Co może być przyczyną
Czy prawdą jest,
jaka wagina taki orgazm?
Aktywistki Femen protestowały pod ambasadą Egiptu w Berlinie przeciwko masowym gwałtom podczas protestów na placu Tahrir w Egipcie.
Mała, Muszelka,
Basia,
Brzoskwinka, Kaśka, Myszka,
Broszka, Pierożek, Perełka, Pusia,
Przyjaciółka
„Jak chciałbyś przejść przez życie, nie mając nigdy w rękach podobizny swej twarzy?
Tak samo nie ma dla mnie sensu nie wiedzieć, jak wygląda źródło mojej przyjemności”
Kim Cattrall
Badania epidemiologiczne
15-21 % kobiet powyżej 40 roku życia zgłasza regularne występowanie bólu podczas stosunku
. Jedynie co siódma kobieta szukała pomocy u specjalisty, głównie ginekologalub seksuologa.
Pazmany E., Bergeron S van Oudenhove et al.Body image and genital self-image in pre-menopausal women with dyspareunia.
Archives of of sexual behaviore. 2013, Aug; 42(6):999-1010.
W Polsce szacuje się, że problem
ten dotyczy
13 %
kobietZbigniew Lew-Starowicz,
"Raport seksualności Polaków
Przykre doznania wydłużają się
Przyjemne doznania
skracają
Seks = ból
Przeważnie ból ma charakter nasilającego się wraz z intensywnością i czasem trwania stosunku
Morris E, Mukhophaydyay S. Dyspareunia in gynaecological practice. Curr Obstr Gynec 2003; 13: 232-8.
Dyspaurenia - zaburzenia seksualne związane z bólem
Pazmany E., Bergeron S van Oudenhove et al.Body image and genital self-image in pre-menopausal women with dyspareunia. Archives of of sexual behaviore. 2013, Aug; 42(6):999-1010.
Trwały lub nawracający ból narządów płciowych podczas próby lub dokonanego wprowadzenia członka do pochwy
Głęboka dyspaurenia
Patologia w obrębie
miednicy
Vulvodynia
Ból sromu – pojawiający się
bez stymulacji zewnętrznej
Vestibulodynia
Ból odczuwalny w przedsionku pochwy.
Najczęstsza w okresie okołomenopauzalnym
(12%)
• Ból ostry
• Ból nawracający
• Ból w obrębie narządów płciowych albo miednicy małej
• Przed stosunkiem seksualnym
• W czasie trwania stosunku seksualnego
• Po zakończeniu stosunku seksualnego
Ból podczas
lub na skutek
stosunku
płciowego
Podział ze względu na miejsce bólu:
Związana głównie z dolegliwościami okolicy sromu:
• Dot. warg sromowych większych i mniejszych
• Okolicy wzgórka łonowego
• Okolicy przedsionka pochwy
• Mogą także dot. Cewki moczowej, krocza lub odbytu
Przyczyną mogą być:
• Atrofia śluzowki przedsionka pochwy
• Suchość śluzówki
• Przerost warg sromowych utrudniający stosunek płciowy
• Infekcje okolicy sromu (np.HSV)
Dyspareunia zewnętrzna:
Przegląd Menopauzy 4/2011; „Wulwodynia – problem interdyscyplinarny dotyczący także kobiet pomenopauzalnych”
Podział ze względu na miejsce bólu:
Związana głównie z dolegliwościami okolicy pochwy i części pochwowej szyjki macicy:
Przyczyną mogą być:
• Zmiany atroficzne śluzówki pochwy
• Suchość kanału pochwy
• Zmiany statyki narządu rodnego
Dyspareunia wewnętrzna:
Przegląd Menopauzy 4/2011; „Wulwodynia – problem interdyscyplinarny dotyczący także kobiet pomenopauzalnych”
Podział ze względu na
charakter trwania
Ciągły - pojawia się przy każdym stosunku
Sporadyczny - występuje w niektórych pozycjach, w niektórych fazach cyklu płciowego
(okres owulacji, a szczególnie u kobiet z objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego)
Zmienne nasilenie bólu u tej samej pacjentki w zależności od partnerów
• Pierwotna – pojawiającą się od pierwszych kontaktów seksualnych
• Wtórna – zachodzącą na skutek działania przyczyny
Podział od momentu pojawienia się w trakcie stosunku:
• Wczesna - pojawia się w momencie rozpoczęcia stosunku i znika po jego zakończeniu
• Późna - występuje pod koniec stosunku, a nawet kilka godzin po nim.
