SPRAWOZDANIE Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej im. Bł. Rafała Chylińskiego w Konstantynowie Łódzkim. za 2020 rok

(1)

SPRAWOZDANIE

Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej im. Bł. Rafała Chylińskiego

w Konstantynowie Łódzkim

za 2020 rok

(2)

2

(3)

3 SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE ... 5

1. ZAKRES ZADAŃ I KADRA MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ ... 6

1.1. Podstawy prawne realizowanych zadań ... 6

1.2. Struktura organizacyjna ... 8

1.3. Kadra Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej ... 10

1.4. Uchwały Rady Miejskiej Konstantynowa Łódzkiego i zarządzenia Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej ... 12

2. STRUKTURA WYDATKÓW I DOCHODÓW REALIZOWANYCH ZADAŃ ... 13

2.1. Świadczenia z zakresu zadań własnych gminy ... 14

2.2. Świadczenia dla klientów MOPS – środki rządowe oraz dofinansowanie do zadań własnych gminy ... 15

3. POMOC SPOŁECZNA ... 18

3.1. Charakterystyka rodzin korzystających z pomocy ... 18

3.2. Praca i zadania pracownika socjalnego ... 21

3.3. Realizacja zadań w ramach pracy socjalnej ... 24

4. ANALIZA ŚWIADCZEŃ Z POMOCY SPOŁECZNEJ ... 26

4.1. Zasiłki ... 27

4.2. Decyzje potwierdzające prawo do świadczeń opieki zdrowotnej ... 31

4.3. Wieloletni rządowy program „Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023” ... 32

4.4. Pomoc materialna o charakterze socjalnym dla uczniów ... 35

5. REALIZACJA ZADAŃ W ZAKRESIE WSPIERANIA RODZINY ... 37

5.1. Asystent rodziny ... 37

5.2. Piecza zastępcza ... 40

5.3. Wspieranie rodzin w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie ... 42

5.4. Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2017 – 2021 ... 44

6. SYSTEM WSPARCIA OSÓB STARSZYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH ... 49

6.1. Usługi opiekuńcze ... 49

6.2. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi ... 50

6.3. Asystent osoby niepełnosprawnej ... 51

6.4. Pobyt w Domach Pomocy Społecznej ... 51

7. DZIAŁ USŁUG SPOŁECZNYCH I SOCJALNYCH... 53

7.1. Ośrodek Dziennego Pobytu ... 54

(4)

4

7.2. Schronisko dla bezdomnych ... 54

8. ŚWIADCZENIA RODZINNE, ŚWIADCZENIA WYCHOWAWCZE, FUNDUSZ ALIMENTACYJNY ORAZ DODATKI MIESZKANIOWE I ENERGETYCZNE ... 56

8.1. Świadczenia rodzinne ... 57

8.2. Jednorazowe świadczenie – „Za życiem” ... 59

8.3. Świadczenia wychowawcze ... 59

8.4. Świadczenie „Dobry start” ... 59

8.5. Fundusz alimentacyjny ... 60

8.6. Prowadzenie postępowań wobec dłużników alimentacyjnych ... 61

8.7. Dodatki mieszkaniowe ... 63

8.8. Zryczałtowany dodatek energetyczny ... 65

8.9. Czyste powietrze ... 66

9. WAŻNIEJSZE PRZEDSIĘWZIĘCIA ZAPEWNIAJĄCE CIĄGŁOSĆ FUNKCJONOWANIA ORAZ UTRZYMANIE INFRASTRUKTURY ... 66

9.1. Obsługa organizacyjna Ośrodka ... 66

9.2. Informatyzacja ... 68

9.3. Prac społecznie – użyteczne ... 68

9.4. Roboty publiczne ... 68

9.5. Zamówienia publiczne ... 69

9.6. Kontrola Zarządcza w MOPS ... 69

9.7. Współpraca z osobą zajmującą się obsługą prawną i Inspektor Ochrony Danych ... 70

9.8. Współpraca z organizacjami, innymi instytucjami i podmiotami ... 71

9.9. Składnica akt ... 73

10. PODSUMOWANIE ... 74

11. POTRZEBY W ZAKRESIE POMOCY SPOŁECZNEJ NA ROK 2020 ... 77

(5)

5 WPROWADZENIE

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej im. Bł. R. Chylińskiego w Konstantynowie Łódzkim, jako jednostka organizacyjna pomocy społecznej wchodzi w skład systemu polityki społecznej gminy Konstantynów Łódzki. Ośrodek działalność prowadzi w oparciu o statut oraz regulamin organizacyjny. Poza zadaniami wynikającymi z ustawy o pomocy społecznej realizuje również zadania związane z kompleksowym wsparciem rodziny, takimi jak dodatki mieszkaniowe i energetyczne, świadczenia rodzinne, wychowawcze i pielęgnacyjne, pomoc materialna o charakterze socjalnym dla uczniów, czy działania wspierające dla rodzin wielodzietnych, osób starszych, niepełnosprawnych.

Osobie zgłaszającej się do Ośrodka gwarantujemy natychmiastową pomoc, która w zależności od zgłaszanego problemu może przybierać różne formy, takie jak np.: wsparcie

pracownika socjalnego, asystenta rodziny, asystenta osoby niepełnosprawnej, pomoc w zakresie aktywizacji społecznej i zawodowej, usługi z zakresu poradnictwa

specjalistycznego m.in. dla rodzin i dzieci, opieka nad osobami starszymi, niepełnosprawnymi oraz bezdomnymi czy wsparcie osób doświadczających przemocy.

Działania Ośrodka zawsze wiążą się ze szczególną dbałością o jakość świadczonych usług, profesjonalizm pracowników oraz stałe dostosowywanie form wsparcia do zmieniających się potrzeb mieszkańców.

Opisany w sprawozdaniu rocznym katalog zadań realizowanych w 2020 roku przez Ośrodek będzie w latach kolejnych modyfikowany i aktualizowany. Ośrodek będzie realizował kolejne projekty i wdrażał innowacyjne rozwiązania. Część obecnie realizowanych przedsięwzięć będzie kontynuowana, niektóre w odpowiedzi na zdiagnozowane potrzeby ulegną modyfikacji i rozbudowie. Planowany jest dalszy rozwój współpracy z podmiotami zewnętrznymi oraz pozyskiwanie środków zewnętrznych na realizację postawionych przed Ośrodkiem zadań. Chcemy nadal podnosić jakość usług, rangę i prestiż Ośrodka oraz zwiększać potencjał kadry pracowników Ośrodka.

Szczegółowe informacje zamieszczono w dalszej części sprawozdania, zapraszamy do lektury.

Dyrektor i Pracownicy

Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej im. Bł. R. Chylińskiego

w Konstantynowie Łódzkim

(6)

6 1. ZAKRES ZADAŃ I KADRA MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY

SPOŁECZNEJ

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej im. Bł. R. Chylińskiego w Konstantynowie Łódzkim, funkcjonuje w strukturach miasta od 1991 r., udzielając mieszkańcom wsparcia (nie tylko finansowego), które umożliwia im samodzielną egzystencję, dając szansę na zaspokojenie podstawowych potrzeb, włączenie społeczne, skuteczną realizację ról społecznych, a także szansę na rozwój.

