wymienia procesy dostarczające energii

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „ENERGIA ŻYCIA” BIOLOGIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Energia życia.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (1.4) [uczeń] przedstawia fotosyntezę, oddychanie tlenowe oraz fermentację mlekową i alkoholową jako procesy dostarczające energii; wymienia substraty i produkty tych procesów oraz określa warunki ich przebiegu.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ definiuje pojęcia:

katabolizm, anabolizm, substrat, produkt;

dokonuje podziału oddychania komórkowego

na tlenowe i beztlenowe;

określa warunki przebiegu procesów – fotosyntezy,

oddychania tlenowego, fermentacji;

wyjaśnia znaczenie procesów dostarczających

energii dla organizmu;

(2)

wymienia funkcje chloroplastu i mitochondrium;

wymienia procesy dostarczające energii;

wymienia substraty i produkty procesów – fotosyntezy, oddychania

tlenowego, fermentacji;

Nabywane umiejętności

UCZEŃ doskonali umiejętności obserwacji i samodzielnego

wnioskowania;

podaje przykłady fermentacji (mlekowa,

etanolowa);

potrafi porównać proces fotosyntezy i oddychania

tlenowego;

rozwija umiejętności właściwej organizacji pracy;

wskazuje i nazywa organella komórkowe w których

zachodzą procesy fotosyntezy i oddychania

(3)

tlenowego;

wyjaśnia znaczenie procesu fotosyntezy i oddychania dla

organizmów;

Kompetencje kluczowe

 kompetencje informatyczne

 myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

 porozumiewanie się w języku ojczystym

 umiejętność uczenia się

Etapy lekcji 1) Wstęp:

Przypomnienie wiadomości o budowie komórki roślinnej, zwierzęcej i bakteryjnej.

Krótka pogadanka na temat udziału energii w podtrzymywaniu podstawowych funkcji życiowych organizmów.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel w rozmowie kierowanej określa procesy dostarczające energii: fotosyntezę, oddychanie tlenowe, fermentację.

Nauczyciel prezentuje modele/schematy budowy komórki roślinnej i zwierzęcej.

Uczniowie wskazują organella komórkowe w których zachodzi proces fotosyntezy i oddychania tlenowego.

Nauczyciel odtwarza ilustrację interaktywną „Fotosynteza i oddychanie tlenowe”. Uczniowie odtwarzają ilustrację na swoich komputerach.

(4)

W trakcie burzy mózgów uczniowie wraz z nauczycielem opracowują propozycję tabeli, w której zestawione zostaną najważniejsze cechy procesu fotosyntezy i oddychania tlenowego (substraty, produkty, miejsce przebiegu procesu, rola światła, przykłady organizmów). Uczniowie korzystają z dostępnych źródeł informacji (podręcznik, encyklopedia, Internet).

Na podstawie zebranych informacji uczniowie określają warunki przebiegu obu procesów, wykazują związek między fotosyntezą a oddychaniem tlenowym.

Nauczyciel przedstawia prezentację multimedialną

„Fermentacja”. Omawia proces fermentacji jako przykład oddychania beztlenowego.

Uczniowie dokonują obserwacji.

Instrukcja przeprowadzenia doświadczenia i obserwacji

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Wszystkie zielone rośliny przeprowadzają proces fotosyntezy. To jeden z podstawowych procesów biochemicznych w trakcie którego, dzięki pochłanianej energii słonecznej, produkowane są związki chemiczne zasobne w energię oraz tlen. Warunkiem syntezy związków organicznych jest obecność dwutlenku węgla i wody, udział chlorofilu i światła.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem doświadczenia jest obserwacja zielonej rośliny przeprowadzającej fotosyntezę oraz stwierdzenie w jej tkankach cukru, który jest produktem procesu fotosyntezy.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Uczniowie przygotowują i rozpoczynają doświadczenie podczas zajęć w klasie. Obserwacje kontynuują w kolejnych dniach. Uczniowie mają do dyspozycji: małe rośliny w doniczkach, duże słoje, szalki Petriego, płyn Lugola, alkohol etylowy.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują w parach. W dużym szklanym słoju

(5)

umieszczają roślinę w doniczce. Intensywnie ją podlewają, zamykają słój. Słój z rośliną ustawiają w dobrze oświetlonym miejscu w ciągu dnia. W kolejnych dniach obserwują zmiany. Po upływie kilku dni uczniowie odcinają z rośliny zielony liść, umieszczają go na szalce w alkoholu, na kilkanaście godzin. Następnego dnia uczniowie osuszają liście i nanoszą krople płynu Lugola. Obserwują barwienie się liścia na ciemnoniebieski kolor, co świadczy o obecności skrobi.

5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie zapisują swoje obserwacje, wyjaśniają zaobserwowane zjawiska (wzrost rośliny w słoiku, parowanie i skraplanie wody, obecność skrobi w zielonych liściach). Uczniowie wyciągają wnioski.

3) Podsumowanie:

Uczniowie wymieniają poznane procesy dostarczające energii. Dokonują podziału procesów na anaboliczne i kataboliczne.

Zadanie domowe

Korzystając z dostępnych źródeł informacji odpowiedz na pytanie: Który z procesów – oddychanie tlenowe czy beztlenowe (fermentacja) dostarcza więcej energii?

Środki dydaktyczne

 zasoby multimedialne: ilustracja interaktywna

„Fotosynteza i oddychanie tlenowe”

 zasoby multimedialne: prezentacja multimedialna

„Fermentacja”

 modele/ schematy budowy komórki zwierzęcej, roślinnej, bakteryjnej

(6)

 encyklopedia, podręcznik

 komputery połączone z Internetem

 małe rośliny w doniczkach

 duże słoje

 szalki Petriego

 płyn Lugola

 alkohol etylowy

 notatnik, długopis Metody nauczania

 ćwiczenia laboratoryjne

 dyskusja

 dyskusja dydaktyczna - burza mózgów

 obserwacja

 pokaz

 rozmowa kierowana

Formy pracy

 indywidualna

 praca w parach

 zbiorowa

Dodatkowe propozycje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania biologii.