Tektonika zrębowego wyniesienia podlasko-lubelskiego w świetle wyników badań tellurycznych

UKD 551.24:550.837.6(438-11 wyniesienie podlasko-lubelskie)

Józef SIlAJlNIAK

Tektonika zrębowego wyniesienia podlasko-lubelskiego w świetle wyników

badań tellurycznych

WSTĘP

Zamte'resowanie IbudQwą geologiczną j€idnos&i dkTeślooej przez W. Po-

ża'ryskiego rriian€lIl1 wyniesienia zrębowegQ podlasko-lulbel.skiegQ daituje

się od dość długiego czasu, a szczególnie wzrosło w ostatnich kitllkunastll latach w związlku z rozpoznawaniem wgłęlbnej lbudowy gedlogiC'znej NIżu

PQlSkiego. Wyrazem tegiQ zainteresowania mogą być między innymi publi- kacje zawierające ogólne lub szczegółiQwe rozważania w2Jgllędalie dane do-

tyczące budQwy ,geolQgicznej tej jednQStki 'lub jej fragmenttów. Są to prace

następujących autolr.ów: A. Dąibrowski i K. Karac'zun (19'56), S. ^Soikołow­

ski i J. 7mOSko tl958), J. Skorupa (1959), K. Lenidzion i(19612~, J. Sk<llI':Upa i

s.

!MłynaMki 1019612'), J. Pawliszyn ~11963), B. Arreń !(1964), 'A. KrassowSka (19¹65), A. M. ZelicihowSki (1968), K. ,Wierzohowska-<Kicułowa (196'8).

IstnieOą również opracowania archiwme zawierające !przyczynki ldiQ poZlllarua ibukiowy ,geologicmej tej jednostki. Spośród ttych opracowań na

szczególną uwa'gę zasłtwgują liczne d'OikJume.nJtacje 'badań Igeofizycmych,

omawiające wY'niki ,prac polIOwych zreaolizowanych metodą ,sejsmiczną, grawimetJryc'mą, tełl:lwryCZlllą i magnetyczną, w Ikrtórych wynillru nagroma- dzana 'została wieIlka ilQŚć infQrmacji o :iStotnym z,nacreniiu d!la rozważa­

negQ problemu.

W latach 1900-6~ w Przedsiębior\SVwie PoszuJkiwań Goofizyc2mych, na zilecenie Instytu'tu Geologiczne.go, !PO wspólnym uzgodnieniu odpowied- niego programu dolko.nano rein'terpr,etacji i zbiorczego 'zestawienia wszY'st- kich is1miejącyc'h matertałów goofi'zycZlllYch 'z rejonu Lulbehswzyzny, w tym rOwa:rież i ma'teriałów tet1:luTycZlllych.

W efe!kcie przeprowadzonej przeze tnnie re1n:tel'\pre'tacji tych ostatnich

materiałów uzy*ano wyniki, które !przedstawiam w niniejszym arttylkule .

•

PIOC'zą'telk 'badań tellurycznych w tym rejonie ida1tuje się na roik 1'916'.1.

W tym roku bowiem po raz pierwszy w 'PoLsce wprowaldzono dQ 'P'rospelkcji

metOIdę ielllurycmą, a pierwszymi badaniami były prace o· charakterze

Kwartalnik Geologiczny, t. 14, nr 4, 1970 r.

Kwartalnik Geologiczny - 2

61& Józef Stalniak

regiooamym, przeprowadzane na wynieSieniu Sławatycz pod lkierunlkiem J. Pawliszyti:ta. Badania teHuryczne w tym rejonie lkon!tymuowa'IllO 19,62 r.

pod kierulIllkiem J. ŚWięci.dkiej-Pawliszyn. . .

Prace te ptr2leprowadzono w paSie o szerOikości '1'5---;3i{)(k;m i dłtugości

ok. 60 km - od Terespola na północy do Włodawy na południu. Łącznie

na obszarze ok. 1400 km² wykonano obserwacje na 279 punktach. Daje to zagęszczenie 1 punktu na 5 km2•

\Na: obSlzaTze zdjęcia t€'I!lull"ycm.ego, jaiko jego u'zupe1Jniooie, w 1961 i 1962 ro!ku lWy!konano !pod lkierunlkielm IB. Jagooz:ińSkiej 1,5 iSiOndowań lSy- . metryczny oh <> :maJkSymalnych roz'SItawaoo .AlB 00 3 ikro oraz pddlkieIiU.'Il.- kiemK. RJUldzlkiego 211 ,sondowań symetrycmych i dJJpd1.lOWych o maiksy- mallnych rozstawach AlB względnie R 'Wylnoozącycil od 7 do 24 Ikm. Ca:..

łość tyoh !prac w tym rrejonie, tj. zaJr.ÓW!no !badania telluryczne, jak i son- dowania 'ele!k:tryc'zne ~ało

IPIPG.

IP.race te IProwadzono w aspekcie Sled.zenia podłorż;a lk,rystalic2J!lego. .

W laJtacih 1'9164-6,6 S'ze1roiJro zalkroojone' lbaK,lania te11uryczne w r,ejonie lwbelL9kim !prowadzone były pod lkiel"lUa1lkiem R Śmiec!howskiego z ów- czesnego Przedsięhiorstwa Goofizylki Prremysłu Na,ftow€igo. W tym okTe- sie p<>miall"ami tełlull"Yc2ll1yml :polkryito Obszar o !POW'ier~!hni dkoło 7800 {km2 vyyłkonując 1'1214 ~y. Daje

to

zagęsrezenie l {punikt na, bliSko 7 km2•

Obszar ten o !kształcie prrostolkąta ł wymiarach 6,0 X ,130 !kim wyZIiaezają następujące miejScowości: od NW -Zlelech6w -Sieldłce;O'd SW'_· Ze- lechów - Krasnystaw; odSE - IKra'Sn.ystaw - Che~m - g,raIiica pań­

sttwa;dd:NE ~ WłOdawa - M'iędzyrzec lPodla'Ski - Sied'lce. Badania tel- luryczne na itym ,dbsza:rze prowadwlIl.o metodą !profilową. Średnie oo.ll€-:-

głdŚCi między prOfilami wynosiły 4,5 !km, a między !pUltllktami na IPrafHu - -1,5 Ikm. W 1~6'7 r. lbadania

re

lkonltytntlOwalIlo

w

ikieru:nIku lP6łrrbóenytt:R (Biała PodJlaSka. i Siemiatycze). Celem ba!dań IbyŁo pr~e!dzenie 'żallegaJ.

nia podłoża prelkam1bryjSkiego oraz sDrulktur IW ultworaJdh osadowyc~."

lBad~a tel1,uryc'~ne wylkonane przez !PGBN. i \PIPlG 'ze 'Względu . na niewielkie zagęszczenie ptmlktOw. pomiarowycl1 ~l

fPUJIlikt·

na fi do 11km~) na:leży uwa'żać joedyn:ie za zdjęcie :rtegio:na:l!ne, na lkt6'rego p()i()Stawfe za- rejestrowano zasa:dhlcze elementy te'ktonic2ll1e i dUże jednostki· stlillktu- ral1ne.