Zadania w zakresie pomocy społecznej, rodzaje świadczeń, zasady i tryb ich udzielania oraz organizację pomocy społecznej określa ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej.

Pomoc społeczna, zgodnie z art. 15 ustawy o pomocy społecznej polega w szczególności na:

• przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;

• pracy socjalnej;

• prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;

• analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;

• realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;

• rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

1.1. Podstawy prawne realizowanych zadań

Oprócz zadań pomocy społecznej Ośrodek w roku 2020 realizował zadania w oparciu o przepisy prawne:

1. ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego;

2. ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych;

3. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego;

4. ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie;

5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta;

6. ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;

7. ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”;

8. Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych;

9. ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty;

(7)

7 10. ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych;

11. ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów;

12. ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci;

13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start”;

14. ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych;

15. ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne;

16. ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska;

17. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 grudnia 2017 r. w sprawie trybu działania organów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej;

18. ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;

19. ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości;

20. ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych;

21. ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;

22. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

23. ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym;

24. ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy;

25. ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych;

26. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych;

27. ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

28. ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych;

29. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), zwane także „RODO”; ustawy z dnia 25 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych;

30. ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych;

31. ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach;

32. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych;

33. stosowanych uchwał Rady Miejskiej w Konstantynowie Łódzkim i zarządzeń Burmistrza Konstantynowa Łódzkiego;

34. innych właściwych i obowiązujących aktów prawnych.

(8)

8 1.2. Struktura organizacyjna

Szczegółową strukturę organizacyjną Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim oraz podział zadań zawiera Regulamin Organizacyjny Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim. W skład struktury organizacyjnej Ośrodka wchodzą działy i samodzielne stanowiska pracy. Na dzień 31 grudnia 2020 roku wewnętrzny podział organizacyjny przedstawiał się następująco:

(9)

9 Źródło: Opracowanie własne Ośrodka.

(10)

10 1.3. Kadra Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

Liczba zatrudnionych pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim według stanu na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiła 34 osoby, tj. 33,5 etatów (informatyk zatrudniony na 0,5 etatu).

Tabela Nr 1 - Liczba etatów w 2020 roku.

Wyszczególnienie Liczba

etatów

Dyrektor 1

STANOWISKA SAMODZIELNE

Informatyk 1/2

Inspektor ds. administracyjno - osobowych 1 DZIAŁ FINANSOWO - KSIĘGOWY

Główny księgowy 1

Starszy księgowy 1

Księgowa - kasjer 2

DZIAŁ POMOCY ŚRODOWISKOWEJ Pracownicy socjalni, w tym:

- starszy specjalista pracy socjalnej - specjalista pracy socjalnej - starszy pracownik socjalny

7

1 5 1

Inspektor ds. świadczeń 2

Koordynator ds. wspierania rodziny i osób niepełnosprawnych 1

Asystent rodziny 2

Asystent osoby niepełnosprawnej 1

DZIAŁ ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH

Kierownik 1

Podinspektor ds. funduszu alimentacyjnego 1 Referent ds. świadczeń wychowawczych

Starszy inspektor ds. świadczeń

1 1 Inspektor ds. świadczeń rodzinnych

Referent ds. świadczeń dodatki mieszkaniowe

1 1 DZIAŁ USŁUG SPOŁECZNYCH I SOCJALNYCH

Kierownik 1

Intendent 1

Kucharka 1

Pomoc kucharki/sprzątaczka 1

Dozorca 4

OGÓŁEM 33,5

Źródło: Opracowanie własne Ośrodka.

(11)

11 Ilość zatrudnionych pracowników socjalnych reguluje art. 110 pkt 11 ustawy o pomocy społecznej, który mówi, że: „Ośrodek pomocy społecznej zatrudnia pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na 2000 mieszkańców lub proporcjonalnie do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na nie więcej niż 50 rodzin i osób samotnie gospo- darujących”.

Niezbędnym warunkiem prawidłowej realizacji zadań pomocy społecznej jest posiadanie dobrego zespołu pracowników wyposażonego w specjalistyczną wiedzę i doświadczenie. Ustawa o pomocy społecznej określa, kto może zostać pracownikiem socjalnym. Zgodnie z art. 116 ust. 1 może to być osoba, która posiada dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych lub ukończyła studia wyższe na kierunku praca socjalna, lub do dnia 31 grudnia 2013 r. ukończyła studia wyższe o specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego na jednym z kierunków: pedagogika, pedagogika specjalna, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia lub nauki o rodzinie.

W ostatnich latach można obserwować stały wzrost liczby realizowanych przez pomoc społeczną zadań, co wiąże się z koniecznością stałego doskonalenia zawodowego, poszerzania posiadanej wiedzy i umiejętności. Rosnące wymagania w stosunku do pracowników socjalnych, jak i pracowników obsługi administracyjno – finansowej Ośrodka, owocują corocznym wzrostem poziomu wykształcenia kadry.

Zdecydowana większość pracowników legitymuje się wykształceniem wyższym – 22 osoby (64,71 %), w tym 3 osoby ukończyły studia 1 stopnia. Ponadto zatrudnione jest 7 osób (20,58 %) z wykształceniem średnim i 5 osób (14,71 %) posiada wykształcenie zasadnicze lub podstawowe.

Aktualnie 2 osoby podnoszą swoje kwalifikacje na studiach wyższych, 1 pracownik rozpoczął naukę na studiach podyplomowych oraz Dyrektor ukończył studium menedżerskie mini MBA.

Pracownicy Ośrodka w 2020 r. uczestniczyli w różnego rodzaju kursach, szkoleniach, konferencjach. Ze względu na obostrzenia związane z pandemią większość szkoleń dla pracowników odbywała się w trybie on-line. W ubiegłym roku pracownicy wzięli udział w 32 płatnych i bezpłatnych szkoleniach zewnętrznych. Przeprowadzone szkolenia obejmowały swoim zakresem między innymi następujące tematy:

- pierwsza pomoc;

- nowelizacja przepisów dotyczących kierowania do DPS;

- nowelizacja ustawy o pomocy społecznej;

(12)

12 - nowelizacja przepisów w funkcjonowaniu OPS;

- sprawozdawczość OPS, gospodarka finansowa i rachunkowość;

- dodatki mieszkaniowe;

- Czyste powietrze – moduł obsługi;

- rozwiązania wynikające z różnic międzykulturowych;

- handel ludźmi;

- przemoc;

- Program „Wspieraj Seniora”.

1.4. Uchwały Rady Miejskiej Konstantynowa Łódzkiego i zarządzenia Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

Konstantynowscy radni w sprawach Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2020 r.

podjęli 5 uchwał, w tym: ustalono określenie zasad wydatków za świadczenia z pomocy społecznej, będących w zakresie zadań własnych gminy; nadano nowy statut Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej im. Błogosławionego Rafała Chylińskiego w Konstantynowie Łódzkim, jak również ogłoszono tekst jednolity Uchwały nr III/6/10 Rady Miejskiej w Konstantynowie Łódzkim z dnia 23 grudnia 2010 roku w sprawie określenia trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania.

