Z eszyt 5, K atow ice, M arzec 1924. R ok II.
C zasop ism o p o ś w ię c o n e sp ra w o m p rzem y słu , tech n ik i i han d lu
R edakcja
iA dm inistracja
: K a to w ic e , ul. G ó rn ic z a (H a asestr.) 16, I.R edaktor n aczelny:
E d w a rd A l. J e r z y Ć h w a tc z y ń sk i, K a to w ic e, P o p rz e c z n a 15, II, T e le fo n 99.R edaktor w W arszaw ie:
R ed . A l. Ja c k o w s k i, W a rs z a w a , ul. M a r s z a łk o w s k a 33.D yrekcja w ydaw nictw a:
D y r. T a d e u sz D ę b n ic k i i re d . E d w a rd Ć h w a tc z y ń sk i.W y d a w c a i w ła śc ic ie l:
„Przem yśl i Handel G órnośląski6',
T o w . w yd, z ogr. odp., K a to w ic e .Gdańsko-Ratoslckle Towarzystwo Handlu Żelazem i Metalami z o. p.
KATOWICE, Poprzeczna (Ouerstr.) 2
A dres telegraficzn y; „DAKEM“
- » ' . i — . „ m i
T elefon y 4 8 8 , 4 8 9 , 490
O A K. E M
Dział now ego żelaza:
Ż elazo szta b o w e i fa so n o w e - Drut w al.
cow any, Blacha, Rury, Ćwieki, Kęsy, Bloki, Stal - Produkty w alcow n. w sz e lk ie g o
rodzaju
Dział kolelowy:
Szyny d la różn y ch to ró w , Z w ro tn ice, Lo
kom otyw y, W agony, W ózki k e fe b o w e i g ó rn ic z e , S p rzęty z ż e la z n e j b lach y , w s z e l
k ie m a te rja ly z a p o trz e b o w a n ia k o le jo w e g o
Dział techniczny:
M aszyny p rz e m y sło w e i ro ln ic ze - L o k o m o b ile M a s z y n y p a r o w e , Kotły, Kotły sk rz y n io w e
Z b io rn ik i - M aszyny e le k try c z n e , M otory.
C ałkow ite u rz ą d z e n ia fa b ry c z n e
Dział Szm elcu:
Szmelc w sz e lk ie g o rodzaju d la pieców , wielkich, m artynowskich, tom asow n i, b e- sem ern i, o d lew n i ż e la z a , stali itp. - Zakup
i rozb ieran ie nieczynnych zak ład ów
przem ysłow ych
Dział M etali:
Stare m eta le, n o w e m etale - Blacha m ie
d zian a, cynkowa i m osiężn a - M ateriały d o rafinow ania - Stopy m eta lo w e etc.
D AK. E M
Perrometal
3 on>avzwjstn>o ź e la z o ~ m e ta lo n > e #p. % &&. o«u».
Matonrice
u l . ( f o T p v z c e s n a i i X u e r s t r . ) 33fr- SS
Telefon 17 26,2287,2835 / Adres dla depesz: Iro n m e tal (Rudolf Mosse Code)
Oddz.
m e t a l i
Nowe m etale, stare m etale, M aterjały do rafinowania. Kompo
zycje. —Półfabrykaty
W ła s n a o d le w n ia m e ta li
Oddz.
t f u r o w c ó w a) F erro m an g an .F crro silieiu m
i w szelk ie in n e F e rro sto p y b) S u ro w ie c sta listy , G iserski,
H em aty t, Z w ie rc ia d listy it d
c) R u d a ż ela zn a i m anganow a, R uda c y n k o w a i ołow iana
Oddz.
f z m e i cif
S z m e lc w z e łk ie g o rodzaju dla pieców wielkich, m artynow- skich, odlewni żelaza
i t. d ...
Oddz.
Ż e l a z a f k a n d t o w e g o i w n a i e v ß a i o m ß o l e j o w y c l k Ż elazo sz ta b o w e , D ru t w a lc o w a n y , B la c h a d e k a p o w a n a i c z a rn a , P ó łfa b ry k a ty , K ęsy , B loki i t. d. S zy n y d la ró żn y ch to ró w , L o k o m o ty w y i W ó z k i d la w sz e lk ic h z a p o trz e b o w a ń
Oddz.
€ tk e m i& a lß a
dla przemysłu włókienniczego, skór
nego, szkielnego, papierowego i t. d.
F 1 L J E :
W arszaw a r a i ó w d o z n a ń
Ż ó r a w i a 2 7 / T e l . 4 0 6 - 0 3 , 4 0 2 - 2 0 B r o d z iń s k ie g o 1 9 / T e l e f o n 1 1 - 8 6 P o c z t o w a 2 9 / T e l e f o n 3 8 8 7
eeeese £ o t & % ••• # # # # # * * # £ f f lP & W P #••••
M a rz e c 1924, N r. 5.
Przemysł 1 Handel
Górnośląski
O D E Z W A
K O M IT E T U ORGANIZACYJNEGO B A N K U POLSKIEGO.
Z a p is y n a a k cje B a n k u P o ls k ie g o , p r z y jm o w a n e p r z e z w s z y s tk ie O d d z i a ł y P o ls k ie j K r a j o w e j K a s y P o ż y c z k o w e j p r z y p o m o c y k ilk u d z ie s ię c iu b a n k ó w p o ls k ic h w r a z o d d z ia ła m i o r a z lic z n y c h s p ó łd z ie ln i k r e d y t o w y c h , t r w a j ą ju ż o d m ie sią ca . W o k re s ie t y m R z ą d s t w ó ł z y ł z a s a d n ic z e w a r u n k i d la u z d r o w i e n i a o h ie g u p ien ię żn e g o , z rz e k a ją c Się w d r o d z e u s ta w o d a w c z e j d a ls ze g o d r u k u m a r e k n a p o t r z e b y S k a r b u i o d d a ją c n a d z ó r n a d p o l it y k ą e m is y jn ą i k r e d y t o w ą P . K . K . P . w rę c e u t w o r z o n e j w t y m c e lu R a d y N a d z o r c z e j , z ło ż o n e j z c z y n n ik ó w s p o łe c z n y c h .
W i e l k a i r o z s tr z y g a ją c a w a l k a o t r w a ł ą n a p r a w ę S k a r h u , o u z d r o w ie n ie p ie n ią d z a p o lsk ie g o r o z p o c z ę ta . T o c z y ją c a łe p a ń s tw o i s p o łe c z e ń s tw o d la o p a r c ia d a ls z e g o r o z w o j u s w e g o g o s p o d a r s tw a i b o g a c tw a n a r o d o w e g o n a z d r o w e j i siln ej p o d s ta w ie , o d k tó r e j z a le ż e ć b ę d z ie z d r o w i e m o r a ln e , m o c a r s t w o w e s ta n o w is k o i s z c z ę ś liw a p r z y s z ło ś ć n a r o d u i p a ń s tw a p o lsk ieg o . O z w y c ię s tw ie r o z s t r z y g n i e w y n i k z a p is ó w n a a k cje B a n k u P o ls k ie g o w ciąg u n a jb liż s z y c h k ilk u ty g o d n i.
K o m i t e t o rg a n iz a c y jn y , p r z y w i ą z u ją c w ie lk ą w a g ę d o s p o p u l a r y z o w a n i a s p r a w y B a n k u P o ls k ie g o w s z e ro k ic h w a r s t w a c h s p o łe c z e ń s tw a , z w r a c a się z w e z w a n ie m d o w s z y s tk ic h o rg a m z a c y j o b y w a t e l i p o ls k ic h z a r ó w n o fin a n s o w y c h i z a w o d o w y c h , ja k i p o lity c z n y c h , s p o łe c z n y c h , s p ó łd z ie lc z y c h , k u l t u r a l n o - o ś w i a t o w y c h , a b y z e c h c ia ły p o d ją ć b e z z w ło c z n ie u s iln ą p r o p a g a n d ę w s p r a w ie B a n k u P o ls k ie g o , w z a k re s ie im d o s tę p n y m , n ie c z e k a ją c s p e c ja ln y c h w t y m k ie r u n k u p r ó ś b ze s t r o n y K o m i te t u .
M u s im y z w y c i ę ż y ć ! W ł a s n e m i s iła m i m u s im y z b u d o w a ć w ł a s n y , n ie z a le ż n y m o c n y , p r z e z n a s s a m y c h u f u n d o w a n y B a n k P o ls k i. K o m i t e t O r g a n i z a c y j n y w z y w a p o n o w n ie c a łe s p o łe c z e ń s tw o d o ja k n a jw ię k s z e g o w y s i ł k u w o l i i c z y n u z b io r o w e g o .
W a r s z a w a , d n ia 2 9 . lu te g o 1 9 2 4 r .
K O M IT E T O R G A N IZ A C Y J N Y B A N K U POLSKIEGO.
S t a n i s ł a w K a r p i ń s k i K s . S t a n i s ł a w A d a m s k i Z y g m u n t C h r z a n o w s k i D r . J a n K a n t y S te c z k o w s k i D r . F r a n c is z e k S te fc z y k .