Jednym z podstawowych warunków przeprowadzenia prawid.łowej gedfi'zyczno..,geo~ogicznej :i!nlterjpretacji :maieriałów tellurycznych jest ma-

jOIrlOŚĆ ciharaktery\Stytki opornościowej u:t'wIo'r.6w występujących w IPro.fi:Ji\l

głębokościowym danego rejonu. Interesujące jest więc, jaki jest to. typ przelkroju g,eoe1ektryczneⁱgo, jakie .$1. miąiŻszości i 9porność właściwa ,po-

. szczegOlhych walI"S'tw, a tym samym jalkie jeSt caqjkowite !przewodnictwo

elelclryc'ZIIlle wa'I'<Stw osadowych, (pO.ni€W,a;ż IIlialtęż,e.ni.e pola !tellU,urycmego w danym miejiSOu je'st fun!kcją tego przewOdnictwa. Zagadnienie to wstanie omówione niżej. -

OHARAlK,TERYSTYKA OPlORN1CJlśaIlOW A

Danych odnośnie do charalklte:rystykiopOI'lIlośdowej Ska,ł z tego rejonu, to j€St wi!eltĘ:ości ich elelktrycznej opamośc:i właściwej !doSta.rczają boczne sondowania elelktryczil,e wyłkonane w otworach wiertniczych j Sond<JW8"'-

Tektonika zrębowego wyniesienia podlasko-lubelskiego 619

- - - - -

nia geoe1ektryczne ^I() ,głębokim zasięgu ..

rw

oparciu o ^ilościową in'terpre-

tację pomiarów eleiktrycmyc'h w głęJ:ddc!h otworach zbe!glO rejOIllU, prze-

prowadzoną przez B. ŁaiszczyńSką i 'E. J aJSzczuJk,:rnorżJna stwierdzić, że

w otworach Ł'Ulków, Radzyń, Wis mice, Hilleszów i K8jpl<m'Osy qpol"IlJOŚĆ właściwa uiwotrów !kredy 'Illieśdi sięzwy!kle w przed:iialle 50-^JI00 ,omm, jury 100-230 orom. Wszystkie utwory starsze - od jury do eokambru

włącmie - posiadają małą oporność - dd dlmło 111{) do Iki:1UrudziJesięciu

omm. Oporność właściwa !podłoża j'est /bardzo wysoka (średnilO !ki1!k:a tysię­

cy omm).

Fig. 1. iK1'zywa sondowania elek1ro- oporowego wykonanego przy otworze fKaJPlonosy

Curve of resistivity logging

made at hore hole Kaplonosy

r ^{?tt tlf1}

Charakterystykę tę w zgeneralizowanym ujęciu potwierdzają dane z sondowań o głębokim zasięgu. Tak np. krzywą sondowania wykonanego przy otworze Kaplonosy (fig. 1) można uznać jako typ KHKH, pomijając oporność właściwą gleby. Pierwsze maksimum odpowiada wyżej opornoś­

ciowej serii czwartorzędowej (140 orom), następnie krzywa opada, co jest

związane z niżej opornościowymi (46 omm) utworami górnych patrtii kre- dy. ^Następne maiksimwm to mów ^wyżej opoI'iI1OOcidWe (129 lOrom) utwory dolnych partii kredy i jury. Wszystkie głębsze utwory dają jedno mini- mum, !PO !którym ^następuje ostry 'Wzrost Ikrzywej ^7JW1ązany z podłożtem

krystalicmym. 'W IOtworze wylkOll1anym iIla półiooc odte,go rejOnu (otwór Mielnik) na podlkr€Śleniezasługują dwie zasadnicze zmiany w charaUcte- rystyce ^oporności serii paleozoicznej, a mianowicie: a - ' nawiercenie

uitworów pe:rnn'll, ikiórych oporność właściwa wynosi ^dkoOł,o 200 omm; b -

występowanie w dolnym 'Ordowiku i górnym ika~btrzeserii u'tworów o mią2szości 2<40 m i oQPOmości wilaŚiCiwej '00 do 1000 orom. Wreszcie ^skąd­

inąd wiadomo, że występujące na SW od wyniesienia łuikowsko-wisznic­

kiego wapieIllIle utwory dewonu chruraiktery2JUją się ,oponnQŚCią il'zędu WOO orom.

OBRAZ ANOMA:LJII

Podstawowym materiałem ddkumenitacyjnym i jednoczteśnie wyjścio­

wym dIla dalJszej iJll'tel'lpreltacji 'w badaniach 1lellUtrylCmych jest mapa ano- malii. AnaU:izując mapy alIlomaJliizawarle w ddkumentacjach doszedłem

do wnioSku, ~ !Przy ich zbiorczym opracowaniu lIlie roogą one !być me- chanicmie z€Stawimle, ale wymagają !POIIlowne'gO apraoowania. lP:iIerwotrne mapy aIIl:omalii wytkr,eślano bowiem przy 'zało2Jemu lwowej m'tet'lpolacji

walitości Ibe~ wyliczonych dla !każdego puniktu pomiarowego. Ta- kie założenia Sipowodowa~, że tna!Py anomalii na pewnyctl odcinkach nie

były przejrzyste.

'z

jednej IStrony /bowiem ka!Żidy pomiar obarcro.ny jest pewlIlym błęd,em, 'z drugtej na:tolllliast zmiany natę2enia pola są :f.unikc~ją zł'Ożoną. Opracowana przeze mnie mapa anomalii 1Qparta jest na 'Wartoś­

ciach uśredn.ionych, a in'tEmpolacja wartości - na analizie zmian natęż'e­

nia pola. Uśrerla:1ienie watrtośd, przeprowadzone meitodą grarficmą na pro- fillac'h, miało za zadanie wyelimmO'Watnie drobnych, jpoc!hoozących oz. 'błędu

pomiarów, oscytlacji ^natężenia IPIOla.

rw

wyn:iJku iego oprooowana m!llPa

62(; Józef Stajniak

eJz

• 3

o

. B 16 .

Fig. 2. Mapa anomalii tellurycznych Map of tellucic anOllllalies

1 - g,ranlca badań teNurycz.ny·ch o r6żoy,ch odnięsieniach; 2 - .granice i średnia war- tość poIł'a tellurycznego; 3 - obworY:W.1ertnlCz:e .

l - boundary of teiluric exa:minations wlth v.a.rlou.s references; 2 - bounda-rdes and mean value -of tellurlc field; 3 -, llore hole.oi

(fig. 2) sta~a się bardziej przejrzysta, a przebieg ano.malii bardziej kon- selkwentny ..

. Mapa została QPrac owalIl a na !potdstaw'ie !prac ;PGm i IPlRG. Wartości

średniego. lIla/tężenia pola te'1lurycznego. ipOOane są IW jednostkach umow- nych, b~ących stosulIllkiem średniego natężenia rpola telluryc,znego w da- nym punlk.cie rporoiaJl'owyrn i W punkcie odniesienia. Należy wyjaśnić, że

prace te ~ają ,róilne lP'Unk!ty odniesienia: porniaTy 1PGlP!N odniesione

są do punktu bazowego, położnego przy otworze Łuków IG 1,a pomiary PPG do punktu bazowego położonego przy otworze Wisznice IG 1. Brak precyzyjnego powiązania między tymi punktami uniemożliwia przedsta- wienie powyższej mapy w jednym poziomie odniesienia .

. Na mEllpie mama zawwarżyć szereg cJharakteTyStyc7lIlych anomalii o róż­

nym zasięgu oraz oróżnych amplitudach i fo.mnacll, 1Ill. in.: '1 - anomalię

Tektoni>ka zrębowego wyniesienia podlasko-lubelskiego 621 - - - -

w rejlOnie Wismic; 2 - zespół anomalIii 'W rejon:i!e Łwlrowa i Międzyrzeca;

3 - anomallię W ,rejonie Kocłk - ^Łęcma.