W 2020 r. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej wydał łącznie 47 zarządzeń, w tym 11 zarządzeń finansowych dotyczących zmian w planie finansowym Ośrodka. Wprowadzono: regulamin schroniska, regulamin organizacyjny oraz regulamin przeprowadzania służby przygotowawczej, wprowadzono zmiany do regulaminu wynagradzania, a także procedury rozpatrywania wniosków o przyznanie dodatku mieszkaniowego i dodatku energetycznego, procedury przyznawania specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Wprowadzono nowe wzory legitymacji pracownika socjalnego oraz pracownika Ośrodka, który przeprowadza wywiady środowiskowe związane z przyznaniem dodatku mieszkaniowego. Wprowadzono zarządzenia związane z zapobieganiem i przeciwdziałaniem rozpowszechniania się wirusa SARS-COV-2 w Ośrodku oraz Schronisku dla Osób Bezdomnych, jak również organizację pracy w Ośrodku w okresie obowiązywania stanu epidemii. Powołano komisje rekrutacyjne związane z naborem na stanowiska pracy: referent ds.

świadczeń oraz pracownik socjalny.

(13)

13 2. STRUKTURA WYDATKÓW I DOCHODÓW REALIZOWANYCH ZADAŃ

W 2020 roku w wydatkach ogółem najwyższą pozycje stanowiły wydatki na wypłatę i obsługę świadczenia wychowawczego w ramach programu „Rodzina 500+” 19 040 371,86 zł., a następnie świadczenia rodzinne 5 005 316,09 zł.

Poniższy schemat przedstawia ogólne wydatki Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim oraz na poszczególne rodzaje działalności w 2020 roku.

WYDATKI OGÓŁEM

29 816 814,03 zł.

POMOC SPOŁECZNA 1 229 603,51 zł.

DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ 976 517,57 zł.

USŁUGI OPIEKUŃCZE 340 550,00 zł.

WSPIERANIE RODZINY I PIECZA ZASTĘPCZA 144 376,09 zł.

PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY 274,06 zł.

DODATKI MIESZKANIOWE 160 400,37 zł.

ŚWIADCZENIA RODZINNE

I FUNDUSZ ALIMENTACYJNY (+ składka zdrowotna) 5 131 170,76 zł.

ŚWIADCZENIA WYCHOWAWCZE (500+) 19 040 371,86 zł.

ŚWIADCZENIA „DOBRY START”

627 800,24 zł.

DODATKI ENERGETYCZNE 402,27 zł.

SKŁADKA ZDROWOTNA (dla innych niż ubezpieczeni) 282,60 zł.

USŁUGI OPIEKUŃCZE SPECJALISTYCZNE 1 680,00 zł.

OŚRODKI POMOCY SPOŁECZNEJ 1 473 929,65 zł.

OŚRODEK WSPARCIA 505 762,30 zł.

PRACE SPOŁECZNIE UŻYTECZNE 32 903,50 zł.

WSPIERANIE RODZINY 150 789,25 zł.

(14)

14 2.1. Świadczenia z zakresu zadań własnych gminy

Koszt świadczeń realizowanych w ramach zadań własnych finansowanych przez gminę w 2020 roku wynosił ogółem 1 797 242,75 zł. Wydatki zostały poniesione na:

Tabela Nr 2 - Zestawienie świadczeń dla podopiecznych MOPS za rok 2020 - środki gminne.

Nazwa zadania Wyszczególnienie wydatków Plan na 2020r.

Wykonanie

2020r. Wsk. % Domy Pomocy

Społecznej

Odpłatność za pobyt w Domach Pomocy

Społecznej 990 000,00 976 517,57 98,64

Usługi opiekuńcze Odpłatność za usługi opiekuńcze

396 000,00 340 550,00 86,00

Rodziny zastępcze

Odpłatność za dzieci z terenu Gminy Konstantynów Łódzki umieszczone w rodzinach zastępczych

97 000,00 89 669,33 92,44

Placówki opiekuńczo - wychowawcze

Odpłatność za dzieci z terenu Gminy Konstantynów Łódzki umieszczone w Domu Dziecka w Porszewicach

94 000,00 54 706,76 58,20

Zasiłki celowe i inna

pomoc świadczenia dla podopiecznych MOPS 74 000,00 68 682,97 92,81

Dożywianie

dożywianie dzieci i młodzieży oraz dorosłych w ramach programu

rządowego "Posiłek w domu i w szkole"

(20% wkładu Gminy do realizacji zadania)

61 140,00 42 099,25 68,86

Pomoc materialna dla uczniów

Wypłata zasiłków i stypendiów szkolnych (20% wkładu Gminy do realizacji zadania)

7 000,00 2 180,00 31,14

Dodatki mieszkaniowe Świadczenia wypłacane klientom 176 000,00 160 400,37 91,14

Pozostała działalność

prace społecznie użyteczne (50% wkładu Gminy do realizacji zadania) , roboty publiczne

53 410,00 32 903,50 61,61

Pozostała działalność Finansowanie bezpłatnych obiadów 38 000,00 29 533,00 77,72

RAZEM: 1 986 550,00 1 797 242,75 90,47

(15)

15 2.2. Świadczenia dla klientów MOPS – środki rządowe oraz dofinansowanie do

zadań własnych gminy

Koszt świadczeń realizowanych w ramach zadań zleconych gminie lub zadań własnych finansowanych przez wojewodę w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w 2020 roku wynosił ogółem 25 516 431,69 zł.

Wydatki zostały poniesione na:

Tabela Nr 3 - Zestawienie świadczeń dla podopiecznych MOPS w 2020 roku - środki rządowe oraz dofinansowanie do zadań własnych gminy dotyczące funduszu wojewody.

Nazwa zadania Wyszczególnienie wydatków Plan na

2020r. Wykonanie

2020r. Wsk. % Świadczenia

wychowawcze świadczenia wychowawcze (500+) 18 896 433,00 18 880 716,33 99,92

Świadczenia rodzinne i Fundusz

alimentacyjny

świadczenia rodzinne wraz

z dodatkami 4 590 863,00 4 590 651,78 99,99

składki na ubezpieczenie społeczne od świadczeń

rodzinnych 271 971,00 271 937,04 99,99

Dodatki energetyczne Wypłata dodatków

energetycznych 850,90 394,39 46,35

Świadczenie

„Dobry start” świadczenie „Dobry start” 607 500,00 607 500,00 100

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

składki na ubezpieczenie zdrowotne od świadczeń

pielęgnacyjnych 78 425,00 77 841,18 99,26

Zasiłki okresowe świadczenia dla podopiecznych

MOPS 195 000,00 194 818,31 99,91

Zasiłki stałe Wypłata zasiłków stałych 586 700,00 580 076,27 98,87

Składki na ubezpieczenie

zdrowotne Składki na ubezpieczenie

zdrowotne od zasiłków stałych 49 043,00 48 311,71 98,51

Pomoc materialna dla

uczniów Wypłata zasiłków i stypendiów

szkolnych 10 352,00 8 720,00 84,23

Dożywianie

Dożywianie dzieci i młodzieży oraz dorosłych w ramach rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu”

255 182,00 255 182,00 100

Składki ze środków

publicznych Składki dla świadczeniobiorców

innych niż ubezpieczeni 374,00 282,60 75,56

RAZEM: 25 542 703,90 25 516 431,61 99,90

(16)

16 Tabela Nr 4 - Zestawienie programów realizowanych w 2020 roku z pozyskanych środków

zewnętrznych.

