P
R
A
W
O
Z
D
A
N
I
A
D Z IA Ł A L N O Ś Ć T O W A R Z Y S T W A M IŁ O Ś N IK Ó W H IS T O R II W W A R S Z A W IE W 1956 R.
T o w a rzy stw o M iło śn ik ó w H istorii o b ch o d ziło w r. 1956 p ięćd ziesią tą ro czn icę sw e-; go istnienia. P ołą czon o to z 70 -leciem P olsk ieg o T ow a rzystw a H istoryczn ego, k tóre orga n izow a ło w październ iku 1956 r. Z ja z d J u bileu szow y. N a Z jeźd zie ty m d z ie je 'ΓΜΗ zostały u w zg lęd n ion e w og ó ln y m re fera cie p rof. p rof. M a n t e u f f l a i S e - r e j s k i e g o, p o ś w ię c o n y m h istorii PTH .
Na J u b ileu szow ym Z je źd zie zostały u ch w a lo n e zm ian y statutu P T H , d oty czą ce rów n ież T ow a rzy stw a M iłośn ik ów H istprii. T M H stało się oddziałem P olsk iego T o w arzystw a H istoryczn ego, tracąc oso b o w o ść p raw n ą i o d ręb n ość m a ją tk ow ą ; nazwa... T ow arzystw a M iło śn ik ów H istorii p o zo s ta je nadal. N ależy to ocen ić je d y n ie ja k o form alność, g d yż za rów n o cele T M H ja k i m oż liw ości ich realizowania· nie u lega ją zm ianom . O becn ie statut jest w trak cie zatw ierdzan ia przez w ła d z e pa ń stw ow e.
P raca T M H w rok u 1956 opierała się na istn ieją cy ch p o p rze d n io se k cja ch : a rch i w alnej i d z ie jó w W a rszaw y i M azow sza oraz K o m is ji B adań D aw n ej W arszaw y, oraz na d ziałalności p op u la ry za torsk iej. N a 7 o g óln y ch zeb ra n ia ch n a u k ow y ch w y głosili r efe ra ty :
prof. В. L e ś n o d o r s k i : om ó w ien ie książki F a b re’a o S tan isław ie A u g u ście, •mgr Z. Ć w i e k : „Z a g a d n ien ia ch łop sk ie w k sięga ch re fere n d a rii k o ron n e j p o ło w y X V I I w .“ ,
dr H. R a p p a p o r t : „Z a g a d n ien ia r e w o lu c ji 1905-7 roku . W y b ra n e p rzyk ład y z m a teria łów A G A D “ ;
p rof. St. H e r b s t : „J. K iliń sk i i je g o p a m iętn ik i“ ,
d r A. D e r u g a, „P reh isto ria k on gresu berliń sk ieg o n a tle p o liy tk i F ra n cji i N ie m iec w r. 1877-78“ .
P on ad to zorga n izow a n o zeb ra n ie d y sk u sy jn e n ad m akietą I tom u „H istorii P o l ski“ oraz zebranie sp ra w o zd a w cze om a w ia ją ce w y n ik i p rze p ro w a d zon ych ostatnioi kw eren d za gran iczn y ch i sp ra w ozd an ie z ba dań arch iw a ln y ch p rzep row a d zon y ch w W iedniu.
S ek cja arch iw a ln a zorga n izow a ła 4 ze b ra n ia z refera ta m i: m gra Fr. P a p r o c k i e g o : „W ra żen ia z p o d ró ży d o N R D “ ; p rof. J. G a r b a c i k a : „N o w o o d k r y te ź r ó dła do d zie jó w p olsk ich X V — X V I w. w Z a g rze b iu “ ; m gra St. M i с z u 1 s k i e g o: „Z b ió r P in o cc ic h w w oj. A r ch iw u m P a ń s tw o w y m w K ra k o w ie “ ; M iny M a r t e n s i E tienne S a b b e (a rch iw istów b elgijsk ich ) o arch iw a ch belgijsk ich .
S e k cja H istorii W arszaw y i M azow sza zebrała s w o ic h c z ło n k ó w za led w ie trzy razy: m gr O. P u c i a t a m ów ił o „R o z w o ju p rzestrzen n ym Z a k roczy m ia do połow y. X V II w .“ (w zw ią zk u z ostatnim i b a d a n ia m i);d r I. T u r n a u o „W y tw ó r cz o ś ć tek-i sty ln o-od zie żow ej w m an u fak tu rach w arsza w sk ich X V I I I w .“ i k. n. T. Ł e p к o w* s к i o „P rob le m ie p ó źn ofeu d a ln eg o p leb su i form ow a n iu się k la sy ro b otn iczej W a
r-3 9 0 S P R A W O Z D A N IA
s z a w y “ . C złon k ow ie T M H b rali u dzia ł w p op u la ry za to rsk iej a k c ji o d c z y to w e j p r o w a d zon ej przez Z arząd G łó w n y PTH .