O D E Z W A
K O M IT E T U O RG AN IZACYJN EG O
L is ta a k c jo n a r ju s z ó w B a n k u P o lsk ie g o w y k a z u je j u ż p r z e s z ło 1 0 .0 0 0 n a zw is k . U i e z a w io d ła w ięc w ia ra , ze sze ro k ie w a r s tw y sp o łeczn e o d c zu w a ją w a żn e zn a c z e n ie in s ty tu c ji, n ie z b ę d n e j d la u z d r o w ie n ia s to su n k ó w p ie n ię ż n y c h w P o lsce, I L ie m a n a jm n ie js z e j w ą tp liw o ści, ż e w d a ls z y m ciągu lis ta a k c jo n a r ju s z ó w b ęd zie sta le w zra s ta ła , d z ię k i c zem u d o ty c h c z a s o w y p rze b ie g za p isó w m o że św ie tn ie o sią g n ą ć z a m ie r z o n y cel ro z m ie szc ze n ia m iljo n a akcji. J e d n a k ż e p o tr z e b a n a to ch o cia żb y k ilk u m iesięcy czasu, k tó r y m , n ie s te ty , nie r o z p o r z ą d z a m y , g d y ż B a n k m u s i j u ż p o w sta ć w n a jb liż s z y m m iesiącu, z a ś o s ta te c z n y te r m in za p isó w , o z n a c z o n y n a koniec m a rca , p r z e d łu ż o n y być nie m o że . ^JiZobec tego w z y w a m y tych , k t ó r z y d o ty c h c za s a k c ji B a n k u nie n a b yli, a b y u c z y n ili to c ze m p ę d ze j, k o n ie c zn ie p r z e d u p ły w e m bieżącego m iesiącam
5>la ułatwienia wielższyctk zapisów ustaHł (fan 3Kinister ‘śtfztzrbu naste-
p i i i q c « waxuntzl:
1 ) T e r m in za p is ó w n a akcje p o z o s ta je bez z m ia n y .
2 ) P r z y za p isa c h na 2 5 s z tu k a k c ji i w y ż e j w p ła ty m ogą być d o ko n a n e r a ta m i z za c h o w a n ie m n a s tę p u ją c y c h w a r u n k ó w :
a ) s u b s k r y b u ją c y w in ie n do d n ia 3 1 . m a rc a b. r. p o k r y ć p r z y n a jm n ie j 4 0 ° jo cen y s u b s k ry b o w a n y c h a kcyj, do 1. m a ja b. r. - 6 0° / o do 1. c zerw ca b. r, - 8 0 ° /o do 1. lipca r e s z tę n a le ż n o ś c i;
b) p r z y p a d a ją c a z a su b s k ry b o w a n e akcje n a leżn o ść o p ro cen to w a n ą z o s ta n ie , p o c z ą w s z y o d 1. k w ie tn ia b. r.
w w y so k o śc i 1 ° / ( ) m iesięczn ie , liczą c r o z p o c z ę ty m iesiąc z a p e łn y . P r o c e n ty p o d le g a ją u is z c z e n iu p r z y za p ła cie o s ta tn ie j r a ty .
3 ) P r a w o d o k o n y w a n ia w p ła t na w a ru n k a c h p . 2 p r z y s łu g u je r ó w n ie ż s u b s k r y b e n to m , k t ó r z y z a p is a li się n a 2 5 akcji, lub w ięcej n a w a ru n k a c h z dn. 2 6 . s ty c z n ia r . b.
hXZA R S Z A \ m , d n ia 1 7 . m a rc a 1 9 2 4 ro ku .
K O M IT E T O R G A N IZ A C Y J N Y B A N K U POLSKIEGO
Przemysł i Handel
G ó r n o ś l ą s k i
M a rz e c 1924. N r. 5.HU"! BI M A
HAJDUKI WIELKIE
G Ó R N Y Ś L Ą S K
♦
P R O D U K T Y :
S u r ó w k a , k o k s , s i a r c z a n a m o n ia k a ln y , b e n z o l s u r o w y , c e g ł y ż u ż l o w e , w o d ó r , t le n .
Ż e liw o i o d l e w y s t a l o w e w e d ł u g m o d e li
Ż e l a z o g r u b o i d r o b n o z ia r n i s t e , t a ś m o w e i f a s o n o w e
S t a l S ie m e n s - M a r t in , s p r ę ż y n o w a , r e s o r o w a , n a h a c e l e , n a l e m i e s z e K u te , ż ł o b k o w a n e p o d k o w y , p ó łf a b r y k a t .
Z im n o w a l c o w a n e ż e l a z o o b r ę c z o w e i t a ś m o w e w e w s z e l k i c h w y m ia r a c h , s t a l t a ś m o w a d o c z ó ł e n e k p o k o j o w y c h ( k a r to n y ) . C ie n k a b l a c h a b a j c o w a n a d o s z t a n c o w a n i a , z a g i n a n i a , e m a l j o w a n i a ,
d o k r y c ia d a c h ó w , c y n o w a n ia , b la c h y d o d y n a m o m a s z y n s t o p o w e i n i e s t o p o w e
B la c h y g r u b e n a c y s t e r n y , k o t ły , o k r ę ty , b la c h y C o u m p o u n d n a p łu g i, d o b u d o w y s k a r b c ó w .
S t a l n a r z ę d z i o w a i k o n s t r u k c y j n a , w a l c o w a n a i k u t a w p r ę ta c h , t a ś m a c h , b l a c h a c h i fo r m a c h d o b u d o w y m a s z y n , s a m o c h o d ó w i a e r o p la n ó w . S p e c j a ln e s o r t y d la w y r o b u b r o n i i o p a n c e r z e ń p o c i s k ó w , m in , lu f k a r a b i n o w y c h , t a r c z o c h r o n n y c h , s i a l ś w i d r o w a d o w s z y s t k i c h g a t u n k ó w s k a ł .
K u to ż e l a z n e r u r y : g a z o w e , k o ł n i e r z o w e , k o t ł o w e , s z l a m o w e , w i e r t n i c z e , d o r u r o c i ą g ó w r o p n y c h , b e z s z w ó w , t ę p o s p o j o n e , s a m o r o d n ie s p a w a n e d o 1 5 0 0 m m p r z e k r o ju , k s z t a ł t k i s f a s o n y r u r o w e .
M a te r j a ły k o l e j o w y d o b u d o w y n a w ie r z c h n io w e j j a k : z ł ą c z a s z y
n o w e , z a c i s k i i p o d k ła d k i, s z y n y w ą s k o t o r o w e i k o p a l n i a n e .
G I E S C H E
Węgiel, cynk, blacha ołowiana, ołów, rury ołowiane, kadmium k w a s s i a r k o w y
K A TO W IC E, PO DG O RNA 4
Przemysł i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5.
Przemysł i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5.Ü13S
$ T ł l M I U O I I
WYTWORY STALOWE: Stal narzędziowa orazszybRo- tnnca
Stal niklowa I chrom.-niklowa Stal do łożysk kalkowych Stal srebrzysta
Stal taśmowa gorąco I zimno walcowana
Pniaki kowalskie ze stall chro- mowoniklowej oraz S.M. stall O D L E W Y S T A L O WE : Świdry splnalne ze stall narzę
dziowej l stall szybkotnące]
nożyce
Świdry weż i do wierceń w ka
mieniu
Sprężyny do aparatów pociągo
wych I zderzaków Blacha ze stall odlewowej
Siemens Martlnlstall
HUTA BAILDONA
DĄB k o l o KATOWIC :: KATOWICE, SKRZYNKA POCZTOWA 4 0 9
M a rz e c 1924. N r. 5.
Przemysł 1 Handel
Górnośląski
m
Z WI Ą Z E K K O P A L Ń G Ó R N O Ś L Ą S K I C H
R O B U R
IS-KAZO.O.
w K A T O W I C A C H
K o p a l n i e
n a Górnym Śląsku
S p ó ł k a d z i e r ż a w n a .
S O C l f e T f e F E R M l f e R E D E S M I N E S F I S C A i E S i i D E L ’ E T A T P O L O N A I S E N H A U T E - S I L f e S I E
K r ó l H u l a
R y n e k L.9-15 :: T e le fo n 136-140 |
S p r z e d a ż
i Węgla, Koksu■
Brykietów
: z kopalń: Król, Bielszowice, Knurów ,
M a rz e c 1924. N r. 5.
Przemysł i Handel
Górnośląski
ZAKŁADY
HOHENLOHEGO
H O H E N L O H E - W E R K E
S P Ó Ł K A A K C Y J N A
W E Ł N O W I E C G .Ś L .
H O H E N L O H E H Ü T T E O .-S .
T E L E F O N Z A R Z Ą D U G Ł Ó W N E G O : K A T O W I C E , N r . 4 4 0 - 4 8 , 4 5 4
O d d z i a ł Ł W e g g i e l
W ę g i e l p ł o m i e n n y z k o p a l ń ; M A KS — W U JE K — G E O R G Z jed n o czo n a H o h e n lo h e -F a n n y
O d d z i a ł IL M e t a l e
B lac h a c y n k o w a C y n k EL H . K o ro n a
(p o d w ó jn e raf in.)