AnomalUa. w rejonie W.ism.iIc Q kier,unku SW-NE ipl'zelbiega od miejsco-

wośCi Sosndwica na połJudniowym 'zacihodzie dQ Kodenia nad Bugiem, a więc na długości ok. 60 :km. !Na j-ej- oJbszarze występują trzy kulminacje o wall'Itościach w gran.icach ·1'00 j.u. KuIlmiinacja piel'lwsza· położona jest po-

między miejscowościami Hołowno i Rozwadówka, około 5 km na zachód od otwOI'lU Hol,e\Szów. Kuilminacja druga iJ)TZlebiega. 1łulkiem 'ZW1róconym Iku wschodowi od otworu Holeszów dQ otworu 'Wlsznice IG 1. Trzecia kulmi- nacja majduje się dk. :6 !km na !północ dd Sławatycz. Kulminacje te prze- dzielone są dwiema, :strefami .o Ini:ższych IwarttOLŚCiach. Interesujący je'St przelbieg izolinii Qgraniczających ,tę anomalię. Od strony WE obserwuje

się du~e ;wgęszczetnie iwliJnii zwiąZanie 'z !gwałtownym. dbn:iżeni,em się wartości średniegoO naltęż,enia ipola telłUll'ycm'egr<>. Od strony pómocno-za- chodniej zagęs1JCzenie i2JOirinii 'Ograniczających tę anomallię Jest znaczmłe

mniejsze niż od strony SE z tym, że jest ono różne na różnych odcinkach.

Swiadczy to o mniejszym gradi,encie p'Ola teNurycznego.

W rejonie Łulkowa i Międzyrzeca dbra;z anomalii iplOla 'tellurycznegQ jest bardzo 'złożony. !Pasem ^Q szerolkości ponad 210 ikm ciągnie 'Isię i'uzespół

anomalii Q poldwyżs2Jonych warirośdach śreicłlniegó naitężenia pola tellurr-ycz- nego w s:tas'UlIlikJu do otoczenia. iPIas Iten oozpoC'zyna Się olkołQ '16 Ikro lIla SW od Łulkowa i ibieJglIl.ie !poprzez Łulków do Mięldzyrzeca i dalej na NE. War-

toIści średniegQ lIlatę'ż'enia pola 'tellurycmego są tu mocno ,zróŻIIlicowane

zarÓW!nQ wzdł'Uż :gMwlnej osi, Jak i w ikiel'lUlnłku pqprzecznym - szc'zegbl- nie w il"ejonie !Łukowa. Wartości te wynoszą od poniżej '6'0 j.u. w pobliżu Łukowa, po jegQ SW stToni.epopr2Jez wartości ,100 j.u. przy otworze Łu­

ków IG 'l dQ ponad. :130 j.iU. lIla NE od lMiędzYJl'zeca. (Na /IN i iN od Radzynla

występuje anomalia .o obniżonych wal'itościacn średniego na'tężenia pola telllurycmegQ (na'wet iponi,żej 4'0 j.u.:). Olś tej aoolJllalil iposiada w c'zęści po- luidlIli'Owej Ikierunek SSIW--NN!E. a lIla wyS<JIkości lRaldzYlIlia :za'ł,amuje się

i przyjmuj'e iki.el'iUnelk EN'E.

InteresującQ pr2Joostawia się strulktura Kocka w obrazie tellurycznym.

Znaczona j-est ona !pasem anomalnym. Q !poowyższonyoh WaiI1tośc'iaoo w sto- swnIlru dQ Qtaczającego 'tła. Malksym.alne Iwartości lIlo;rowan,e są :na E IOd

Łęc'2lI1ej('70 j.u.) i na IE od Lubartowa 1~8,Qi j.iU.). Od 'strony:SE anomalia ta rozpoczyna się lkilJka. !km lIla S od oi1Jworu Za!wadów IG 1 i ciągnie się po- przez Łęc zną , Lubartów, [Kock aż dó ZelechQwa. Na odcinku Kock-Łęcz­

na anomalia prze!biega prawi'e iprostoliniQwo. 'W pobliżu otWQru Kock IG

r,

po jegQ NiW stronie, anO!m.aJia ta zmienia Ikierunelk na zbliżony do zadloOd- niego. O ile oś tej anomalii na odcinku Kock - Łęczna biegnie pod azy- mutem ok. 13!5°, tQ na NtW od Kocka azymut 'tej. osi wynosi ok. 11210°. Na-

stępna zmiana kierunku osi anomalii na zachodni następuje w pobliżu

otworu ~rzeja, l, po j'egQ stronie zachOldniej, !pO czym łuikiem zmier'za ido Zel!eC'howa. Otwór OIkrzeja [eiZy ipQ ipOłtudJniowej stronie anomalli. Na od- cinku od Kocka do Zelechowa anomalia ta posiada niższe wartości, bo oik. 50-'610 j.u.

AJNIOIMA'LLE TJlJLILURYOZNE A BUnOWA GEOUClGrozN A

GłoÓWlnYIJll ciel,eminlterpJCettacji !pomiarów telluryczn)1lCh jest szulkani'e tzw.straty;graficznej przynależności śledzonego horyzontu 'Oporowego, czyli ilnlIlym:i słowy, oIklleśllenie,co w danym :rejonie w sposób decydujący

622 Józef Stajniak

wpływa, na wartości średniego. naltężenia ipola tellurycznego. iPunktem

wyjścia jest tu ogólna znaj'omość budorwy geoloogic-znej o.ra'z w miail'ę mo-

żliwości ISzczeg,ółowa charakterystyka Ojporoości skał. iPodstaJWo.we znacze- nie ma jednak ohliczenie teo,retycmych ik!rzywych 'SOndo.wań ma'gnetotell- lurycznych dla ItYlP<Jwyc'h w danym rejo.nie przelkrojów geoeleik'trycznych

(ilość warstw, ich miąższość oraz oporność właściwa).

Najp.ewniej'sz.e dane !do 't)1lCh obłiezeń o:tTzymuje się z .iJO.tetl"pretacji bocznych soodowań 'eleiktrycZJIlych IW otworach wier1miczych. W iPeWlIlym stQPruu można też wykQTzystać dane z głębotkich sondo.wań elektroo.PQro- wych i z badań s'ejsmicZJIlych.

Na podstawie krzywych magneto.tellurycznych można ocenić w opar- ciu o dane dotyczące przewodnictwa, do której z warstw oporowych od-

no,szą się zmiany średniego. lIla'tęż'enia poIla ,tellwryc;zn'ego, ()Ikreślano~o ''ZJWy- kle w oparciu o średniookresowe (10 do 80 sek) wariacje tego pola.

W niniejszym opraco.waniuzestawiono siedem ,talkich krzywych (!fig. 3) .o:blicwnych !przyza:stosowaniu elelktronicznej m~szyny cyfrowej według

IProgramu opracowanego przez J. IPawHszyna i J. WasilewSkiego. KrzyTWe te dotYJCzą lIlalstęp,ujących otWOl"ów: 'Mielrilllk, Łulków, Had'zyń, Wisznice,

KaploQlIlQłSy; dwie lkorzywe uzyskano w opaociu Q dane ,z i!Ilterrpretacji ,gtłę­

Iboikich OO!ndOlW,ań eleiktooo:POil'owy;ch. Parametry tych Ikrzywych są na'stę­

pujące (h 'w 'ID, Q 'woQmm):

W hi = 11 Cli = 508 Ł ht ^{= 1:30} Cl1 = 90

h2 = 611' Cl2 = 135 h2 = 40<7 Cl1 = 156 ha = 368 CIa =, ^{65 ha} = 17'7 Qa = !l56

