I. Wstęp
Niniejszy dokument stanowi opracowanie rocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Gminy Babiak za rok 2020, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi. Dokument ten ma również dostarczyć niezbędnych informacji dla stworzenia efektywnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Wymagane ustawowo informacje przedstawione zostały w poszczególnych rozdziałach niniejszego opracowania.
Analizę stanu gospodarki odpadami komunalnymi sporządza się w terminie do dnia 30 kwietnia za poprzedni rok kalendarzowy i podlega ona publicznemu udostępnieniu. Prezentowana analiza systemu obejmuje rok 2020.
II. Zagadnienia ogólne.
Gmina Babiak jest gminą wiejską i zajmuje powierzchnię 13 359 km2. Na terenie Gminy znajduje się 50 miejscowości zgrupowanych w 30 sołectwach.
Gmina Babiak liczy 7942 mieszkańców (stan ilościowy osób zameldowanych stale i czasowo na 31.12.2020 r. wg ewidencji ludności) natomiast ze złożonych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi wynika, że na terenie Gminy zamieszkuje jedynie 6651 mieszkańców (stan na 31.12.2020 r.). Różnica w podanej liczbie mieszkańców wynika m.in. z tego, że wielu uczniów i studentów kontynuuje naukę poza miejscem stałego zameldowania, podobnie jak osoby pracujące w delegacjach i za granicą. Na bieżąco prowadzone są działania mające na celu weryfikację danych zawartych w deklaracjach i sprawdzenie ich ze stanem faktycznym.
Gmina Babiak wykonywała obowiązki wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, polegające m.in. na odbieraniu i zagospodarowywaniu odpadów komunalnych. Realizację tych zadań pełniło w imieniu gminy przedsiębiorstwo Prezero Service Centrum Sp. z o.o. Oddział w Kole, ul.
Sosnowa 1, 62-620 Koło, które świadczy usługi odbioru odpadów nieprzerwanie od lipca 2013 r.
(dwukrotnie zmieniała się jedynie nazwa przedsiębiorstwa).
Obowiązująca przez cały 2020 rok umowa z ww. przedsiębiorcą obowiązywała do końca marca 2021 r.
III. Ocena możliwości technicznych i organizacyjnych Gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi.
Gmina Babiak na swoim terenie nie posiada infrastruktury zapewniającej możliwość przetwarzania odpadów. Ze względu na rozmiar gminy (powierzchnia, liczba mieszkańców) a co za tym idzie – zasobność jej budżetu, nie szybko należy spodziewać się zmian w tej kwestii. Obecnie budowane instalacje komunalne muszą spełniać bardzo rygorystyczne wymogi środowiskowe, co wiąże się z
Strona 2 z 12
zastosowaniem zaawansowanych technologii wymagających wielomilionowych nakładów – w przypadku naszej gminy jest to ekonomicznie nieuzasadnione. Obecna polityka odpadowa promuje raczej rozwiązania i inwestycje, które mają służyć dużo większym regionom niż teren gminy czy powiatu.
Gmina Babiak posiada 0,0125 % udziałów z Miejskim Zakładzie Gospodarki Odpadami Komunalnymi sp.
z o.o. z siedzibą w Koninie i tym samym wykonuje obowiązek określony w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, który dotyczy zapewnienia budowy i eksploatacji wspólnie z innymi gminami regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych.
Zakład jest Regionalną Instalacją Przetwarzania Odpadów obsługujący region VIII i odpady zmieszane zebrane z nieruchomości zamieszkałych oraz pozostałości z sortowania w całości poddawane były procesom mechanicznego przetwarzania.
