Teksty źródłowe wykorzystywane na warsztatach W17/ ODN /2006-06-27.
Źródła udostępnione przez dr Krzysztofa Sychowicza , Biuro Edukacji Publicznej IPN Oddział w Białymstoku Źródło nr 1. Tekst przepisany z maszynopisu.
Program
Imprez na zakończenie obchodów 1000-lecia w Łomży.
Wyszczególnienie Miejsce imprez Termin Godz. Organizuje
Imprezy sportowe:
a) 40-lecie ŁKS – wręczenie sztandaru b) mecz piłki nożnej ŁKS – Grodno Film w Muszli (western)
Pokaz sztucznych ogni.
Łomża 6. VIII 16,oo
20,oo 21,oo
ŁKS PKKF i T WKKF i T CWF
Kino Millenium i Dom Kultury
Występ Centralnego Zespołu Woj. Polskiego lub inny zespól z Warszawy.
Pokazy lotnicze „Aeroklub B-stok”
Mecz bokserski.
Łomża
Łomża
7. VIII 10,oo
12,oo 15,oo
Aeroklub Białystok WKKF i T
Film
Obchody 400- lecia m. Jedwabnego
Zawody strzeleckie międzypowiatowe / Łomża, Kolno, Zambrów, Ostrów , Ostrołęka/.
Wesołe miasteczko, strzelnica sportowa i inne imep.
Występ zespołu estradowego (oficerski).
Zabawa ludowa.
Jedwabne 6. VIII
7. VIII
17,oo 9,30 10,oo 18,oo 16,oo 19,oo
CWF LOK Kom. Org.
-//- -//- -//- Film
Otwarcie Domu Kultury.
Zawody kajakowe.
Zespól Centr. Woj. Lotniczych.
Rejs po Narwi statkiem.
Festyn Ludowy.
Nowogród
6. VIII
7. VIII
17,oo 10,oo 10,30 12,oo 15,oo 17,oo
PDK Kom. Org.
LOK Kom. Org.
Żeg. Warsz.
Kom. Org.
Film
Popisy St. Pożarnej (powiatowa) Ćwiczenia Oddz. Samoobrony Zesp. „Kurpi Zielonych /B-stok/
Zabawa Ludowa
Śniadowo 6. VIII
7. VIII
17,oo 9,30 10,oo 12,oo 17,oo
CWF KP OSP Sztab. Pow.
Kom. Org.
-//- Film
Obchody 1000-lecia Wizny
Otwarcie szkoły Pomnika Tysiąclecia i innych obiektów.
Występy zespołu estrad. KG MO Wystawy tematyczne.
Zabawa Ludowa.
Wizna
6. VIII 7. VIII
17,oo 10,oo
12,oo 10,oo 17,oo
CWF Kom. Org.
-//- PDK Kom. Org.
Komitet Organizacyjny Obchodów 1000-lecia
Źródło nr 2. Tekst przepisany z maszynopisu.
KOMENDA WOJEWÓDZKA M.O. Łomża, dnia 7. VIII. 1966r.
SUŻBA BEZPIECZEŃSTWA TAJNE W BIAŁYMSTOKU
I N F O R M. C J A
dot. przebiegu uroczystości milenijnych w Łomży w dniach 6-7 . VIII 1966r.
W dniach 6-7 VIII. 1966 r. w ramach „wędrówki episkopatu szlakiem milenijnym” odbyły się w katedrze łomżyńskiej diecezjalne uroczystości z udziałem kardynała Wyszyńskiego, 42-ch biskupów / 17 / ordynariuszy, 25 sufraganów / oraz 107 księży diecezjalnych. Uroczystości odbyły się bez kopii obrazu MB.
W dniu 6. VIII. 1966 r. podczas powitania Wyszyńskiego i biskupów zgromadzonych było na placu katedralnym ponad 5 tys. osób, a na ulicy przed katedrą 2 tys. Osób. W szczytowym punkcie uroczystości w dniu 7. VIII. 1966 r. frekwencja wiernych wynosiła 11 tys. osób. Większość uczestników zgromadzenia stanowił element przyjezdny – wiejski, a ponad 80 % stanowiły kobiety w starszym wieku. Wyraźnie rzucał się w oczy brak młodzieży. Organizatorzy spodziewali się zgromadzić ponad 20 tys. osób.
