećmi - co piszczy w trawie i praca z młodzieżą - podróże małe i duże, 4) nakręcić krótki dokumentalny film o gminie Morzeszczyn i o ludziach angażujących się
w promowanie gminy,
5) festiwal męskich talentów (w formie warsztatów dla różnych grup mieszkańców), 6) warsztaty rzeźbiarskie połączone z pokazem rzeźbienia rzeźby upamiętniającej historię
o Napoleonie,
7) warsztaty rzemieślnicze z p. Andrzejem odnawiającym kapliczki,
8) warsztaty szycia koszulek lub toreb i dekorowania ich kociewskim wzorem, 9) dzień sąsiada, święto osiedla,
10) cykl spotkań z ciekawymi ludźmi, poznawanie z nimi najbliższych okolic, 11) działania poświęcone poznawaniu innych kultur,
12) warsztaty: taneczne, fotograficzne, rękodzielnicze z mix mediami,
str. 21
13) murale z motywami kociewskimi lub lokalnymi historiami, np. na ścianie szatni przy orliku,
14) spotkanie integracyjne mieszkańców za blokami połączone z kinem plenerowym, 15) wystawa starych domowych sprzętów,
16) Wielkanoc kuchni kociewskiej,
17) majówka dla seniorów z całej gminy (autobusy przywożą i odwożą),
18) działania literackie (wieczorki literackie) - połączenie z nowoczesną techniką, aby zainteresowań ludzi młodych,
19) rodzinne turnieje (tak jak były turnieje sołectw czy gmin),
20) wspólne zbudowanie bezpiecznego parku linowego dla mieszkańców w równym wieku,
21) zawody piłki nożnej połączone z poznawaniem sportowego potencjału gminy w połączeniu z piknikiem rodzinnym,
22) koncerty różnej muzyki, bo na ten moment jest głównie na ludowo, 23) warsztaty dla dzieci o historii regionu,
24) działania wokół lokalnych historii kościoła w Dzierżążnie i nazwy miejscowości Królów Las oraz starego młyna,
25) utworzyć wioskę tematyczną związaną z haftem kociewskim, 26) warsztaty z ziołolecznictwa dla mieszkańców,
27) plenerowy jarmark rękodzieła: zaproszenie innych twórców, pokazy, warsztaty, piknik, 28) warsztaty dla dzieci z pomocy osobom niepełnosprawnym (np. stworzyć grupę
młodzieży, która pomagałaby rodzinom, w których są osoby niepełnosprawne, przykład: zabieranie dziecka na spacer, aby opiekunowie mogli odpocząć zrobić coś dla siebie),
29) zajęcia z fotografii (wyjście w teren i nauka w praktyce + konkurs), 30) spotkanie z regionalistką, żywe lekcje historii, żywe lekcje muzyki, 31) gra terenowa z wykorzystaniem smartphonów,
32) zlot motocyklowy.
str. 22
Pomysły młodzieży:
› cotygodniowe kino plenerowe w parku w Morzeszczynie,
› terenowa gra w Monopol dla mieszkańców i mieszkanek,
› stworzenie papierowej wersji (karcianej) gry o gminie (opartej o ideę gry Wiedźmin)
› mural z warsztatami graffiti,
› warsztaty fotograficzne,
› zbudowanie w ramach warsztatów elementów parku linowego lub skateparku, połączenie tego z malowaniem deskorolek.
Pojawiły się także pomysły na działania infrastrukturalne, które nie mogą zostać bezpośrednio objęte finansowaniem w projekcie. Być może jednak posłużą jako inspiracja do działań realizowanych z funduszu sołeckiego?
› zagospodarowanie miejsca w plenerze dla mieszkańców wsi Rzeżęcina,
› upiększenie głównej ulicy Morzeszczyna w donice z kwiatami,
› postawienie kilku ławek w Morzeszczynie oraz na odcinku chodnika Morzeszczyn- Dzierżążno, zakup oświetlenia na Święta Bożego Narodzenia,
› przy wjeździe do wsi Rzeżęcin na skarpie zrobić napis z roślin oraz odwodnienie przy studzience.
Wnioski, czyli jak lepiej tworzyć lokalną kulturę w gminie?
Przeprowadzona diagnoza funkcjonowania lokalnej kultury w Gminie Morzeszczyn pozwoliła na zmapowanie lokalnych potencjałów: zarówno tych ukrytych w talentach, pasjach i zainteresowaniach mieszkańców, ale też tych w postaci miejsc, zabytków i lokalnych historii.