Nazwa zadania Wyszczególnienie wydatków Plan na

2020r. Wykonanie

2020r. Wsk. %

Program

"Asystent rodziny" Wsparcie asystentów rodzin 3 400,00 3 400,00 100

Program

„Wspieraj Seniora”

Organizacja i realizacja usługi wsparcia osób w wieku 70 lat i więcej, które ze względu na trwający stan epidemii pozostaną w swoim domu

20 000,00 0 0

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób

z zaburzeniami psychicznymi

Organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi w specjalizacji pedagoga specjalnego w miejscu zamieszkania dziecka

1 680,00 1 680,00 100

RAZEM: 25 080,00 5 080,00 20,26

W roku 2020 dochody Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim wynosiły łącznie 498 776,01 zł.

Szczegółowy zakres dochodów według źródła finansowania przedstawia poniższa tabela:

Tabela Nr 5 - Dochody Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2020 r.

Nazwa zadania Wyszczególnienie wydatków Dochód

Dochody własne Gminy

Dochody własne MOPS

Dochody z odpłatności w DPS 7 896,77

Dochody z usług Ośrodka Dziennego Pobytu 81 133,97 Odsetki od zwrotu dodatków mieszkaniowych 26,91

Odsetki bankowe 1 106,51

Wpływy z rozliczeń z lat ubiegłych 1 072,57

Wpływy z różnych dochodów 394,41

Dochody z usług opiekuńczych 119 421,94

Dochody z funduszu szkoleniowego PUP 10 607,20

Dochody z refundacji PUP 35 773,48

RAZEM: 257 433,76

(17)

17

Dochody Skarbu Państwa Dochód

wykonany 100%

Dochody należne jednostce samorządu terytorialnego

Dochody z zadań zleconych

Odsetki funduszu alimentacyjnego 86 295,96 0

Zwrot zaliczki alimentacyjnej 892,63 446,33

Zwrot funduszu alimentacyjnego 121 861,32 48 744,55

Specjalistyczne usługi opiekuńcze 147,00 7,35

RAZEM: 209 196,91 49 198,23

Pomoc społeczna Zwroty zasiłków okresowych 407,00

Zwroty zasiłków stałych 2 893,06

Świadczenia wychowawcze

Zwrot odsetek świadczeń wychowawczych 143,75

Zwrot świadczeń wychowawczych 500+ 4 103,03

Świadczenia rodzinne

Zwrot kosztów upomnień św. rodzinnych 34,80

Zwrot odsetek świadczeń rodzinnych 4 356,78

Zwrot świadczeń rodzinnych 20 206,92

RAZEM: 32 145,34

(18)

18 3. POMOC SPOŁECZNA

Podstawową przesłanką udzielenia osobom i rodzinom wsparcia, w ramach pomocy społecznej jest trudna sytuacja życiowa, której nie można przezwyciężyć mimo uprzedniego wykorzystania wszystkich własnych środków, możliwości i uprawnień.

Trudna sytuacja życiowa to, w szczególności zaistnienie jednej z okoliczności wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej przy uwzględnieniu kryterium dochodowego z art. 8 ustawy, który mówi, że dochód na osobę w rodzinie nie może przekroczyć 528,00 zł.

netto na osobę w rodzinie, natomiast u osoby samotnej 701,00 zł. netto.

3.1. Charakterystyka rodzin korzystających z pomocy

W 2020 roku rodzin objętych pomocą społeczną było 313, liczba osób w rodzinach wyniosła 471. Należy stwierdzić, że w 2020 roku nastąpił niewielki spadek liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej w porównaniu z 2019 rokiem o 14 rodzin.

Tabela Nr 6 - Rzeczywista liczba osób/rodzin korzystających z pomocy społecznej (z wyłączeniem pracy socjalnej) w latach 2018 – 2020.

Wyszczególnienie Rok 2018 Rok 2019 Rok 2020 Liczba rodzin korzystających

z pomocy społecznej 342 327 313

Liczba osób w tych rodzinach 588 523 471

Źródło: Sprawozdania roczne MPiPS-03.

Klienci świadczeń pomocy społecznej to osoby, które z różnych przyczyn znajdują się w trudnej sytuacji, a ich rozwiązanie lub zniwelowanie skutków trudności wymaga różnorodnych form wsparcia, od świadczeń pieniężnych poprzez pomoc usługową, umieszczenie w ośrodkach wsparcia, poradnictwo specjalistyczne, pogłębioną pracę socjalną czy też wsparcie asystenta rodziny. Głównym narzędziem w pracy pracowników socjalnych jest wywiad środowiskowy, który służy zgłębieniu przyczyn trudnych sytuacji życiowych.

(19)

19 Tabela Nr 7 - Powody korzystania z pomocy społecznej w latach 2018 - 2020 roku.

Powód korzystania z pomocy

Rok 2018 Rok 2019 Rok 2020

Liczba rodzin

Liczba osób w rodzinach

Niepełnosprawność 153 226 145 214 148 207

Bezrobocie 140 292 109 205 115 215

Długotrwała lub ciężka choroba 132 179 126 163 142 179

Bezradność w sprawach opiekuńczo

wychowawczych 52 158 47 133 38 100

Bezdomność 17 17 17 17 15 18

Potrzeba ochrony macierzyństwa 20 79 16 59 18 69

Alkoholizm 11 11 11 13 12 15

Ubóstwo 12 13 8 11 4 5

Trudności w przystosowaniu do życia po

zwolnieniu z zakładu karnego 1 1 3 6 6 8

Narkomania 0 0 3 3 4 4

Zdarzenie losowe 1 1 0 0 1 5

Źródło: Sprawozdania MOPS

(Powyżej zamieszczone zostały szczegółowe dane dotyczące liczby osób i rodzin w poszczególnych grupach.

Wymienione w ustawie dysfunkcje, z powodu których przyznana była pomoc, mogły współwystępować ze sobą i z tego względu liczby osób i rodzin nie sumuje się).

Powyższa tabela przedstawia zdiagnozowane powody trudności życiowych rodzin uzasadniające przyznanie pomocy. Do głównych powodów trudnej sytuacji życiowej mających wpływ na przyznanie pomocy w 2020 roku znalazły się: niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba i bezrobocie.

