Sztuczna inteligencja
Mianem sztucznej inteligencji (ang. Artificial Intelligence — AI ) mo˙zna okre´sli´c dziedzin
e֒wiedzy zajmuj ac֒
a֒si
e֒poszukiwaniem technik rozwi
azywania — i ich֒
formalnym sformu lowaniem pozwalaj
acym na implementacj֒
e֒maszynow a֒— problem´ow trudnych, czyli takich kt´ore ludzie rozwi
azuj֒
a֒— mniej lub bardziej wysilaj
ac sw´oj intelekt — ale kt´orych dok ladnego i og´olnego algorytmu֒
rozwi
azania nie potrafi֒
a֒poda´c.
Nie jest to precyzyjna definicja.
Czy to jest trudny problem:
98731269868414316984251684351 × 985316846315968463198643541684? A to:
”M
e˙zu, kup ladny kawa lek wo lowiny na piecze´n!”֒
Problem naprawd
e֒mega trudny: przela´c wod
e֒ze szklanki do pojemnika.
Dok ladniej: maj ac pod l֒
aczon֒
a֒do komputera kamer
e֒wideo (niech b
edzie dwie)֒
i mechaniczn a֒rek
e֒z palcami i przegubami, napisz program zdolny podnie´s´c ze stolika szklank
e֒z wod
a, i przela´c wod֒
e֒do pojemnika. Dowoln a֒szklank
e.֒
Z dowolnego stolika. Do dowolnego pojemnika.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — co to jest AI? 1
Czym jest a czym nie jest inteligencja?
Pojecie inteligencji,֒
lub jej braku, bywa czesto nadu˙zywane.֒
Inteligentnym budynkiem nazywa sie֒budynek wyposa˙zony w system automatycznego sterowania ogrzewaniem.
Jednocze´snie cz
esto g lupim (czyli: pozbawionym֒
inteligencji) nazywa si
e֒program komputerowy, poprawiaj
acy na bie˙z֒
aco b l֒
edy pope lniane przez֒
(inteligentnego) cz lowieka w pisanym przez niego tek´scie, gdy program ten pope lni okazjonaln
a֒
pomy lk
e֒i zaproponuje niew la´sciwy wyraz.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — co to jest AI? 2
Co jest istot
a inteligencji naturalnej?
֒ Komputery sa֒tanie i szybkie, maj a֒pot
e˙zne i niezawodne pami֒
eci, a przy tym s֒
a֒
dok ladne, nie myl a֒si
e֒(no, powiedzmy), i nie m ecz֒
a֒si
e, zachowuj֒
ac swoj֒
a֒
dok ladno´s´c przez wiele godzin pracy. W czym wi
ec problem, co jest takiego֒
w inteligencji cz lowieka, z czym maj
a֒trudno´sci komputery?
Cze´sciowo, problem tkwi w la´snie w tej wytrwa lej i niezawodnej dok ladno´sci!֒
Ludzie rozwi azuj֒
a֒trudne problemy stosuj
ac abstrakcj֒
e — wielopoziomow֒
a֒
analiz
e֒problemu i zdolno´s´c nieschematycznej dekompozycji problemu, tzn.
rozbijania wi
ekszego problemu na mniejsze. Ich my´slenie cechuje elastyczno´s´֒ c
— zmienny punkt widzenia i my´slenie wielokierunkowe. S
a֒zdolni do efektywnego rozpoznawania wzorc´ow, kojarzenia fakt´ow, oraz wykorzystywania analogii.