Te potencjały powinny stać się wskazówką do świeżego spojrzenia na działania kulturalne podejmowane w gminie. Ich zaangażowanie pozwoli na zmianę dotychczasowych form i tematów działań kulturalnych. Jednocześnie umożliwi poznanie się mieszkańców z innej niż dotąd perspektywy.
Działania kulturalne w gminie wydają się być już mocno zakorzenione i okrzepłe, jednocześnie ich odbiorcy i często też sami twórcy wskazują na potrzebę wyjścia poza utarte i
str. 23
dobrze znane ścieżki. Zarówno w zakresie relacji współpracy, jak i form i tematów podejmowanych działań.
Szczególnie istotnym jest wsparcie miejsc, w których dzisiaj mniej się dzieje: większe rozproszenie działań, realizacja wspólnych działań przez sołectwa. Być może pozwoli to na większą integrację mieszkańców i pojawienie się nowych odbiorców działań.
Potrzebne jest także większe otwarcie na potrzeby i możliwości mieszkańców. Stwarzanie częstszych możliwości współpracy, realizacji własnych pomysłów na działania lokalne, np.
formie wdrożenia funduszu na lokalne kulturalne inicjatywy mieszkańców w ramach budżetu GOK, biblioteki czy sołectw.
Budowanie lokalnej kultury to nie tylko moment, w którym dzieje się jakieś wydarzenie. To także, a może przede wszystkim, sposób myślenia o działaniach i ich formach, ich planowanie oraz sposób ich tworzenia, organizowania. Dlatego ważne jest, aby zarówno w przygotowywaniu działań oraz w ich realizacji brać pod uwagę następujące kwestie:
› budować silniejsze relacje między sołectwami,
› stwarzać więcej możliwości do poznania pasji i zainteresowań mieszkańców, wzajemnego uczenia się,
› stwarzać możliwości do poznania się między różnymi środowiskami, prezentacji ich potencjału,
› zmieniać formy i metody pracy z mieszkańcami,
› angażować lokalnych liderów (patrz nasza lista): wysłuchać, zainicjować wspólne działanie, wesprzeć w realizacji dając przestrzeń do działania,
› zwrócić szczególną uwagę na potrzeby młodzieży i dorosłych mieszkańców.
Rekomendacje dotyczące realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców i mieszkanek
Diagnoza jest częścią projektu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne, ma nie tylko powiedzieć coś o lokalnych potencjałach i o tym, jak się ma lokalna kultura. Celem diagnozy jest również
str. 24
dostarczenie wskazówek dotyczących projektów – lokalnych inicjatyw mieszkańców i mieszkanek.
Na podstawie wyników diagnozy rekomendujemy, że formy i tematyka działań powinny:
› służyć poznawaniu się, integrowaniu mieszkańców ze sobą, szczególnie pomiędzy sołectwami,
› angażować w działania mieszkańców i mieszkanki, którzy mają swoje pasje, talenty, hobby,
› realizować działania, które wesprą sołectwa mniej aktywne (np. wspólne działania kilku sołectw),
› opierać się na współpracy aktywnych podmiotów, grup i osób, włączając w działania osoby dotąd nieaktywne (lub mniej aktywne): młodzież, mężczyzn, osoby dorosłe, młode mamy,
› pozwalać na ekspresję mieszkańców: pokazywać ich zainteresowania, talenty, ale w formule wspólnego uczenia się, podejmowania wspólnych działań (nie tylko prezentacji twórczości),
› bazować na lokalnych potencjałach miejsc, historii, przedmiotów.
› nawiązywać do lokalnej historii i tradycji miejsca, przyczyniać się do budowania lokalnej tożsamości,
› odróżniać się od oferty GOK.
Diagnoza… to dopiero początek działań
Zdajemy sobie sprawę, że nasza diagnoza nie ujawnia całego potencjału kulturalnego, który drzemie w społeczności lokalnej gminy.
Na tym badaniu nie poprzestaniemy. Będziemy Was pytać, szukać inspiracji, bo chcemy być domem kultury, który działa z ludźmi, a nie dla ludzi.
Całkiem możliwe, że pominęliśmy jakąś osobę lub miejsce ważne dla kultury w naszej gminie.
Zachęcamy do kontaktu i wspólnego zbierania wiedzy o naszych lokalnych potencjałach pod adresem mailowym: gok@morzeszczyn.pl.
str. 25 Zestawienie osób zmapowanych w Gminie Morzeszczyn jako
posiadające pasje, talenty, potencjały do działań kulturalnych
OSOBA PASJE, TALENTY, POTENCJAŁY
Zofia Pisze pamiętniki, zajmuje się ogrodnictwem i gotowaniem.
