Andrzej Wiśniewski
"Rozwiązanie umowy o pracę bez
wypowiedzenia. Komentarz", W.
Masewicz, S. Dzwonkowski,
Warszawa 1963 : [recenzja]
Palestra 7/11(71), 62-63
62 A n d r z e j W l i n i e w j k i N r 11 (71)
sta n o w ią m a te r ia ł w arto śc io w y nie tylk o d la h isto ry k a , ale i d la p ra w n i ka, szu k ająceg o w d o św ia d cz en ia ch przeszłości w sk az ó w ek dla w łasn ej p racy.
D obrze w ięc je st, że sta rz y , d c ś w ia d - ■ czeni p ra k ty c y p ra w n ic y p rz e k a z u ją sw e życiow e dośw iadczeń a i o b se rw a cje d aw n y ch czasów no w y m po k o le niem w p o sta ci w spom nień.
M issuna w sw oich w sp o m n ie n ia ch p rzy p o m n iał i ożyw ił trzy n a ście głoś nych p rzed w o jn ą procesów sądow ych. Są to procesy, w k tó ry c h ja k o m łody u ta le n to w a n y p r o k u ra to r b r a ł bezpo śred n i udział. Nie są to suche s p r a w ozdania, re la c je z procesów — p rz e ciwnie, a u to r z d u ż ą dozą ta le n tu
p rz e d sta w ia sw oje przeżycia zw iązane z ud ziałem w tych sp raw ac h . P ełn e ży cia i ru c h u ob razy , ce-na c h a ra k te ry sty k i w y s ęp u jąc y ch p o staci sta n o w ią O w arto śc i ts j książki.
P oznać spraw ę, poznać przebieg w y d a rz e ń i ich b o h ateró w , zdać sobie s p ra w ę z ich p sychiki i p o b u d e k d z la - ła n a, aby osiągnąć p raw id ło w y w y n ik ro zp o z n aw an y c h sp ra w — e to co p rz y św iecało au to ro w i w jego ów czesnej d ziałaln o ści ja k o o sk a rry c le la p u b lic z nego, a obecnie zdolnego a d w o k a ta.
N a tego ro d z a ju p rz e sła n k a c h po w in n a być e p a rta d ziałalność k ażdego p ra w n ik a i ta k a m yśl p rz e z ie ra z k sią żk i M issuny.
B . O .
P R / F C L ^ O
W Y O A W W I C T W P R A W N I C Z Y C H
W. M a s e w i c z , S. D z w o n k o w s k i : R ozw iązanie u m o w y o pracę bez w y powiedzenia. K o m e n ta rz. W yd . P raw n. W a rsza w a 1963 r., s. 204.
P ra w o do p ra c y to m. i. system g w a ra n c ji um o żliw iający ch p rac o w n ik o w i n ie p rz e rw a n e w y k o n y w an ie p ra c y w jed n y m zakładzie, w sp ó łd ziałan ie w z a rz ą d z a n iu tym zak ład em bądź bezpośrednio, bąd ź za p o śred n ic tw em w y b ra n y c h p rzez niego organów , w re szc ie k o rzy sta n ie z innych szczególnych św iadczeń w iążący ch się z n ie p rz e rw a n y m sto su n k iem p rac y . Z asad a trw ało śc i p rac y p o w in n a w ięc być — zdaniem a u to ró w k sią żk i — u z n a n a za p o d sta w o w ą zasadę w spółżycia społecznego w P a ń stw ie L udow ym .
D e k re t z d n ia 18 sty czn ia 1956 r. o o g ran ic ze n iu dopuszczalności ro zw ią zan ia um ów o p ra c ę bez w ypow ied zen ia oraz o za bezpieczeniu ciągłości pracy , do k tó rego k o m e n ta rz z a w a rty je s t w o m aw ian ej książce, re a liz u je — ja k piszą au to rz y — w p ew nym za k re sie te n pow szechny p o s tu la t zabezpieczenia trw ało śc i sto su n k u pracy. R eg u lu je on zasady oraz tr y b ro zw ią zy w an ia um ów o prac-; bez w yp o w ied ze nia, tzn. odnosi się do te j p o staci ro zw ią zy w an ia um ów o p racę, k tó ra w sk u tk a c h sw ych je s t n a jb a rd z ie j d o tk liw a dla p rac o w n ik a.
U ch w alen ie d e k re tu z 18 stycznia 1956 r. p o p rzed ziła szeroka k ry ty k a społeczna tych p rzep isó w z o k re su m iędzyw ojennego, k tó re reg u lo w a ły ro zw ią zan ie um ow y o p rac ę bez w ypow iedzenia. D e k re t zm ienił n a korzyść p rac o w n ik ó w zaró w n o u s ta w ow e p rzyczyny ro zw ią zan ia um ow y, ja k i try b tego ro zw iązania.. D ek ret, w zo ro w a n y częściow o na u sta w o d aw stw ie rad z iec k im , w p ro w ad ził do polskiego u sta w o d a w stw a p rac y szereg now ych, o d p o w iad a ją cy c h istocie socjalistycznego sto su n k u in s ty tu c ji i pojęć.