C y n k H o h e n lo h e P y ł cy n k o w y
(rafin. i n ierafin.)
O ry g in aln y ołów h u tn ic z y
O d d z i a ł IIL K w a s y
K w as sia rk o w y (60° Be) te c h n . czysty.
K w asy sia rk o w e od 92— 100%
O leu m 12 % O leum 12%
Przemysł i Handel
Górno Śląski
_ M a rz e c 1924. N r. 5.rrmmnmi 1i x rrmmx^ nrnii »xya
FRIEDENSHÜTTE
Spółka Akc. / NOWY BYTOM / Górny Śląsk
ZAKŁADY: a) Zakłady „Friedenshütte“ w Nowym Bytomiu (Wielkie piece), Stalownia i Walcownie, Kok
sownie, zakłady wyrobów ubocznych.
b) Kopalnia węgla kamiennego „Friedensgrube"
w Nowym Bytomiu.
c) Kopalnie rudy żelaznej wTarnowskich Górach.
d) Kopalnie rudy żelaznej w Czerny (Małopolska).
♦
WYROBY:
Surówka, koks, amoniak, benzol, dziegieć, oleje, sm olne, żużel fosfatowy, bloki stalow e Thoma- sow e, Siemens-Marienowskie, naniklone i elektro- stalow e, bramy, surowe i półwalcowane, platyny
żelazo płaskie, kesy.
Szyny kolejow e norm alnotorowe, d o kolejek polowych i kopalnianych, podkłady (progi), łubki,
płyty podkładkow e i zaciskowe.
Kształtowniki w szelk iego rodzaju d o wysokości 550 mm ścianki pionowej. Uniwersalne żelazo sztabow e, taśmowe, kątowe, T- i (o w e i inne gatunki. Blacha gruba, żeberkow ana, średnia, cienka, blacha d o wytłaczania i zawijania, dy- namowa, transformatorowa i inna specjalna.
Wyroby kute i prasow ane: o sie d o wozów k ole
jowych, obrącze, koła b o se, gotow e zestawy kół.
FRIEDENSHÜTTE
Spółka Akc. / NOWY-BYTOM / Górny Śląsk
Przemysł i Handel
M a rz e c 1924. N r. 5. G Ó H l O Ś l Ą S ł C i
O b e r s c h le s is c h e
MxilmBedarfsM
W yroby koncernu:
1. Z a k ł a d y w G l i w i c a c h
(Z a k ła d y S ie m e n s - M a r t e n o w s k i e , o d le w n ie ż e la z a i stali w y g n ia ta rk i, w a rs z ta ty ): B u t l e b e z s z e w n e do g az u w s z e l
k ieg o ro d z a ju : w ę g la n , w o d ó r i tle n , n a c z y n ia b e z sz e w n e R am y sa m o c h o d o w e i w sze lk ie cz ę śc i s k ła d o w e p ra s o w a n e d la b u d o w y a u to m o b ili, ru r y K a rd a n o w e — K u te części d la b u d o w y w ag o n o w ej, b la c h y w y p u k łe , d n a o k rą g łe i k w a d r a to w e , p ła s k ie i w k lę słe — W y ro b y k u te i p ra s o w a n e d la p o trz e b k o le jo w y c h : o sie w a g o n o w e, o b rę c z e , k o ła b o se, g o to w e z e s ta w y kół, r u s z t o w n i k i z o d le w u tw a rd e g o 2 £ł^ j u M | eo j w j i 2 ^ ^
(W alco w n ie r u r s p a w a n y c h i b e z s z e w n y c h ): S p e c ja ln o śc i:
W ę ż o w n i c e , r u r y d o w i e r c e n i a i k o ł n i e r z o w e , r u r y s t a l o w e ciąg n io n e n a zim no, r u r y w o d n e m a ry n a rk o w e , p a ro w o z o w e i k o tło w e , r u r y c y n k o w a n e S J F a b r ^ r ^ r o b g J r i a s r a
O p a k o w a n i a b l a s z a n e , p u s z k i do k o n s e rw w sz e lk ie g o ro d z aju , z b la c h y c y n o w a n e j , c y n k o w a n e j i c z a r n e j , z a d r u k o w a n e i n i e z a d r u k o w a n e
4. Z a k ł a d y h u t n i c z e Z a w a d z k i
( p o w i a t W i e l k i e S t r z e l c e )
(W alco w n ie ż e la z a sz ta b o w e g o , k u ź n ia fo rm o w a, w a r s z ta ty k o le jk o w e , f a b r y k i z w r o t n i c , p o ja z d ó w i w a g o n ó w( p o w i a t W i e l k i e S t r z e l c e )
O d l e w y ż e l a z n e , odlew szary, szczególnie kokile
Górnośląskie Towarzystwo akc. dla
dostaw kolelow., Zarzad w Gliwicach
Przemysł i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5.■ flE
ß * .
W w
3 -
Schlesische Aktiengesellschaft für
Bergbau und Zinkhüttenbetrieb
H BBBS3 BBBSBB 551
Śląskie Kopalnie i Cynkownie Sp.Akc.
A dresy telegraficzne:
O ddz. w L ip in ie : Z in k g e se llsc h a ft L ipiny / O ddz. w K a to w ic a c h : Z in k w e rk e K a to w ic e
ü
.
Dostarczamy: | J|§^
Węgiel kamienny
:: *
5F
“3 ^ | >
::
z zjed n o c z, k o p a lń M A T Y L D Y i A N D A L U Z JI |j ■^ j g .
i :
::
Kwas siarkowy, Kwas siarkawy Cynk nieoczyszczony
Pyl cynkowy, Pył cynkowy zawierali
Z h u ty S IL E S IA , Z h u ty K U N IG U N D Y i z h u ty R O S A M U N D Y
::
i* w m >
:: :< m :
::
♦ l i r
Blachy cynkowe
Cynk okrągły, Cynk prasowny i
z w a lc o w n i S IL E S IA i K U N IG U N D Y ::
♦
Iskrzyki i dolomit
22z k o p a ln i C E C Y L JI ••
i Litopona odpadki, w. 66., Siarczan cynku 1 m
H z G Ó R N O Ś L Ą S K IE J F A B R Y K I F A R B , L ig o ta P s z c z y ń s k a G. Śl.
W f “
M a rz e c 1924, N r, 5.
Przemyśl i Handel
GórnośIcisM
MÜNSTERMANN
Spółka Akcyjna
Odlewnie żelaza i bronzu, budowa maszyn i armatur
Raciborska 8 K A T O W IC E Raciborska 8
Telefon Nr. 11 i 577 :: Adres telegraficzny: Münstermann, Katowice
W Y R O B Y :
(Wlewy wszelkich form i wielkości:
z o ry g in a ln e g o b ro n z u fo sfo ro w eg o D r. K ünzla, ze sp ec ja ln eg o b ro n z u n ik lo fo sfo ro w eg o , z b ro n z u fo sfo ro w eg o o d p o rn e g o n a d z ia ła n ia
k w a só w ,
z b ro n z u s p e c ja ln e g o w e d łu g p rz e p isó w koleji p a ń s tw o w y c h i w ła d z m a ry n a rk i w sz y st
k ic h k ra jó w ,
z I-a spiżu i z m osiądzu.
Sztaby kute z bronzu specjalnego
a m ian o w icie:
I - a b ro n z m a n g a n o w y o w y trz y m a ło śc i 40 do 50 k g p o 1 qum ,
I-a b ro n z s ta lo w y o w y trz y m a ło śc i 45do 60 kg po 1 qum ,
I-a b ro n z alu m in jo w y o w y trz y m a ło śc i 60 do 70 k g p o 1 qum ,
I-a b ro n z d ia m e n to w y o w y trz y m a ło śc i 60 do 80 kg po 1 qum .
Sztaby kute z l-a miedzi elektrolitycznej l-u Szlaglut
l-a biały metal łożyskowy i cyna do lutowania
Ciężkie armatury
d la p a ro w y c h , w o d n y c h i g az o w y ch p rz e w o d ó w ca łe z ż e la z a albo z ż e la z a z w y p ra w ą c z e rw o n e g o m e ta lu , a lb o te ż z b ro n z u fosfo ro w eg o , o d p o rn y n a d z ia ła n ie k w a só w w szczeg ó ln o ści:
Zawory, Zasuwy i Karki,
Zawory z lanej stall do wysokich ciśnień lub do przegrzanej pary, Odwadniacie,
Hydranty.
Budowa nowych i reparacja maszyn górniczych, pomp i kompresorów
D o sta w a części z a p a so w y c h ze sp ec ja ln eg o b ro n z u fosforow ego, alb o z I-a o d lew u sz a re g o , z lan ej s ta li lu b te ż ze sta li m a rty n o w sk ie j.
Odlewy żeliwne wszelkiego rodzaju
g ę ste i b e z p o ró w , ja k części sk ła d o w e do m aszy n , do k a n a liz a c ji, p iecó w , ru s z ta o g n io trw a łe do p aro w o zó w , k o tłó w p a r o w y c h i p ie c ó w p rz em y sło w y ch .