Q4 = 60 h4 = 21¹2 Cl4 = 21,6

Cl5 = ⁰⁰

M hi =2J60 Cli = 90 R ht ^{= 415} Cl1 = ⁸⁴

h2 = 330 Cli = 1'50 h2 = ⁴¹³² Cl2

=

⁵¹

ha = 580 Cl2 = 16 ha = 1,90 Cl2 = 214

h4 = 240 Cl4 = 11104 'h4 = 1000 Cl4 = ^'15

h5 = ³⁴⁰ Cl5 = ^1'7 05 = ⁰⁰

Cl6 = ⁰⁰

K hi = 8 Cli = 4ł4 S 25/26

'h2 = ⁰²³ Cl2 = ^{140 hi} = 27 «1i = 68

ha = 189 CIa = ^4'5 h2 = 68 Cl2 = 55

~= 17'9 ^Q4 = i],,24, ha = ^49t()1 Oa = ¹⁰⁴

h5 = 1-4'7!8 CIs = ^{'1'7 h4} = ^2I9i50 Cl4 = ^'17

Cl6 = ⁰⁰ Q5 = ⁰⁰

S 41/4:2

hi = 6 _Cli = 28

h₂ = 00 Cl2 = ^tS5

ha = '3'65 CIa = 53

~= ,527 Cl4 = ²²⁴

h5 = 2100 Cl5 = ^,'17

Cl6 = ⁰⁰

!Na 'rysunikiU 'zestaw'ioQlOo jedynie ~rzyw,e ,amjplitudofWe, gdyż są o.ne bar-dziej :instruktywne oQd krzywych fazowych. DQa obliczenia tych krzy- wych brano pod uwagę, oczywiście, oporności wzdłużne, gdyż zmienne

Tektonika zrębowego wyniesienia podlasko-lubelskiego 623.

pole na nie reatguje. W ~zypadnru !krzywych maglIletotell'UiryCmych 84f142

i S25126 ciJa, ni~{()oipororwego 1()Środkazal1egającego !podłOlŻe przyjęto Oipor-

jlla§ć właściwą idenityc.mąz opornością ośrodlka IW otworze Kap1onooy.

Dane oz tego oIbworu !Wy1kazały, !Że dla płytszych wamtw o\pol"IlOŚĆ wmłWma

minimalnie róźniła się od oporności poprzecznej, natomiast większa ich

różnica zw:iązana była jedynie z grubą serią niskooporową, leżącą na pod-

łożu. Ten fakt pozwalał właśnie, aby do obliczeń krzywych magnetotellu- rycznych wykorzystać również dane z interpretacji głębokich krzywych elektrooporowych.

Fig. :3. Amplitudowe krzywe magnetotelluryczne lMagnetotelluric amplitude .cur'ves

Obliczenie .tyoh dwóch do:datkowychlkrzywych "Qyłozachęcając,e, po-

niewaiŻ m'tel'!Pl'eitacja Ikrzyw:ych eU:e!ldII"ooporowycih wSkazywa'ła Ina to, że podłoże występuje tu jeszcze' głębiej niż w otworze Kaplonosy. Zresztą

do przy:jęcia j'eSt tu nawertprzylbliżona ooo.n.a w8JI't<EciopomoSci właściwej.

,W ZlWią2lkuze zmienną !budoWą geolqgiczm.ą, a w sZlCz-egOlnlOŚci z barozo

dU!Żymi różnicami Igłębokości do stro!P'U lPoldłOlŻa !krystalicznego - lPoszcze- gólne krzywe' magnetotelluryczne znacznie się różnią. W miarę wzrostu

głębokości do podłoża asymptoty prawych gałęzi krzywych wznoszących się pod kątem 63°25' przesuwają się w kierunku coraz to większych

okresów. Maksima związane z wyżej opornościową warstwą utworów jury

leżą natomiast w obrębie wariacji krótkookresowych.

Najisto1miejszym wyndlkiem odczytania Ikrrzywyoh jest !to, że średnio­

okresowe wariacje pola 'telluryczne/go leiŻą w obrębie pTawych wznoszących ,się gałęzi, czyli IŻe mieszczą się w przedzia;le ,t7JW. IgMW1nego 'interwahl S.

~tąd 'WlrlitOSe!k, :że 'Zllliany śrOOn.iego natężenia pola tell'luryiCznego są funIk-

cją 'zmian. całlkO!WiJtego przewodnJ.ctwa lW2ldłlUżnego utworów leżących Illa

poołożu IkrystaJlicmym. Innymi słowy, '2lIIli.any giłębOllrośiCi 'stropu podłoża będą IW isto:tny 6pos()b wpływać na wartość naitężenia tego pola. !NaJeży

jednak pamiętać, 00 W!nioSk.i te sąsrus:zm.e w talkim zakresie, w jalk:im zo-

.stają zaC'howaJOO teoretycme -założenia modelu pdla elelk1Iromagnetycz-

624 ^J 6zef !Stajniak

Tabela 1

Nazwa otworu

I Wartość natężenia I Głębokość podłoża

pola tellurycznego H (m)

Wismice 200 436

Łuków 100 926

Radzyń 53 1668

Kaplonosy 45 1877

nego, tzn. gidy ośrodelk składa. się z warstw jednorodnych i (poziomo zale-

gającycll. JeŻ!eli j,ednaJk w u;trworach osadowych IIla:Stąp'i np. zafałdowanie

warstw, w tym warstw wysokoopornościowych, to ich przewodnictwo ele- ktryczne może silnie wzrosnąć i wówczas natężenie pola tellurycznego za-

lejjeć będzie nie tylllko od zmian głębdlrości stropu podłoża Ikrystalicznego, ale rÓWlnież od 'zmian gtłębolrości wysoIlroopoll"1lościolW'ej WaJl'stwy w nad-

kładzie (możł1.iwo~ć śJ.eld:zenia st:mlktur osadowyclh). Te dwa przY'padiki za-

chodzą !IW. obszarze ni!Ili€ijszych badań tel1urycZinym.

l 100 '

150 100

E

" ⁱ

_I

1001---+---'.:+----+---1

50

)"'.

^I

30

",,-

25!-::-::---f.:,;--~-~~~

300

sao

^{500 1000}

"-,I ·,t··,

V!f. ^m)

JOOO 5000 Fig. 4. Zależność natężenia pola tellurycznego od głębokoś­

ci podłoża 'krysłalic2inego wyznaczona na podstawie

pomia'r6w~

Dependence of telluric field intens·ity upon depth of cryslba:lline basement, determined on the basis (lf the measurements made by the Geophyskal Ente!'pd- ses of Petroleum !Industry

Fig. 5. Zależność natężenia !pola 'telluryczneg.o 'Od głębo~ości podłoża krystalicznego (obszar północno-wschodni)

wyznaczona na podstawie pomia["ów iPIJ?IG

Uependence ·of telluric field inten'Sity upon depth ,of Cfystalline basement (north-eastern aTea) determined on the ba'si,s of '1fue mea'Su!t'emen'ts made by Geophy- sica!J.Enterprise

Ro~aż'my dysklutow,a:ny prolbIlem ['ównież iW .i!Ilm,iej pła:szczy2mie. 'Zna-

;Ile :są nam pew!Il·e podstawowe ogó'J.lne dane !Odnośnie do budowy g,eolog'icz- nej Itego 'rejonu. Danych tych dOl!rtarczają przed·e wszystkim otwory wiert- nicze, a talkże IW pewnej m1er2Je

me

,badania .goofizyc'zne i(sejsmilka, son- dowania ·ele!ktro<>!plQII'IOwe, grawimetria., maJglIl'etyka). Te dane to: duże 'zróż­

,nicowanie .głębolkości stropu ~oża ikrystaliCZiIl'ego, u.s1k:oiki występujące

w tym. podroiJu (np. 'znany lUSlroIk Hanny), 'zasięg niaktó.ryclllU'tworów (nip.