Niepełnosprawność 47,28 %, długotrwała lub ciężka choroba 45,37 %, a bezrobocie 36,74 % to problemy, na przezwyciężenie których w większości przypadków rodziny nie mają znaczącego wpływu. Podstawową pomoc wobec osób i rodzin całkowicie niezdolnych do pracy, przy braku dochodu bądź przy bardzo niskich dochodach stanowią zasiłki stałe. Osoby niepełnosprawne oraz długotrwale chore mają ograniczone możliwości zarobkowania. Udzielanie świadczeń pieniężnych tej grupie odbiorców z wyłączeniem osób kwalifikujących się do zasiłków stałych jest ograniczona z uwagi na dochody przekraczające kryterium ustawowe. Dlatego

(20)

20 działania pomocowe to najczęściej przyznawanie usług opiekuńczych, a w wyjątkowych sytuacjach, jeśli pozwala na to kondycja finansowa ośrodka również specjalna pomoc finansowa na leczenie lub dofinansowanie na zakup leków.

Rodziny dotknięte problemem ubóstwa stanowią 56,87 %, natomiast bezrobocia stanowią 36,74 % badanej populacji. Porównanie do 2019 roku pozwala odnotować niewielki wzrost klientów korzystających z pomocy Ośrodka, dotkniętych bezrobociem.

W 2020 r. Ośrodek objął pomocą społeczną następujące typy rodzin:

Tabela Nr 8 - Typy gospodarstw domowych objętych pomocą społeczną w 2020 roku.

WYSZCZEGÓLNIENIE LICZBA RODZIN LICZBA OSÓB

W RODZINACH OGÓŁEM

rodziny ogółem ¹ 330 497

o liczbie osób

1 2 238 238

2 3 44 88

3 4 29 87

4 5 11 44

5 6 8 40

6 i więcej 7 0 0

w tym (z wiersza 1)

rodziny z dziećmi ogółem 8 59 191

o liczbie dzieci

1 9 33 87

2 10 20 75

3 11 5 24

4 12 1 5

5 13 0 0

6 14 0 0

7 i więcej 15 0 0

rodziny niepełne ogółem 16 28 78

o liczbie dzieci 1

17 16 35

2 18 9 29

3 19 2 9

4 i więcej 20 1 5

rodziny emerytów i rencistów ogółem 21 99 122

o liczbie osób

1 22 82 82

2 23 13 26

3 24 3 9

4 i więcej 25 1 5

Źródło: Sprawozdania roczne MPiPS-03-R.

(21)

21 Analiza rodzin beneficjentów pomocy społecznej według składu gospodarstw domowych wskazuje, że najliczniejszą grupę stanowią osoby samotne – 72,12 % ogółu. Drugą grupę pod względem liczebności stanowią rodziny emerytów i rencistów – 30 % ogółu gospodarstw domowych. Rodziny niepełne objęte pomocą stanowią 8,48 % środowisk.

3.2. Praca i zadania pracownika socjalnego

W celu realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy społecznej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim zatrudniona była w 2020 r.

wykwalifikowana kadra, 6 pracowników socjalnych posiadających wykształcenie wyższe, w tym 1 pracownik posiadający I i II stopień specjalizacji w zakresie zawodu pracownika socjalnego oraz 1 pracownik z wykształceniem średnim posiadający ukończony I stopień specjalizacji w zakresie zawodu pracownika socjalnego. Pracownicy socjalni zatrudnieni są w Dziale Pomocy Środowiskowej.

Podstawowym zadaniem pracownika socjalnego jest szczegółowe rozeznanie sytuacji osoby i rodziny zwracającej się o pomoc oraz na podstawie wywiadu środowiskowego stworzenie holistycznej diagnozy. Opracowana diagnoza jest punktem wyjściowym do skonstruowania długofalowego planu pracy z osobą/rodziną.

Tabela Nr 9 - Wskaźnik obrazujący pracę pracowników socjalnych w 2020 roku.

Lp. Wyszczególnienie Liczba

1 Liczba wniosków o przyznanie pomocy (finansowej, usługowej,

rzeczowej) 1112

2 Liczba przeprowadzonych wywiadów środowiskowych 1289

3 Liczba przeprowadzonych wywiadów alimentacyjnych 34

4

Liczba przeprowadzonych postępowań i wywiadów na potrzeby Działu Świadczeń Rodzinnych tut. MOPS (dot. specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia wychowawczego 500+, świadczenia pielęgnacyjnego itp.)

9

5

Opiniowanie na potrzeby instytucji zewnętrznych realizujących zadanie z pomocy społecznej, w tym przeprowadzenie wywiadów oraz sporządzanie analiz i opinii

14

6 Liczba wydanych skierowań w ramach realizacji Programu Operacyjnego

Pomoc Żywnościowa 2014 – 2020. 271

Źródło: Opracowanie własne MOPS.

Z przedstawionej tabeli wynika, że największy zakres obowiązków pracownika socjalnego stanowią wywiady środowiskowe, głównie cz. I, która dotyczy osób ubiegających się

(22)

22 o przyznanie świadczeń pomocy społecznej oraz cz. IV, która dotyczy osób lub rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej (aktualizacja wywiadu). W minimalnym zakresie

przeprowadzane są wywiady na zlecenie Działu Świadczeń Rodzinnych i Dodatków Mieszkaniowych. Różnica pomiędzy ilością przeprowadzonych wywiadów a liczbą wniosków

wynika z obowiązku przeprowadzania aktualizacji wywiadów środowiskowych nie rzadziej niż co 6 miesięcy, bez względu na sytuację w rodzinie. Dotyczy to środowisk, które korzystają ze świadczeń przyznawanych bezterminowo lub w dłuższym czasie.

W 2020 roku pracownicy socjalni tut. Ośrodka skierowali do Sądów 2 wnioski dotyczące wydawania postanowienia o potrzebie umieszczenia osoby w domu pomocy społecznej bez jej zgody. W przypadku, gdy osoba wymagająca skierowania do domu pomocy społecznej, ze względu na swój stan zdrowia, nie była zdolna do świadomego wyrażenia na to zgody lub w przypadku, gdy na skutek choroby psychicznej nie wyraziła zgody na skierowanie do placówki, a brak opieki zagrażał jej życiu – Ośrodek występował do sądu opiekuńczego z wnioskiem o skierowanie do domu pomocy społecznej bez zgody strony. Do końca 2020 roku nie zostały rozstrzygnięte postępowania w powyższych sprawach.

Pracownicy socjalni Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim realizują zadania polegające na występowaniu do Sądów z wnioskiem o wgląd w sytuację rodzinno - wychowawczą i o zajęcie stanowiska wobec opieki nad małoletnim dzieckiem.

W 2020 roku Ośrodek wystąpił 8 razy do Sądu Rodzinnego o wgląd w sytuację rodziny oraz małoletnich dzieci.

Pracownicy socjalni w 2020 roku wystąpili do Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z 6 wnioskami o skierowanie na przymusowe leczenie odwykowe.