Przemysł i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5.■«SCHLESISCHE
ROHR BAU GESELLSCHAFT^
TARNOW JKIE GÓRY* BERLIN * G L E IW IT Z
P O T S D A M E R S T R A S S E 111
ROHRLEIT INGEN
PRZEWODY
R U R O W E
Przemysł i Handel
M a rz e c 1924. N r. 5.
GÓmOŚlć|Skl
» Z A K Ł A D Y S I L E S I A «
S p ó ł k a K o m a n d y t o w a w WIRKU
» ^ l L L ^ l A - W Ł K K L «
Kom.-Gesellsch. ANTONIENHÜTTE
T e le fo n Wirek; nr. 11 - T e le fo n Wirek nr. 11
Specjalno Fabryka maszyn samiczych oraz warsztaty reparacyjne:
D ział I; B u d o w a koszów w yciągow ych, koleb, żelaznych w ózków , w y w ro tó w , szarp arczy , w ó zk ó w w yciągow ych, n a rz ę d z i górniczych, o k ien żelaznych, zbiorników , p rzen o śn ik ó w taśm o w y ch , dzw igaczy, b ań d la pyłu cy n k o w eg o , zw ro tn ic k o p a ln ia n y c h w szelkich ro d zajó w o raz w y k o n y w an ie w szelk ich żelaznych k o n stru k c ji D ział II: N a p ra w a w agonów d la k o lejek w ą sk o -to ro w y c h i lo kom otyw , w y k o n y w an ie n a p ra w k o tłó w i spajanie
n a m iejscu przez najlepiej w y szk o lo n y p e rso n e l p o d fachow ym k iero w n ictw em
D ział III: N ow e n aw ijan ie i p rz e w ija n ie m o to ró w o p rą d z ie zm iennym i stały m o raz p rz e tw o rn ik ó w
415 u r z ę d n ik ó w i ro b o tn ik ó w
Górnośląskie T owarzystwo Akc.
dla P r z e m y s łu D r z e w n e g o
T arnow skie-G óry (G órny-Śląsk / T e le f o n Tarnow skie-G óry 1204 A dr. telegr.: Drzewo Tarn.-G óry
Największy tartak na Górn.Śląsk. Fabryka beczek, Heblarnia i Stolarnia budow lana
S p e c j a l n o ś ć :
Fabrykacja beczek do pakowania cementu
Przemyśl i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5.KSSSSiS8S3SSS3SgSS88S888gSS8SSi8SSg8SSS8SS88SS3S8gSSg8SgSSSSS8S8SSS8SSSSSSiS3SgSS
I IX
88
%
C D
CO
X
m ' O
88 N
i
E co
Budowa maszyn górniczo- hutniczych y
X
k 18 J )
~ oO
o co
c “ c
^ -N
3
LU 8 |E LEV TOR 8
* SP. AKC *
O
N '
o
N
T T
CQ hJ
— - ,ß )
CQ
O
O C D N- C D
O 3
C O
TT
O
1/
K A T O W IC E
U L I C A K A M I E N N A L. 4 X
<C D
SDn C D
Tłoczarnie :: Artykuły masowej produkcji X
I
FABRYKA
PAPIERI^PAKUNKOWEGO
C . H . D IT T R IC H
Telefon Mikołów 1 MIKOŁÓW, G. Śl.
== = = = w y ra b ia ■...
Telefon Mikołów 1
Specjalny papier do walców kalandera Papier glansowany i pojedynczy
Papier pakunkowy, Papier do wyrobu torebek
M a rz e c 1924. N r. 5.
Przemysł i Handel
Górnośląski
Inż. P a w e ł- J ó z e f B r e itk o p f
Katowice, ul. ŚW , Jana L. 10/11
Telegramy: P a u j o b r e i tW A R S Z A W A / P O Z N A Ń P L O E S T / B U K A R E S Z T
B E L G R A D
D z ia ł I,
P r o j e k t o w a n ie i k i e r o w n i c t w o b u d o w y :
B u d o w a w o d o c ią g ó w — K a n a liza cja U r z ą d z e n ia o g r z e w a ln e i san itarn e W a p ie n n ik i — G en era to ry
U r z ą d z e n ia o c z y s z c z a ją c e w ła s n e j w y n a la z k u
D z ia ł II.
W ę g ie l — K o k s — S m o ła :
P ro d u k ty sm o ło w e
D r z e w o b u d o w la n e i p r z e m y s ło w e R u d y ż e la z n e i m a n g a n o w e
M a szy n y r o ln ic z e i p r z e m y s ło w e .
GORNOSLĄSKI ZAKUP SZTUCZNYCH NAWOZOW Sp.z o.odp.
T eleg r.: P a u j o b r e i t T e le fo n Nr. 1002 i 2086
KATOWICE, ulica św . Jana L. 1 0 /1 1
p o k ó j 19/20
NAWOZY SZTUCZNE wszelkiego rodzaju
W A R SZA W A / POZNAN
M Ł Y N F O S F A T O W Y„SILESIA“
G ó r n o ś l ą s k a F a b r y k a T u t e k i T o r e b e k
T o w . A k c .
T elefon 40 i 1049 TARNOWSKIE GÓRY Telefon 40 i 1049
Najstarsza i największa na Górnym Śląsku
FABRYKA KARTONÓW
w szelk iego rodzaju
dostarcza: w szelk ieg o rodzaju tutki, torebki, papiery pakow e jak i kartony
z drukiem i bez druku
Przemysł i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5.^ S P Ó Ł K A W Ę G L O W A z o . o w K A T O W IC A C H
A L
v? poleca w ę g ie l
z kopalń Księcia Pszczyńskiego
p o c e n a c h u stalo n y ch p rz e z K o n w e n cję G ó rn o ślą sk ą z n a s tę p u ją c y c h k o p a lń :
E m a n u e l s s e g e n , F ü r s t e n , B o e r a , H e i n r i c h s g l ü c k , Prinzen, B arb ara, I f l Heinrichsfreude, Neuglückauf, Brade, A leksander — i brykiety z naszej
Brykietowni w Dziedzicach.
O ddział T o w a r o w y Ś lą s k ie g o B a n k u E sc o m p to w e g o w B ie lsk u
^ #
W y ją c z n a s p rz e d a ż w ę g la z k o p a ln i H o h e n l o h e g o i P l e s s a
Hurtowny handel węgla wszystkich :: kopalń dla kraiu i zagranicy ::
I Przedstawicielstwa: w Katowicach i Wiednia
Poleca się jako solidny dostawca węgla dla przemysłu i o p a łu d o m o w eg o po najniższych cenach dnia oraz na najdo
godniejszych warunkach.
M a rz e c 1924, N r. 5.
Przemysł i Handel
Górnośląski
N a jp o czy tn iejsze i n a jw ię k s z e p ism o p o lsk ie
RZECZPOSPOLITA
w ychod zi 2 razy dzien nie w W arszaw ie i raz d zien n ie w Poznaniu, Lw ow ie, K rakow ie i W iln ie
Jed y n y organ wszechdzielnicowy ogniskuje najtęższe w kraju pióra publicystyczne i literackie, posiada najobfitszy dział depeszowy, własne połączenia z największemi ogniskami Europy, korespondentów w stolicach. Prow adzi na szeroką skalę zakreślony
dział gospodarczy i handlowy.
Num ery specjalne pośw ięcone poszczególnym gałęziom przem ysłu i handlu.
R edakcja w W arszaw ie, u lica B oduena L. 2
Ogłoszenia, zamieszczone w „ R Z E C Z Y P O S P O L IT E J “ czyta cała Polska, albowiem dziennik dociera do wszystkich zakątków kraju.
Adm inistracja w W arszaw ie, ulica Szpitalna
1 2 ,w K rakow ie, ul. Karmelicka 9, w e L w ow ie, ul. K rzywa 10, w Poznaniu, ul. św. M arcina 50, w W iln ie ul. M ickiewicza 11
K. Gottschalk
Hurtownia artykułów kanaliza
cyjnych i w od ociągow ych , pie
ców kąpielowych, w ęglow ych i gazów., armatur do pary i wody klozetów i umywalek fajansów.
Królewska Huta
ul. Katowicka 32-34. Telefon 2
1
« o
Przem ysł i Handel
GórnoślĄSlci
M a rz e c 1924. N r. 5.99 Pobprit II
Polskie Zakłady Spirytusowe
To w, A kc.
M y s ł o w i c e , ul. Pocztowa 6
T e le fo n : 502, 525, 526 A d re s te le g ra f: P o ls p r it
D o s ta rc z a m y w b e c z k a c h i fla sz k a c h :
spirytus bon gout
w ypalankę w inną m ieszaną w ypalankę w inną
rum mieszany
oryginalny rum jam aika oryginalny arak Bataw ia eau de vis den vin
koniaki
destylat winny
Jesteśm y generalnem i zastępcam i firmy J . Schm alenberg, To w. Akc.
Gdańsk, gorzelnia koniaków i raiinerja spirytusu
Dostarczam y w ypalanki ze składu w Mysłowicach, W arszaw ie, Lwowie Jesteśmy nabywcami na każdą ilość spirytusu
surowego-kartoflanego a prosimy o 1. oferty
Przyjm ujem y jeszcze zastęp ców na w ię k sze m iasta
D ostaw y tylko hurtow nikom
M a rz e c 1924, N r. 5,
Przemysł i Handel
Górnośląski
Spółka Akcyjna Kocks i S ko.