'IIektonika zrębowego wyniesienia podlasko-lubelskiego 625

dewonu) ora'z występowarue wydłużonej strulIdury ~ooka. T'e 'wsz)7lstkie elementy budowy geologicznej zarejoest:mwane są w obraz1e telilurycznym.

Na przyikład rgłę!bokoLŚć poołoOŻa między oOvworami Wism.ic'e i Hole:szów a ot-.

:worem Kap'lonosy zmienia się lkilJkalkrotnie.RÓWłlież ikiJkakr,oltnie zmienia

~ię natęż'enie polIa ,tellurycZ!Il.ego rpo obu stronach UJSkoku Ha!ll!lly. Oczywi-, kie, im więiksza głęboilrość podłoża, 't)7lffimniejsze jest naJtęŻ'enie p()[a tellurycZlnego i na odWTót. lPodolbn,e p,roporcje zmian głębdkości i natę-, żenia pola tellurycznego zachodzą między otworami Łuków IG iRadzyń

IG 1. MianlQlWici'e: !bliSko iClwuikmtn,emu wzrostowi głębokości i(z 9110 m na 16,70 m) ,odpowiada hl:islko dwukrotne 2Jmniejs2Jenie natężenie pola telllu- rycmego (ze 11()iO na 56). W rtych przy!padkach 'zachodzi więc ścisła zależ­

ność rproporcjoQ!lla,lJna. Są rto faJldy o duiżym m.ac2Jeniu dla l'IOzwa1żanelg'G.

pTlOrblemu.

Tabela 2

Rodzaj danych

Średnie natężenie I Głębokość podłoża

pola tellurycznego

I

^{H (m)}

(E)

Otwory I

Wisznice 100 436

Holeszów 90 466

Kaplonosy 30,6 1877

Dane sejsmiczne

rejon 40 p. tell. 75 580

150 p. tell. 56 900

71 p. tell. 50 1000

154 p. tell. 45 1200

102 p. tell. 22 2800'

PSE 11/12 60 840

41/42 21 3000

25/26 19 3560 _I

Reasumując mo~a stwierdzić, że na wyniesieniu łukowsko-wisznickim.

lIla rozJkład na'tężenia pola 'teblurycznego rw Igł,ównej mierze 'Wlpływać 'będą

!zmiany głęboikości stropu rpodłoża ikrystalic'Z'nego. W przy!padkJU j,edm.alk,

;gdy w na!dJkładzie poja'wiać się ibęldą silJne niej!ednorodności opoI"llościowe (np.zafałdowania warstwy wySOikoopornośdow'ej) - to wówczas natęże-.

nie tego pola zależ,eć !będzie a-bwnież od tych. zaburzeń w nadkładzie.

W tych przypadkach 'ef,ekty te mo'gą się nakładać, a ich ro-rozielenie nie zawsze może 'być proste.

NHistępn)7lffi zadaniem było s2Jukanie empiTylC'mych. '2lWią2ikÓW ilościo~

wych pomiędzy naltęlż'eni'em !polIa tellurycznego a głęhokością :podłoża ikry- (StaUcznego. O~,z)1iWiśc1e i w tym iP'rzy!paidIku za rp'Unikt wyjściowy przyjęto

.otwory wiertnic'ze ooiągając!e rpodłoże, przy których wylkOiIlano ,ofbserwacje ,telLuryczne. !Są to otwory: Łuik,ów liG i1, rRadzyń liG 'l, Wisznice IG 1 ()!I'az Kaplonosy IG 1. Głębokość nie 'zwietrzał,ego i IWYsoikoqpor,nościawego pod-.

łoża ikT)7lStalicznego brano z !pomiarów lka1'lotaŻ1OWych. Dan'e ,te 'zestawitOno.

w tah. 1. Wartości !Średniego lIlaJtęŻ'enia rpolla telluryc2lnego rpadane w tabeli.

pociłwdzą z pomia'rów P!G\PIN. !ZaleŻlllQlŚć tę !przedstawiooo gratfic,znie na

Józef Stajniak

fig. 4. Jest to prosta lIlachylo.na do osiodcię'tych pod !kątem 45°. Należy podJ~{I'eślić, że lI'ozrzwt pUJnlklt'Ó!W, na podStawie jk,tórych wY'kir€IŚlo.no tę pro-

stą, jest minimalny. Ponieważ zdjęde lPlPG posiada :inny punlkt odniesie- nia d[a t,elgo obsza.vu, należało wyznaczyć lilOWą za}~żność E

=

f (H). Pod- stawowych dalllych dostarczają ,tu IOVwory \Wiswice, rHoles'zów i Kajplono- sy, przy iktórych wykonano pomiary telluryczne i które stwierdziły duże różnice ~głęlbo!kOlŚd podłoza. IPonadto wykorzystano częściowo dane uzy- sikane z ibadań sej:smiki 'l'e:flralkcyjnej i PISE, ~tó1"e starano się 'talk dom,e- . orać, aby dOItyczyły Tó:hnych gł·ęIboikośd !P'otdłolza.

oSled/ce

o ... _---L... ⁸ _---L... ¹⁶ _ ... ^24km

+++2 ⁰³

:Fig. 6. Mapa tektonIczno-strukturalna Tectonic-'Structural map

\l - ,uSlroIkI; II - oś Irt-ruktury KóoC/ka; 3 - otwolry wiertnicze 1 -f,aUllts; 12 - aXlS of Kock stl'!Ucture; 3 - bore boles

Interpretację !krzywych IPS!E pl'Izeprowadzono ponownie, a następme

.!CHa upeWllliema się sIk~truO'Wano (przy pomocy -obliczeń na maszynie cy- frowej) krzyw,e ,teo~etyC'me i porÓWnalno 'z polowymi. Dla części ikrzywych

·otrzymano od :razu dobrą lu/b lIlaJWet !bardzo dobrą iZJgodn.oOŚĆ I(np. dla S~.!5f26),

dla innych mniej,gzą i w tydl !przypadlkacih (pOWtórnie reilll:terpl'letowano :zgoooie 'ze wSkazówlkam1, jaikre wyn:ilkały 'z krzY'wych teoretycmycih. Os- ,tatecmie przyjęto dane wyjściowe prZJedstawiOlll,e W tab. 2 i lila fig. 5.

Tektonika zrębowego wyniesienia podlasko-lubelSikiego 627

- - - - --

Zaleim()(Ści przedSltawioo.e na fig. ,5 posiadają dużą wymowę i mQgą Sluri:yć dOI szacQwania, a naiWet .iIIllt€'l'lpretalCji głęlbolkościowej ,zdjęcia tellu- .rycznego w aspelkcie śloozenia IpodłOOlŻa Ikrystalicznego.

W przypadku zdjęcia PGPN zależność podana na fig. 4 nie może być iP1rzyję'ta dla cał'eglO IQbszaru, sZIC'ze/gólnie dla części ipQŁudni,ow'o-zacho'dniej

, i południowej. Na talk: dużym ,obszarze mogą PQjawiać się lokalne nieJe-

dnQrQdności oponnościqwe w nadlkładzi!e, na 00 wska,zują zresztą dane ge- .ologiczne {ln!p. stru!ktura Koclka). !Niemniej joo!Ilak istlIliejące materiały

tcll'lloryc2lIle pozwoliły na opracowanie mapy .tekltoniC'mo-strulkturalnej ,omawianego rejonu t(flrg. 6).