organiczne psychogenne
wieloczynnikowe
(zwłaszcza u młodych
kobiet)
Czynniki psychogenne:
• Wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie
• Nadmierne poczucie wstydu lub winy podczas zbliżeń seksualnych
• Stres, niepokój, depresja, lęk przed stosunkiem
• Strach przed defloracją
• Trudności w osiągnięciu zespołu gotowości płciowej Czynniki
psychogenne
Czynniki organiczne
• Endometrioza
• Przegrody pochwy
• Nieprawidłowa budowa błony dziewiczej
• Niedorozwój przedsionka pochwy
• Torbiele jajników
Przyczyny wrodzone
Dyspareunia może być jednym z objawów obejmujących zespół bólów miednicy i bolesnego
miesiączkowania
Morris E, Mukhophaydyay S. Dyspareunia in gynaecological practice., Curr Obstr Gynec 2003; 13: 232-8.
Leonowicz T. Zaburzenia seksualne przebiegające z bólem. Dostępne na: http://www.ginekologia.waw.pl/zaburzenia-seksualne.
Czynniki organiczne
• Zakażenia (kandydoza, chlamydia, rzęsistkowica, ZUM, zapalenie narządów miednicy mniejszej)
• Nowotwory, takie jak mięśniaki macicy
• Brak nawilżenia pochwy (suchość - menopauza)
• Śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego
• Wypadanie macicy
• LSEA (liszaj twardzinowy i atroficzny)
• Powikłania chirurgiczne, okaleczania, gdy przedsionek pochwy stał się zbyt mały dla normalnej penetracji (blizny)
Przyczyny nabyte
• Blizna epizjotomijna – defekt kosmetyczny
• Blizna epizjotomijna – dyspareunia
• Zespół „luźnego wejścia do pochwy”
Najczęstsze uszkodzenia podczas porodu to:
• Pęknięcie krocza
• Urazy sromu
• Urazy łechtaczki
• Urazy pochwy
GUS 2008 , Fundacja Rodzićpo Ludzku, na podstawie 182 ośrodków w Polsce, 2007
Średni wiek w chwili pierwszego
porodu 26,3 lat
Sytuacja w Polsce
Defekty po porodzie
naturalnym
• 62-88% kobiet podejmuje współżycie płciowe w okresie do 12 tygodni po porodzie, z tego:
– 62% zgłasza dyspareunię w okresie 3 mies. po porodzie
– 31% nadal odczuwa ból podczas stosunku w 6 miesięcy po porodzie
– Co najmniej 20% kobiet zgłasza ten problem w ponad rok po porodzie
Sottner O., Zahumensky J., Krcmar M. i in. (2006) Urinary incontinence in a group of primiparous women in Czech Republic. Gynecol. Obstet. Invest. 62 (1), 33-37.
Stan narządu rodnego
• Stan po nacięciu krocza
• Stan po pęknięciu tkanek krocza
• Nieprawidłowa rekonstrukcja krocza
po porodzie
A po drugiej stronie
• Poczucie odrzucenia
• Obserwacja partnerki w trakcie porodu
• Zmiany anatomiczne u partnerki
• Zmniejszona satysfakcja
Dyspareunia poporodowa
Częsty
problem
Metody leczenia:
– Dilatacje wejścia do pochwy – Masaż krocza
– Medycyna estetyczna
– Lipofilling blizny epizjotomijnej
Dyspareunia po porodzie drogami natury
Poród drogami
natury
Okres menopauzy
Najczęstsza przyczyna dyspareunii po menopauzie:
atrofia śluzówki sromu i pochwy (niedobór estrogenów)
Ale także:
obniżony poziom libido – świadomość
starzenia się i utraty atrakcyjności fizycznej.