Teresa Ogrodniczka, lubi śpiew oraz dobre książki.
Helena Piecze bardzo dobre ciasta, zajmuje się też rękodziełem i szydełkowaniem.
Barbara
Pasjonatka wyszywania, szydełkowania, jak również śpiewu i tańca. Lubi piec ciasta i pracować w ogrodzie.
Mirosława Zajmuje się ogrodem, a ponadto wyszywa obrazy.
Ewelina Pasjonatka szydełkowania.
Bożena
Poświęca się swoim hobby: pracom w ogrodzie, pieczeniu ciast, czytaniu książek.
Jadwiga
Pieczenie ciast, szycie, szydełkowanie, robienie na drutach, ogrodnictwo – nic
z tych rzeczy nie jest jej obce.
Teresa
Mistrzyni gotowania: ciasta i przetwory nie mają przed nią żadnych tajemnic.
Kazimierz „Złota rączka”, wynalazca z zamiłowaniem do elektryki.
Krystyna
Zajmuje się domem i ogrodem, szydełkowaniem, wyplataniem z wikliny papierowej, pieczeniem ciast, robieniem zapraw na zimę (dżemy, ogórki, kompoty).
Anna
Taniec, literatura, film – kultura nie jest jej obca, a ponadto lubi podróżować, zaś jako społeczniczka dba o integrację mieszkańców.
Katarzyna Osoba z pasją do ogrodnictwa oraz tańca, ale lubi też robić przetwory.
Marzena
Świetna aktorka, lubi udzielać się społecznie, a wolnym czasie słucha muzyki, ogląda filmy i podróżuje.
Lucyna
Piecze pyszne ciasta – i lubi dzielić się swoją niemałą wiedzą. Lubi też rękodzieło.
Izabela
Organizatorka życia społecznego i kulturalnego, mająca mnóstwo świetnych pomysłów na ciekawe i angażujące wydarzenia dla mieszkańców.
Hanna Znawczyni zdrowego odżywiania.
Marcin Malarz amator.
Maria
Mistrzyni szydełkowania, szycia i robienia na drutach. Swą nie małą wiedzę przekazuje koleżankom. Zapalona ogrodniczka.
Ewa Pasjonatka ogrodnictwa.
str. 26
Katarzyna Społeczniczka i organizatorka z pasją do tańca.
Grażyna Krawcowa zajmująca się też haftem krzyżykowym i gobelinowym.
Henryka
Cukiernik z zawodu, wielki talent kulinarny. Lubi jednoczyć ludzi, organizować imprezy, udzielać się społecznie. Lubi też dzieci i organizuje dla nich różne imprezy. Może podzielić się wiedzą np. o gotowaniu szczawiówki.
Barbara Organizatorka życia społecznego, lubi haftować.
Jolanta
Wywarza świetne kosmetyki i kremy naturalne, zajmuje się też ziołolecznictwem.
Renata Projektantka mody i krawcowa. Za nią już kilka pokazów mody.
Magda
Dekoruje haftem kociewskim przedmioty codziennego użytku oraz ubrania.
Ewa Prowadzi pracownię rękodzieła.
Karolina
Instruktorka ds. muzyki, członkini lokalnych zespołów muzycznych, animatorka życia kulturalnego i społeczniczka.
Kazimierz
Pasjonuje się pszczelarstwem, łowiectwem. Uprawia tenis stołowy – jest świetnym graczem i nauczycielem tego sportu.
Andrzej
Pasjonuje się malarstwem, pisze wiersze. Odnawia przydrożne kapliczki dając im tym samym drugie życie.
Wiesława Interesuje się rękodziełem.
Klaudia Śpiewaczka i chórzystka. Koncertuje i tańczy przy okazjonalnych wydarzeniach na terenie gminy, powiatu, czy województwa.
Roman Nauczyciel o ogromnej znajomość lokalnej historii.
Jerzy
Interesuje się historią i fotografią, a swoimi pasjami niejednokrotnie dzieli się ze spotkanymi ludźmi. Uwiecznia ważne dla gminy wydarzenia.
Irena
Zajmuje się wytwarzaniem produktów nabiałowych ze własnych surowców.
Wytwarza m.in. twaróg i masło.
Teresa Zajmuje się rzeźbą gipsową i betonową oraz ogrodnictwem.
Helena Zajmuje się wikliną papierową, pasjonuje się kulinariami.
*Ze względu na ochronę danych osobowych z tabeli usunięte zostały nazwiska osób.
