Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Nie ma co się kłócić…
Treści kształcenia:
Uczeń:
1) Czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie edukacyjnym i wyciąga z nich wnioski – edukacja polonistyczna (1.1b),
2) Wyszukuje w tekście potrzebne informacje – edukacja polonistyczna (1.1c), 4) Współpracuje z innymi w zabawie i nauce szkolnej – edukacja społeczna (5.4), 5) Korzysta z informacji zawartych w słownikach – treści rozszerzone,
6) Rozwija umiejętności interpersonalne i rozwiązuje konflikty – treści rozszerzone.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Oblicza sumy i różnice w zakresie 100,
● Słucha uważnie i ze zrozumieniem utworów literackich,
● Wyszukuje w tekście utworu fragmenty odpowiadające na pytania,
● Wypowiada się pełnymi zdaniami na podany temat,
● Czyta uważnie i ze zrozumieniem zdania oraz krótkie teksty,
● Posługuje się słownikiem języka polskiego i słownikiem synonimów,
● Wyszukuje wyrazy o podobnym znaczeniu,
● Tworzy rodzinę wyrazów,
● Układa zdania z rozsypanki,
● Tworzy czasowniki od podanych rzeczowników,
● Współpracuje w grupie w celu jak najlepszego wykonania zadania.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Uważnie słucha utworów literackich,
● Czyta ze zrozumieniem krótkie teksty,
● Wypowiada się pełnymi zdaniami na określony temat,
● Posługuje się słownikami,
● Tworzy zdania,
● Współpracuje w grupie.
Środki dydaktyczne:
● Zasoby multimedialne: nagranie wiersza Zygmunta Marka Miszczaka O niebezpieczeństwie kłótni, karty pracy (Skłócone wyrazy oraz Kłótnie w przysłowiach),
● Komputer z głośnikami,
● Wydruki tekstu wiersza dla każdego ucznia,
● Łamigłówka matematyczna wprowadzająca do tematu (wydruki),
● Słownik języka polskiego (kilka egzemplarzy) – jeden dla każdej grupy,
● Słownik synonimów (kilka egzemplarzy) – jeden dla każdej grupy.
Metody nauczania:
● Podające: pogadanka, wyjaśnienie, dyskusja dydaktyczna,
● Problemowe: aktywizujące – łamigłówka rachunkowa, tworzenie i definiowanie pojęć,
● Praktyczna: metoda przewodniego tekstu,
● Programowana: z użyciem komputera.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Indywidualna zróżnicowana,
● Grupowa.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita uczniów i wprowadza ich do tematu, prosząc o rozwiązanie łamigłówki rachunkowej z hasłem: „Nie ma co się kłócić”. Wszystkie dzieci otrzymują wydruk łamigłówki, choć praca odbywa się w kilkuosobowych grupach. Każdy zespół ma swojego lidera;
prowadzący mianuje liderami uczniów uzdolnionych matematycznie, którzy będą nadzorowali przebieg prac nad wykonywaniem działań arytmetycznych.
Polecenie: „Wykonaj obliczenia. Wynikom w tabelce przyporządkuj odpowiednie litery i odczytaj hasło, a dowiesz się, co będzie tematem zajęć”.
Po wykonaniu zadania następuje sprawdzenie hasła i wszystkich obliczeń.
2. Następnie nauczyciel rozdaje wydruki wiersza Zygmunta Marka Miszczaka O niebezpieczeństwie kłótni. Po wysłuchaniu nagrania utworu dzieci rozmawiają na temat jego treści. Pytania stymulujące wypowiedzi uczniów:
● O co kłóciły się kaczuszki?
● Co było powodem ich kłótni?
● Czy to były ważne powody? Dlaczego tak uważasz?
● Co o tych kłótniach sądziły inne kaczki?
● Co sprawiło, że przestały się kłócić?
● Jaki morał (jaka nauka) płynie dla nas z tego wiersza?
● Jak rozumiesz tytuł tego wierszyka?
Uczniowie w trakcie rozmowy odnajdują w tekście fragmenty uzasadniające odpowiedzi i głośno je odczytują.
3. Praca z tekstem.
Dzieci wyszukują i podkreślają wyrazy trudne (dyskurs, utarczki). W grupach wyszukują w słownikach języka polskiego objaśnień wyrazów. Następnie nauczyciel prosi o wyszukanie w tekście wiersza wszystkich słów, które znaczą to samo co utarczki (sprzeczki, kłótnie).
Dzieci szukają w słownikach synonimów wyrazów o takim samym znaczeniu, np. spór, konflikt, waśń, niezgoda. Prowadzący zajęcia objaśnia, co to jest indeks wyrazów i w jaki sposób korzystać ze słownika.
4. Tworzenie rodziny wyrazów „kłótnia”. Praca w grupie.
Dzieci pracują w grupach z wykorzystaniem słowników języka polskiego. Zapisują wyrazy na tablicy i przepisują je do zeszytów: kłócić się, kłótliwy, kłótliwość, kłótnia, kłótnica, skłóceni.