Pracownicy socjalni Ośrodka realizując zadania z zakresu pomocy społecznej w celu udzielenia efektywnego wsparcia w 2020 roku:

✓ wytypowali grupę dzieci, z rodzin objętych wsparciem Ośrodka do skorzystania z letniego wypoczynku. W dniach 10-22.08.2020 r. 2 dzieci przebywało na kolonii w Nadwarciańskim Grodzie – Załęcze Wielkie. Dzieci miały zapewnione mnóstwo atrakcji. Nie zabrakło również gier i zabaw sportowych, wspólnych występów oraz zajęć pozwalających poznać młodych ludzi. Udział w kolonii był bezpłatny.

✓ „Szlachetna paczka” - z grona podopiecznych Ośrodka do Szlachetnej Paczki zostało wytypowanych 6 rodzin wymagających pomocy, które z przyczyn niezależnych od siebie znalazły się w trudnej sytuacji materialnej oraz życiowej. Pomocą objętych zostało 5 rodzin.

(23)

23

✓ pracownicy świadczący pogłębioną pracę socjalną na rzecz osób starszych, niepełnosprawnych i bezdomnych, w okresie przedświątecznym przekazali dary najbardziej potrzebującym osobom i rodzinom otrzymane od proboszcza konstantynowskiej parafii.

✓ pracownicy socjalni zajęli się organizacją i realizacją usługi wsparcia w ramach Programu „Wspieraj Seniora” dla osób w wieku 70 lat i więcej, które ze względu na trwający stan epidemii pozostaną w swoim domu.

✓ pracownicy socjalni weryfikowali osoby objęte izolacją lub kwarantanną domową narzuconą przez Powiatową Stację Sanitarno – Epidemiczną, biorąc pod uwagę pomoc żywnościową oraz wsparcie psychologiczne.

✓ w okresie jesienno - zimowym pracownicy socjalni zabezpieczali osoby samotne i starsze w opał, zapewniali gorący posiłek. Natomiast osoby bezdomne kierowane były do Schroniska dla Osób Bezdomnych itp.

✓ „Akcja Mikołajkowa” – została zorganizowana po raz pierwszy przez Ośrodek akcja świąteczna. Paczki w postaci słodyczy, czapek i szalików oraz dresów zostały przekazane dzieciom z rodzin współpracujących z asystentem rodziny (10 dzieci) oraz z rodzin zastępczych (7 dzieci) - paczki ufundowało Stowarzyszenie Prywatnych Przedsiębiorców z Konstantynowa Łódzkiego. Dzięki darczyńcom z firmy CLEAR EDGE, PRIMUS paczki w postaci produktów żywnościowych, chemii i artykułów szkolnych trafiły do dzieci z rodzin wielodzietnych (3 rodziny). Również została zorganizowana zbiórka przez firmę BOB GARAGE, która zakupiła tablet, rzutnik, karnet na jazdę konną - były to prezenty spełniające marzenia dla 3 dzieci z rodzin objętych pomocą społeczną w Ośrodku. W akcji wzięli udział również anonimowi darczyńcy, którzy przekazali laptopa dla dziesięciolatka, który był niezbędny do realizacji nauki zdalnej. Do akcji dołączyli również darczyńcy z parafii św. Józefa w Konstantynowie Łódzkim przekazując 40 paczek z artykułami żywnościowymi i z artykułami chemicznymi dla osób samotnych, niepełnosprawnych objętych pomocą społeczną z terenu gminy Konstantynowa Łódzkiego.

Typowaniem rodzin do wszystkich „akcji” zajmują się pracownicy socjalni oraz asystenci rodzin, gdyż mają najlepsze rozeznanie w rzeczywistej sytuacji materialnej konstantynowskich rodzin.

(24)

24 3.3. Realizacja zadań w ramach pracy socjalnej

Praca socjalna należy do zadań własnych samorządu gminnego o charakterze obligatoryjnym i jest świadczeniem niepieniężnym. Jest świadczona osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód i nie wymaga wydania decyzji przez organ pomocy społecznej.

Jest to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi oraz rozwinięcia lub wzmocnienia aktywności i samodzielności życiowej. Podejmowana jest w odniesieniu do rodzin z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi, wynikającymi między innymi z powodu niezaradności, konfliktów rodzinnych, zjawisk występujących w rodzinie takich, jak na przykład: alkoholizm, narkomania, przemoc, zaburzenia psychiczne rodziców, ich niedojrzałość do roli rodzicielskiej, występowanie problemów wychowawczych, trudności w realizacji obowiązku szkolnego.

Pomoc w ramach pracy socjalnej obejmuje w szczególności: udzielanie informacji, wskazówek i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych oraz poradnictwo dotyczące udzielania pomocy przez właściwe instytucje państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe.

W 2020 roku udzielono pomocy w postaci pracy socjalnej 280 rodzinom, w tym wyłącznie w postaci pracy socjalnej 17 rodzinom.

W ramach pracy socjalnej dokonuje się licznych działań mających na celu poprawę jakości życia osób i rodzin. Pracownicy Działu Pomocy Środowiskowej udzielają informacji o zasadach ustalania stopnia niepełnosprawności i zabezpieczają klientów w stosowne dokumenty oraz informują, jak je wypełniać. Ponadto pomagają w wypełnianiu rożnych dokumentów urzędowych i wniosków, jak też występują do podmiotów mających wpływ na rozwiązanie trudnej sytuacji życiowej klientów pomocy społecznej np. PGE, PGNiG, bank, Poczta Polska, PKGKŁ oraz towarzyszą podczas wizyt w tych podmiotach.

W ubiegłym roku dzięki pomocy pracownika socjalnego dokonano naprawy dachu na budynku mieszkalnym, angażując najbliższą rodzinę przy niewielkim wsparciu finansowym Ośrodka. Pracownicy socjalni pomagali w pozyskaniu sprzętu ortopedycznego, dokonywali zakupu leków i artykułów żywnościowych, dostarczali żywność do miejsca zamieszkania osób potrzebujących. Udzielono pomocy osobie starszej w przystosowaniu lokalu pozyskanego z zasobów gminy oraz organizacji zakupów artykułów remontowych.

Pracownicy socjalni utrzymują również ciągłą współpracę z Poradnią Zdrowia Psychicznego oraz innymi poradniami w celu zabezpieczenia potrzeb zdrowotnych osób niesamodzielnych. Zarówno pracownicy socjalni, jak i asystenci rodziny w ramach

(25)

25 profesjonalnych działań podejmują adekwatne czynności w celu zabezpieczenia potrzeb zdrowotnych, poprzez umawianie i towarzyszenie na wizytach lekarskich, bieżącą współpracę z pielęgniarkami środowiskowymi. Współpracują z pedagogami szkolnymi oraz policją. Z racji trudnych warunków pracy, pracownicy socjalni korzystają ze wsparcia Funkcjonariuszy Policji oraz Straży Miejskiej. Współpraca między tymi dwiema służbami odbywa się także w oparciu o Procedurę „Niebieskie Karty”. Pomagają w organizowaniu pomocy materialnej, w znalezieniu pracy czy lokalu mieszkalnego oraz oferują pomoc psychologiczną.

Pracownik socjalny zajmuje się osobami bezdomnymi, bezrobotnymi, samotnymi, znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej, osobami uzależnionym od wszelkich używek, rodzinami dysfunkcyjnymi, chorymi i niepełnosprawnymi, byłymi więźniami oraz uchodźcami.

