80 ROCZNICA ZBRODNI KATYŃSKIEJ

Nr 11 (232) listopad 2015

Nr 4 (285) kwiecień 2020

80 ROCZNICA ZBRODNI KATYŃSKIEJ

13 kwietnia 2020 r.

obchodzony jest w Polsce Dzień Pamięci Ofi ar Zbrodni Katyńskiej, w ramach którego oddawany jest hołd oficerom Wojska Polskiego, funkcjonariuszom Policji oraz Straży Granicznej, Korpusu Ochrony Pogranicza oraz innych formacji, którzy byli przetrzymywani w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku a następnie zamordowani w Katyniu, Twerze i Charkowie.

W 80 rocznicę Zbrodni Katyńskiej w niektórych mediach rosyjskich wciąż publikowane są materiały poddające w wątpliwość odpowiedzialność najwyższych władz ZSRS w decyzję o realizację Zbrodni Katyńskiej oraz odpowiedzialność NKWD za jej realizację. Ambasada RP w Moskwie przygotowała materiał informacyjny odpowiadający na najważniejsze pytania dotyczące przebiegu Zbrodni Katyńskiej oraz historii Kłamstwa Katyńskiego.

Zbrodnia katyńska

Po zakończeniu kampanii wrześniowej i wkroczeniu swoich wojsk do wschodnich województw Po l s k i Z S R S z a s t o s ow a ł n a okupowanych terenach RP terror

zarówno wobec ludności cywilnej, jak i uczestników działań wojennych (żołnierzy walczących w kampanii wrześniowej). Pod okupacją sowiecką znalazło się 52% terytorium Polski z 13 milionami ludności, poddanej następnie masowym represjom.

W latach 1939-1941 aresztowano co najmniej 107 tysięcy osób, deportowano w głąb ZSRS 381 220 obywateli RP, pośród nich byli także obywatele polscy żydowskiego pochodzenia.

Prawie wszyscy wzięci do niewoli ofi cerowie wojska polskiego oraz liczni przedstawiciele polskich elit na mocy decyzji najwyższych władz

ZSRS zostali, w liczbie ponad 22 tysięcy osób, rozstrzelani wiosną 1940 r. w Katyniu, Twerze, Charkowie i w innych miejscach kaźni, w tym liczni ofi cerowie żydowskiego pochodzenia (w Katyniu wśród polskich ofi cerów zabitych przez NKWD było co najmniej 438 żydów, pośród nich Baruch Steinberg, Naczelny Rabin Wojska Polskiego).

Decyzja o wymordowaniu polskich jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz Polaków przetrzymywanych w więzieniach NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej zapadła na najwyższym szczeblu sowieckich władz. Podjęło ją 5 marca 1940 r. Biuro Polityczne KC WKP(b) na podstawie pisma, które ludowy komisarz spraw wewnętrznych Ławrientij Beria skierował do Stalina.

Szef NKWD, oceniając w nim, że wszyscy wymienieni Polacy „są zatwardziałymi, nierokującymi poprawy wrogami władzy sowieckiej”, wnioskował o rozpatrzenie ich spraw w trybie specjalnym, „z zastosowaniem wobec nich najwyższego wymiaru kary - rozstrzelanie”.

Po tr wających miesiąc przygotowaniach, 3 kwietnia 1940 r. rozpoczęto likwidację obozu w Kozielsku, a dwa dni później obozów w Starobielsku i Ostaszkowie. Przez następnych sześć tygodni Polacy wywożeni byli z obozów grupami do

ZNAD PREGOŁY GŁOS

ZNAD PREGOŁY

miejsc kaźni.

Z Kozielska 4 404 osób p r z e w i e z i o n o d o K a t y n i a i zamordowano strzałami w tył głowy.

3 896 jeńców ze Starobielska zabito w pomieszczeniach NKWD w Charkowie, a ich ciała pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach. 6 287 osób z Ostaszkowa rozstrzelano

w gmachu NKWD w K a l i n i n i e , o b e c n i e Twer, a pochowano w miejscowości Miednoje.