Komputery natomiast maj
a֒trudno´sci z rozpoznawaniem odmiennych sytuacji, zmian
a֒sposobu my´slenia, i dostosowaniem go do sytuacji. Algorytmy rozpoznawania wzorc´ow mog
a֒by´c efektywne je´sli s
a֒bardzo wyspecjalizowane, ale wtedy przestaj
a֒dzia la´c gdy tylko zmienia si
e֒sytuacja.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — co to jest AI? 3
AI-entuzja´sci i AI-sceptycy
Sztuczna inteligencja ma swoich zwolennik´ow i oponent´ow. Oponenci AI twierdz
a, ˙ze sztucznej inteligencji nie da si֒
e֒skonstruowa´c, poniewa˙z inteligencja ma charakter nieobliczeniowy, i jest wy l
aczn֒
a֒domen
a֒ludzkiego umys lu. Za´s istniej
ace systemy praktyczne najwyra´zniej nie maj֒
a֒nic wsp´olnego z prawdziw a֒
inteligencj a, skoro s֒
a֒oparte na programach komputerowych, a te jedynie wykonuj
a֒operacje na liczbach i symbolach.
Sztuczna inteligencja ma charakter uciekaj
acego celu. Gdy niekt´ore zadania֒
stawiane dawniej przed t a֒nauk
a֒zosta ly rozwi
azane, oponenci AI stwierdzili, ˙ze֒
rozwi
azania tych problem´ow nie wymaga ly inteligencji, tylko by ly zwyczajnie֒
nieznane.
Przydatny by lby obiektywny test, pozwalaj
acy stwierdzi´c, czy stworzono֒
sztuczn
a֒inteligencj e.֒
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — co to jest AI? 4
Test Turinga (ca 1950)
Nale˙zy skonstruowa´c system zamkniety w odizolowanym pomieszczeniu֒
i po l
aczony z niezale˙znym obserwatorem terminalem komunikacyjnym (typu֒
teletype). Operator mo˙ze komunikowa´c si
e֒z systemem w j
ezyku naturalnym,֒
zadawa´c pytania, itp. Jednocze´snie drugi terminal l
aczy operatora z drugim֒
pomieszczeniem, gdzie przy terminalu siedzi cz lowiek. Je´sli operator nie b edzie֒
m´og l na podstawie odpowiedzi uzyskiwanych od obu partner´ow definitywnie stwierdzi´c kt´ory z nich jest systemem komputerowym, a kt´ory ˙zywym cz lowiekiem, to system komputerowy nale˙zy uzna´c za inteligentny.
Pomimo up lywu czasu test zachowuje aktualno´s´c, tzn. nie stworzono systemu, kt´ory by ten test bezdyskusyjnie zaliczy l.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — test Turinga 5
Konkursy zwi
azane z testem Turinga
֒ Test Turinga jest pewna֒abstrakcj
a֒i nie ma jednoznacznych regu l. Jednak podejmowane s
a֒pr´oby jego praktycznej implementacji i zaliczenia testu.
Na przyk lad, w 1990 roku Hugh Loebner ufundowa l nagrod e֒
$100,000 i z loty medal dla pierwszego komputera, kt´orego odpowiedzi w procedurze stanowi
acej wersj֒
e֒testu Turinga, bed֒
a֒wystarczaj
aco nieodr´o˙znialne od odpowiedzi cz lowieka.֒
Regulaminy tych konkurs´ow definiuj
a֒tre´s´c i zakres komunikacji mi edzy֒
uczestnikami a s
edziami konkursu. Jednak ostatecznie to s֒
edziowie decyduj֒
a֒czy partner w konwersacji jest cz lowiekiem czy maszyn
a. Zatem o wyniku takiego֒
konkursu mo˙ze zdecydowa´c pomy lka (niedostateczna inteligencja?) s edziego.֒
Na przyk lad, w innym konkursie zorganizowanym w 2014 dla uczczenia 60-tej rocznicy ´smierci Turinga 33% s
edzi´ow uzna lo za cz lowieka rosyjski program֒
Eugene Goostman udaj
acy ukrai´nskiego ch lopca. Organizator konkursu og losi l,֒
˙ze test Turinga zosta l pokonany, co zosta lo wielokrotnie skrytykowane.