Najważniejszym zadaniem pracownika socjalnego jest stworzenie odpowiednich warunków życia osobom, które zostały tego pozbawione oraz zapobieganie patologiom.

W 2020 roku pracownicy socjalni zawarli 23 kontrakty socjalne z osobami bezdomnymi. Działania zawarte w kontrakcie socjalnym nakierowane są na wspieranie osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, w szczególności rodzinnych i mieszkaniowych oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia. Efektem kontraktów socjalnych jest również pomoc finansowa w postaci zasiłków celowych, okresowych lub stałych, które dla osób bezdomnych często stanowią jedyne źródło utrzymania. Pracownik socjalny na przełomie 2020 roku dokonał 23 ocen realizacji zadań zawartych w kontrakcie.

Tabela Nr 10 - Liczba zawartych kontraktów socjalnych w latach 2018- 2020.

Wyszczególnienie Rok 2018 Rok 2019 Rok 2020

Liczba zawartych

kontraktów socjalnych 8 23 23

Źródło: opracowanie własne MOPS.

Z doświadczeń pracowników Ośrodka oraz z diagnozy środowiska wynika, że bezdomność występująca w naszym mieście to w głównej mierze tzw. bezdomność z wyboru, która jest przejawem patologii indywidualnej przez odrzucenie powszechnie respektowanych wzorów obyczajowych, co zbiega się z zaburzeniami psychicznymi, zdrowotnymi, w tym związanymi z uzależnieniami oraz brakiem oparcia i pomocy ze strony rodziny.

Na przestrzeni lat daje się zauważyć również zwiększający się procent osób bezdomnych, które na margines życia społecznego trafiają poprzez silne uzależnienie od alkoholu i związane z tym zaniedbania w sferze zawodowej oraz mieszkaniowej. Osoby tracą prace, nie mogą uzyskać nowej lub jej utrzymać, co w następstwie także skutkuje zadłużeniami mieszkaniowymi

(26)

26 i eksmisją z zajmowanego mieszkania lub doprowadzeniem zajmowanych budynków do stanu, w których z uwagi na bezpieczeństwo, nie można zamieszkiwać.

Pracownik socjalny to przede wszystkim pracownik terenowy. Praca z drugim człowiekiem, praca dla drugiego człowieka, to wielki trud, wyzwanie, ale też satysfakcja, gdy uda się pomóc i odmienić czyjeś życie na lepsze. Pracownicy socjalni obcują i zmagają się na co dzień z ludzkimi dramatami - ubóstwem, chorobami, samotnością i odrzuceniem. Pochylają się nad biedą i nieszczęściem ludzi zepchniętych przez życie na jego margines. Praca w takich okolicznościach wymaga - oprócz profesjonalizmu także odporności psychicznej i ogromnej wrażliwości na krzywdę i słabość drugiego człowieka.

Pandemia, z którą zmagamy się od wielu miesięcy, zrodziła nowe wyzwania przed pracownikami socjalnymi.

4. ANALIZA ŚWIADCZEŃ Z POMOCY SPOŁECZNEJ

Tabela Nr 11 - Forma udzielania pomocy z zakresu pomocy społecznej w 2020 roku.

Lp. Forma pomocy

Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenia

Liczba świadczeń

Kwota wypłaconych

świadczeń (w zł)

W tym dotacja z budżetu Państwa (w zł)

1 Zasiłki stałe 107

1087 580 076 580 076

2

Składka zdrowotna opłacona za osoby otrzymujące

świadczenia z pomocy społecznej

93 951 48 312 48 312

3 Zasiłek okresowy 108 643 194 818 194 818

4

Zasiłek celowy

Zasiłek celowy specjalny

203 x 343 145 255 182

8 9 3 690 0

5 Dożywianie (szkoły

i przedszkola) 50 2334 9 800 0

6

Dożywianie (w Ośrodku Dzienne- go Pobytu)

33 4 219 29 533 0

7 Sprawienie pogrzebu 4 4 9 330,00 0

(27)

27 4.1. Zasiłki

Świadczenia pomocy społecznej są zróżnicowane. Każdy rodzaj świadczenia ma ustawowo określone przesłanki będące podstawą ich przyznania. W 2020 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim zrealizował następujące świadczenia pieniężne oraz niepieniężne.

Zrealizowane świadczenia pieniężne:

- zasiłek stały - zasiłek okresowy -zasiłek celowy,

w tym specjalny zasiłek celowy

Zrealizowane świadczenia niepieniężne:

- składka na ubezpieczenie zdrowotne (od zasiłków stałych) - udzielenie schronienia

- posiłek

- usługi opiekuńcze

- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej

Zasiłek stały

Został wypłacony 107 osobom niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, w tym w większości osobom samotnym – 90 osobom. Zasiłek przyznawany jest w ustawowej wysokości wynikającej z różnicy pomiędzy kryterium dochodowym, a posiadanym dochodem.

Łączna kwota wypłaconego zasiłku stałego w 2020 roku wynosi 580 076 zł.

Składka zdrowotna (przy zasiłku stałym)

Składka zdrowotna została opłacana za 93 osoby pobierających zasiłek stały, które nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Łączna kwota wydatku poniesionego na składkę zdrowotną w 2020 roku wynosi 48 312 zł.

Tabela Nr 12 - Wydatkowanie zasiłków stałych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne przy zasiłku w 2020 roku.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Liczba osób, którym przyznano decyzją

świadczenia

Koszt świadczeń

Zasiłki stałe - ogółem 107 1 087 580 076

Składki na ubezpieczenie

zdrowotne (przy zasiłku stałym) 93 951 48 312

Źródło: Dane MOPS ze sprawozdania MPiPS-03, SKŁ-ZDR.

(28)

28 Tabela Nr 13 - Ilość osób oraz wydatek poniesiony na zasiłek stały w latach 2018 – 2020r.

Liczba osób 110 116 107

Wydatek 555 162 639 588 580 076

Zasiłek okresowy

Przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie. Ustawa o pomocy społecznej szczegółowo określa wysokość zasiłków okresowych.

Kwota zasiłku okresowego stanowi różnicę między kryterium dochodowym, a posiadanym dochodem, z tym że zasiłek nie może być niższy od 50% tej różnicy, jednak nie mniejszy niż 20,00 zł miesięcznie.

Łączna kwota wypłaconych zasiłków okresowych w 2020 roku wynosi 194 818 zł.

Tabela Nr 14 - Zasiłki okresowe w 2020 roku.

Forma pomocy

Liczba osób, którym przyznano świadczenie

Kwota świadczeń

(w zł.)

Zasiłki okresowe ogółem: 108 643 194 818

w tym przyznane z powodu:

bezrobocia 74 454 145 706

długotrwałej choroby 13 26 9 107

niepełnosprawności 17 99 21 710

inne 18 64 18 296

Tabela Nr 15 - Ilość osób oraz wydatek poniesiony na zasiłek okresowy w latach 2018– 2020r.