Podczas procesyjnego przejścia wokół katedry biskupów kler usiłował reżyserować owacyjne powitanie Wyszyńskiego m. in. przez inicjowanie i podtrzymywanie przez megafony okrzyków „Niech żyje kardynał Wyszyński”. Temu celowi służyły także umieszczone na katedrze napisy „Polska przedmurzem chrześcijaństwa” i „Witamy kochanego prymasa”. Te zabiegi przez zgromadzonych zostaly biernie przyjęte.
Podczas uroczystości biskupi wygłosili ogółem 12 kazań – w tym 9 w Łomży, a 3 na terenie diecezji /wyszyński – 2 , Falkowski – 2 , oraz po jednym Wojtyla, Kominek, Kurpas, Mazur, Dąbrowski, Drzazga, Bernacki i Golębiowski/
Z wystąpień biskupów na uwagę zasługują treści przemówień kardynała Wyszyńskiego i arcybiskupa Kominka.
Kardynał Wyszyński w 35-cio minutowym przemówieniu w dniu 6. VIII 1966 r. na placu katedralnym między innymi akcentował , że kościelne uroczystości milenijne nie są skierowane przeciwko państwu stwierdzając, że
„przeszliśmy już przez szereg uroczystości milenijnych i wszędzie zachowaliśmy się przyzwoicie”. Dlatego też nie rozumie on powodów dla których władze obawiają się rzekomo prymasa i biskupów.
W dniu 7. VIII. 1966 r. Wyszyński wygłosił w katedrze 65-cio minutowe przemówienie utrzymane na ogół w tonie umiarkowanym. Po omówieniu wiodącej roli kościoła w historii i kulturze narodu polskiego skoncentrował się nad perspektywami i zadaniami kościoła w Polsce , po soborze. W tej części wystąpienia dowodzi , że nie jest najwyższą mądrością dzielić ludzi w granicach jednego narodu na warstwy i klasy. Jeżeli w życiu narodu – kontynuował Wyszyński – będzie się za bardzo umacniać podziały, to prowadzić będzie do nowych konfliktów. Apelował on, aby przestać mówić o nienawiści i walce , a zacząć mówić o miłości i pokoju, ponieważ „duch czasu , potrzeby współczesne zmierzają do tego ... byśmy nie tyle mówili co nas dzieli, ale o tym co nas łączy”. Zdaniem Wyszyńskiego naród polski dzięki swej kulturze narodowej i religijnej stać na pokazanie światu , żeby o Polakach mówiono nie tylko "Polska zawsze wierna"” ale by mówiono "patrzcie jak oni się miłują"”... bo zawsze byliśmy gotowi do walki za wolność naszą i waszą, za wolność wszystkich narodów"” Kontynuwal dalej, że świat był już budowany w imię nienawiści i to do niczego dobrego oprócz zgliszcz nie doprowadziło. Polskę milenijną stać na to by pokazała światu nowy wzór społecznej miłości, bo nie wystarczy wypisywać plakaty „Nigdy więcej wojny”, trzeba powiedzieć – miłujmy się społecznie.
Przypominając Program wielkiej nowenny i śluby jasnogórskie Wyszyńskl podkreśli , że obowiązkiem kościoła jest zabezpieczyć człowiekowi szacunek w ojczyźnie, stanąć w obronie wolności sumienia, wierności bogu, w obronie przed ateizacją. w obronie czci dla przeszłości ojczystej. Wszelkie próby przymusowego ateizowania narodu polskiego „zwłaszcza ateizacje oficjalne i urzędowe z pomocą aparatu władzy publicznej, będziemy musieli uważać za nieporozumienie i działanie na szkodę naszego narodu i naszego państwa”.
