8. Alkeny – wiadomości wstępne
sp2
1. Budowa
cztery podstawniki przy C=C – w tej samej płaszczyźnie
• Elektrofil – cząstka obdarzona ładunkiem dodatnim (kation) lub cząsteczka posiadająca lukę elektronową (kwas Lewisa)
• Nukleofil - cząstka obdarzona ładunkiem ujemnym (anion) lub cząsteczka posiadająca wolną parę elektronową (zasada Lewisa)
Cl
Reakcja addycji elektrofilowej – reakcja charakterystyczna alkenów
2. Alkeny w roli nukleofila – reakcja CH
2=CH
2+ HBr
nowe wiązanie Reakcja addycji elektrofilowej – reakcja charakterystyczna alkenów
nukleofil
elektrofil elektrofil nukleofil
• Termodynamika reakcji – mówi o relatywnych ilościach substratów i produktów reakcji w stanie równowagi
• Kinetyka reakcji – mówi o szybkości przemiany substratów w produkty
3. Termodynamika i kinetyka reakcji chemicznej – zakres zagadnień
termodynamika – jak dużo Z powstaje
kinetyka – jak szybko powstaje Z kinetyka – jak szybko powstaje Z
Energia swobodna
stan przejściowy - wiązania chemiczne częściowo rozerwane i częściowo utworzone
4. Termodynamika reakcji chemicznej – pojęcie stanu przejściowego
Postęp reakcji
swobodna
H2C CH2 H Br
‡
CH3 H2C
Br
‡
wyższa bariera energetyczna etapu reakcji wieloetapowej – etap limitujący szybkość reakcji wieloetapowej
5. Termodynamika reakcji chemicznej – reakcja CH
2=CH
2+ HBr
stan przejściowy Bariera energetyczna
H2C CH2+ H Br
H2C CH3+ Br
CH3 H2C Br
Br
Energia swobodna
Postęp reakcji
• Im niższa bariera energetyczna, tym reakcja zachodzi szybciej
• Reakcja skutkująca wyższym stężeniem produktu – reakcja uprzywilejowana
szybkość reakcji = liczba zderzeń w
jednostce czasu x liczba zderzeń o
odpowiedniej energii x liczba zderzeń o
odpowiedniej orientacji
Szybkość reakcji
• wzrasta wraz ze wzrostem stężenia reagentów
• wzrasta wraz ze wzrostem temperatury
szybkość reakcji = k [A]
szybkość reakcji = k [A] [B]
k – stała szybkości reakcji
• nie zależy od stężenia reagentów
• określa, jak szybko jest osiągany stan równowagi reakcji
6. Kinetyka reakcji chemicznej – określanie stałej równowagi reakcji (K)
• określa, jak szybko jest osiągany stan równowagi reakcji
wobodna
w stanie równowagi