Łącznie zamordowano 14 587 osób.

Na mocy decyzji z 5 m a rc a 1 9 4 0 r.

wymordowano również około 7 300 Polaków przebywających w różnych więzieniach na terenach włączonych do Związku

Sowieckiego: na Ukrainie rozstrzelano 3 435 osób (ich groby w większości zidentyfikowano w Bykowni pod Kijowem), a na Białorusi około 3,8 tys. (pochowanych prawdopodobnie w Kuropatach pod Mińskiem).

Większość z nich stanowili aresztowani działacze konspiracyjnych organizacji, oficerowie niezmobilizowani we wrześniu 1939 r., urzędnicy państwowi i samorządowi oraz inny „element społecznie niebezpieczny” z punktu widzenia władz sowieckich.

Kłamstwo katyńskie i jego współczesne losy

Ujawnienie przez Niemców w kwietniu 1943 r. informacji o znalezieniu w Lesie Katyńskim ciał polskich oficerów stało się bombą, która wywołała kryzys w stosunkach Rządu RP na Uchodźstwie z ZSRS, skutkujący zerwaniem relacji dyplomatycznych między tymi dwoma podmiotami. Tym samym sprawa katyńska stawała się problemem całej koalicji antyhitlerowskiej, godzącym w wizerunek Związku Radzieckiego jako jednego z filarów walki z Niemcami. Stalin szukał więc okazji do odpowiedzenia na obciążające go zarzuty o śmierć Polaków. Okazja nadarzyła się we wrześniu 1943 r., gdy front przeszedł przez rejon Smoleńska i miejsce zbrodni znalazło się znów po stronie radzieckiej. Pomysłodawcą inicjatywy

był szef Zarządu Propagandy i Agitacji KC WKP(b) Gieorgij Aleksandrow.

De facto istniały dwie komisje zajmujące się wówczas sprawą zbrodni katyńskiej. Pierwsza, nienagłaśniana i mająca charakter specjalnej, była wystawiona pr zez NKWD już w początkach października 1943 r.

Na jej czele stał Leonid Rajchman,

sprawę zaś nadzorował Wsiewołd Mierkułow, szef resortu bezpieczeństwa państwowego ZSRS, współpracownik Berii i osoba kierująca realizacją mordu na polskich oficerach. Enkawudziści, działający do początków stycznia 1944 r., mieli za zadanie przygotowanie gruntu do działania oficjalnej komisji

„wyjaśniającej” sprawę. Udało im się wymusić odpowiednie zeznania na osobach współpracujących wcześniej z

zespołem ekshumacyjnym zaproszonym przez Niemców oraz utrzymujących kontakt z wrogimi wojskami w 1941 r.

Do grobów podrzucono także „dowody”

wskazujące na późniejszą datację zbrodni m.in. fragmenty gazet, kwity czy też listy które nie zdążyły dotrzeć do jeńców.

Spreparowano także notes burmistrza Smoleńska, w którym miał on zapisać notatkę o zbrodni niemieckiej.

11 stycznia 1944 r. Mierkułow i jego zastępca Siergiej Krugłow podpisali Informację o rezultatach wstępnego

śledztwa w tzw. sprawie katyńskiej.

Zawierała ona przygotowaną przez NKWD wersję wydarzeń, która doprowadziła do śmierci polskich oficerów. W 1941 r. mieli znajdować się oni w obozach jenieckich w rejonie Smoleńska i być zatrudnieni przy budowie drogi. Na przełomie sierpnia i września, w momencie zdobycia przez Niemców tego rejonu, Polacy mieli być rozstrzelani przez stacjonującą w Kozich Górach jednostkę egzekucyjną ukrywającą się pod nazwą „Sztab 537.

batalionu roboczego”. Jej dowódcą miał być por. Arnes, jego pomocnikami zaś por.

Rext i ppor. Hott.