- dyspaurenia - spadek libido - suchość, atrofia
Rozluźnienie pochwy przez:
- liczne porody
- urazy okołoporodowe
- okres menopauzy, proces starzenia się - wrodzone zmiany tkanki łącznej
HIPOESTROGENIZM
pH
pH>5 pH>6,5 pH>7
Gardnerella vaginalis
Candida spp.
E. Coli Enterococcus
faecalis
Aż 15-21 % kobiet powyżej 40 roku życia zgłasza regularne
występowanie bólu podczas stosunku
Zapalenie i dystrofia
sromu
Atrofia pochwy dotyka częściej kobiety w okresie menopauzy
22%- 55% kobiet w okresie
menopauzalnym skarży się na suchość pochwy.
Nawet do 25% kobiet stosujących HTM cierpi z powodu suchości pochwy
Tomaszewski J. Hyaluronic acid tissue damage repair of vagina, uterine cervix and vulva – a non-hormonal opinion of urogenital atrophy treatment. Forum Zakażeń: 2012;3(3):149-158
Okres menopauzy
15 % 40 – 57%
Przed menopauzą W trakcie menopauzy
Menopauza - zmiany fizjologiczne
zmiany
zwyrodnieniowe
w tkankach bogatych w receptory
estrogenowe
ok. 30%
kolagen typu I (odpowiada za wytrzymałość skóry) kolagen typu III (utrzymanie elastyczności)
5 lat
po menopauzie 20 lat
po menopauzie ok. 2%
w okolicy urogenitalnej
przeznaskórkowej utraty wody
kwasu hialuronowego w okolicy urogenitalnej
Portman and Gass.
J Sex Med. 2014
25% objaw suchości w pochwie rok po menopauzie
47% objaw suchości w pochwie trzy lata po menopauzie
64% dyspareunia
64% spadek libido
58% unikanie kontaktów seksualnych
15-35% nietrzymanie moczu
17% nawracające infekcje dróg moczowych
20% nieznamienna bakteriuria
Okres
menopauzy
Dyspareunia występuje znacznie częściej u kobiet, które przeszły z fazy przed menopauzalnej do fazy po menopauzalnej .
Większe występowanie dyspareunii u kobiet
w późnym okresie menopauzy ( tj. sześciu do 10 lat po menopauzie), w porównaniu z wczesnym
okresem menopauzy.
Przekrojowe badanie wykazało, że powierzchowny, nie głęboki, ból związany z dyspareunią wzrastał wraz z menopauzalnym statusem.
Dennerstein L, Dudley E, Burger H. Are changes in sexual functioning during midlife due to aging or menopause? Fertil Steril2001;76:456-60.
Dennerstein L, Lehert P, Burger H. The relative effects of hormones and relationship factors on sexual function of women through the natural menopausal transition. Fertil Steril 2005;84:174-80.
Moore B, Kombe H. Climacteric symptoms in a Tanzanian community. Maturitas 1991;13:229-34.
Versi E, Harvey MA, Cardozo L, Brincat M, Studd JW. Urogenital prolapse and atrophy at menopause: A prevalence study. Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct 2001;12:107-10.
Moore i Kombe:
Badanie:
Melbourne Women’s Midlife Health
Project
„Kobiety poddawszy się sile czasu powinny teraz przestać błyszczeć (…)
i odtąd żyć tylko dla siebie.
Powinny z rozwagą unikać wszelkich okoliczności mogących obudzić myśli erotyczne i reanimować sentymenty,
które wygasnąć winny (…) nie powinny żałować utraconych
uroków i rozkoszy,
które skończyły się na zawsze…”
Seks po menopauzie - opinia eksperta
Czy ma pani kontakty seksualne?
Jak częste są kontakty seksualne?
Czy ma pani kłopoty ze współżyciem seksualnym?
