• Nie Znaleziono Wyników

Unikatowa rzeźba Chrystusa z Chełmna

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Unikatowa rzeźba Chrystusa z Chełmna"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Hanna Horwatt-Baniewicz

Unikatowa rzeźba Chrystusa z

Chełmna

Ochrona Zabytków 46/2 (181), 193-194

(2)

dni po zasypaniu w ykopów na ulicy posiadającej bruk pokryty dywanikiem asfaltowym nale­ ży odtworzyć rozebrany bruk, a dopiero na nim ułożyć wars­ twę asfaltu,

przy zaistnieniu deformacji eksploatowanej warstwy asfal­ towej niedopuszczalne jest jej wyrów nyw anie przez ułożenie na niej drugiej warstwy,

należy ją rozebrać i ułożyć no­ w ą warstwę asfaltu.

Względy historyczne, estetycz­ ne i ekologiczne przemawiają za utrzym aniem oryginalnych na­ wierzchni kamiennych jako oto­ czenia obiektów zabytkowych, dlatego też wymienione zasady postępowania mają na celu niena­ ruszanie krawężników, a tym sa­ mym i chodników oraz zachowa­ nie jezdni kamiennych w stanie jak najlepszym do czasu zaistnie­ nia okoliczności umożliwiających zdjęcie d yw anika asfaltow ego

(np. przy zmianie organizacji ru­ chu kołowego).

Przedstawione powyżej uwagi m ogą w ydaw ać się oczywiste, jednakże w obec nagm innego nie­ przestrzegania technologii prac brukarskich tudzież likwidacji ka­ m iennych naw ierzchni na tere­ nach podlegających opiece kon­ serwatorskiej, zachodzi pilna po­ trzeba k onsekw entnego egzek­ wow ania podstaw ow ych zasad.

J ó z e f Czernik, Jerzy Dąbrowski, Stanisław Gerega, Jan K u b ik , A n d rzej M oczulski

UNIKATOWA RZEŹBA CHRYSTUSA Z CHEŁMNA

dynie prace zachowawcze. W ysokość rzeźby: 2,70 m. Stan zachowania:

— znaczn a destrukcja po dłoża drewnianego,

— wielokrotne przemalowania. Zarówno informacje z Katalogu

zabytków sztu ki... (t. XI., z. 4., s. 50),

jak wstępne oględziny wskazywały, iż rzeźba jest w bardzo znacznym stopniu zmieniona w stosunku do swego pierwotnego kształtu.

Już zdejm owanie pierwszych przemalowań i dokonane odkrywki wykazały istnienie znacznej liczby nawarstwień, w tym także warstw metalu i tkanin. Ręce i nogi nieana- tomiczne w swym kształcie, znie­ kształcone, z wycięciem odcinków — dostosowane do figury leżącej.

W tej sytuacji program rozsze­ rzono do pełnej rewaloryzacji.

Stwierdzono:

— 14 wtórnych warstw malarskich, — 1 warstwę o nieznanym do tej

pory składzie i funkcji, — 4 warstwy tkaniny,

— 1 warstwę blach cynowo-cyn- kowych.

Tak znaczne zróżnicowanie ma­ teriałów wymagało zastosowania zróżnicowanych technik zdejmo­ wania. Warstwy zdejm owano ko­ lejno, wykonując dokumentacje.

O becn ie praca jest w fazie końcow ego oczyszczania pierw o­ tnej warstwy malarskiej.

w przyziemiu dawnej baszty murów na terenie ogrodu Domu Prowincja- Inego w Chełmnie. Miejsce to było odwiedzane przez wiernych, szcze­ gólnie w okresie wielkopostnym. Początkowy program zakładał

je-.. .

Rzeźba Chrystusa z Chełmna w trakcie konserwacji — stan po usunięciu warstw wtórnych: a — widok z przodu: widoczne wtórne odcięcia rąk i nóg;

b — undok z boku: staw obrotowy oznaczony strzałką (Jot. W. Górski) Na w n io s e k Z g ro m ad z en ia

Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo, w 1992 r. poddano zabie­ gom k o n se rw a to rsk im rzeźbę

Chrystusa z grobu znajdującego

się w k a p lic z c e u tw o rz o n e j

(3)

Obiekt przedstawia m onum en­ talną postać Cechy rzeźby wska­ zują, być może, na jej wcześniejsze niż poprzednio ustalono (.Katalog

za b y tk ó w ..., op. cit. s. 50: 1380 r.) powstanie. Rewelacją jest odkrycie, iż rzeźba miała ruchome ramiona um ożliw iające zdejm ow anie jej z krzyża i umieszczanie w grobie — zachowane są fragmenty obro­

towych stawów barkowych. Klat­ ka piersiowa zaopatrzona była w zbiorniczek zawierający naśla­ dujący krew płyn, wypływający z ran w czasie misteriów.

Zgromadzone dane pozwalają sądzić, że jest to druga w Polsce (p ie rw sz a o d k ry ta w 1986 r. w Mszczonowie) rzeźba Chrystusa

Misteryjnego z ruchomymi rękami,

używana w czasie wielkopiątko­ wych uroczystości do szczegól­ nych przedstaw ień dom inikańs­ kich lub franciszkańskich. Jest ona praw dopodobnie jedną z naj­ starszych i największą z około 40 istniejących na św iecie rzeźb Chrystusa o ruchomych rękach.