N u m er te le fo n u 2007
Biała Bielsko
R y n e k , 12 te l. 46 B ocznica, S ta c ja S ta r e B ielsko
C e n tra la
Katowice
F i l j e i S k ł a d y .
Kraków
B asz to w a 17, te l. 4125 B ocznica Z ielen iew sk i
T e le g ra m y : „K o ck sco “ K ato w ice
Lwów
P la c K a p itu ln y 7, tel, 1740 B o czn ica L w ó w -P o d zam cze
D ostarczam y z Górnośląskich hut i fabryk i z własnych składów :
Z E L A Z O B L A C H Y STA L
Materjały kolejowe, wyroby żelazne, podkowy, szufle, naczynia emaljowane górnośl. huty „Silesia S.-A, Paruszowiec.
R e p re z e n ta c ja n a W o je w ó d z tw o Ś lą s k ie :
P O L S K I C H F A B R Y K M A S Z Y N i W A G O N Ó W L. Z I E L E N I E W S K I S.-A . K R A K Ó W J U L I U S P I N T S C H A .-G . B E R L I N
G d a ń s k o - P o ls k a P o m o c H a n d lo w a
G d a ń s k , K r e b s m a r k t 7|8 (TWO. Z.) G d a ń s k , K re b s m a rk t 7|8
K j u f i c y
}K to b y chciał sp rz e d a w a ć do G d a ń sk a swój to w a r lub z G d a ń sk a to w a r n a b y w a ć zw róci się ze sk u tk ie m do G. P. P. H.
Czem jest G. P. P. H.?
z w ią z e k k u p c ó w g d a ń sk ic h i p o lsk ich , nie je s t p rz e d s ię b io rstw e m zarob-" ■ ' - " . . -i— ■! ... k o w em le c z z a re je s tro w a n e m sto w arzy szen iem .
Jaki
C e lma G, P .P . H.
? C elem te jż e o rg an izacji je s t z d o b y c ie p o g ląd u n a ry n e k z b y tu i źródła, n ab y c ia - - i- ■ ... G d a ń sk a i P o lsk i, ab y p rzez za z n a jo m ie n ie z a in te re s o w a n y c h obu s tro n ze sto s u n k am i g o sp o d a rc z e m i d o p ro w ad zić do zb liżen ia k u p ie c tw a p o lsk ieg o i g d ań sk ieg o i do ściślejszej w sp ó łp racy .Co d a ie G, P, P, H ,
? P rz e z d o k ła d n ą znajom ość ry n k u g d ań sk ieg o m oże u d zielić k u p c o w i polskiem u— i i i w sz e lk ic h in fo rm a c ji o G d a ń sk u i służyć p ra k ty c z n e m i w sk azó w k am i z d zied z in y życia gospodarczego.
B ierze o n a p e w n ą g w a ra n c ję m o ra ln ą za firm y, k tó r e są czło n k a m i G, P. P. H.
Czego ŻądaG. P .P .H.?
C hcem y, ab y firm y n a w ią z u ją c e sto su n k i h a n d lo w e z naszem i członkam i cieszyły— - ... .i - . . . i , i m .. .. się d o b rą opinją, w y w iązy w ały się ze sw ych z o b o w iązań i p ro w ad ziły sw e in te - re s a n a zd ro w y c h z a s a d a c h k u p ie c k ic h . W tym celu ścisła w sp ó łp ra c a z Izbam i H andlow e mi i z po w ażn em f o rg a n iz a c ja m i g o sp o d arczem i w P olsce, do czasu k ie d y p o w sta n ą ró w n o le g łe zw iązk i w P o lsce.
K to chce n a w ią z a ć sto su n k i h a n d lo w e z n a jp o w a ż n ie jsz e m i firm am i n ie c h a j się z w ró ci do G. P. P, H- Z A R Z Ą D .
Przemysł I Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5,Fabryka szyldów
M. KAUFMANN
KATOW ICE
UL. W A R SZA W SK A L. 23
dostarcza
Szyldy każdego rodzaju
oraz
Litery
drewniane i metalowe
w yk on an e w e d łu g najnow szej m ody
G ó rn o ś lą s k ie T o w a rz y stw o A k c y jn e
Ulu Budowli Przemysłowych
K atow ice, Górny Śląsk, ul. Lom py 1.
T e le fo n Nr. 150, 161. / A d r e s te le g r a f.: P r z e b u d . Dział budowli dla pieców koksowych.
P ie c e k o k s o w e s y s te m u „ M ü lle r“ p ie c e r e g e n e r a c y jn e i n a g a z a c h u c h o d z ą c y c h . — P ie c e s p r z ę ż o n e d la h u t i g a
z o w n i, p ie c e k a m e r o w e i re to rto w e .
Dział robót źelazo-betonowych i stolarskich.
Dział budowli nadziemnych i podziemnych.
Tartak.
F a b ry k i d o w y tw a rza n ia a m o n ia k u sp o s o b e m b e z p o śr e d n im i p o śr e d . / In sta la c je b e n z o lo w e d la k o k s o w n i i g a z o w n i, d e s ty la c je sm o ły , in sta la c je d o ła d o w a n ia k o k s u i p r zew o zu , so rto w n ie.
Dział budowli dla iabryk żelaza i stalowni.
U r z ą d z e n ia w ie lk o p ie c o w e , m e la n ż e ry d o su ro w c a , s ta lo w n ie m a r te n o w s k i i w a lc o w n ie . — P ie c e m a r te n o w s k ie s ta łe i w y w r o tn e , r e g e n e r a ty w n e i r e k u p e r a c y jn e , p ie c e p o d z ie m n e , p ie c e u d a r o w e , p ie c e d o s p a w a n ia i n a g r z e w a n ia , p ie c e d o w y ż a r z a n ia d r u tu , p ie c e ty g lo w y , p ie c e d o w y p a la n ia w a p n a , in s ta la c je d o ż e la z a k u to -la n e g o , p ie c e z p a le n is k a m i d o n a fty . O b m u ro w a n ie k o tłó w .
Instalacje generatorowe.
G e n e r a to r y g a z o w e d la w ę g la k a m ie n n e g o i b r u n a tn e g o , s t a łe i z r u s z te m r u c h o m y m . — G e n e r a to r y g a z o w y d la
p a liw a n isk o w a rto ś c io w e g o .
G ó rn o ś lą s k a H u rto w n ia D ro g e ry jn a — Sp. A k c. — w K a to w ic a c h
u lic a W o je w ó d z k a 21 P. K. O. K a to w ic e 301010 T e le fo n Nr. 671
P o le c a m y : P o ta s , P o ta s ż rą c y , A n tic h lo r, S ia rc z a n ż e la z a , K w a s sia rk o w y , N a fta lin ę , N a fto l o ra z in n e T e c h n ic z n e C h e m ik a lja d la P rz e m y s łu F a rb y , L a k ie ry , P o k o sty , p o c e n a c h b a r d z o p rz y s tę p n y c h .
W y łą c z n e p rz e d s ta w ic ie ls tw o n a Ś lą sk u n a s tę p u ją c y c h firm :
W arszaw skie T ow arzystw o A kcyjne „Motor“ W arszaw a — Q ueisser Co. G. m. b. H. Gdańsk, A. K oleck i Ska, Tow. Komand. Poznań.
I GómośląskiW ęgiel i
znanych najlepszych kopalni dostarcza punktualnie
I BONA i s t e a . Mikołów I
(W ojewództwo Śląskie).
Z eszyt 5. K atow ice, M arzec 1924. R ok II.
Q I
C za so p ism o p o św ięco n efsp ra w o m p rzem y słu , tech n ik i i h andlu
R edakcja i Adm inistracja:
K a to w ic e , ul. G ó rn ic za (H a asestr.) 16, I.R edaktor n aczelny:
E d w a rd AL J e r z y C h w a tc z y ń sk i, K a to w ic e , P o p rz e c z n a 15, II, T e le fo n 99.R edaktor w W arszaw ie:
R ed . A l. J a c k o w s k i, W a rs z a w a , ul. M a rs z a łk o w s k a 33.D yrekcja w yd aw n ictw a
: D y r. T a d e u s z D ę b n ic k i i re d . E d w a rd C h w atcz y ń sk i.A d re s te le g ra fic z n y :
P rześląsk, K atow ice.
K o n to b a n k o w e : B a n k P rz e m y sło w c ó w , K a to w ic e . K o n to P. K. O. K a to w ic e , N r. 301 900.
PRENUMERATA
kw artalna wynosi za 1 egzemplarz (z przesyłką): w k ra ju : 15 złotych polskich płatnych z góry w m arkach polskich p/g kursu franka złotego w dniu płatności — zagranicą: 4 Doli. St. Zj. Am. Półn,
C e n n i k o g ł o s z e ń n a ż ą d a n i e .
Przemysł i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r. 5,J o lityb a gospodarcza rządu n> dobie przesilenia.