Czy osiąga pani orgazm?
Czy występuje ból podczas stosunku?
Czy masturbuje się pani?
Czy miewa fantazje erotyczne?
Jaka jest więź z partnerem?
Nie każdy ginekolog zapyta….
Androgeny siła popędu płciowego
Układ hormonalny
Układ
neuroendokrynny Układ nerwowy
Układ naczyniowy
Estrogeny wzrost seksualnej atrakcyjności kobiety
Współdziałanie wielu układów m.in. układu hormonalnego, neuroendokrynnego, nerwowego i naczyniowego determinuje
prawidłowy proces zachowań seksualnych, pomiędzy dojrzałymi osobami.
seksualność
Relacje partnerskie Wiek i faza cyklu
Czynniki biologiczne
Czynniki psychogenne
Modyfikatory
pożądania
seksualnego
William Masters & Virginia Johnson 1966
Helena Singer-Kaplan 1979
Cykl reakcji seksualnych - historia
E – ekscytacja (podniecenie) P – plateau
O – orgazm R – redukcja
(ustępowanie orgazmu)
P – pożądanie
E – ekscytacja (podniecenie) O – orgazm
R – redukcja
(ustępowanie orgazmu)
Master, Johnson & Kaplan, 1979
NAPIĘCIE SEKSUALNE
pożądanie plateau
orgazm
odprężenie
Cykl reakcji seksualnych
Namiętność
Intymność
Próg intensywności
czas
Zaangażowanie
Typowe fazy związku
Intensywność
Poczucie emocjonalnej odległość od partnera Problemy z komunikacją w relacji
Nierozwiązany konflikt z partnerem
Zamiar zainicjowania kontaktu – emocjonalna
intymność Gotowość do odbioru bodźców seksualnych
Bodźce seksualne, odpowiedni kontekst
Biologiczne i psychologiczne
przetwarzanie
Subiektywne podniecenie
Podniecenie
i reaktywne pożądanie Nieseksualna gratyfikacja:
bliskość emocjonalna, dobrostan Motywacja
Satysfakcja seksualna +/- orgazm
Pożądanie spontaniczne
(wrodzone)
Łechtaczka-
przepływu
Zwiotczenie SMC naczyń
cGMP5GMP Stymulacja
seksualna
NOS
NO
CG GTP
T P
E T E P
Prawidłowa
reakcja
seksualna
Unikanie kontaktów seksualnych
Kojarzenia seksu z czymś przykrym
Wina
przeniesiona na osobę
partnera
Pełna historia
medyczna Badanie
ginekologiczne
Poradnictwo i terapia psychologiczna
Leczenie
Wywiad lekarski
- Delikatność - Empatia - Dokładność
Określenie charakteru dyspareunii
Algorytm postępowania schemat ALLOW
A – Aktywność seksualna
L – Libido i zaburzenia seksualne L – Lista ograniczeń
O – Otwarta dyskusja z pacjentem W – Wspólna ustalenie planu leczenia
Follow-up pacjentek
z zaburzeniami seksualnymi - schemat FAST
F – Follow-up
A – Adaptacja dawek S – Stymulacja seksualna
T – Tolerancja maksymalnych dawek leków
Współpraca
Ginekolog
Fizjoterapeuta Seksuolog
Psycholog
Dyspareunie bez podłoża organicznego, problemów życiowych, konfliktów małżeńskich czy zaburzeń neurotycznych wymagają szczególnej uwagi
oraz długiego i cierpliwego leczenia.
Danielsson I, Sjöberg I, Stenlund H, Wikman M. Prevalence and incidence of prolonged and severe dyspareunia in women: results from a population study. Scand J Public Health 2003; 31: 113-8.
Morris E, Mukhophaydyay S. Dyspareunia in gynaecological practice. Curr Obstr Gynec 2003; 13: 232-8.