13 stycznia utworzono Ko m i s j ę Sp e c j a l n ą d o spraw Ustalenia i Zbadania Okoliczności Rozstrzelania przez Niemieckich Najeźdźców Faszystowskich w Lesie Katyńskim (w pobliżu Smoleńska) Jeńców Wojennych Oficerów Polskich. Na jej czele stanął prof. Nikołaj Burdenko, naczelny chirurg Armii Czerwonej, który już w końcu sierpnia 1943 r. zgłaszał obserwację, że sposób zamordowania oficerów polskich bardzo przypomina metody Niemców wykorzystane w czasie rozstrzelań w miejscowości Orzeł. Tzw. Komisja Burdenki związana była z Nadzwyczajną

Komisją Państwową do Ustalenia i Badania Zbrodni Niemiecko- Faszystowskich Najeźdźców i ich Wspólników oraz Strat Wyrządzonych O b y w a t e l o m , K o ł c h o z o m , O r g a n i z a c j o m S p o ł e c z n y m , Przedsiębiorstwom Państwowym i Instytucjom ZSRS, na której czele stał Nikołaj Szwernik, zastępca członka Biura Politycznego i szef radzieckiej Centralnej Rady Związków Zawodowych. Już sama oficjalna nazwa komisji pracującej w Katyniu wskazywała na jej tendencyjność, o czym świadczy fakt wskazania w niej winnych.

W nocy z 23 na 24 stycznia Komisja wróciła do Moskwy, tam też w gabinecie Mierkułowa przygotowywała swój końcowy komunikat, podpisany w nocy 25 stycznia i ogłoszony następnego dnia w mediach radzieckich. Potwierdzał on niemiecką winę i powielał przebieg wydarzeń przygotowany wcześniej przez NKWD. Wkrótce komunikat został ogłoszony w formie osobnej broszury po rosyjsku, angielsku i polsku. W 1.

Korpusie Polskim w ZSRS rozpoczęto

kampanię informacyjną na temat wyniku prac komisji, zaś 30 stycznia w Lesie Katyńskim odbyła się uroczystość pogrzebowa ofiar zbrodni z udziałem przedstawicieli oddziałów polskich, w obecności płk. Zygmunta Berlinga oraz jego zastępcy ds. polityczno-wychowawczych mjr.

Aleksandra Zawadzkiego. Mszę św. odprawił kapelan Dywizji Kościuszkowskiej ks. mjr Wilhelm Kubsz. W jednostkach polskich miała rozpocząć się zbiórka na budowę pomnika na miejscu zbrodni oraz ufundowanie czołgu

„Mściciel Katynia”.

W 1946 r. Sowieci bez powodzenia starali się włączyć do aktu oskarżenia niemieckich zbrodniarzy wojennych w Norymberdze zarzut zamordowania około 11 tys.

polskich oficerów w Katyniu we wrześniu 1941 r. W końcowym dokumencie kwestię tę pominięto, ponieważ ustalono bezsprzecznie, że wskazana przez prokuratora sowieckiego jednostka, sztab 537 batalionu budowlanego pod dowództwem płk. Ahrensa, stacjonowała wprawdzie w koszarach kilka kilometrów od grobów katyńskich, ale dopiero od grudnia 1941 r. Pułkownik Ahrens zeznawał w Norymberdze jako świadek.

Zmiany polityczne po 1989 r.

Zmiany polityczne 1989 r. oraz rozpad Związku Sowieckiego w 1990 r. stworzyły – jak się wówczas wydawało – szansę na rozpoczęcie polskiego śledztwa, jednak władze w Warszawie, po uzgodnieniach ze stroną rosyjską, podjęły decyzję, że dochodzenie jest sprawą organów ścigania tego państwa, na którego terenie doszło do tragedii. W związku z tym 12 października 1989 r. prokurator generalny Józef Żyto zwrócił się do władz ZSRS z wnioskiem o wszczęcie śledztwa w sprawie polskich oficerów. Zostało ono podjęte w 1990 r.