Przemysł i Handel,
Z upełny rozstrój system u pieniężnego spow odow any d rukow aniem b a n k n o tó w na p o k ry cie deficytów w budżecie P aństw a, zag rażał życiu gospodarczem u k raju k atastro fą.
W po rę jednak p rzystąpiono do uzdrow ienia finansów P a ń stw a i zap ro w ad zen ia nowego, zdrow ego pieniądza. Z chw ilą rozpoczęcia akcji w tym kierunku, akcji p ro w a
dzonej w szybkim tem pie, k o n sek w en tn ie i stanow czo przez gabinet p. W ł. G rabskiego zarysow ało się przesilenie gospodarcze. P rzem ysł nie mógł n adal pracow ać w no
w ych, nagle zm ienionych w aru n k ach , bow iem znalazł się w tru d n em położeniu, oraz odczuł sk u tk i kryzysu gospo
darczego ogó ln o św iato w eg o ,
W celu złagodzenia i p rz e trw a n ia kryzysu oraz p rzy stosow ania się do now ych w arunków , o k azała się koniecz
na rew izja dotychczasow ej p o lityki gospodarczej, bow iem p odtrzym anie życia gospodarczego k raju jest nieodzow nym w aru n k iem p rzep ro w ad zen ia planu uzdrow ienia finansów P a ń stw a i zap ro w ad zen ia nowej w aluty. R ząd d oskonale zdaw ał sobie z tego spraw ę i całą akcję p ro w a dzi w porozum ieniu ze sferam i gospcdarczem i. M in ister
stw o P rzem ysłu i H andlu stale porozum iew ało się ze sfe
ram i gospodarczem i, zasięgając opinji tych sfer w najw aż
niejszych sp raw ach gospodarczych kraju. W tym celu zw oływ ane są co pew ien czas posiedzenia R ady Przem y;
slow o-H andlow ej i K om itetu Celnego. Porozum iew anie się R ządu ze sferam i gospodarczem i zostało w o statn ich cza
sach zacieśnione przez u tw o rzen ie R ady G ospodarczej, k tó ra na sw ych posiedzeniach pod przew odnictw em M i
n istra S karbu, rozw aża najw ażniejsze zagadnienia życia gospodarczego k raju w zw iązku z przesileniem . P odkreślić tu też należy, że w zm ożoną akcję w k ieru n k u uzdrow ienia życia gospodarczego w dobie sanacji S k arb u i przesilenia w ykazuje M inisterstw o P rzem ysłu i H andlu, koordynując z M inisterstw em S k arb u w spólne w ysiłki w k ieru n k u p rzep ro w ad zen ia sanacji i złagodzenia kryzysu.
A. Ogólne warunki produkcji.
Życie gospodarcze P o lsk i po w ojnie rozw ijało się w niezdrow ych w a ru n k ach pieniężnych, co odbiło się na całej jego stru k tu rze. T an ia robocizna, tani pieniądz, ochrona celna, k re d y ty rządclwe zw racan e w zdeprecjonow anym pieniądzu itp. stw a rz a ły dla przem ysłu d obrą konjunkturę, staw iając go w lepszem położeniu, niż przem ysł innych państw , odczuw ających kryzys gospodarczy św iatow y.
K onsum ent, uciekając od m arki, ku p o w ał w szystko bez w zględu n a istotne p o trzeby. T ak ie w aru n k i dem oralizo
w ały w znacznym stopniu przem ysł, k tó ry nie m yślał po
w ażnie o zdobyciu i utrzym aniu rynków zagranicznych, now oczesnej technicznej organizacji p rzedsiębiorstw , o k o
sztach i jakości produkcji, o należytej organizacji pracy, ekonom icznej adm inistracji p rzed sięb io rstw itd. Nie za
chodziła p o p ro stu konieczność należytego uw zględniania wyżej w ym ienionych k ard y n aln y ch czynników taniej pro;
dukcji, poniew aż odbiorca ponosił w szystkie k o szta bez w zględu na ich w ysokość.
P rzem ysł w ciągu o statn ich pięciu lat m iał duże zyski, k tó ry ch dużą część zużył na budow le, m aszyny, surow ce itp. jednem słow em na inw estycje, lecz proces ten miał c h a ra k te r raczej ucieczki od tracącej stale na w arto ści m arki, aniżeli celowej, na p odstaw ie dokładnie o p raco w a
nego planu, odbudow y technicznej z uw zględnieniem now o
zw ycięzką w alk ę k o nkurencyjną z przem ysłam i innych krajów . O czyw iście istnieją u nas p rzed sięb io rstw a dobrze zorganizow ane, naogół jednak przesilenie gospodarcze w y
k azało, że organizacja p rzed sięb io rstw przem ysłow ych p o zostaw ia w iele do życzenia i musi być jaknajprędzej n ale
życie postaw iona, o ile nasz przem ysł ma sp ro stać k o n k u rencji zagranicznej.
Z chw ilą zw aloryzow ania i pow iększenia dochodów sk arbow ych oraz p o b ieran ia p o d atk u m ajątkow ego ceny w szystkich to w aró w podniosły się n ietylko w m ark ach pol
skich, lecz rów nież w złocie, osiągając, a niekiedy p rz e kraczając poziom cen św iatow ych . W tak ich w aru n k ach i przy b ra k u środków obrotow ych przem ysł znalazł się w trudnem położeniu: z jednej strony u tra c ił w znacznym stopniu zdolność k o n kurencyjną na ry n k ach zagranicznych oraz odczuł k onkurencję na ry n k u w ew nętrznym , z d ru giej zaś, w sk u tek zm niejszenia do minimum zdolności n a bywczej ry n k u w ew nętrznego, nie m ógł nań liczyć w w ięk szym zakresie,
B. Środki zaradcze Rządu.
W celu złagodzenia kryzysu przem ysłow ego i p rz e trw an ia go R ząd p o stan o w ił dążyć do obniżenia kosztów produkcji, k ła d ą c n acisk p rzedew szystkiem n a obniżenie cen podstaw ow ych arty k u łó w , a m ianow icie: węgla, żelaza i środków żywności. A kcja p. M inistra Przem ysłu i H an
dlu, inż. J. K iedrona, odniosła p cd tym w zględem po
w ażny sukces i w spółudział sfer gospodarczych.
W ęgiel, C ena w ęgla polskiego p rzek ro czy ła znacznie poziom cen św iatow ych, co n iekorzystnie odbiło się na c a łym przem yśle, pow odując zastój. Np. przem ysł chem iczny z pow odu drożyzny w ęgla zm uszony był ograniczyć p ro dukcję do połow y. Zmniejszył się rów nież w sk u te k tego ek sp o rt węgla. Do ograniczenia ek sp o rtu w ęgla p rzy czy niło się rów nież zm niejszenie zap o trzeb o w an ia w ęgla przez Niemcy, k tó re były głównym odbiorcą oraz w ysokie tary fy tran zy to w e czeskie. O bniżenie ceny w ęgla stało się k o n ie
cznością. Rząd, na w niosek M inistra P rzem ysłu i H andlu p. J, K iedronia, obniżył p o d a te k w ęglow y o 10 procent, przem ysłow cy zgodzili się obniżyć cenę o 20 procent, w sku
tek czego cena w ęgla na ry n k u w ew nętrznym spadła 0 30 p rocent. S tan o w iło to pew ną ulgę dla przem ysłu.
Je d n a k zniżona o 30 p ro c e n t cena w ęgla jest jeszcze w y ż szą, niż na ry n k ach zagranicznych, w obec czego przem ysł polski w sto su n k u do przem ysłu innych krajów , znajduje się w położeniu upośledzonem . To też M inister Przem ysłu 1 H andlu s ta ra się nak ło n ić przem ysłow ców w ęglow ych do dalszego obniżania ceny w ęgla przynajm niej do poziom u cen św iatow ych, aby w ten sposób pod tym w zględem p o sta wić przem ysł polski w jednakow ych w aru n k ach z przem y
słem innych krajów . W tym celu zo stały ponow nie n aw ią
zane p rzerw an e p e rtra k ta c je z przem ysłow cam i w ęglowym i na G órnym Śląsku, k tó rzy w zam ian za obniżanie ceny w ęgla żądają znaczniejszego pow iększenia kred y tó w rz ą dowych.
S p raw a w yw ozu w ęgla do A ustrji, W ęgier i Jugosław ji zo stała pom yślnie rozw iązana drogą p e rtra k ta c ji z C zecha
mi, k tó re zdecydow ały się obniżyć p o d a te k od w ęgla pol
M a rz e c 1924. N r. 5.
Przemyśl 1 Handel
Górnośląska
Na wniosek M inistra Przemysłu i Handlu, Komitet Ekonomiczny M inistrów uznał za niezbędne, ażeby podatek od węgla eksportow anego był wnoszony przez przedsię
biorstwa do kas skarbowych w wysokości uwzględniają
cej zniżkę dla eksportu.