Z w y d a w n ic tw T M H uk azał się „P rzeg lą d H isto ry czn y “ roczn ik 1956, n r 1-4 (ark. w y d . 80), zeszyt s p e cja ln y „P rze g lą d u “ „ Z e p o k i M ick ie w icza “ (ark. w yd. 20) oraz p ra ca M arii B o g u c k i e j „G d a ń sk ie rzem iosło te k sty ln e o d X V I d o p o ło w y X V I I w ie k u “ , W r o cła w 1956, s. 318.
K o m is ja B a dań D aw n ej W a rszaw y n ie p ro w a d ziła ju ż p ra c tere n o w y ch , lecz w zn aczn ie zm n ie jszon y m zesp ole osób, w o b e c ogra n iczen ia k red ytów , p ra cow a ła g łó w n ie n ad k artotek am i i k atalogam i zeb ra n y ch w p op rzed n ich latach m ateriałów . W szystk ie za by tk i k u ltu ry m aterialnej p rze d sta w ia ją ce w a rtość dla op ra cow a ń sz cz e g ó ło w y c h zostały sfo to g ra fo w a n e lu b n arysow a n e, opisan e i pom ierzon e. P o w stały w ię c k atalog i k a fli, p rzed m iotó w szklan ych , m eta low y ch , sk órzan ych , d re w n ia n y ch itp. D ział A rch e o lo g ic z n y za łożył 1400 k art k a ta log ow ych . D ział H istoryczny p ra co w a ł nad k artoteką szczeg ółow ą m a teria łów arch iw a ln y ch K o m is ji (w . X V — 1939), rozp isu ją c 1867 haseł na 2207 k arta ch (kartoteka zostanie zakoń czon a w I k w a r tale br.). P on ad to p r o w a d z ił u zu p ełn iają cą k w eren d ę m a teria łów a rch iw a ln y ch , prze r abian ych i n ie d o k o ń cz o n y c h w ro k u 1955. Z a k o ń czy ł r ó w n ie ż p r z y g o to w y w a n ie do d ru k u lu stra cji i r e w iz ji W a rszaw y z X V I — X V I I I w ie k u (w y d a w n ic tw o źró d ło w e Instytutu H istorii, 35 ark. w druku).
R ozp oczęto o p ra co w y w a n ie poszczeg óln ych ro z d z ia łó w w y d a w n ictw a o ro zw o ju p rzestrzen n ym S ta re g o i N o w e g o M iasta, k tóre m a p o d su m o w a ć działa ln ość K om isji.
W A L N E Z G R O M A D Z E N IE T O W A R Z Y S T W A M IŁ O Ś N IK Ó W H IS T O R II W W A R S Z A W IE
W a ln e Z grom a d zen ie T M H w dn iu 11 październik a 1956 r. zostało zw oła n e w celu złożen ia sp ra w ozd an ia przez u stęp u ją cy Z arząd i w y b o ru n o w y c h w ładz. Z arząd T o w arzystw a p ra co w a ł p o d p r z e w o d n ictw e m ' p r o f. dra A d a m a S t e b e l s k i e g o od 19 m a ja 1953 r.
W tym czasie liczb a c z ło n k ó w w zrosła o 83%> d och od zą c d o 338; w śród p rzy b y ły ch w ięk szość stan ow ią m łod zi h istory cy . T o w a rzy stw o w ró c iło do sw ej da w n ej siedzi b y — kam ien icy ks. M a zow ieck ich na R y n k u (w k tó r e j je s t je d n a k ty lk o w sp óln y m u ży tk o w n ik ie m 1 p o k o ju ). Z arząd T ow a rzy stw a d op row a d ził do zrealizow a n ia za p isu J erzego N ie m o je w sk ieg o z 1937 r. w illi „A rk a d ia “ w K azim ierzu. W ięk szość p o m ieszcze ń w illi w y d zierża w ia szkoła og óln ok szta łcąca w K azim ierzu. T o w a rzy stw o d ok on a ło sk rom n y ch in w e sty cji i u d ostępn iło w sezonie letn im 1955 i 1956 r. 3 p o k o je z a n iską opłatą d la c z ło n k ó w T M H i p o k re w n y ch in stytu cji. Z a m ia rem T o w a r z y stw a je s t zorga n izow a n ie „A r k a d ii“ ja k o d om u w y p o czy n k o w e g o dla h istory k ó w , co w ym aga je d n a k d o ś ć d u ży ch n a k ła d ó w na r e m on t i urządzenie.
D ziałaln ość T o w a rzy stw a opierała się p o d o b n ie ja k w latach u b ie g ły ch o zebrania n a u k o w e ogóln e, orga n izow a n e przez Zarząd, zebrania p rzy g o to w y w a n e przez sek cje oraz o a k cję w yd a w n iczą . O d b y ło się ich 49; n a jw ię k sze zain teresow a n ie b u d ziły ze bran ia p o ś w ię c o n e k on ta k tom z nauką h istory czn ą w in n y ch k ra ja ch . W tem atyce zeb ra ń n a u k ow y ch o g ó ln y ch przew a ża ły p o św ięco n e p ro b le m o m X X w iek u , zw ią za n y m z 1905 r., za ga d n ien iom h istorii P olsk i X V I I w . oraz k on ta k tom z nauką h i- etory czn ą za granicą. R efera ty n a S e k c ji A r ch iw a ln e j om a w iały p oszczeg óln e zespoły