Kr 11 (71) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy ch 63
D otyczy to p rze d e w szystkim w yczerpującego, a nie przy k ład o w eg o o k re śle n ia p rzyczyn u za sa d n iają cy c h ro zw ią zan ie um ow y o p racę bez w ypow iedzenia. N ow ym elem en tem je s t ta k że o b lig a to ry jn y w spółudział ra d zakładow ych p rzy ro zw ią zy w a n iu um ów o p ra c ę z pow odu ciężkiego n a ru sz e n ia p o dstaw ow ych obow iązków p r a cow niczych. In sty tu c ja p rzy w ró c en ia do p rac y zryw a też z p o p rzed n ią k a p ita listy c z n ą zasad ą ogran iczen ia p ra w p rac o w n ik a, b ezp o d staw n ie w ydalonego z pracy , ty lk o do odszkodow ania, p rz y z n a ją c p rac o w n ik o w i ta k ż e roszczenie o re a k ty w o w a n ie sto su n k u pracy.
T reść k sią żk i d aleko w y k ra c z a poza ra m y p ro b le m a ty k i ro zw ią zan ia um ów o p rac ę bez w ypow iedzenia. P rz ew id z ian y bow iem w d ek re cie ogólny zakaz w y p o w ia d a n ia sto su n k ó w p ra c y w o k reślo n y ch sy tu a c ja c h życiow ych odnosi się ta k ż e do p rac o w n ik ó w pozostających w tzw . sto su n k u służbow ym , co n iw e lu je w tym z a k resie różnicę w sy tu a c ji p ra w n e j p rac o w n ik ó w z a tru d n io n y ch na p o d sta w ie u m o w y i a k tu n om inacji. To sam o odnosi się ta k że do sp raw y ciągłości pracy.
A n aliza o rzecznictw a sądów pow szechnych w sp ra w a c h o ro zw ią zan ie sto su n k u p rac y w y k az u je, ja k piszą au to rzy , że założenia d e k re tu n ie zaw sze są p rz e strz e g a n e w p ra k ty c e a d m in istra c ji gospodarczej. P rz e c ię tn ie 7C% pow ództw p rac o w n ik ó w zo sta je u w zględnionych z pow odu w ad p ra w n y c h p o p ełn ian y ch p rz y ro zw ią zy w an iu um ów o p racę. W iąże się to nie ty lk o ze stw ie rd z o n y m i w y p ad k a m i lekcew ażenia p rzepisów d e k re tu , ale ta k że z n ie d o sta tec zn ą jego znajom ością p rzez k ie ro w n ik ó w zak ład ó w p rac y , ra d y zakładow e, a n a w e t rad c ó w p raw n y ch .
A u to rzy om aw ianego k o m e n ta rz a o p rac o w a li go p rzede w szystkim n a p o trze b y p ra k ty k i. W yko rzy stali w ięc w szerokim z a k resie orzecznictw o S ąd u N ajw yższego, C e n tra ln e j R ady Z w iązków Z aw odow ych, w y ja śn ie n ia K o m ite tu P ra c y i P ła c i in nych o rganów pow ołanych do w y k ła d n i p ra w a pracy , a ta k ie całą lite r a tu r ę z tego z a k resu , tzn. a rty k u ły , glosy, odpow iedzi p ra w n e , przy czy n k i itd.
S p o ra ju ż lite r a tu r a dotycząca p o sta n o w ień d e k re tu z a w iera w iele k o n tro w e r sy jn y ch i sprzecznych z sobą poglądów . A utorzy, o p rac o w u jąc poszczególne za g ad n ie n ia, p rzytoczyli przed e w szystkim te poglądy, k tó re, ic h 'z d a n ie m , n a jtr a f n ie j o m a w ia ją in sty tu c je d e k re tu . Je d n a k ż e w k o m e n ta rz u w y k o rz y sta n a została cała lite r a tu r a p raw n ic za, tzn. u sto su n k o w a n o się ta k że do tych poglądów , k tó re au to rz y Uznali za błędne. W nielicznych w y p a d k a c h przytoczono dw a o d ręb n e sta n o w isk a, w ted y m ianow icie, gdy k w e stia je s t sp o rn a, a oba te sta n o w isk a z n a jd u ją ja k ie ś u za sa d n ien ie w treśc i d e k re tu . T am zaś, gdzie przepisy d e k re tu nie doczekały się jeszcze w y k ła d n i w orzecznictw ie lu b lite r a tu r z e p raw n ic zej, a u to rz y p o d ali w ła s ne ro zw iązan ia.
K o m en tarz z a w iera szczegółow y w y k az lite r a tu r y oraz za o p a trz o n y je s t w szcze gółow y skorow idz.
J. G w i a z d o m o r s k i : Z a rys p r a w a spadkowego. W yd . 11. P W N . W arszaw a
1963 r., s. 280
P rz ep isy obow iązującego w P olsce p ra w a spadkow ego, pom im o ich n ie d o sk o n a łości, służą — n a obecnym eta p ie p rze b u d o w y u stro ju społeczno-gospodarczego — w p rz e w a ż a ją c e j m ierze in tereso m św iata pracy, interesom robo tn ik ó w , p ra c u ją c e go ch ło p stw a i in te lig e n cji p ra c u ją c e j. Dość częste są (a będą chyba coraz częstsze), w y p ad k i, k ie d y sp ad ek sk ła d a się w y łąc zn ie z przed m io tó w w łasności osobistej. W skład p ozostałych spadków w chodzą w grę obecnie — prócz p rze d m io tó w w ła s ności osobistej — tylk o g o sp o d a rstw a rolne, nieruchom ości m iejskie, d ro b n e w a r sz ta ty p rzem ysłow e i rzem ieślnicze o raz m a łe p rze d sięb io rstw a han d lo w e.
