Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
mgr Joanna Susło
Zakład Prawa Gospodarczego
i Handlowego
Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
Umowa ta obejmuje ubezpieczenie
odpowiedzialności cywilnej za szkody
powstałe w związku z ruchem pojazdów
mechanicznych i ma charakter
obowiązkowy, zgodnie z wyraźnym
postanowieniem art. 4 pkt 1 i art. 23
UbezpObowU.
Definicja pojazdu mechanicznego
1) pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower i przyczepa określone w przepisach ustawy – Prawo o ruchu drogowym;
2) pojazd wolnobieżny w rozumieniu przepisów
ustawy – Prawo o ruchu drogowym, z
wyłączeniem pojazdów wolnobieżnych
będących w posiadaniu rolników posiadających
gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku
z posiadaniem tego gospodarstwa.
Zakres ubezpieczenia OC
Art. 822 KC
§ 2. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia.
§ 3. Strony mogą postanowić, że umowa będzie
obejmować szkody powstałe, ujawnione lub
zgłoszone w okresie ubezpieczenia.
Wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela
Art. 38 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych
Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody:
- wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu mechanicznego niż pojazd przewożący te przedmioty;
- polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych;
- polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środowiska.
Zakres terytorialny ochrony z OC
Art. 25 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych
Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów
mechanicznych obejmuje zdarzenia
powstałe na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.
Okres ubezpieczenia
Zasadniczo umowę ubezpieczenia OC
posiadaczy pojazdów mechanicznych
zawiera się na okres 12 miesięcy, z
zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w
art. 27 UbezpObowU.
Art. 27 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych
1. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych na czas krótszy niż 12 miesięcy, zwaną dalej „umową ubezpieczenia krótkoterminowego”, można zawrzeć, jeżeli pojazd mechaniczny jest: 1) zarejestrowany na stałe, w przypadkach określonych w ust. 2;
2) zarejestrowany czasowo;
3) zarejestrowany za granicą, jeżeli zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 28 lit. c ustawy o działalności ubezpieczeniowej państwem członkowskim umiejscowienia ryzyka jest Rzeczpospolita Polska;
4) pojazdem wolnobieżnym określonym w art. 2 pkt 10 lit. b;
5) pojazdem historycznym.
2. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego na czas nie krótszy niż 30 dni, w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych na stałe, może zawrzeć podmiot prowadzący działalność gospodarczą polegającą na pośredniczeniu w kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych lub polegającą na kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych, w zakresie pojazdów przeznaczonych do kupna lub sprzedaży.
5. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego, w odniesieniu do pojazdów historycznych, można zawrzeć na czas nie krótszy niż 30 dni.
Ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela z OC
Odpowiedzialność ubezpieczyciela, wynikająca z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, ustaje z chwilą rozwiązania umowy. Umowa ulega rozwiązaniu:
1) z upływem okresu, na który została zawarta;
2) z chwilą wyrejestrowania pojazdu mechanicznego;
3) z dniem odstąpienia od umowy w przypadku określonym w art. 29 ust. 3 UbezpObowU;
4) z chwilą udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu mechanicznego w okolicznościach niepowodujących zmiany posiadacza, z uwzględnieniem art. 79 ust. 1 pkt 5 PrRuchDrog;
5) z upływem trzech miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości ubezpieczyciela, z uwzględnieniem art. 474 i 476 PrUpadł;
6) z chwilą zarejestrowania pojazdu mechanicznego za granicą;
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
Uzupełnieniem systemu ochrony ubezpieczeniowej z umowy
ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest działalność
Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego.
Zadania UFG
Art. 98 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych
Do zadań Funduszu należy przede wszystkim zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, w granicach określonych przez
przepisy regulujące ten stosunek, za szkody powstałe na terytorium RP:
1) na osobie, gdy szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem
mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości;
2) w mieniu, w przypadku szkody, w której równocześnie u któregokolwiek uczestnika zdarzenia nastąpiła śmierć, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, trwający
dłużej niż 14 dni, a szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem
mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości;
3) w mieniu i na osobie, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC
posiadaczy pojazdów mechanicznych lub posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, zarejestrowanego za granicą na terytorium państwa, którego biuro narodowe jest sygnatariuszem Porozumienia Wielostronnego,
nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, a pojazd mechaniczny był pozbawiony znaków rejestracyjnych, bądź znaki te nie były, w
momencie zdarzenia, przydzielone temu pojazdowi przez właściwe władze.
Zwrot odszkodowania od kierującego pojazdem
Ubezpieczycielowi oraz Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:
1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
4) zbiegł z miejsca zdarzenia.
Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 grudnia 2015 r., IV CSK 96/15
Za szkodę na osobie uczestniczącej w wypadku komunikacyjnym spowodowanym przez kilku
sprawców, w tym nieznanego kierowcę
niezidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, odpowiadają in solidum ubezpieczyciele
ubezpieczający od odpowiedzialności cywilnej
kierowców, których tożsamość została ustalona, oraz - za kierującego, którego tożsamości nie ustalono - Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (art. 98 ust. 1
pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych,
Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i
Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
PBUK to organizacja skupiająca
ubezpieczycieli, którzy na terytorium Polski prowadzą obowiązkowe ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody
powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, popularnie zwane OC
komunikacyjnym.
Art. 121 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych
1. Członkami Biura są zakłady ubezpieczeń wykonujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność
ubezpieczeniową w grupie obejmującej ubezpieczenie obowiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 1.
2. Zakłady ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1, stają się
członkami Biura z dniem uzyskania zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej wydanego przez organ nadzoru, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Zakłady ubezpieczeń z państw członkowskich Unii
Europejskiej, wykonujące działalność ubezpieczeniową za zezwoleniem właściwego organu państwa, w którym mają
siedzibę, stają się członkami Biura z dniem złożenia deklaracji członkowskiej.
4. Przynależność do Biura jest obowiązkowa.
Art. 122 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych
1. Przedmiotem działalności Biura jest:
1) wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych państwach;
2) zawieranie z zagranicznymi biurami narodowymi umów o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych oraz o zaspokajaniu roszczeń wynikających z
międzynarodowego ruchu pojazdów mechanicznych;
3) organizowanie likwidacji szkód lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojazdów
mechanicznych zarejestrowanych za granicą posiadających ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez
zagraniczne biura narodowe;