Żelazo, Cena żelaza również przekroczyła poziom cen światowych. Lecz i w tej dziedzinie udało się osiągnąć obniżenie ceny o 10 procent. Jest to niewystarczające, gdyż cena, po uwzględnieniu 10 procentowej zniżki, równa się poziomowi cen światowych, powiększonych o staw kę celną na żelazo, To też dalsza zniżka jest konieczną. Cena żelaza wiąże się ściśle z cenami węgla i koksu. Komitet Ekonomiczny Ministrów, na wniosek M inistra Przemysłu i Handlu, uznał za konieczne zniesienie, względnie obniże
nie podatku węglowego od węgla, spożywanego przez huty żelazne, cynkowe, ołowiane, fabryki cementu, huty szklane i pewne zakłady chemiczne.
Cła, W dziedzinie ochrony celnej przemysłu rozwa
żany jest projekt wprow adzenia pełnych staw ek celnych w złocie przewidzianych w taryfie celnej. Projekt ten, opracowywany w porozumieniu ze sferami gospodarczemi w najbliższej przyszłości zostanie przedłożony Komitetowi Ekonomicznemu Ministrów. Poza tern przeprow adzana jest rewizja taryfy celnej. W ciągu kilku miesięcy praca ta zastanie ukończona.
P raca. W ciągu pięciu łat powojennych robocizna była tania, to też nie liczono się z należytem wyzyskaniem sił i kwalifikacji robotnika, nie liczono się z użyciem nie
zbędnej ilości robotników i wydajnością ich pracy, gdyż konsum ent w szystkie koszty produkcji pokrywał. Obecnie wysuwana jest przez przemysłowców za przykładem Nie
miec, konieczność ustawowego przedłużenia ośmiogodzin
nego dnia pracy, celem podniesienia wydajności robotnika.
Kwestja płac i pracy była omawiana na posiedzeniu Rady Gospodarczej, która stwierdziła, że zasadniczo pożądany jest wyższy poziom płac zarobkowych, gdyż, ze względu na zw iększającą się w ten sposób konsumcję, leży to w intere
sie produkcji, zaś, ze względu na możność oszczędzania, w interesie Skarbu. W ysoki poziom płac zależny jest jednak w dużym stopniu od tego czy przemysł będzie mógł konkurow ać z przemysłem innych krajów. Co do przedłużenia ośmiogodzinnego dnia pracy, to przykład Niemiec, posiadających duże zobowiązania w stosunku do zagranicy, nie jest dla nas miarodajny. W celu obniżenia cen wytworów przemysłu należy ulepszyć metody pracy i w ten sposób podnieść jej wydajność. Rząd, przeprow a
dzając uzdrowienie finansów Państwa, nie chce naruszać zdobyczy socjalnych, w ystąpił natom iast do Sejmu w spra
wie ograniczenia nadmiernej ilości świąt do 8 oprócz nie
dziel. U staw a o zabezpieczeniu robotników na wypadek bezrobocia została już uchwalona przez Sejm.
Spółki Akcyjne, M inisterstwo Przemysłu i Handlu poddało rewizji również politykę akcyjną. W ciągu o stat
nich lat po wojnie, na gruncie niezdrowych stosunków pie
niężnych powstało wiele spółek akcyjnych, z których zna
czna ilość zawdzięczała swój byt spekulacji, zaś z punktu widzenia organizacji sił wytwórczych kraju nie posiadała wartości. Niezdrowe stosunki w przedsiębiorstw ach pro
wadziły często do nadużyć. W ejrzenie w te stosunki przy
czyni się niewątpliwie do ich uzdrowienia, zresztą przed
siębiorstwa oparte na spekulacji nie przetrw ają przesilenia gospodarczego. Dotychczas ustalono, że kapitał zakładowy nie może być mniejszy, niż 25 000 złotych polskich, zaś akcja pojedyncza 10 zł. p. Normy te prawdopodobnie zo
miesięcy, co uchroni od strat drobnych akcjonarjuszów, którzy mogliby dać przemysłowi poważne kapitały. W o- góle ruch w dziedzinie zakładania spółek akcyjnych pod
dano gruntownej kontroli.
Z zagadnieniem spółek akcyjnych wiąże się kwestja przypływu obcych kapitałów do przedsiębiorstw już istnie
jących. Polska ma wielkie bogactwa naturalne i zdolnego robotnika, nie posiada natom iast dostatecznych kapitałów dla eksploatacji tych bogactw. M inisterstwo Przemysłu i Handlu popiera udział kapitałów obcych w przedsiębior
stwach już istniejących, lecz pod warunkiem, że nie będzie to ze szkodą dla dotychczasowych akcjonarjuszów,, t. j. że spółka wzamian za akcje otrzyma kapitał względnie środ
ki produkcji, umożliwiające rozwój przedsiębiorstwa.
K ap itały zagraniczne, m ianow icie angielski, w łoski, francuski i in. angażują się stale w przem yśle naftow ym , węglowym , m etalurgicznym , drzew nym , elektrycznym , w łókienniczym i innych.
Kredyty, B olączką naszego życia gospodarczego jest b ra k dostatecznego i taniego k red y tu , K red y t rządow y dla przem ysłu w ynosił w końcu ub. r. około 25 000 000 złotych polskich, zaś sum a k re d y tu udzielonego w 1923 r. na cele gospodarcze p rzez P. K. O. w ynosiła około 4600 m iljardów m arek. K red y ty te p o k ry w ały zaledw ie m ałą część z a p o trzeb o w an ia przem ysłu. M inister P rzem ysłu i H andlu w dobie p rzesilen ia gospodarczego zw rócił się z w nioskiem do K om itetu E konom icznego M inistrów w spraw ie: 1. po
w iększenia zw aloryzow anego k re d y tu dyskontow ego w P. K. K. P. przynajm niej do norm y odpow iadającej w a r
tości dw utygodniow ej produkcji oraz p rzed łu żen ia dla k re dytów zw aloryzow anych term inu d yskonta w eksli do trzech m iesięcy, 2. p o w iększenia norm y k red y tu lom bardow ego w P. K. K. P. w stosunku do w arto ści to w aró w lo m b ar
dowych, 3. dostosow ania term inów k red y tó w akcyzow ych zw aloryzow anych do cyklu obrotu danej gałęzi przem ysłu
— od m om entu w y p ro d u k o w an ia to w aru do m om entu za- inkasow ania należności za to w ar sprzedany, 4, ro z p a trz e nia spraw y w aloryzacji daw nych zobow iązań S k arb u w sto sunku do przem ysłu, 5. p rzed łu żen ia do dni 14-stu term inu zw aloryzow anego k re d y tu frachtow ego za zabezpieczeniem , 6. ro z p a trz en ia sytuacji T -w a K redytow ego P rzem ysłu P o l
skiego w celu w zm ożenia jego działalności w dziedzinie k re d y tu długoterm inow ego, 7. zezw olenia w drodze u staw o daw czej na o tw arcie rach u n k ó w w złotych polskich w in
stytucjach k red y to w y ch państw o w y ch i p ry w atn y ch oraz zezw olenia n a kalkulację i w y staw ian ie fa k tu r i rachunków w złotych p olskich i 8. w y w arcie presji przez M inisterium S k arb u na banki, by nie p o b ierały nadm iernej prow izji przy w ydaw aniu św iadectw w yw ozow ych i dysponow aniu sum a
mi, osiągniętem i z eksp o rtu , i przy obliczaniu przez banki k osztów korespondencji zagranicznej, oraz ażeby banki ograniczyły do w ysokości w łaściw ej p o b ieran ą prow izję przy zredukow aniu w eksli przem ysłow ych w P. K, K. P.
N iek tó re z ty ch w niosków zostały już p rzy jęte i odpow ie
dnie zarząd zen ia w ydane, n ie k tó re są jeszcze om aw iane.
W każdym bądź razie należy stw ierdzić, że w dobie p rz e silenia gospodarczego w ysokość k red y tó w rządow ych zw iększyła się, a m ianow icie: p o rtfel w ekslow y z 20 500 m iljardów m arek w styczniu r. b. w zrósł do 41 000 m iljar
dów m arek z dnia 20-go lutego r. b. k red y t o tw arty z 20 000 n a 79 000 m iljardów m arek, rem bursow y z 4500 na 5000 m iljardów , zm alał jedynie k re d y t rep o rto w y z 2700 na 2200 m iljardów m arek.
Zamówienia rządowe. Na wniosek M inistra Przemysłu
Przemysł i Handel
Górnośląski
M a rz e c 1924. N r, 5.przem ysłow i, co pozw oli utrzym ać w ruchu w iele p rzed sięb io rstw przem ysłow ych, bow iem państw o jest p o w a
żnym konsum entem w ytw órczości krajow ej.
I f a n d e l .