W 2011 program Watson (IBM) pokona l dw´och finalist´ow-ludzi i wygra l $1M w grze telewizyjnej Jeopardy!, gdzie prowadz
acy podaje has lo-sugesti֒
e,֒
a uczestnicy musz
a֒potwierdzi´c jego zrozumienia przez sformu lowanie pytania.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — test Turinga 6
Szachy komputerowe
Szachy sa֒gr
a֒wymagaj ac֒
a֒inteligencji i od zawsze stanowi ly wyzwanie i naturalny poligon dla technologii sztucznej inteligencji. Jednym z pierwszych programist´ow szach´ow komputerowych by l Alan Turing, kt´ory nie by l jednak w stanie uruchomi´c swojego programu na ˙zadnym komputerze, ale wykonywa l go przez r
eczn֒
a֒symulacj e.֒
W 1957 roku Herb Simon, jeden z pionier´ow sztucznej inteligencji przewidzia l,
˙ze w ci
agu 10 lat komputer zostanie mistrzem szachowym.֒
Istotnie si
e֒przeliczy l. Po wielu latach wysi lk´ow nad budow
a֒algorytm´ow, program´ow, i specjalizowanych komputer´ow do gry w szachy, dopiero w 1997 po raz pierwszy komputer szachowy Deep Blue pokona l mistrza ´swiata Gary Kasparowa w jednym meczu. Nie oznacza lo to jednak pe lnego zwyci
estwa֒
komputer´ow nad lud´zmi w szachach. Przez kolejnych 10 lat szereg kolejnych budowanych program´ow walczy lo z najlepszymi szachistami ze zmiennym powodzeniem. W roku 2006 program Deep Fritz pokona l w turnieju mistrza
´swiata Wladimira Kramnika. Od tego czasu zainteresowanie rozgrywkami najlepszych program´ow z lud´zmi zacz
e lo spada´c, co w jaki´s spos´ob sygnalizuje֒
zako´nczenie tej walki zwyci
estwem komputer´ow.֒
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — szachy i inne gry 7
Inne gry
Mo˙znaby powiedzie´c, ˙ze gry sa֒dla sztucznej inteligencji czym´s takim jak wy´scigi samochodowe dla przemys lu motoryzacyjnego. Od zawsze stanowi ly wyzwanie dla badaczy i programist´ow. Gdy jedna gra zostawa la rozpracowana
— bad´z teoretycznie, b֒
ad´z przez si lowe przeszukiwanie po l֒
aczone ze sprytnymi֒
technikami — zainteresowanie przenosi lo si
e֒na inne gry.
W warcabach program po raz pierwszy pokona l mistrza ´swiata w roku 1994.
Nieco p´o´zniej warcaby zosta ly rozpracowane teoretycznie. Je´sli obie strony graj a֒
optymaln a֒strategi
a, to gra ko´nczy si֒
e֒remisem.
W grze Othello najlepsze programy dominuj
a֒nad lud´zmi i rywalizacja nie ma sensu. Odwrotnie w grze go (1000 p.n.e.), gdzie liczba mo˙zliwych ruch´ow jest tak du˙za, ˙ze sensowna strategia musi by´c oparta na analizie logicznej, przewaga si ly obliczeniowej znika, i najlepsze programy graj
a֒na poziomie amatorskim.
Ciekawy wynik zosta l osi agni֒
ety w grze Backgammon, gdzie program֒
TDGammon (1992) osi agn֒
a l֒ poziom mistrzowski, dzi
eki zdolno´sci uczenia si֒
e,֒
a nie tylko implementacji najlepszych znanych strategii. Strategie odkryte przez program zosta ly p´o´zniej przyj
ete przez ludzi.֒
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — szachy i inne gry 8
Przez wiele lat prastara gra “go” pozostawa la niezdobytym bastionem ludzi, poniewa˙z jest tak z lo˙zona, ˙ze zdolno´s´c szybkiego przeszukiwania nie dawa la komputerom ˙zadnej przewagi. Niestety, to si
e֒sko´nczy lo w roku 2016. W marcu 2016 program AlphaGo opracowany przez Google pokona l korea´nskiego mistrza Lee Sedola.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — szachy i inne gry 9 Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — szachy i inne gry 10
Silna i s laba sztuczna inteligencja
W zwiazku z potencjaln֒
a֒mo˙zliwo´sci
a֒zbudowania sztucznej inteligencji sformu lowano dwa poziomy realizacji tego celu.