"WY1N1~K'I BlAIDAŃ

, iPrwdstawiQny obraz tektoniki tego 'Obszaru jest obrazem nowym w

~naniuzezlIl8.nym z !publikacji dQtyczących 'tego rejlOIlu. Dotyczy to .nawetmrunegp ruSko()/ku Han!l1y. Badania telluryczne !Wniosły ru

'

ZU1p!ełnia.jące

da[}Je dotyczące lokalizacji i wiellk:ości 'zrzutu Itego U'Skdkru. Długość uskolku Hanny na t'erenie iBoIslki wynlOOi Ok. ,515 Ikm, jego (przebieg, szczeg,ólnie w

.części,NE, jest zaburzony. W okolicy wsi Dołhobrody uskok ten ulega za-

łamaniu i IPOiPrzez wieś Haama przebiega .na półm.oc ~do wyook.ooci Siawa- tycz, następnie ulega za;łamaniu (po raz drugi, przyjmując iki~rum.€'k

m,

;oo.ąża dl() BuJgu i na p'e'WIr1ym oddnlku Iprzeibiega lfównoleg,le do Itej rzeJk.i.

m:ielik:oś1ć zrzutu uskoku Hanny Jest ir,óżna' lIla I"OOmych 'odciIllkach. Jak wiadomo, w otworze Kaplonosy nawiercono p<ldłQże ;na gł~balrości ibllislkQ 1900 m. Według danych tellurycznych w pasie przylległymdo uskQku od NE .podIDźe leży na g1Jęboikości jpOdobnej jaJk w oilworze Kaplonosy, !IlaW- mia'st w Ilderun11m SE od tego otworu ((według danych t~lurycznych i ,głę­

bokiego sondowania elektrooporowego) podłoże ulega dalszemu zagłębie­

niu. Na podstawie interpretacji krzywej sondowania 25/26 (fig. 7) wyko-

Fig. 7. 'Wykres so.ndowania eleoktroopo- rowego nr S 2~

Diagram of ll"esIstivi1y logging N.o S 25ń26

nanego ok. 4 km na SE od tego otworu określono, że podłoże występuje na

głębokości ok. 3500 m. Jest to wynik dość zaskakujący, gdyż według badań

sejsm!ioznych podłoże w rejonie (Włodawy leży na .głębokości zbliżonej do tej, jalką silwierdzono w Kaplonosach. Międ'zy Kap],onosami i Wł'odawą występuje więc rów w podłożu, miąższość paleozoiku gwałtownie tu wzra- sta (!fig. 6). W Ikierunku SW od otworu Kaplonosygłębokość podłoża rów-

nież systema.tycmie wzrasta. W poIbliż'll otWQru Krowie Bagno występuje

:na

·głębokości okołQ 31100 m (klane na podstawie sejsmiki i interpretacji

;kirzywej sondowarua el~trootpOrowego nr 41/412). IWedług danych tellu-

. rycznych wyniesione skrzydło uskoku Hanny w zacznej swej części leży

na głębokości 400-500 m. Tak więc wielkość zrzutu omawianego usko- ku wynosi od 1,5 km do ponad 2 km.

USkOk HarrllIly ogranicza od strony SE lIlajbardziej wypiętrzoną część pocnoża Ucryistaliozne.go, zwaną wyniesieniem W:is2lIl:ic IUlb wyniesieniem

S~awatycz ... (Tu należy za1lllaczyć, iŻe 'ta osta1trria dość rozpows21ecihIniooa

628 . Józef 'Stajniak

naZlWa nie jest adelk!wartna, ponieważ Sława!1;ycze nie leżą na wyniesieniu, lecz po zrzuconej stronie IUIŚkOlru Ha'llllly, tj. tam, gdzie podłoże występuje

;na głębokości ()Ikoło 2 km.). .

Wyniesienie 'Wisznie - pr21ellliegając,e od SoSllowicy do Kodenia -

również od st'rony 'zachodniej i półInooo.'ej obcięte jest uSk,akami. Uskolk zachoooi na;ZlWałem u;slkokiem Kodeńca, a lPół1noony - .USkokiem TlUcznej • .

WielJkość zrZ'Ultu tych !UiSlko~ów j'e'st ZIIlac~nie mniejrSza ,od zrzutu uSkoku.

Hanny. Brednia wiellJk<lŚ·ć m"2lUrtu tych uSkoków wynosi od 200 do 3{)0 m .. StrQP omawianego wytniesienia w ipIl"2JeWażającej części leży na głębokości

4'00 do 500 m, ni€lkiedy poniżej t4!OO m ('llIp. p1llDllrty <tellurycme nr 'lil7, H8.

31). GłębdkOOć Ita łagodnie wzrasta na NE i !SW Ikrańcadt tego wyniesienia, . . w okolicach Sosnowicy wynosi blisko 800, a nawet '1000 m.

H K 525/26

...--+ _ _ _ _ _ -+ ____ -'-_______ F·ig. 8.

D

_,

2

4km

t

Przekrój Holeszów - K'aplonosy - Adampol

Cross section Hole-.

szów - Kaplonosy' - Adampol 1 podłoże ik.ry~ta1icz­

ne; 2 - u'flwQry ~a­

d.oWe; 3 - uskoki stwierdz<me; 4 - us-.

koki praWdopodobne 11 - orystallUne . base-·

ment; 2 - sedtmema- ry de!Posltls; 3 - as_o certa.lned faults; 14 .,....

sqpposed faultl!

Na :SW od wyniesienia Wiszniczdjęcie telluryczne zaI"ejestrowało no- ,wy element w ,000olicy Ostrowa Luheilskiego, nazwany przeze !lll.I1ie blo- kiemOS'trowa LUlbelskiego. J'est 'to prawdopoddbnie loka,lne wypiętrzenie.

podłoża, występujące dość głęlbollro; wylkonany tu otwór Kolecho.wice IG l do 1402 ,m zako.ńczony został 'W kaJl'lbonie. Blolk ten 'z peWlIlością posiada

wgł~bne'połączen:ie z !wyniesieniem Wisznie, może lWięc. staDJOWić jego po-.

łucLniowo-zachodnie zatkońcooni-e. O tym wgłębnym połączeniu może świadczyć chocia'2iby ot,wór Orzechów IG !1. ikltóry !Il.a głębdkości. 1199 m

zakończony Z'OStał w ikam'brze dolnym, co. wSkazuje, że sWqp podłoża wy_o

stępuje na niewiele wi~zej głębdk<JŚCi.

. Strop podłoża w ikierunlk;u ·zachodrum od omówion~go. wyniesienia ule-

ga znaeznemuz~głę'bieni'U po!przez UJSikdki Koodeńca, Chlmielówa, Rudna i jeden nie lI1a'2'JWany, a leżący kilJka ikm na W od miejscowości Wiszniee.

WiJel!kość zrzutu uskoiku Cihmielowa wynosi od około 2;00 m w części oNE do ponad 4010 w C'zęŚICi SW. Natomiast zrrut uSkolru RUJdna ,wynosi .ok.

4100 m.

Na SW od uskolku Rudna, między Radzyniem i wyniesieniem Wisznie,.

.podłoże n.ie wylkazuje 'więksZlego zuSk<Qkowania i zapada monolkHnallnie.

Interesującym elemen'tem dotychczas nigdzi-e nie sygnalizowanym jest:

stosunlkQWlOwąSkie, a długie z:agqębienie podłoża leżące na zachód i północ.

od Radzynia. FOI"lIliJe 'tej nada:rom !Il.azwę rowu Jeziorany - Kwas6w!ka. ..

Prześledzony on został na znacznej przestrzeni, bo na długości ok. 60 km.