13 kwietnia 1990 r. Związek Sowiecki przyznał po raz pierwszy, że zbrodnię w Katyniu popełniło NKWD. W październiku 1992 r. dyrektor Archiwów Państwowych Federacji Rosyjskiej Rudolf Pichoja przekazał na polecenie prezydenta Rosji Borysa Jelcyna prezydentowi Lechowi Wałęsie kopie dokumentów z teczki specjalnej, dotyczące zbrodni popełnionych w Katyniu, Charkowie i Kalininie (Twerze). Opinia publiczna mogła zapoznać się z protokołami przesłuchań kilku uczestników masakry, wezwanych przez rosyjskie organa ścigania do złożenia zeznań w charakterze świadków. Naczelna Prokuratura Wojskowa Federacji Rosyjskiej oznajmiła 5 marca 2005 r. o zamknięciu śledztwa w sprawie zbrodni, natomiast 11 marca tego samego roku oficjalnie uzasadniła swoje postanowienie

stwierdzeniem, że zamordowanie polskich oficerów nie nosiło znamion ludobójstwa, lecz było przestępstwem pospolitym, a zatem uległo przedawnieniu.

Ówczesny premier rządu Rosji Władimir Putin podczas uroczystości w Katyniu 7 kwietnia 2010 potępił mord katyński i stwierdził, że Stalin dopuścił się jej z zemsty za porażkę w wojnie polsko-bolszewickiej.

Rodziny ofiar zbrodni, wyczerpawszy możliwości sądowe w Federacji Rosyjskiej, złożyły w latach 2007–2010 do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu kilka skarg, kwestionując m.in. sposób zakończenia rosyjskiego śledztwa katyńskiego, w tym utajnienie postanowienia o jego umorzeniu. W odpowiedzi strona rosyjska oznajmiła, że nie ma obowiązku wyjaśniania losów polskich obywateli, którzy jej zdaniem „zaginęli w wyniku wydarzeń katyńskich”. Owe skargi zostały rozpatrzone łącznie przez Izbę Trybunału 16 kwietnia 2012 r.

Skład orzekający uznał, że mord w Katyniu był zbrodnią wojenną i z tego powodu nie ulega przedawnieniu, a także stwierdził, iż strona rosyjska, m.in. poprzez sposób

udzielania odpowiedzi na wnioski prawne krewnych ofiar zbrodni katyńskiej, dopuściła się ich „nieludzkiego i poniżającego” traktowania. Rosji zarzucono również, że nie udostępniła Trybunałowi żądanej przez niego kopii postanowienia o umorzeniu śledztwa katyńskiego, przez co nie wykonała obowiązku wymaganej współpracy z Trybunałem. Jednocześnie jednak Izba Trybunału uznała, że nie leży w jej kompetencji ocenianie, czy Rosja rzetelnie prowadziła śledztwo katyńskie. W reakcji na tę sentencję rodziny ofiar zbrodni katyńskiej zwróciły się o ponowne rozpoznanie skargi przez Wielką Izbę Trybunału. Ogłosiła ona wyrok 21 października 2013 r., podtrzymując kwalifikację mordu jako zbrodni wojennej nieulegającej przedawnieniu oraz orzeczenie, że nie może zbadać rzetelności rosyjskiego śledztwa, gdyż w przeważającej mierze prowadzone ono było w latach poprzedzających ratyfikację przez Rosję Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, czyli przed 1998 r. Potwierdzono wprawdzie, że Rosja nie wywiązała się ze współpracy ze strasburskimi sędziami, ale odmówiono uznania, iż rodziny ofiar były przez nią traktowane „nieludzko”. Wyrok został przyjęty z oburzeniem m.in. przez rodziny składające skargę, a polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wyraziło dezaprobatę.

Ambasada RP w Moskwie

Str. 3

Głos znad Pregoły

Zmarł Krzysztof Penderecki

Był wybitnym polskim kompozytorem, dy- rygentem i pedagogiem muzycznym. Przedstawi- cielem polskiej szkoły kompozytorskiej lat sześć- dziesiątych XX wieku. Profesor i rektor Akademii Muzycznej w Krakowie. W 2012 roku dziennik

„Th e Guardian” nazwał go „najprawdopodobniej największym żyjącym polskim kompozytorem”.