• Hipoteza silnej sztucznej inteligencji postuluje mo˙zliwo´s´c zbudowania systemu rzeczywi´scie inteligentnego, zdolnego my´sle´c jak cz lowiek i posiadaj
acego umys l.֒
• Hipoteza s labej sztucznej inteligencji polega na budowie system´ow, kt´ore potrafi lyby dzia la´c i rozwi
azywa´c problemy w warunkach pe lnej֒
z lo˙zono´sci ´swiata rzeczywistego, tak jakby umys l posiada ly i my´sla ly.
Rozr´o˙znienie tych dw´och postulat´ow ma g l´ownie charakter filozoficzny i etyczny.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zadania 11
Cele AI
W praktyce, celem bada´n i prac in˙zynierskich w zakresie sztucznej inteligencji s a:֒
→ opracowanie obliczeniowej (algorytmicznej) teorii inteligencji, funkcjonowania ludzkiego m´ozgu, pami
eci, ´swiadomo´sci, emocji, instynkt´ow, itp.֒
W tym sensie sztuczna inteligencja ma zwi
azek z biologi֒
a, psychologi֒
a,֒
filozofi
a, jak r´ownie˙z matematyk֒
a֒i informatyk
a, ale tak˙ze innymi֒
dziedzinami nauki i wiedzy.
→ budowa inteligentnych system´ow (komputerowych) do skutecznego rozwi
azywania trudnych zagadnie´n, zdolnych funkcjonowa´c w normalnym֒
´swiecie
W tym sensie sztuczna inteligencja musi wsp´o lpracowa´c, poza informatyk a,֒
z robotyk
a, mechanik֒
a, mechatronik֒
a֒i szeregiem dziedzin in˙zynierskich.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zadania 12
Zadania do rozwi azania
֒ Pomiedzy innymi, sztuczna inteligencja musi zmierzy´c si֒e֒z nast epuj֒
acymi֒
zadaniami:
• reprezentacja wiedzy aby m´oc przyjmowa´c pojawiaj ace si֒
e֒informacje o ´swiecie, rozumie´c je, konfrontowa´c z ju˙z posiadan
a֒wiedz a֒
• wnioskowanie aby wyci
aga´c wnioski z pojawiaj֒
acych si֒
e֒informacji, i podejmowa´c decyzje o dalszych dzia laniach
• uczenie si
e dla dostosowania si֒
e֒do nowo pojawiaj acych si֒
e֒okoliczno´sci, nieprzewidzianych przez tw´orc´ow systemu, pojmowania nowych zjawisk, itp.
• rozumienie j
ezyka naturalnego jest praktycznie niezb֒
edne aby mo˙zna֒
by lo praktycznie sprawdzi´c zdolno´sci systemu sztucznej inteligencji
• pos lugiwanie si e֒wizj
a w celu samodzielnego pozyskiwania wiedzy o ´swiecie֒
• robotyka czyli praktyczna konstrukcja systemu zdolnego porusza´c si e֒
i wykonywa´c dzia lania w ´swiecie rzeczywistym
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zadania 13 Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zadania 14
Reprezentacja wiedzy
Problem reprezentacji wiedzy jest centralny dla wszystkich dziedzin i technik sztucznej inteligencji. Polega on na stworzeniu/wyborze j
ezyka umo˙zliwiaj֒
acego֒
wyra˙zanie fakt´ow, relacji, zale˙zno´sci, dzia la´n, ich w lasno´sci, znaczenia, skutk´ow, i innych informacji o problemie i jego otoczeniu, kt´ore maj
a֒lub mog a֒mie´c zwiazek z jego rozwi֒
azywaniem.֒
Problemem jest wyb´or i u˙zyciedobregoj
ezyka reprezentacji wiedzy.֒
Zastosowanie w la´sciwego j ezyka cz֒
esto umo˙zliwia֒ efektywne znalezienie rozwi
azania, podczas gdy zastosowanie niew la´sciwego j֒
ezyka mo˙ze je znacznie֒
utrudni´c lub uniemo˙zliwi´c.