Najwięlkszą szerokość posiada ,on w ll'ej<liIlie KOOka, w ki,erullllru północnym.

stópn'f.owo się zwęża, a w 'rejonie Raclzyniazałamuje się, 'zmieniając kie-

'IlE*tonika zrębowego wyniesienia ipodlasko-Iubel.&kiego 629

- - - -

runek ku wschodowi. Wielkości zrzutów. uskoków ograniczających ten rów, a szczególnie głębokości rowu są mocno zróżnicowane. Najmniejszą głębokość notuje się w NE w części rowu, tj. w pobliżu Łomaz, w kierunku SW głębdkość systema'~znie wzrasta, np. na !przełkroju ,Radzyń IG <1 - Zem'bry IG 1 dno tego rowu występuje na głębokości dk.2200 m, czyli w stosu:naru do otworu Radzyń :DG '1 różnica wynosi ponad 5'00 m (tfig. 9).

Prz.elkrój geologiczny lte.go odcinka jest dość ZłOŻl<my i znacznie odbiega 9d ·obrazuprzed'sta:wiOiIl,eg'O !przez A. M. ŻelichowSkiego ~1900).

N a północ od wymienionego rowlU występuje ro2J1egłe wy!piętrzenie podłoża, rozciągające się od okolic Łukowa, poprzez Międzyrzec, Białą P.odlaskę, doohddzące prawdopoddbnie a'Ż d'O Terespola, gdyż wedrug 'Zd!ję­

da wYlkonanego !przez

\Pro

na zachód od. Terespdla . rysuje się również wy-

raźna anomailia dodatnia. WYlPiętrzenie to IW rejonie łJuk'Owa i iMiędzy­

rzeca jest silnie pocięte 'll'ślroikami i(naj1waWieJsze uSkolki zamacwn'O na mapie - fig. '6). Od strOlIly SW Obcięte jest uSkokiem Jedlanki, a odstro- ny N!W - uskolkiem Grężówika :..- Hadynów, który jest jed.noc2leŚllii.e !pO- łudn-iowo-wschodnią ,giranicą 'zapadliSka podlaSkiego.

'Lcr~

_{l Ł R}

Or---~~~---~·~---~·~

I '

I :

+ .. + f i +~.i+1::-:;:+-:+:-'I-;+~+ ^1-! -".---:."L ^I

+"+ . . . . I . + _ rt;"-+

- - I l"" -+~. ~ ..

-+ .. I I + : + .. + ł + ..

hlml

Fig; 90. Przekrój IRadzyń - Zemlbry Cross section !Ra'<izyń --:Zemlbry

1 - p4'ofil tellurYClZny; :.l - podłoże krystaliczne: 3 - utwo- ry osadowe; 4 - otwmy lWiei't:n1cze

1 - line telluric; 2 - crystalline basement; 3 - se- dimentary deposits: 4 - bore hole

W 'OtW'Orze ŁUJków IG -1 stwierdzon'O podł'Oże .na głębOkości nieco ponad '900 tn, lilie są 1:-0 jednak najwyzsre partie teg'O wyniesienia. Strop podłoża n1ajpłycej leży w .rejoniJeMiędzY'l'Ziecza.1Po jego stron~e NE może on wy-

stępować nawet tylik'O na Igłę,bolkości cr'zędu '500 m. 'W innych miejscach

podłoże leży na głębokości 1000 nt, tak więc głębokość stropu podłoża jest na wyni,es:i.!eniu mOCno zr:62m.iclQIWana. Główn'e· uskoOkidbcinające t'O wy- niesienie, tj. uSkok Grężówlka - Hadynów, ;uSkOk J€łdlanki i uSkOk od strOllly SE, !posiadają duZe zr7JUlj;y - od ikiiJ!kIUset d'O .około· 11000 m. Należy

jeszcze zwrócić uwagę na loikallJne 1Qi1lniż·enie stropu podłoża w ·oIkolicach

Łukowa i na SW od moeg'O.

Badania telluryczne idostarezyły również intformacji dotyczących bu- dowy struIktury KOOka, tj. jej 'lolka1Iimcji, przebiegu i głównych ·USkdków

tnących !tę s'bruIkturę. Struktura ·ta za:znacza się oIkoł'O 116 !km na BE od

630 Józef Stajniak

Łęcznej (otwór Zawadów IG 11) i biegnie w l:iinii !prostej na NW. Na SW od Ostrowa LUibelskiego, IW ipObliżu miejscowaści Brzostów!ka, rwy'stępuje

uskok rpoprzeczm.y, poza !którym oś struktury jest przeSUJnięta na, SW.

Dalej biegnie zm.óww lilnii !pr09tej aż do m1ejscowości Kock. Na zachód ,od Kocka uSkolki ograniczające roów J'eziorany - !Kwasówka :tną tę strulk-

turę. W obręmeooWIU wycinelk omawianej strulk!tury przesunięty j!est na SW rw !stosu!Illku do oddnJków !Sąsiednich. Dalej oś stru!ktwry pr21ebieg:a bardziej na 'zaohód aż do wysolkości otworu Okrzeja 1, gidzie znów rysuje

się iUJSkdk tnący poprz;eczm.ie omawianą strukturę. Za tym uSlrokiem oś

strulktury biegnie il1ajpiel'TW l"ównoleŻ:tlilkowo, a nastEpJlie ciągnie się ~u­

K1.€'Illaż do Zelechowa. Talk więc na podstawie '2Jdjęcia Itel'lurycznego

prześledwno strukturę iKoctka na odcilIllku jpOIlad 100 !km . .Jej dwieknd- minacje żldkaliwwane są na S!E od LuIba:r!torwa i Łęcznej. iN"a zachód od Kocka stl'lulktuoo ta jeSlt mniej wypiętrwna, a w ,rejonie Zelechorwa !praw- dopooobnie zaniika, chociaż il1ie jest 'to peWlIle, ponieważ me prowadzono

~djęć teilluryc2lnych Ina W od Żeloohowa .

•

Za ,głóW!I1y rwyn.iIk przedstarwionyoh w arty1lrule badań tellurycooyclh

należy uznać !pr:reśl€dzen.i'e strulk<tUlry Kodka om'z stwierdzenie wielikiego zaawanaowan.ia tekton'ic:mego północnej części wyniesienia zręba.wego

pod1laSlro-lu'belSkiego (il1a załączonej rnllipie za:macrono ponad 2:{) uskdków).

Szczegółowsze badania, ibyć mme, dO/PXOwadzą do ,ustallenia jeszcze innych uskoków.

!Z !punktu widzenia poszukiwań ważne wydają się być wspomniane rowy 'w podł,OŻ'll, a ta!kZe wyznacz;enie jprz'ebiegu !struktury Kocka wraz ze stwierdzeniem jej !kontynuacji od Kocka do Zeloohowa, oraz granicy

ooZidzielającej 2lapaldliSko IPOdlaSkie od 'WYIIliesienia po(Ha~Sko-lubelskiego.

P.r:zedsiębloll'5two lP·oszukliwań Crlloll2ycznych Warszawa, ul. Staldngradeka 34

Nadesłano dalia 8 st~n1a 19'70 1/:.

PISMIENNICTWO

AIR'EŃ B. (19¹64) -lWgłębna budowa geolo·giczna wschodniej IPolskd na przekll'oju Suwalikii - Tyszowce. Kwart. geol., 8, p. 7'71--90, nr ,I. iW,al1szawa.

DĄlBR'CfWSKI]; A., KlAiRIACZUN K. 1(119156,) - Morfoiogiia podłoża prekambryjSkiego w północno-wschodniej !Polsce. !Prz. geol., 'li, p. 31411-344, nr 8. WaTszawa.