Penderecki skomponował cztery opery, osiem sym- fonii i szereg innych utworów orkiestrowych, kon- certów instrumentalnych, oprawę chóralną głów- nie tekstów religijnych, a także utwory kameralne i instrumentalne. Wśród jego najbardziej rozpozna- walnych utworów są Ofi arom Hiroszimy – Tren, Pasja według św. Łukasza, Polskie Requiem oraz III Symfonia. Na Jego cześć nazwano planetoidę z pasa głównego asteroid okrążającą Słońce — 21059 Penderecki (1991 GR10).

Penderecki studiował kompozycję w Pań- stwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (obecnie Akademia Muzyczna w Krakowie), gdzie po uzyskaniu dyplomu podjął pracę nauczyciela akademickiego. Po raz pierwszy zdobył rozgłos w 1959 roku po premierowym wykonaniu utworów Strofy, Emanacje oraz Psalmy Dawida na festiwalu Warszawska Jesień. Powszechne uznanie przeniosła mu kompozycja Tren na orkiestrę smyczkową, po- święcona ofi arom ataku atomowego na Hiroszimę, oraz chóralne dzieło Pasja według św. Łukasza. Jego pierwsza opera, Diabły z Loudun, została premie- rowo wystawiona w Hamburgu i Stuttgarcie w 1969 roku. Począwszy od połowy lat 70. styl kompozy- torski Pendereckiego zmienił się, a jego pierwszy koncert skrzypcowy skupił się na półtonie i tryto- nie. W latach 80. powstało jego chóralne dzieło Pol- skie Requiem. Jego muzyka niejednokrotnie była wykorzystywana przez twórców fi lmowych. Utwo- ry Pendereckiego znalazły się w fi lmach, takich jak

Egzorcysta Williama Friedkina, Lśnienie Stanleya Kubricka, Dzikość serca Davida Lyncha, Ludzkie dzieci Alfonso Cuaróna, Katyń Andrzeja Wajdy oraz Wyspa tajemnic Martina Scorsese. Kompozy- tor otrzymał za swoją pracę szereg prestiżowych na- gród, w tym dwukrotnie Prix Italia: w 1967 i 1968 roku, oraz czterokrotnie Nagrodę Grammy: w 1988, 1999 (dwie) i 2017 roku. Szereg uczelni wyższych w Europie i Stanach Zjednoczonych przyznało mu ty- tuł doctora honoris causa. Penderecki posiadał ho- norowe obywatelstwo Bydgoszczy i był honorowym prezesem Związku Kompozytorów Polskich. Otrzy- mał szereg odznaczeń państwowych. Kawaler naj- wyższego polskiego odznaczenia, Orderu Orła Bia- łego Był także wielokrotnie nominowany do nagród Akademii Fonografi cznej „Fryderyk” w kategoriach muzyki poważnej (w tym czterokrotnie w kategorii kompozytor roku muzyki poważnej). W 2009 roku otrzymał Złotego Fryderyka za całokształt twór- czości w muzyce poważnej. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz Akademii Fonogra- fi cznej ZPAV.

Krzysztof Penderecki przeżył niemal 87 pięknych lat, pozostawił po sobie wielkie narodowe dziedzictwo, muzykę, którą

mam nadzieję będą populary- zować przez długie lata artyści z całego świata. Zmarł po dłu- giej i ciężkiej chorobie. Wielki Artysta całe swoje życie pod- porządkował temu, co najbar- dziej kochał - muzyce. Jego kompozycje doceniali naj- więksi współczesnej kultury, jego dzieła trafi ały do najlep- szych produkcji fi lmowych.

2 kwietnia 2020 r. w gronie najbliższej rodziny od- była się msza pogrzebowa Krzysztofa Pendereckie- go. Z powodu pandemii Covid-19 uroczystość mia- ła charakter zamknięty. Urna z prochami Mistrza została tymczasowo złożona w kościele św. Floriana.