H a n n a Horw att-Baniew icz

„EUROPEJSKIE DZIEDZICTWO ROZPROSZONE" — GDAŃSK 1992

Wystawa otw arta w Ratuszu G łównego Miasta Gdańska dnia 25 września 1992 r. powstała z i- nicjatywy dr. hab. Wojciecha Ko­ walskiego, Pełnom ocnika Rządu ds. Polskiego Dziedzictwa Kultu­ row ego za granicą. Pomysł tytułu zaczerpnięty został z zapisu arty­ kułu 28 traktatu polsko-niem iec­ kiego. „Europejskość” w tytule pozwoliła na w łączenie tej wysta­ w y w organizow ane pod auspi­ cjami Rady Europy „Dni Dziedzi­ ctwa Europejskiego” obchodzone w tym rokuw e wrześniu w kra­ jach „Dwunastki”.

Zgodnie z zapisem w spom nia­ nego traktatu do zadań Stron n a­ leży m.in.:

1. W spółpraca w zakresie za­ chow ania i opieki nad europejs­ kim dziedzictwem kulturowym o- raz dbałość o ochronę zabytków.

2. Otoczenie przez obie Strony szczególną opieką znajdujących się na ich terytoriach miejsc i dóbr kultury świadczących o wydarze­ niach historycznych oraz osiąg­ nięciach, tradycjach kulturalnych i n a u k o w y c h d ru g iej Strony. W spom niane miejsca i dobra kul­ tury znajdują się pod ochroną pra­ w ną każdej ze Stron.

3- D ą żen ie d o rozw iązan ia problem ów związanych z dobra­ mi kultury i archiwaliami.

Działaniom tym służy także wy­ stawa w gdańskim ratuszu główno- miejskim, ukazująca straty dzieł sztuki w czasie II wojny światowej,

p o ch o d z ący c h z w y p o saż en ia w nętrz świeckich i sakralnych, straty kolekcji muzealnych oraz zbiorów bibliotecznych i archi­ walnych.

Ekspozycję tego typu zorganizo­ w ano w Polsce po raz pierwszy.

Wystawa ta jest integralną częś­ cią zadania prow adzonego przez Pełnom ocnika Rządu, mającego na celu m.in. zewidencjonowanie strat i opracow anie katalogu dóbr kultury zaginionych w czasie o- statniej wojny na terenie Polski.

O rganizatoram i w ystaw y są Muzeum Historii Miasta Gdańska i Regionalny O środek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowe­ go w Gdańsku w e współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańs­ ku i Wojewódzkim Konserwato­ rem Zabytków. Ponadto materiały i zbiory udostępniły: Biblioteka Gdańska PAN, Biblioteka Politech­ niki Gdańskiej, Archiwum Państ­ w ow e w Gdańsku, Bazylika Kon- katedralna pw. W niebow zięcia NMP, kościół pw. św. Katarzyny.

Zam ierzeniem organizatorów wystawy jest przedstawienie w o­ jennych losów kolekcji artystycz­ nych i pojedynczych dzieł sztuki oraz zbiorów bibliotecznych i ar­ chiwalnych, a także apel o p o ­ moc w odnalezieniu i odzyskaniu zaginionych, istniejących jeszcze obiektów.

Ekspozycja składa się z odręb­ nych działów tematycznych doty­ czących:

1. Ratusza Głównego Miasta, 2. Dworu Artusa,

3. kościołów gdańskich, 4. Biblioteki Gdańskiej PAN, Biblioteki Politechniki Gdańskiej, A rc h iw u m P a ń s tw o w e g o w Gdańsku,

5. Domu Uphagena,

6. M u ze u m N a ro d o w e g o w Gdańsku.

Wystawa znajduje się w sześciu salach i rozpoczyna tekstem wpro­ wadzającym, zawierającym infor­ mację o działaniach ewakuacyj­ nych i dokumentacyjnych w czasie wojny oraz powojennych dokona­ n iach k o n serw ato ró w , n a u k o ­ wców i artystów w dziele odbudo­ wy zniszczonego Gdańska. W po­ szczególnych działach umieszczo­ ne są teksty z historią zbiorów, wy­ kazy strat, zdjęcia archiwalne z ko­ mentarzami oraz przykłady obiek­ tów pochodzących z większych całości. Teksty opracow ane są w językach polskim, niemieckim i angielskim.

W pierwszej sali eksponow ane jest w yposażenie Ratusza Głów­ nego Miasta. Ratusz pom imo ew a­ kuacji b o g ateg o w yp osażen ia, stracił w ię k sz o ść b e z c e n n y c h dzieł sztuki i w iele rzemiosła arty­ stycznego. Wnikliwie opracow a­ na informacja o historycznym w y­ posażeniu ratusza, a także zdjęcia archiwalne i rejestr strat dają w y­ obrażenie o dawnej świetności o- raz stanie zachowania obiektów. Na szczególną uwagę zasługuje

Cytaty

Powiązane dokumenty

Peter Goldmann Coaching Und Consulting Austria

mówiący jest powiązany wielorakimi związkami z sytuacją, adresatem, tradycją kulturową [...]. Może je przytaczać, parafrazować, parodiować [...] 10. W świadomości jednostki

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.. Projekt budowy przyłącza cieplnego do budynku usługowego przy al. UPRAWNIENIA

Biuro Prasowe - Rudna - Rynek - Ratusz, 15 minut po dekoracji konferencja prasowa ze zwyciêzc¹ etapu Press Office Rudna the market place the town hall 15 minutes after

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.. Projekt budowy przyłącza cieplnego do budynku mieszkalnego przy ul. UPRAWNIENIA

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.. Projekt budowy przyłącza cieplnego do budynku mieszkalnego przy ul. UPRAWNIENIA

Nawiązania do dramatu Williama Szekspira pojawiają się w wielu miejscach w utwo- rze Słowackiego w formie wyraźnych, bezpośrednich intertekstów (m.in. wspomnia- na już

Projekt wykonawczy przebudowy mostu drogowego ciągu drogi wojewódzkiej nr 212 w m... Projekt wykonawczy przebudowy mostu drogowego ciągu drogi wojewódzkiej nr 212