Bardzo prostym, cho´c nieco odleg lym przyk ladem mo˙ze by´c wyb´or reprezentacji obrazu w celu jego przetwarzania: wektorowa lub rastrowa. Forma wektorowa znakomicie u latwia wykrywanie obiekt´ow, jednak dla operacji takich jak rozmycie obrazu formaty rastrowe s
a֒lepsze.
Dobra reprezentacja wiedzy ma r´ownie˙z znaczenie dla efektywno´sci pracy cz lowieka nad problemem. Dobry j
ezyk reprezentacji pozwala rozumie´c si֒
e֒
nawzajem ludziom — fachowcom reprezentuj
acym r´o˙zne dziedziny wiedzy,֒
pracuj
acym wsp´olnie nad problemem.֒
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — reprezentacja wiedzy 15 Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — reprezentacja wiedzy 16
Uczenie si
e maszyn
֒ M´owimy, ˙zeagent sztucznej inteligencji uczy sie, je´sli poprawia wyniki swoich֒
przysz lych dzia la´nna podstawie obserwacji swojego ´srodowiska i wynik´ow dzia la´n poprzednich.
Dopuszczamy wi
ec podzia l agent´ow sztucznej inteligencji na takich, kt´orzy֒
potrafi a֒si
e֒uczy´c, i takich, kt´orzy tego nie potrafi
a֒lub nie robi
a. To mo˙ze֒
rodzi´c dwie w atpliwo´sci.֒
Po pierwsze,inteligencja naturalna niepodzielnie posiada zdolno´s´c uczenia si e,֒
nie da si
e֒oddzieli´c inteligentnego dzia lania i uczenia si
e. Nie uznaliby´smy za֒
inteligentnego cz lowieka, kt´ory nie uczy si
e֒ze swoich do´swiadcze´n, przynajmniej w najprostszy spos´ob. Dlaczego wi
ec rozdzielamy te zdolno´sci dla inteligencji֒
sztucznej?
Niestety, nie ma dobrej odpowiedzi na to pytanie. Prawie wszystkie najwa˙zniejsze paradygmaty sztucznej inteligencji dzia laj
a֒bez uczenia si e.֒
Zdolno´s´c uczenia si
e֒musi by´c dodana.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — uczenie si֒e maszyn 17
Czy maszynowe uczenie si
e jest potrzebne?
֒ Pojawia sie֒wi
ec druga w֒
atpliwo´s´c: je´sli zdolno´s´c uczenia si֒
e֒nie jest oczywista albo konieczna, toczy na pewno jest niezb
edna? By´c mo˙ze algorytmy sztucznej֒
inteligencji mog
a֒by´c dopracowane w 100% do perfekcji, i agent sztucznej inteligencji nie b
edzie ju˙z w stanie nic zyska´c przez uczenie si֒
e.֒
Na to pytanie istnieje odpowied´z, i mo˙zna wymieni´c szereg powod´ow.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — uczenie si֒e maszyn 18
Czy maszynowe uczenie si
e jest potrzebne? (2)
֒ Po pierwsze, tw´orcy system´ow sztucznej inteligencjinie sa֒w stanie przewidzie´c wszystkich mo˙zliwych sytuacjiw jakich znajdzie si
e֒system. Na przyk lad, robot poruszaj
acy si֒
e֒w labiryncie musi nauczy´c si
e֒topografii konkretnego labiryntu, w kt´orym si
e֒znajdzie.