Zdaniem Wyszyńskiego powiązane przez dziesięć wieków naród i kościół mają być wierne temu związkowi, bo
„co bóg złączył w tych dziesięciu wiekach dziejowych, żaden człowiek choćby największą obdarzony władzą, niech nie waży się rozłączyć”. Ponadto w sposób mu właściwy zaatakował politykę świadomego macierzyństwa.
Arcybiskup Kominek wygłosił przemówienie w katedrze na zakończenie uroczystości. Broniąc tezy, że badania dziejów muszą uwzględniać nie tylko wiedzę fachową i właściwą metodę, lecz również szacunek dla tradycji , Kominek powiedział : „własnego gniazda nie należy kalać....bo w takim zakalanym gnieździe trudno oddychać i dlatego my nie będziemy robić z dziejów narodu jakiegoś sekciarskiego naciąganego schematu. Nie będziemy ich pokazywać w krzywym zwierciadle, bo wyjdzie z tego deformacja „karykatura...”.
Ponadto Kominek gloryfikował Wyszyńskiego twierdząc, że episkopat jest zwarty i zjednoczony wokół niego a „prymas to istny podarunek opatrzności bożej”.
Wystąpienia innych biskupów w zasadzie nie zawierały wrogich akcentów politycznych i nosiły charakter okolicznościowy. Wybitnie okolicznościowe było wystąpienie bp. Falkowskiego.
W dniach 6 i 7 VIII 1966 r. w Łomży przebywali , przejawiając zainteresowanie uroczystościami III – ci sekretarz ambasady Wielkiej Brytanii i korespondenci : Kramer z AP, R. Marsch z DPA oraz V. Buist z Reutera.
Podczas uroczystości nie zanotowano faktów naruszenia bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Źródło nr 3. W : Stan wojenny w Polsce. Kalendarz wydarzeń 13 XII 1981 – 31 XII 1982, Warszawa 1999, str.
267 – 268
Akty o znamionach terroru politycznego ujawnione przez jednostki resortu spraw wewnętrznych w okresie obowiązywania stanu wojennego (13 XII 1981 – 31 XII 1982)
[...]
Białystok 1982
- 5 luty usiłowano podpalić Komisariat MO w Białymstoku
- 21 luty usiłowano podpalić sklep Wojskowej Centrali Handlowej w Białymstoku
- 6 marca przed brama garaży Komendy Wojewódzkiej MO w Białymstoku rozrzucono kolce metalowe do przebijania opon samochodowych
- 7 marca w Kuźnicy Białostockiej zniszczono tablicę pamiątkową działacza PZPR zamordowanego przez reakcyjne podziemie
- 28 marca w Zakładzie Nr 1 Fabryki Przyrządów i Uchwytów [„PonarBial”] w Białymstoku ujawniono pogróżkową ulotkę przeciwko pracownikom dozoru technicznego
- 28 kwietnia uszkodzono dekorację pierwszomajową na budynku Białostockiego Zjednoczenia Budownictwa w Białymstoku
- 1 maja w Białymstoku na miejscu zbiórki pochodu pierwszomajowego zdetonowano petardę
- w Łapach oblano farba pomnik Marcelego Nowotki
- 7 czerwca dyspozytor Wojewódzkiego Urzędu Telekomunikacyjnego w Białymstoku otrzymał pogróżkowy telefon anonimowy
- 29 lipca na pomniku Wyzwolenia Białegostoku wykonano wrogie napisy
- 13 sierpnia w Hajnówce oblano farbą oraz usiłowano podpalić czołg – pomnik wyzwolenia miasta
- 26 sierpnia w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego (im. Nowotki) w Łapach zniszczono tablicę informacyjną organizacji partyjnej PZPR
- 2 września w Budynku Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku zdetonowano petardę
- 4 września w godzinach wieczornych na skrzyżowaniu ulic Wierzbowa – Antoniukowska w Białymstoku zdetonowano granat ręczny