KJRASSOWSKA lA. (1005) - iPrzekrój geologiczny {Puławy - Radzyń. Kwart. geo!., 9, p. 5CJ-.-«3, nr 1. /Warszawa.

LENDZlION IK. (1002) - IPalleozoik '!la anteklizie Sława;tycz. iKwarl. geoI., 6, p. l}lGI- 005, m 4. Warsz.alWa.

RA!WIL:SZ'YN J. ~1963) - Wyniki pierwszych p.rób zalSt<lSowania metody tellurycznej w Polsce. Techn. Poszu'k. nr 8, p. 13--1l9. WBJl',szawa.

SKORUPA J. (1i959) - Morfdlogia magnetyczme czynnego podłoża krystal.icznego w północno-wschodniej {P·olsce. BiuI. IIn'st. GeoI. 160. Warszawa.

Streszczenie 631

SKClRUPA J., IMLYNARSKI S. ,(1962) --Pr6ba przedstawienia budowy geologicznej:

LubellSzczyzny i poludniowego iPodlasia w nawillzaniu do geofizycznych iprac reg~onalnY'Ch. Pra,Cle In'st. Geo!., 30, cz. 'Iim. p. 5251~561. IWarszawa.

SQK,OLO'WSKll!'S., 2lN]OSKO J. !~l/9I5:8) --Mapa tektonlczna Polski. W: Atlas geolo- gliczny Poliski, talb!. 7. (Warszawa.

WJlERiZOHJOWSK!A-KJlIOUUOWA (K. '01968) .;,.,.. Wgl~bna budowa ,geologiczna mi~dzy Sokolowem [Podll.askim a Ltiko.wem 'VI sW'ietle' nowych wiercen prze-- mYiSlu naftowego. Geoo'.iz. i geo!. naft. nT 11'-12, p. 008---,314. ilU'ak6w.

ZiElIJIOHlC'WSKlI A. M.(1:968) --K'al'Ibon na obl'zezeniu wyniesienia lSlawatycz, KW,all't.

geo!., 12, p; 2aJ.L-J257, n,r 2. Wa~za'wa.

TEKTOHUKA ropcroB~oro nONUlCCKO-JIIOBJmHCKOrO nO,lUUITIDI B CBETE PE3YJIbTATOB TEJlJIYPWlECKHX HCCJIE,lJ;OBAJDlli

Pe3lOMe

B 1961-62, ^{a TaKlKe} 1964-67 ro,n;ax B ceBepHo1t lfaCTK ropCTOBH,n;Horo ITO,n;mlCCKo-JII06JIHH- CKoro no,n;HJlTKll 6hIJI1i( Bl>IIIOJIHeHl>l TeJIJIYpHlfecKHe H3MepeHIDl:. BTOPHlfHaJI HHTepnpeTa.n;IDI 3TlIX MaTepHaJIOB, npOloBe,n;eHHaJI aBTOPOM cTaTbH, n03Bornma no HOBOMY npe,n;cTaBHTb TeKToHHKY 3Toro pa1toHa.

OllHpallCb 'Ha H3BecTHl>Ie 3JIeKTpHlfeCKHe CBo1tCTBa 3aJIerarolIlBX 3,n;ecb nopo,n;, Bl>I'!HCJIeHl>l MarHHTOTeJIrrypHlfecKHe ICpHBbIe, ICOToplde n03BOJIHJIH YCTaHOBHTb, 'lTO HaTIpll1KeHHOCTL TeJIJIY- pHlfeCKoro nOJIll B OCHOBHOM 3aBHCRT OT MopclJOJIOnm KpltCTaJIJIHl{eCKOrO clJYH,I\aMeHTa. O,n;HaKO, Ha lfaCTK HCCJIe,n;yeMoil: TeppHTOpHH nOllBlIlIIOTClI TaKlKe aHOMaJIlD[, CBlI3aHHl>le co CKJIa.,lJ;'{aTOCTblO Oca,n;OlfHldX nopo,n;' BldCOKoro conpoTKBJIeHltll.

3HaJ1 rrry6HHY 3aJIera.HIDI clJYH,n;aMeHTa B HecKOJIbIOlX CKBalKltHax ltJIlt onpe,n;eJIeHHYlO npH no- MOll{il ,n;PYI'llX reoclJH3H'leCKHX MeTo,n;OB, YCTaHOBJIeHa CBlI3L MeJK,I\Y Hanpll1KeHHOCTLIO TeJIJIYPH- 'JeCKoro nOJIlI H rrry6HHo1t 3aJIeTa.HIDI clJYH,n;aMeHTa. 3Ta 3aBHCHMOCTb npmo,I\HJIaCL npH COCTaB- JIeHHlt KapTld KpHCTaJIJIHl{eCKOrO OCHOBaHltll ceBepHo:lt lfacTH OJIHCldBaeMoro 3JIeMeHTa (clJm. 6).

O,I\liHM H3 TJIaBHldX pesYJIbTaTOB 3Tl1X HCCJI~OBaHH:lt lIBIDleTClI nOKa3aHHe ,n;arreKO npO,I\BHHYB- merocll TeKToIiH'leCKoro Pa3BHTIDl3TOrO 3JIeMeHTa. 3.Z1;ec& JilMeCrcll CRCTeMa no.n;HJlTldX HJIH ony- lI{eHHhIX 6JIOKOB. OC06eHHO HHTepecHldM lIBJIlIeTClI BhIlIBJIeBlle HaJIlt'IHlI B clJYH.n;aMeHTe norpy- lKeHHhIX q,oPM, a TaKlKe yxa3aHKe K ceuepy OT JIyxOBa rpaIIIIqLI, .n;eJIlIII{eii:.n;ua reoJIOI'H'lecKIIX 3JIe- MeHTa I pH.n;a (ITO.n;JIllCCKaJI Bna,n;HHa H OllHCldBaeMoe nO.n;IDITHe). ITpocJIelKeHa TIIJOKe oca.n;OlfHaJI CTpYXTypa KOI(Ka C YXa3aHHeM ee nOJIOlKeHHlI Ha OTpe3Ke OT KOI(Ka .n;o )l(eJIeXoBa.

I t

J 6zef ST AlJNllAX

TECTONICS OF THE PODLASIE-LUBLINHORST ELEVATION IN THE LIGHT OF TELLURIC MEASUREMENTS

Summai'Y

In the periods il961~I962 and '1964--1967 regional telluric 'Surveys were made in the nort'hell'n pall't .of the Podlasie-Lublin hOISt elevation. The reinterpretation of these materiaIs Imade .by 'the present authoraHowed him to obtain a new tecton'ic outline of the area considered.

632 J6zef Sta'jniak

On the basIs of. the electric properties of the roC'ksexamined, magnetotellur·ic curves were calculated. As a· result (}f this it was ascertained -that the intensity of telluric field mainly depends upon the morphology of the arystallinebasement.

However, a· part of the area in study reveals also anomalies related tQ the folding of the high-resistivity sediments.

On the data obtained by severa1drillings and by means of geophysical me- thods relations were established between the telluric field 'intensity and the depth of 'the basement. These relations were a !basis to plot a tectonic map of the crystal- line basement of the northern pa:rt ().f this unit (,Fig. 6). Determi.nati'On of the great tectonic dwelopment of this unit is one of 1!he main results of the study. There occurs here a system of blocks, which are elevated or downthrown. Of particuiar interest are here also the results of 1ftleinves'ti@atlon of grabens in the basement and the determination ·'Of boundary between two geological units of I order, situ-

ated north of Luk6w. I(the Podlasie depression a-nd the e'levations considered). In a<ddition, the sedimentary structure of 'Kock was investigated, and its continuation

between Kock and Zelech6w was .tooced. .