Analiza: Nieodpłatne świadczenie usług i nieodpłatna dostawa
towarów - a podatek VAT
Ewelina Dulęba
Dlaczego
nieodpłatność w kursie?
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT,
opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. To oznacza, że zasadniczo warunkiem
opodatkowania danej czynności na gruncie Ustawy o
VAT jest jej odpłatny charakter. Jednak w Ustawie o
VAT przewidziane są również sytuacje, w których
nieodpłatne świadczenia mogą zostać uznane za
odpłatną dostawę towarów lub odpłatne świadczenie
usług.
Jak ustalić
nieodpłatność?
1. Zbadaj cel świadczenia nieodpłatnego
Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywać się będzie w cel prowadzonej przez podatnika działalności
gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej
nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług (podlegające opodatkowaniu VAT) nie zostanie
spełniona i w efekcie nieodpłatne świadczenie usług nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.
(sprawdź materiał video: bezpłatne porady prawne w dwóch wariantach, przekazanie pracownikom i
kontrahentom poczęstunku)
Istnieją przypadki w których
nieodpłatne
świadczenie będzie stanowić definicję odpłatnego
świadczenia usług
art. 8.2. Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków
spółdzielni i ich domowników, członków organów
stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników,
wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów
stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Przykład
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Jest podatnikiem VAT.
Podatnik ten planuje budowę, na cele osobiste, domu jednorodzinnego mieszkalnego. Część robót budowlanych zamierza zlecić własnej firmie.
Budynek mieszkalny jednorodzinny (o którym mowa we wniosku) jest sklasyfikowany pod symbolem PKOB 1110. Faktury zakupowe (na materiały) będą wystawiane na firmę podatnika. Z tytułu wydatków związanych z towarami i usługami będącymi
przedmiotem nieodpłatnego przekazania – w związku z budową domu mieszkalnego
jednorodzinnego – podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Czy takie nieodpłatne świadczenie usług będzie
opodatkowane VAT?
Jak dokonać anlaizy?
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT– opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Art. 7 ust 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Art. 2 pkt 6 ustawy stanowi, że przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Art. 8 ust. 1 ustawy – świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).
Generalnie każda odpłatna dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Natomiast w przypadku gdy czynności te są realizowane pod tytułem nieodpłatnym – co do zasady – nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które w przypadku świadczenia usług zostały zawarte w art. 8 ust. 2 ustawy.
I tak, na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy – za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
● użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
● nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członkówstowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Jak udokumentować taką czynność?
art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy – podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Spójrz: od 1 stycznia 2014 r. uchylono art. 106 ust. 7 ustawy umożliwiający podatnikom dokumentowanie określonych nim czynności za pomocą faktur wewnętrznych, w przypadku czynności wymienionych w art. 8 ust. 2, taką podstawą może być odpowiedni dowód księgowy wystawiony przez podatnika, który będzie potwierdzał dokonanie tego
świadczenia. Odejście od obowiązku dokumentowania wskazanych w uchylonym przepisie art. 106 ust. 7 ustawy czynności fakturami wewnętrznymi, oznacza możliwość prowadzenia przez podatnika dowolnej dokumentacji, która takie czynności będzie odzwierciedlać.
Podatnicy nadal mogą wystawiać faktury wewnętrzne, jeśli taka będzie ich wola.
Reasumując, przepisy ustawy nie narzucają podatnikowi sposobu dokumentowania opisanych w przykładzie czynności, w związku z tym będzie on mógł dokumentować świadczenie usług na cele osobiste fakturami wewnętrznymi.