Metody leczenia ginekologicznego
Genitourinary syndrome of menopause: new terminology for vulvovaginal atrophy from the International Society for the Study of Women_s Sexual Health and The North American Menopause Society
Badania potwierdzające rozpoznanie: pH>5, wzrost liczby komórek parabazalnych oraz spadek liczby komórek powierzchownych w MI
Terapia hormonalna
• Estrogenowa, estrogenowo-progestagenowa, testosteronowa
• Doustna, dopochwowa, przezskórna, domięsniowa………
, ODCZARUJMY HORMONALNĄ TERAPIĘ – dla naszych pacjentek i
dla Nas
Dopochwowa terapia hormonalna
(może być łączona z systemową) estriol, estradiol lub CEE
Estrogenoterapia miejscowa
(np. Vagifem)Preparaty dopochwowe z estriolem
(np. Oekolp, Ovestin)Preparat dopochwowy z estriolem+probiotyk
(np. Gynoflor)Estrogeny podawane dopochwowo zwalczają objawy ze strony układu moczowo-płciowego skuteczniej niż estrogeny podawane doustnie, gdyż:
▪ mogą być podawane w mniejszych dawkach, ponieważ nie są metabolizowane przez wątrobę,
▪ wysokie stężenie miejscowe estrogenów indukuje bezpośrednią odpowiedź pochwy.
Laseroterapia
• Zwiększenie elastyczności mięśni pochwy
• Nawilżenie błony śluzowej pochwy
• Wzrost napięcia błony śluzowej pochwy
• Zmniejszenie średnicy pochwy
• Regeneracja błony śluzowej pochwy
• Redukcja?/łagodzenie! objawów WNM
Leczenie atrofii pochwy frakcyjnym laserem CO2
Rezultaty otrzymane po roku stosowania
lasera.
Badanie
przeprowadzone na grupie 30 kobiet.
W wyniku zabiegów rewitalizacyjnych:
•50% badanych było bardzo zadowolonych
•8% nie odczuwało poprawy
www.monalisatouchoga.com/assets/a ugs_monalisa_touch_1_yr_poster.pdf
Korzystne efekty zaobserwowano już po 1 zabiegu.
Po 3 zabiegach – zminimalizowanie objawów atrofii : 59.94% suchość
56.26% pieczenie
48.75% bolesne stosunki płciowe
73.15% dolegliwości bólowe, potwierdzone po 12 miesiącach od ostatniego zabiegu
Szkodliwość laserów
!!!FDA ostrzega przed korzystaniem z urządzeń wykorzystujących energię do wykonania pochwowego
"odmłodzenia" lub
kosmetycznych procedur !!!
https://www.fda.gov/MedicalDevices/Safety/AlertsandNotices/ucm615013.htm
Leczenie tych objawów lub stanów poprzez stosowanie opartych na
energii terapii pochwy może prowadzić do poważnych zdarzeń
niepożądanych, w tym oparzeń pochwy, blizn, bólu podczas
stosunku płciowego i nawracających / przewlekłych bólów.
Zagrożenia laserów ablacyjnych
• Wielokrotne ablacyjne zabiegi dopochwowe budzą obawy dotyczące możliwości bliznowacenia pochwy i infekcji, które można zmniejszyć za pomocą leczenia nieablacyjnego.
• Większość pacjentów, którzy brali udział w tym badaniu, wykazywała słabe lub umiarkowane SUI w punkcie wyjściowym.
Blaganje, Mija, et al. "Non-ablative Er: YAG laser therapy effect on stress urinary incontinence related to quality of life and sexual function:
A randomized controlled trial." European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology 224 (2018): 153-158.
Zaleta laserów ablacyjnych
• Zerbinati i in. przeprowadzili histologiczne porównanie biopsji ściany
pochwy po menopauzie nie-estrogenizowanej przed i po 12-tygodniowym okresie leczenia frakcyjną laseroterapią CO2.