Po drugie, podobnienie mo˙zna przewidzie´c wszystkich mo˙zliwych zmian w czasie. Np. program maj
acy przewidywa´c zmiany kurs´ow akcji musi nauczy´c֒
sie֒dostosowa´c swoje przewidywania, gdy warunki zmieni a֒si
e֒w nieoczekiwany spos´ob.
Po trzecie, niekiedy programi´sci po prostunie potrafi
a֒zaprogramowa´c pewnych rozwi
aza´n. Na przyk lad, ludzie potrafi֒
a֒sprawnie rozpoznawa´c twarze os´ob znajomych. Nie s
a֒jednak znane ˙zadne skuteczne algorytmy pozwalaj ace֒
osiagn֒
a´c֒ podobn
a֒zdolno´s´c, z wyj
atkiem za pomoc֒
a֒metod maszynowego uczenia si
e.֒
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — uczenie si
֒e maszyn 19 Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — uczenie si
֒e maszyn 20
Zastosowania — komunikacja w j
ezyku naturalnym
֒ Technologie przetwarzania jezyka naturalnego:֒
• ”rozumienie” tekstu, zamiana tekstu na reprezentacj e֒formaln
a֒
• maszynowe t lumaczenie
• ekstrakcja informacji
• odpowiadanie na pytania
• klasyfikacja tekstu, filtrowanie spamu, itp.
Technologie przetwarzania mowy:
• rozpoznawanie j
ezyka m´owionego (ASR)֒
• synteza mowy (TTS)
• systemy dialogowe
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zastosowania 21
Zastosowania — percepcja wizualna
• rozpoznawanie obiekt´ow, znak´ow
• segmentacja sceny
• rekonstrukcja 3D
• klasyfikacja obraz´ow
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zastosowania 22
Zastosowania — robotyka
Robotyka laczy ze sob֒
a֒elementy mechaniki i elektroniki (mechatronika), oraz sztucznej inteligencji.
Gdy przyst
epujemy do budowy robot´ow i ich testowania w ´swiecie rzeczywistym,֒
napotykamy problemy daleko wykraczaj
ace poza opracowan֒
a֒teori e.֒
Zagadnienia, istniej
ace technologie, zastosowania:֒
• planowanie dzia la´n
• sterowanie pojazdami (chodz
acymi, je˙zd˙z֒
acymi, lataj֒
acymi)֒
• systemy ratunkowe
• roboty spo leczne — opieka nad lud´zmi jej wymagaj acymi֒
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zastosowania 23 Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — zastosowania 24
Historia AI — lata 50-te XX wieku
• idee XIX-wieczne (i wcze´sniejsze): filozofia, logika, prawdopodobie´nstwo, badania nad funkcjonowaniem m´ozgu ludzkiego
• lata 50-te XX wieku: powstanie AI zwi
azane jest z powstaniem informatyki,֒
jezyk programowania LISP (McCarthy)֒
• rozwi
azywanie lamig l´owek, gry, klasyczne problemy typu:֒
”ma lpa i banany,”
”misjonarze i ludo˙zercy,” i inne
• wczesne systemy: GPS (Newell, Shaw, Simon), program do gry w warcaby (Samuel)
• modele teoretyczne: perceptron (Minsky)
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — historia 25
Historia AI — trzeci kwarta l XX wieku
• pojawienie si
e֒ metod sformalizowa- nych opartych na logice
• zwi
azek z rozwojem robotyki: me-֒
tody percepcji, planowanie dzia la´n, uczenie si
e֒
• po pocz
atkowym wybuchu entuzja-֒
zmu zwi
azanym z powstaniem wielu֒
metod i nadziejach na szybkie osi a-֒
gniecie cel´ow AI nadesz lo zrozumie-֒
nie problem´ow z lo˙zono´sci i bariery kombinatorycznej
• niedostatki logiki klasycznej: po- trzeba rozumowania przybli˙zonego i robienia za lo˙ze´n w braku pewnej in- formacji
• rozumowanie oparte na zdrowym rozsadku
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — historia 26
Historia AI — ostatni kwarta l XX wieku
• zastosowania praktyczne, r´ownie˙z komercyjne
• dowodzenie twierdze´n i obliczenia symboliczne
• rozumienie j
ezyka naturalnego, automatyczne t lumaczenie tekst´ow,֒
rozumienie mowy
• automatyczne programowanie: konstrukcja i weryfikacja program´ow
• analiza informacji wizyjnej i sterowanie robotami (pojazdami) autonomicznymi
• eksperckie systemy doradcze dla wielu dziedzin: medycyna, geologia, projektowanie in˙zynierskie, ekonomia, finanse, itp.