- 9 września pogróżkowe anonimy otrzymali dyrektorzy: Białostockich Zakładów Graficznych w Białymstoku, Wojewódzkiego Urzędu Telekomunikacyjnego w Białymstoku - 10 września pogróżkowe anonimy otrzymali dyrektorzy: Fabryki maszyn Rolniczych
„Agromet” w Czarnej Białostockiej, Białostockiego Kombinatu Budowlanego w Białymstoku, [Okręgowego] Przedsiębiorstwa Przemysłu Mięsnego w Białymstoku, Zakładów Przemysłu Wełnianego im. Emilii Plater w Wasilkowie
- 13 września pogróżkowe anonimy otrzymali dyrektorzy: Fabryki Wyrobów Runowych
„Biruna” w Białymstoku, Dyrekcji Rejonowej Kolei Państwowych w Białymstoku, Oddziału Terenowego Przedsiębiorstwa Spedycji Krajowych w Białymstoku, Przedsiębiorstwa Przemysłowo – Handlowego „Centrala Rybna” w Białymstoku
- 14 września pogróżkowe anonimy otrzymali: dyrektor Białostockich Zakładów Drobiarskich w Białymstoku, komisarz wojskowy Białostockich Zakładów Drobiarskich w Białymstoku
- 25 września na cmentarzu prawosławnym w Białymstoku – Dojlidach zniszczono 8 nagrobków
- 6 października o godz. 19 .00 w Białymstoku dokonano napadu na funkcjonariusza Komendy Wojewódzkiej MO, któremu zrabowano pistolet służbowy wraz z amunicją i miotacz gazowy
- 13 października w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Wewnętrznego w Białymstoku przewodniczący powołanej komisji inicjatywnej do spraw utworzenia nowego związku zawodowego otrzymał pogróżkowy telefon anonimowy
- w Białostockich Zakładach Przemysłu Teleelektronicznego „Unitra – Biazet” [właściwie : Białostockie Zakłady Telewizyjne „Unitra – Biazet”] pogróżkowe telefony anonimowe otrzymali członkowie powołanej komisji inicjatywnej do spraw utworzenia nowego związku zawodowego
- 25 października przewodniczący grupy inicjatywnej do spraw utworzenia nowego związku zawodowego w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym [im.J. Śniadeckiego] otrzymał pogróżkowy telefon anonimowy
- 10 listopada w Bielsku Podlaskim obrzucono butelkami z benzyną budynek Komitetu Miejskiego PZPR
Żródło nr 4.
Nielegalne organizacje i grupy ujawnione i zlikwidowane przez jednostki resortu spraw wewnętrznych w okresie obowiązywania stanu wojennego (13 XII 1981 – 31 XII 1982)
W : Stan wojenny w Polsce . Kalendarz wydarzeń j/w [...] Białystok
1981
grudzień 20 grudnia na terenie Białegostoku i Knyszyn ujawniono nielegalną organizacje pn. Czarna Madonno , w skład której wchodziło 6 osób, w tym 1 osoba dorosła. Członkowie organizacji zajmowali się sporządzaniem i kolportażem ulotek.
1982
marzec 16 marca w Technikum Leśnym w Białowieży ujawniono nielegalną organizację pn. Ruch Młodzieży – Orzeł Biały, w skład której wchodziło 6 uczniów IV klasy. Członkowie organizacji zajmowali się sporządzaniem i kolportażem ulotek.
29 marca w Białymstoku ujawniono 10 – osobową nieformalną grupę uczniów szkól podstawowych, którzy zajmowali się malowaniem wrogich napisów
kwiecień 22 kwietnia w Białymstoku ujawniono 10 osobową nieformalną grupę młodzieżową, która zajmowała się wykonywaniem i kolportażem ulotek
23 kwietnia na terenie Białegostoku ujawniono nielegalną organizację pn. Bojówki Chrystusa Króla – Faszyzm, Solidarność, do której należało 6 uczniów szkól zawodowych. Podczas przeszukań zakwestionowano ulotki, amunicję do kbks i emblematy faszystowskie.
28 kwietnia w Białymstoku ujawniono nieformalną