• Leczenie za pomocą frakcyjnego lasera CO2 spowodowało przywrócenie nabłonka pochwy z ultrastrukturalnymi odkryciami podobnymi do stanu przedmenopauzalnego, które obejmowały zagęszczony uwarstwiony nabłonek płaskonabłonkowy ze zwiększonym wsparciem kolagenu, zwiększonym glikogenem w komórkach nabłonka, zwiększonymi
fibroblastami, zwiększonym unaczynieniem. Odkrycia te odzwierciedlają te znalezione w podobnych histologicznych badaniach skóry poddawanej
terapii laserowej w innych warunkach.
Zerbinati N, Serati M, Origoni M, Candiani M, Iannitti T, Salvatore S, et al. Microscopic and ultrastructural modifications of postmenopausal atrophic vaginal mucosa after fractional carbon dioxide laser treatment. Lasers
Med Sci. 2014;30(1):429–36.
Fractional microablative CO2 laser for vulvovaginal atrophy in women treated with chemotherapy and/or hormonal therapy for breast cancer: a retrospective study.
Pagano T, De Rosa P, Vallone R, Schettini F, Arpino G, De Placido S, Nazzaro G, Locci M, De Placido G Menopause :2016 Oct;23(10):1108-13
• Znaczna regresja objawów związanych z VVA (vulvovaginal atrophy) po zastosowaniu lasera CO2 jako alternatywy hormonalnej terapii zastępczej
• Leczenie laserem frakcyjnym CO2 było związane ze znaczną redukcją objawów VVA u kobiet z rozpoznanym i leczonym hormonozależnym rakiem piersi.
Zaleta:
redukcja jatrogennych oraz fizjologicznych objawów
atrofii bez zażywania przeciwskazanych preparatów estrogenowych, które były do tej pory najbardziej efektywną metodą leczenia tego
zaburzenia
Terapia termiczna przy użyciu niskoenergetycznej radiofrekwencji.
promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości fal radiowych od 3Hz do 3THz.
Fale radiowe wytwarzane przez prąd zmienny (szeroki zakresie częstotliwości)
Zabieg radiofrekwencji
Podgrzanie tkanek, ruch jonów w tkance.
(w wyniku przepływu przez skórę/śluzówkę prądu wysokiej częstotliwości)
Efekt
•Vos JA, Livengood RH, Jessop M i wsp. Non-ablative hyperthermic mesenchymal regeneration: A proposed mechanism of action based on the Viveve™ model. Energy-based Treatment of Tissue and Assessment VI, edited by Thomas P. Ryan, Proc. of SPIE Vol. 7901 790104 · © 2011 SPIE · CCC code: 1605-7422/11/$18 · doi: 10.1117/12.876859.
Vaginal Narrower czyli nici z serii Happy LiftTM są pierwszymi nićmi do zastosowania w ginekologii
Zabieg Vaginal Narrower. Wskazania
Natychmiastowy efekt:
Zwężenie wejścia do pochwy Długotrwały efekt:
zwłóknienie w miejscach
wprowadzenia samokotwiczących nici wchłanialnych
• Kobiet w wieku <60 lat
• Kobiet z poporodowym defektem anatomiczno- funkcjonalnym pochwy/krocza
• Dla kobiet, które doświadczają konsekwencji
zmniejszenia napięcia mięśni krocza i tkanek pochwy
Ujędrnianie / rewitalizacja warg sromowych Rewitalizacja pochwy
• Kwias hialuronowy
• Mezoterapię
• Radiofrekwencję
• Laseroterapię
Fala radiowa Fibroblasty:
Nadprodukcja włókien kolagenowych
Zwiększenie elastyczności tkanek
warg sromowych
Objawy:
- dyspaurenia - spadek libido
- problemy z osiągnięciem orgazmu - suchość, atrofia
Nawilżona skóra okolic intymnych staje się bardziej elastyczna, odporna na uszkodzenia i otarcia.
Casabona F, Priano V, Vallerino V, Cogliandro A, Lavagnino G. New surgical approach to lichen sclerosus of the vulva: the role of adipose-derived mesenchymal cells and platelet-rich plasma in tissue regeneration. Plast Reconstr Surg. 2010; 126(4): 210e-211e.