• uczenie si e֒
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — historia 27
Historia AI — wiek XXI
Na razie prowizoryczna, wiek XXI jeszcze sie֒nie sko´nczy l ...
• Silny rozw´oj metod numerycznych, np. dla zagadnie´n CSP, zaskakuj ace֒
spektakularne wyniki, rozwi
azanie niekt´orych zagadnie´n trudnych w czasie֒
wielomianowym, lub wr
ecz liniowym, np. algorytm GSAT.֒
W tym kontek´scie nabieraj
a֒znaczenia algorytmy poddaj ace si֒
e֒
zr´ownoleglaniu.
• Silny rozw´oj metod statystycznych, np. przetwarzanie j
ezyka naturalnego֒
oparte na korpusach, i inne zastosowania.
• Rozw´oj metod opartych na modelach probabilistycznych, procesach Markowa, uczenie si
e֒ze wzmocnieniem, itp.
• Zwi
azki z ekonomi֒
a֒(inteligentny agent musi dzia la´c racjonalnie i ekonomicznie), teori
a֒gier, itp.
• Metody reprezentacji wiedzy oparte na ontologiach prze˙zywaj
a֒w XXI wieku odrodzenie i rozwijaj
a֒si
e֒praktycznie w kontek´scie Internetu, tzw. Semantic Web Initiative.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — historia 28
• Nadal popularne s
a֒podej´scia agentowe, w r´o˙znych kontekstach
• Pojawiaj a֒si
e֒nowe dziedziny zastosowa´n, np. roboty spo leczne.
• Dalsze dziedziny oddzielaj a֒si
e֒od sztucznej inteligencji i zaczynaj a ˙zy´c֒
w lasnym ˙zyciem, np. dr
a˙zenie danych.֒
• Sztuczna inteligencja przenika do ˙zycia praktycznego w r´o˙znych postaciach, od inteligentnych asystent´ow w pakietach oprogramowania, inteligentne systemy obs lugi klient´ow, systemy wspomagaj
ace obs lug֒
e֒r´o˙znych system´ow, np. kierowanie samochodami, do system´ow przeznaczonych do dzia lania na polu walki.
• Coraz wi
ecej zastosowa´n sztucznej inteligencji rodzi dylematy, kiedy i w jakim֒
stopniu proces decyzyjny mo˙ze by´c przekazywany inteligentnym maszynom.
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji — historia 29
Kr´ otkie podsumowanie — pytania sprawdzaj ace
֒1. Co to jest problem trudny?
2. Co to jest reprezentacja wiedzy?
3. Zdefiniuj dwa g l´owne cele AI.
4. Czym sie r´o˙zni silna AI od s labej?
5. Czy mo˙zna powiedzie´c, ˙ze test Turinga zosta l zaliczony, przynajmniej w jakim´s stopniu?
6. Dlaczego metody maszynowego uczenia si e֒s
a֒rozwijane w dodatku do podstawowych metod sztucznej inteligencji?
Wprowadzenie do sztucznej inteligencji 30