5. Karta pracy Skłócone wyrazy – praca indywidualna.
Wersja 1 karty jest trudniejsza, przeznaczona dla dzieci uzdolnionych językowo – do podanych rzeczowników dopisują one czasowniki według podanego wzoru: kłótnia – kłócić się. Podane rzeczowniki to: sprzeczka, awantura, bójka. Następnie uczniowie układają zdania z wybranymi przez siebie czasownikami, dbając o ich odpowiednią formę.
Wersja 2 jest łatwiejsza – dzieci nie muszą same tworzyć wyrazów ani zdań, gdyż są one podane. Zadanie polega najpierw na połączeniu w pary rzeczowników i odpowiadających im czasowników, a potem – uzupełnieniu zdań wybranymi czasownikami, prawidłowo odmienionymi.
Na koniec następuje wspólne sprawdzenie ćwiczeń.
6. Karta pracy Kłótnie w przysłowiach – praca indywidualna (układanie przysłów).
Również ta karta ma dwie wersje, zróżnicowane pod względem poziomu trudności. Zadanie w pierwszej wersji – dla uczniów uzdolnionych językowo – polega na ułożeniu przysłów z „rozsypanki” wyrazowej. Dzieci, które otrzymają wersję drugą, mają połączyć fragmenty przysłów, a następnie przepisać w pełnej formie.
Przysłowia:
● Gdzie dwóch się kłóci, tam trzeci korzysta.
● Nie ma co wieść spór o dziurawy wór.
● Kiedy zgoda, to w sercu pogoda.
Podsumowanie i sprawdzenie pracy. Czytanie i wyjaśnianie znaczenia przysłów.
7. Podsumowanie zajęć – rozważania dziecięce na temat lekcji.
Nauczyciel zadaje pytania uczniom:
● Czego nauczyłeś się na tych zajęciach?
● Dlaczego mówi się, że przysłowia są mądrością narodów?
● Dlaczego nie warto się kłócić?
● Jakie znasz sposoby na uniknięcie kłótni, sporu?
Uwagi:
Materiały do wydrukowania:
● Łamigłówka rachunkowa
55 − 8 = N 78 + 7 = M 37 + 6 = I
56 + 6 = E 15 + 6 = C 78 − 34 = I
19 + 7 = K 49 + 3 = I 89 + 4 = Ł
59 + 4 = A 28 + 4 = O 86 − 4 = Ę
41 − 4 = Ó 58 + 8 = S 72 − 4 = Ć
47 52 62 85 63 21 32 66 43 82 26 93 37 21 44 68
● Zygmunt Marek Miszczak O niebezpieczeństwie kłótni Dwie kaczuszki obok rzeczki
Straszne wiodły z sobą sprzeczki.
Miast prowadzić dyskurs miły, Co dzień brzydko się kłóciły:
O listeczki, o okruszki I o pierze na poduszki;
O to, która z obu kaczek
Najdonioślej: „kwa, kwa” kwacze;
O to nawet, czy ich dzioby Są jedynie dla ozdoby.
Chciały czasem inne kaczki Przerwać głupie ich utarczki – Nic i nigdy absolutnie
Nie pomogło na te kłótnie!
Gdy krzyczały, idąc dróżką, Innym było wstyd kaczuszkom.
Kaczor stary – pradziad kaczek Bardzo cierpiał, nieboraczek, A w sąsiedztwie wokół całym Starsze kaczki narzekały.
…Lecz cóż zrobić – to pytanie – Z takim kaczek zachowaniem?
Cóż poradzić, gdy na przykład (Arogancja to niezwykła) Kaczkę żółtą kaczka biała W taki sposób wyśmiewała:
– Kwa, kwa, jestem królem kaczek;
Kwa, kwa, z tobą jest inaczej:
Brzydka jesteś, niczym wrona, Chociaż żółto upierzona!
Żółta na to: Proszę kaczki – Ty nie jesteś z mojej paczki!
Co tu, kwa, kwa, dużo kwakać:
Ty wyglądasz, jak pokraka!
Brzuch ci urósł, jak trzy brzuszki – Nie widziałam takiej gruszki!
– W taki sposób dzionek cały Jedna drugą wyśmiewały.
Aż pewnego dnia kaczuszki, Widząc swoje brudne nóżki, Odezwały się w te słowa:
Brudny dziobek, brudna głowa…
Wyglądamy coraz smutniej;
Wszystko, kwa, kwa, przez te kłótnie!
Brud nas okrył, moja złota, Kwa, kwa, grubą warstwą błota!
– Zapałały żalem szczerym Za swe wstrętne charaktery.
W tym momencie zaś w kaczuszkach Obudziły się serduszka.
Zrozumiały od tej pory, Że nieważne są kolory;
Że naprawdę wszystkie kaczki Są z tej samej, kaczej, paczki!
Odtąd grzeczne już kaczuszki Moczą w rzece skrzydła, brzuszki;
Gdy wiaterek wodę muska, Chodzą razem się popluskać…