Uroczysty pogrzeb wybitnego polskiego kompozy- tora odbędzie się w kościele św. Piotra i Pawła po ustaniu pandemii.

Niech spoczywa w pokoju!

oprac. ms

Zawieszenie

ruchu granicznego na rosyjskich przejściach

granicznych

Od dnia 30 marca 2020 r. (zgodnie z rozporządzeniem nr 763-P podpisanym przez premiera Miszustina w dn. 27 marca) zawieszo- ny zostaje ruch graniczny na rosyjskich przej- ściach drogowych, kolejowych, pieszych, w tym również przejściach granicznych z Białorusią.

Zakaz przekraczania granic nie obej- muje dyplomatów i ich rodzin, kierowców wy- konujących przewóz drogowy w ramach mię- dzynarodowego transportu drogowego, załóg statków i pociągów obsługujących międzynaro- dowe połączenia kolejowe, obywateli Federacji Rosyjskiej mieszkających na stałe w obwodzie kaliningradzkim, obywateli Federacji Rosyj- skiej udających się poza granice kraju na po- grzeb członka najbliższej rodziny.

Serwis Gov.pl

dowe przewozy kolejowe. Funkcjonują dotychcza- sowe zasady odbywania kwarantanny. Rozszerzo- no natomiast obowiązek kwarantanny na osoby wspólnie zamieszkujące z osobą skierowaną do odbycia obowiązkowej kwarantanny – podlega- ją jej wszyscy domownicy w sytuacji, gdy osoba zobowiązana do kwarantanny wspólnie z nimi zamieszkująca przekroczyła granicę państwową po 31 marca. Katalog osób zwolnionych z obo- wiązkowej kwarantanny rozszerzono o: rybaków, marynarzy oraz członków załogi statków, osoby pracujące w rolnictwie przekraczające granicę państwową w celu wykonania prac polowych oraz dyplomatów w tranzycie. Rozszerzono katalog ograniczeń dotyczących funkcjonowania niektó- rych przedsiębiorców oraz zasad zachowania się.

Od 2 kwietnia zakazuje się prowadzenia usług hotelarskich. Od 1 kwietnia zakazuje się sprowa- dzania z zagranicy i wywozu za granicę RP oraz przewozu przez jej terytorium zwłok i szczątków ludzkich (zakaz nie obowiązuje, jeżeli zezwolenie zostało wydane przed 1 kwietnia). Od 7 kwietnia zakaz ten nie dotyczy szczątków powstałych ze spopielenia zwłok.

Serwis Gov.pl Informujemy, że zgodnie z Rozporządzeniem

Rady Ministrów RP z dnia 31 marca 2020 r. w spra- wie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii na terenie Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzone zostają nowe zmiany.

Nie funkcjonują do odwołania międzynaro-

Stan epidemii

– zmiany prawne w Polsce

Str. 5

Głos znad Pregoły

10 kwietnia 2010 roku samolot specjalny TU-154M z Prezydentem Rzeczypospolitej Pol- skiej Lechem Kaczyńskim i Małżonką Prezydenta RP Marią Kaczyńską wystartował z Warszawy do Smoleńska. Tego dnia na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu delegacja państwowa mia- ła wziąć udział w upamiętnieniu 70. rocznicy popełnionej tam zbrodni. Na pokładzie znajdo- wało się 96 osób, wśród nich byli przedstawiciele najwyższych władz państwowych, reprezentanci środowisk społecznych i kościołów, dowódcy woj- ska oraz załoga samolotu. Wszyscy oni zginęli w katastrofie lotniczej, która nastąpiła podczas lą- dowania na lotnisku pod Smoleńskiem.

Wydarzenia te wstrząsnęły milionami Pola- ków, jak również międzynarodową opinią publicz- ną. Uczestnicy tamtego lotu na zawsze pozostaną żywi w naszej pamięci.