Liczba osób 121 121 108

Wydatek 159 818 174 980 194 818

(29)

29 Zasiłek celowy

W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy.

Może on być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu opału, żywności, leków i leczenia, odzieży i obuwia, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Do otrzymania zasiłku celowego uprawnione są również osoby lub rodziny, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, bądź klęski żywiołowej lub ekologicznej.

W tego rodzaju przypadkach świadczenie to może być przyznane niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi. Jeśli osoba lub rodzina marnotrawi przyznane świadczenia, celowo je niszczy lub korzysta w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawi własne zasoby finansowe, może nastąpić ograniczenie świadczeń lub odmowa ich przyznania.

Łączna kwota wypłaconego zasiłku celowego w 2020 roku wynosi 356 165 zł.

Specjalny zasiłek celowy

Specjalny zasiłek celowy jest bezzwrotnym świadczeniem przyznawanym w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających określone w ustawie kryterium dochodowe.

Łączna kwota wypłaconych zasiłków celowych specjalnych w 2020 roku wynosi 3 690 zł.

Tabela Nr 16 - Zasiłki celowe w 2020 roku.

Forma pomocy

Liczba osób, którym przyznano świadczenie

Kwota świadczeń

(w zł.)

Zasiłki celowe ogółem: 208 x 356 165

w tym:

Zasiłki celowe x x 54 663

Specjalne zasiłki celowe 8 9 3 690

Zasiłek w ramach wieloletniego programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”

180 1167 274 882

Zasiłki celowe w formie

rzeczowej 35 105 12 600

Zdarzenie losowe 1 1 1 000

Sprawienie pogrzebu 4 4 9 330

(30)

30 Tabela Nr 17 - Ilość osób oraz wydatek poniesiony na zasiłek celowy

w latach 2018 – 2020r.

Liczba osób 213 216 201

Wydatek 320 499 329 460 301 502

Sprawienie pogrzebu

Sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym, należy do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym. Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę zgodnie z wyznaniem zmarłego. Dotyczy osób zmarłych, które nie były ubezpieczone i nie pozostawiły masy spadkowej, nie miały rodziny lub rodzina nie była w stanie sprawić pochówku z uwagi na trudną sytuację finansową. W 2020r. Ośrodek zlecił sprawienie 4 pogrzebów zakładowi pogrzebowemu w oparciu o podpisaną umowę,

Łączna kwota wydana na sprawowanie pogrzebu w 2020 roku wynosi 9 330 zł.

Udzielenie schronienia

Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach czy schroniskach. Na terenie gminy Konstantynów Łódzki pomoc osobom bezdomnym świadczona była przez Schronisko dla Osób Bezdomnych mieszczące się przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim, ul. Słowackiego 11. W 2020 r. skierowano do schroniska 19 osób.

Opłata za pobyt osoby bezdomnej w schronisku uzależniona jest od dochodu.

Pełny miesięczny koszt pobytu w Schronisku dla Osób Bezdomnych w 2020 r. wynosił 660 zł.

i został wyliczony zgodnie z przyjętą kalkulacją ustaloną na podstawie kosztów wynagradzania pracowników Działu Usług Społecznych i Socjalnych oraz kosztów utrzymania schroniska.

Opłatę za pobyt w Schronisku reguluje Uchwała Rady Miejskiej w Konstantynowie Łódzkim Nr XIII/118/19 z dnia 19 grudnia 2019 r.

Podsumowując analizę świadczeń wypłaconych z pomocy społecznej warto wspomnieć o ilości wydanych decyzji, które przedstawia poniższa tabela:

(31)

31 Tabela Nr 18 - Wskaźnik pracy pracowników w Dziale Świadczeń Pomocy Społecznej

w latach 2018 – 2020.

Lp. Wyszczególnienie Rok 2018 Rok 2019 Rok 2020

1

Liczba wydanych decyzji administracyjnych: 2 009 1 990 1 823

z tego, z systemu pomocy społecznej 1 951 1 941 1 800

dot. pomocy materialnej dla uczniów 58 49 23

2 Ilość wystawionych różnego rodzaju zaświadczeń ^x ^x ⁴⁹

W 2020 roku spośród wszystkich wydanych decyzji 7 było odmownych.

Tabela Nr 19 - Ilość wydanych decyzji odmownych w 2020 roku.

Wyszczególnienie Liczba decyzji odmownych

Pomoc społeczna 6

Prawo do świadczeń opieki

zdrowotnej 1

Stypendia/zasiłki szkolne 0

Od wydanych decyzji dotyczących świadczeń z pomocy społecznej wniesiono 4 odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi (z tego: 2 zostały utrzymane w mocy, 2 uchylone i przekazane do ponownego rozpatrzenia).

4.2. Decyzje potwierdzające prawo do świadczeń opieki zdrowotnej

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim wydaje decyzje na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz w oparciu o Uchwałę Nr X/92/19 z dnia 29 sierpnia 2019r. Rady Miejskiej w Konstantynowie Łódzkim w sprawie upoważnienia Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konstantynowie Łódzkim do wydawania decyzji administracyjnych potwierdzających prawo do świadczeń opieki zdrowotnej świadczeniobiorców innych niż ubezpieczeni (poprzednia Uchwała Nr XLIV-394-06 Rady Miejskiej w Konstantynowie Łódzkim z dnia 25.05.2006 r.).

(32)

32 Z potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie ww. ustawy na okres 90 dni mogą korzystać:

• osoby nieubezpieczone,

• osoby posiadające obywatelstwo polskie,

• osoby posiadające miejsce zamieszkania na terytorium RP,

• osoby, które spełniają kryterium dochodowe obowiązujące w pomocy społecznej, co do których nie stwierdzono dysproporcji pomiędzy dochodem a rzeczywistą sytuacją majątkową.

W 2020 r. w sprawie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej wydano 12 decyzji administracyjnych, w tym:

• potwierdzających prawo do ubezpieczenia – 9

• odmawiających potwierdzenia prawa do ubezpieczenia – 1

• uchylających potwierdzenie prawa do ubezpieczenia – 2

Tabela Nr 20 - Ilość wystawionych decyzji w latach 2018 – 2020.

Rok Ilość wystawionych decyzji dotyczących potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej

2018 21

2019 17

2020 12

Wydanie przedmiotowej decyzji poprzedza postępowanie analogiczne jak w przypadku przyznawania świadczeń z pomocy społecznej, a więc niezbędne jest przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego. W wyniku tego wywiadu ustala się, czy dana osoba spełnia wymogi ustawowe i czy możliwe jest potwierdzenie prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

4.3. Wieloletni rządowy program „Posiłek w szkole i w domu na lata 2019- 2023”

Program obowiązuje od 1 stycznia 2019 r. i skierowany jest zarówno do dzieci, uczniów, jak i osób starszych. Składa się z trzech modułów. Pierwszy moduł to wsparcie i posiłek adresowany do dzieci i młodzieży. Drugi to posiłek adresowany do osób starszych. Trzeci moduł został uregulowany w rozporządzeniu, zakłada doposażenie i poprawę standardu już działających