• Krwinki płytkowe uwalniające siedem podstawowych czynników wzrostu odpowiedzialnych za procesy gojenia
(m.in. trzy izomery PDGF (αα,ββ,αβ), TGF-β1, TGF-β2, VEGF oraz EGF)
• Białka odpowiedzialne za adhezję komórkową:
fibrynę, fibronektynę oraz vitronektynę
• PRP otrzymywane jest w procesie wirowania krwi pełnej
Osocze bogatopłykowe
PRP (Platelet Rich Plasma) jest autologicznym koncentratem płytek krwi w niewielkiej
objętości osocza
Fizjoterapia
Rola fizykoterapeutów stosujących różne metody leczenia:
• Ćwiczenia mięśni dna miednicy
• Relaksację pochwy
• Biofeedback
• Treningi zmniejszające napięcie mięśni dźwigaczy odbytu
• Elektrostymulację
• Metody edukacyjne i poradnictwo
Wizyta u seksuologa Najczęstsze wizyty u seksuologa
związane z dyspareunią:
• Skierowanie przez ginekologa, który nie znalazł przyczyny organicznej zaburzenia
• Eskalacja dolegliwości w miarę upływu czasu
• Pojawienie się innych zaburzeń seksualnych
(pochwicy lub zaburzeń podniecenia czy orgazmu)
• Zmniejszenie zainteresowania współżyciem ze strony partnera wynikające z odczuwania bólu przez partnerkę
Ból genitalno-miedniczy/zaburzenia penetracji nowa jednostka w klasyfikacji DSM-V
Problemy psychologiczne mogące wywołać dyspareunię, to głównie problemy diadyczne (relacje partnerskie), awersja seksualna,
ukryte tendencje homoseksualne, lęk przed ciążą, przebyte traumy seksualne. Ta forma dyspareunii wymaga leczenia psychoterapią.
The ESSM Manual of Sexual Medicine. An updated edition 2015: 925-927.
Faubion SS, Rullo J. ,Sexual Dysfunction in Women: A Practical Approach. Am Fam Physican 2015; 92(4): 281-287.
Leczenie polega na wyeliminowaniu czynników organicznych
mających wpływ na powstanie
dyspareunii
Czy potrafimy skutecznie
leczyć?
• Eliminacja czynników drażniących i Leczenie chorób współistniejących
• Farmakoterapia (amitryptylina, nortryptylina, dezypramina, gabapentyna, pregebalina, baclofen, karboamizepina)
• Toksyna botulinowa oraz środki miejscowe (lignokaina, maść gabapentynowa)
• W okresie menopauzalnym kremy z estrogenami
• Fizjoterapia (biofeedback, elektrostymulacja mięśni i nerwów dna miednicy, promienie IR, terapia manualna, ćwiczenia mięśni)
• Blokada nerwu sromowego lub leczenie chirurgiczne
(płytkie wycięcie błony śluzowej przedsionka pochwy, działanie laserem)
The ESSM Manual of Sexual Medicine. An updated edition 2015: 925-927.
Faubion SS, Rullo J. ,Sexual Dysfunction in Women: A Practical Approach. Am Fam Physican 2015; 92(4): 281-287.
Bitzer J, Giraldi A, Pfaus J.
Sexual desire and hypoactive sexual desire disorder in women. Introduction and overview. Standard operating
procedure (SOP Part 1). J Sex Med 2013; 10(1): 36-49.
Najczęstsze przyczyny organiczne to:
• Stany zapalne
• Uczulenia
• Zmiany pourazowe
• Zaburzenia seksualne u partnerki, np. suchość w pochwie, pochwica
Wśród przyczyn psychogennych dominują:
• Lęki
• Zaburzone relacje partnerskie
• Obawa przed ciążą
• Poczucie winy
• Niechęć partnerki do wytrysku w pochwie.
Leczenie:
farmakoterapia, psychoterapia i metody treningowe
Dyspareunia u mężczyzn
najczęściej dotyczy żołędzi członka
Ból po wytrysku
nasienia – przyczyny urologiczne
i neurologiczne