W 10. rocznicę katastrofy smoleńskiej, 10 kwietnia 2020 roku delegacja Ambasady RP w Moskwie uhonorowała pamięć ofiar Zbrodni Ka- tyńskiej i osób, które zginęły w katastrofie smoleń- skiej.

Delegacja Ambasady RP w Moskwie z udziałem Ataszatu Obrony, przedstawiciela Straży

Granicznej i Agencji Konsularnej w Smoleńsku odda- ła hołd ś. p. Prezydentowi RP Lechowi Kaczyńskie- mu wraz z Małżonką oraz wszystkim osobom, któ- re poniosły śmierć w katastrofie. Delegacja złożyła wieńce i zapaliła znicze na symbolicznym miejscu

upamiętnienia w sąsiedztwie lotni- ska Smoleńsk-Sie- wiernyj.

Pamięć za- mordowanych w Katyniu delegacja Ambasady uczciła w kaplicy przy ko- ściele katolickim pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP w Smoleńsku, gdzie znajdują się pa- miątki związane ze Zbrodnią Ka- tyńską i polskimi

pielgrzymkami do Katynia.

Upamiętniono również rosyjskie ofiary zbrodni dokonanych przez NKWD spoczywające w Katyniu poprzez zapalenie świec w tamtejszej Cerkwi Zmartwychwstania Pańskiego.

Serwis Gov.pl

OBCHODY 10 ROCZNICY

KATASTROFY SMOLEŃSKIEJ

Chcemy przedstawić Państwu wiersz Władysława Bełzy „Kto ty jesteś? Polak mały!”

Patriotyczny wiersz pt. Kto ty jesteś? Polak mały! polskiego poety Władysława Bełzy jest jednym z najbardziej znanych jego utworów. Ten wiersz został napisany w 1900 roku i był poświęcony siostrzeńcowi autora — jego 5-letniemu chrześniakowi Ludwikowi Wol- skiemu.

Miliony Polaków zapamiętują ten utwór, a uczniowie 2 klasy Sobotniej Szkoły Autono- mii Polaków «Polonia» w Kaliningradzie spróbowali swoich sił w recytacji tego wiersza.

Władysław Bełza (ur. 17 października 1847 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1913 we Lwowie) – polski poeta neoromantyczny, piszący w duchu patriotycznym, nazywany piewcą polskości. Publicysta, animator życia kulturalnego, oświatowego i prasowego, współzałożyciel polskiej organizacji oświatowej Macierz Polska. Uprawiał popularną po powstaniu styczniowym lirykę społeczno-patriotyczną, ogłaszając kilka jej zbiorów. Wiele jego wierszy, pisanych w tonie patriotyczno-wychowawczym, było adresowanych do polskiej młodzieży i dzieci. Jest autorem słynnego wiersza (napisanego w 1900 r.) pt. „Wyznanie wiary dziecięcia polskiego” („Ka- techizm polskiego dziecka”), zaczynającego się słowami: – Kto Ty jesteś? / – Polak mały. / – Jaki znak twój?

/ – Orzeł biały.

WŁADYSŁAW BEŁZA — KTO TY JESTEŚ? POLAK MAŁY!

Czem też ja będę?

Trudno się zawsze, Trzymać mamusi, Bo każdy człowiek, Czemś być musi.

Źródło: Czem też ja będę?, 1900

Ot, i jesień gospodarna, Już się zbliża uroczyście;

Poskładała złote ziarna, Pozłociła drzewom liście.

(…) Kto pracował całe lato, Ten z zimowej szydzi grudy:

Oh! bo jesień mu bogato, Umie spłacić wszystkie trudy.

(…) Tylko próżniak i ladaco, Niech nie żąda jej litości;

Bo kto z młodu gardzi pracą, Ten na starość słusznie pości.

Źródło: wiersz Jesień

Przygotowała: Helena Rogaczykowa

– Kto ty jesteś?

– Polak mały.

– Jaki znak twój?

– Orzeł biały.

– Gdzie ty mieszkasz?