C zynny bilan s handlow y. W dobie p rzesilenia gospo
darczego najważniejszemu zagadnieniem w dziedzinie h an dlu jest u trzym anie aktyw ności bilansu handlow ego, k tó ry w y d atn ie p rzyczynia się do regulow ania stosunków p ie niężnych. Bilans handlow y w 1923 r, b y ł czynny, m iano
w icie przyw óz p rz e d sta w ia ł w arto ść 1118,2 miljonów fra n k ów złotych, zaś w yw óz 1195.9 m iljonów fr. zł. O becnie chodzi o utrzy m an ie tego stan u nadal. W tym celu R ząd p o d d ał rew izji dotychczasow ą p o lity k ę w yw ozow ą, k tó ra w obec zm ienionych w aru n k ó w życia gospodarczego w inna pójść w k ie ru n k u ograniczenia przyw ozu oraz ułatw ien ia w yw ozu, a w ięc z jednej stro n y ograniczono przyw óz a rty k u łó w luksusow ych, czem u sprzyjało rów nież p o b ieran ie cła w efektyw nem złocie, z drugiej zaś p o czyniono szereg u łatw ień w celu p o d trzy m an ia wyw ozu.
O p łaty w yw ozow e. Ze w zględu n a znaczną różnicę cen na ry n k u w ew nętrznym a zagranicznych, b ęd ącą w y
nikiem stałym spadkiem w arto ści m arki, R ząd w prow adził ze w zględów fiskalnych o p łaty w yw ozow e, określone w w alucie obcej, p o b ieran e p rzy w yw ozie danego a rty k u łu bądź w w ysokocennej w alucie obcej (opłaty w yw o
zow e od d rzew a i jaj), bądź też ró w n o w arto ść w m ark ach polskich w edług k u rsu w dniu w p łaty . W końcu r. ub. w y
sokość o p ła t w yw ozow ych w ynosiła:
1. od drzew a: a) budulec iglasty . . 5 funt. szterl. od 1 m b) kopalniaki, papie
rówka, słupy tele
graficzne, drzewo
opałow e...4 „ „ 1 „ c) drzewo liściaste
oprócz osiki . . . 5 „ „ 1 „ d) osika nieobrobiona 10 „ „ 1 „ 2. od celulozy a) niebielonej
16000000.—mkp. od 1 wagon ä 10 ton.
b) bielonej
22000000—mkp. „ 1 „ „10 „ 3. od otrąb jęczmiennych 10 dolarów „ 1 „ „ 10 „ 4. od s ł o d u ... 10 „ „ 1 „ „10 „ 5. od ziemniaków . . . 12 „ „ 1 „ „ 10 „ 6. od strączkow ych:
a) g r o c h u ... 0,45 dolarów od 100 kg b) fasoli, bobu i soczewicy . . 0,40 „ „ 100 „ 7. od gryki i kaszy gryczanej . . . 0,30 „ „ 100 „ 8. od prosa ... 0,16 „ „ 100 „ 9. od drobiu żywego:
a) in d y k i... 0,15 dolara od 1 sztuki b) g ę s i ... 0,12 „ „ 1 „
c) k u r y ... 0,06 „ „ 1 „ d) k a c z k i... 0,08 „ „ 1 „ 10. od drobiu bitego: ... 0,04 „ „ 1 kg 11. od Zwierzyny i ptactw a dzikiego:
a) zwierzyna . . . 0,06 „ „ 1 „ b) p t a c t w o ...0,07 „ „ 1 „ 12. mięsa k o ń s k ie g o ... 0,03 „ „ 1 „ 13. od cebuli . . . 5,50 dolarów od 1 wagon ä 10 ton.
14. od gorczycy . . 30,— „ „ 1 „ „ 10 „ 15. od maku . . . 37,— „ „ 1 „ „ 10 „ 16. od wytłoków su
szonych 15.— „ „ 1 „ „10 „
17. od nasion, traw i roślin pastew nych:
a) seradela. . 15.— „ „ 1 „ „1 0 „ b) wyka . . . 15.— „ „ 1 „ „ 10 „ c) peluszka. . 20.— „ „ 1 „ „ 10 „ d) koniczyna . 100.— „ „ 1 „ „ 10 „ 18. od jaj w r. b. 150.— funtów szterling
19. od produktów naftowych:
a) benzyna cięż. gat. od 0,725 ... mk. 13 z a l kg
„ „ 0,725 do 750 . . . . „ 9 „ 1 „
„ „ 0,750 do 790 . . . . „ 7 „ 1 „
d) oleje sm aro w e le k k ie , sm arn o ść do 3° E. m k. z a kg p rz y 50° C ... „ 4 „ 1 „ e) oleje cięż k ie, sm arn o ść od 3,1" E.
p rz y 50° C ... „ 5 „ 1 „ f) olej w u lk a n o w y , cy lin d ro w y , w azelina,
sm ary s t a ł e ... „ 5 „ 1 „ g) p a ra f in a i św iece ...„ 12 „ 1 „ h) sm ary n a fto w e (gudron, m azut, olej
o p ało w y ) k o k s n a f t o w y...„ 2 „ 1 „ i) sm ary do w o z ó w... „ 3 „ 1 „ j) o d p a d k i: 1. ziem ia o k rzem k o w a z z a w a rt.
do 30°/'o p a r a f i n... „ 3 „ 1 „ 2. p o z o s ta ło ś c i. . . , ...„ 2 „ 1 „ 20. od ro p y n a f t o w e j ... fr. zł. 0,10 „ 1 „ W pływ y do S k arb u z o p ła t w yw ozow ych w yniosły w 1923 r, — 1 250 843 m iljony m arek polskich, pozatem e k sp o rte r obow iązany był sp rzedać otrzym ane w alu ty obce P. K. K, P. po k u rsie dnia.
W dobie p rzesilen ia gospodarczego o k azało się, że w y
sokie o p łaty w yw ozow e uniem ożliw iają w yw óz, że należy je obniżyć łub znieść zupełnie. Na w niosek M inistra P rz e m yślu i H andlu, K o m itet E konom iczny M inistrów uznał za konieczne, ażeb y uchylone zo stały o p ła ty w yw ozow e od p ro d u k tó w naftow ych, w yw ożonych zagranicę. P o za
tem zo stały obniżone o 50 p ro c e n t o p łaty w yw ozow e od drzew a nieobrobionego, a m ianow icie: budulca, papierów ki, k opalniaków i słupów telegraficznych. O p łaty pobierane b ęd ą aż do odw ołania w w ysokości 2% szylingów od m etra sześciennego budulca oraz 2 szylingów od m e tra sze
ściennego słupów telegraficznych w szelkiego drzew a k o palnianego i papierów ki.
O p łaty w yw ozow e od osiki zostają u trzy m an e w do
tychczasow ej w ysokości 10 szylingów od m e tra sześcien
nego, przyczem pozw olenia w yw ozow e b ę d ą udzielane je
dynie pod w aru n k iem całkow itego o d stąp ien ia w aluty obcej P. K. K, P. O p ła ty w yw ozow e od drzew a liścia
stego nieobrobionego w ynoszą nadal 5 szylingów od m etra sześciennego.
P o d a te k o b rotow y. P rzem ysł i handel opłacają o b ro tow y w w ysokości 2 H p ro c e n t zarów no od to w aró w sp rze
daw anych n a ry n k u w ew nętrznym , jak i od w yw ożonych zagranicę. W dobie dobrej k o n ju n k tu ry eksportow ej, h a n del ponosić ciężar w form ie p o d a tk u obrotow ego od to w arów w yw ożonych zagranicę; obecnie jednak, w sk u tek u tra ty w znacznym stopniu zdolności konkurencyjnych na ry n k ach zagranicznych, p o d a te k o b rotow y ham uje wywóz.
To też, w celu p o d trzy m an ia w yw ozu, p o d a te k obrotow y z o stał obniżony do 1 p ro c e n t od a rty k u łó w przem ysło
w ych w yw ożonych w w iększych ilościach zagranicę.
Ulgi tary fo w e. D uże znaczenie dla całego życia g o spodarczego w ogóle, zaś dla ek sp o rtu w szczególności, p o siadają ta ry fy przew ozow e, k tó re mogą u łatw iać lub ham o
wać. W o statn ich czasach tary fy przew ozow e zo stały p o d w yższone w zw iązku z ich zw aloryzow aniem . O dbiło się to n iek o rzy stn ie na eksporcie, Np. w yw óz drzew a zo
sta ł p raw ie zu pełnie w strzym any z pow odu w ysokich tary f przew ozow ych i o p ła t w yw ozow ych. To też i w tej dzie
dzinie R ząd, n a w niosek M inistra P rzem ysłu i H andlu, za
stosow ał od dnia 1-go m arca r. b. szereg n astępujących ulg taryfow ych, k tó re m ają duże znaczenie, zw łaszcza dla ek sp o rtu : 1. tary fę w y jątk o w ą Nr, 1 na w yw óz w yrobów z żelaza i stali, obow iązującą dotychczas tylko w k ieru n k u do Rum unji i G dańska, rozszerzono na w szystkie stacje gra
niczne, oddalone od stacji nadaw czej pow yżej 200 kim.
E fekt finansow y: za 200 kim, płaciło się dotąd 190 fr. za 10 ton, obecnie zaś 145 fr.; 2. tary fę w y jątk o w ą nr. 2 na w yw óz w yrobów z porcelany, szkła i t. p., obow iązującą dotychczas w k ie ru n k u Rumunji rozszerzono taKże w k ie ru n k u do G d ań sk a i Łotw y. E fek t finansow y: jak w yżej.;
3. tary fę w y jątk o w ą nr. 5 na w yw óz p rzetw o ró w naftow ych