– Między swemi.

– W jakim kraju?

– W polskiej ziemi.

Źródło: Katechizm polskiego dziec- ka, 1901

Na dworze mroźno, szumi ule- wa, Jakiś staruszek dąży do wioski, Srebrzyste włosy wiatr mu roz- wiewa,

W ustach brzmi piosnka do Matki Boskiej.

Może on głodny, spragniony może?,

Wynieś mu chleba, daj kubek wody!

Źródło: Dziadek

Nieraz, gdy sobie W kątku usiędę, To myślę o tem, Czy znasz młody przyjacielu,

Groby królów na Wawelu?

Poznaj skarb ten dawnej cnoty, Co ozdabiał czas miniony, Najcenniejsze to klejnoty, Z całej polskiej twej Korony.

Źródło: W podziemiach Wawelu, 1900

Czym ta ziemia?

– Mą ojczyzną.

Czym zdobyta?

– Krwią i blizną.

Źródło: Katechizm polskiego dziec- ka, 1901

Kogo masz kochać?… Chcesz dziatwo droga,

Bym z tobą o tem pogwarzył?

Oto nasamprzód dobrego Boga, Który cię życiem obdarzył.

Źródło: Kogo masz kochać?

Str. 7

Głos znad Pregoły

Телефоны редакции:+48 601 057 820 +7 900 567 8020; +48 607 356 256 Адрес в Интернете:

http://www.glos-znad-pregoly.eu e-mail: glos.znad.pregoly@gmail.com Учредитель и главный редактор:

Лавринович Мария Казимировна Адрес редакции, издателя:

236039, г. Калининград, ул. Б. Хмельницкого, д. 46, кв. 8.

Название издания:

„Głos znad Pregoły”/„Голос с Преголи”.

Порядковый номер выпуска:

№ 4/2020 (285).

Распространяется бесплатно.

Отпечатано: Типография

“Эдельвейс”, ИП Пожидаев Е.Н. 236029,г. Калининград, ул. Краснокаменная 36 Телефон: +79118629954

Projekt współfi nansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą.

W Czasie Pandemii Królewczanie ćwiczą

Elektroniczne wersje podręczni- ków i materiałów dydaktycznych - do pobrania bezpłatnie ze stron

Wydawców

Wydawcy edukacyjni zrzeszeni w Polskiej Izbie Książki zdecydowali o udostępnieniu jak największej liczby elek- tronicznych wersji podręczników dopusz- czonych do użytku szkolnego. To materiały, które umożliwiają realizowanie podstawy programowej oraz rozwijanie kluczowych kompetencji przy kształceniu na odległość.

Poza elektroniczną wersją podręczników wydawcy udostępnili również inne mate- riały i narzędzia dydaktyczne.

Podręczniki udostępnione przez wydaw- ców: są dopuszczone do użytku szkolnego,

umożliwiają realizację edukacji online podczas zawieszenia zajęć w szkołach, zawierają treści, które w pełni realizują podstawę programową, nie zawierają treści niedozwolonych i niebezpiecznych.

Wszystkie materiały dydaktyczne w wersji elektronicznej można znaleźć na stronach wydawców.

Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe:

www.uczezdalnie.gwo.pl

Grupa MAC S.A.: www.mac.pl/publi- kacje

Klett Polska: www.dzwonek.pl/Klett Macmillan: anglistaonline.macmillan.

plNowa Era: www.nowaera.pl/naukaz- dalna

Nowela: portalromanisty.pl/index.php/

nauka zdalna

Oxford University Press: www.oup.

com/elt/learnathome

Pearson: www.pearson.pl/jezyk angiel- ski/domowa-szkola

PWN Wydawnictwo Szkolne: www.

akademia.pwn.pl

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA: www.wsip.pl/pomagamy w-nauce z-domu

Wydawnictwo Pedagogiczne OPE- RON: operon.pl/edukacjazdalna Migra: dlaucznia.migra.pl

Fundacja „Elementarz”: elementarz.

org MEN