W powyższej instalacji zagospodarowane zostały również odpady odebrane selektywnie u źródła oraz większa część odpadów zebranych w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), tj.
odpady tworzyw sztucznych (w tym opakowania wielomateriałowe i metale), odpady szkła, papieru i tektury, odpady biodegradowalne, odpady wielkogabarytowe, odpadowe materiały izolacyjne (styropian), popioły z palenisk domowych oraz zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne. W skład powyższej Spółki wchodzi technologicznie zaawansowany Zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (potocznie – spalarnia odpadów), w którym z powodzeniem przez cały 2020 rok unieszkodliwiano zmieszane odpady komunalne oraz pozostałości z segregacji frakcji odpadów zbieranych selektywnie. Wpływa to znacząco na ograniczenie masy odpadów przekazywanych do składowania i jednocześnie pozwala pozyskać energię z surowców, których nie można powtórnie wykorzystać w inny sposób.
Podobnie jak w latach poprzednich tak i w 2020 funkcjonował stacjonarny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych zlokalizowany w miejscowości Polonisz. W związku z panującą pandemią wirusa SARS-cov-2 wywołującego chorobę COVID-19 zmianie uległ czas, w którym punkt obsługiwał (i nadal obsługuje) klientów. Od kwietnia 2020 r. PSZOK otwarty był w piątki w godzinach od 11:00 do 18:00 i soboty w godzinach od 8:00 do 15:00 (z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy).
W miejscu tym mieszkańcy Gminy Babiak mieli możliwość pozbywania się odpadów frakcji selektywnie gromadzonych takich jak odpady:
1) szkła;
2) papieru i tektury;
3) opakowań wielomateriałowych;
4) metalu;
5) tworzyw sztucznych;
6) zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
7) mebli i innych odpadów wielkogabarytowych;
8) zużytych opon;
9) przeterminowanych leków (pojemniki na przeterminowane leki zlokalizowane są na terenie wszystkich punktów aptecznych na terenie Gminy Babiak);
10) chemikaliów;
11) zużytych baterii i akumulatorów, świetlówek;
12) ulegających biodegradacji, w tym zielonych;
13) odpadów budowlanych i rozbiórkowych, w tym materiałów izolacyjnych.
Transport odpadów do PSZOK mieszkańcy zapewniają niezmiennie we własnym zakresie i na własny koszt.
Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Poloniszu nadal wymaga nakładów finansowych. Dla prowadzenia prawidłowej ewidencji przywożonych odpadów niezbędny jest zakup wagi najazdowej. Wiata, pod którą gromadzone są odpady posiada ściany wykonane z płyt betonowych, które uległy uszkodzeniu podczas załadunku odpadów za pomocą ciężkiego sprzętu. W konsekwencji powstały wyrwy w ścianach, przez które przedostają się odpady z sąsiednich boksów ulegając wymieszaniu, oraz wydostają się odpady na teren sąsiedniej działki.
Na chwilę obecną wciąż brakuje wiaty, czy chociażby wydzielonego utwardzonego placu na bioodpady (trawa, liście gałęzie). Odpady te gromadzone są na zewnątrz ogrodzonego placu, na sąsiedniej działce.
Niestety w budżecie Gminy Babiak nadal nie udało się wygospodarować środków na ww.
potrzeby inwestycyjne, natomiast z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi wnoszonej przez mieszkańców, letników i innych jednostek nie wystarczało na pokrycie bieżących kosztów zagospodarowania odpadów i wciąż drożejącego transportu .
IV. Zmiany wymuszone nowelizacją przepisów prawa.
W dniu 6 września 2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która wprowadziła szereg istotnych zmian, mających bardzo duży wpływ na funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi oraz zwiększenie jego kosztów – głównie w przypadku gmin wiejskich. W związku ze zmianami przepisów ustawy opracowano i wprowadzono w życie uchwały dotyczące zmian w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Gminy Babiak, takie jak:
- uchwała w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia wysokości stawki tej opłaty;
- uchwała w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości;
- uchwała w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Babiak;
- uchwała w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w Strona 4 z 12
zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
- uchwała w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właściciela nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe;
- uchwała w sprawie ustalenia ryczałtowej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.
Pierwsza z wymienionych uchwał nie zmieniła de facto samej metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, gdyż niezmiennie od 2016 roku w przypadku nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy opłaty dokonuje się w oparciu o liczbę mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość. Jednakże w porównaniu do lat poprzednich stawka opłaty nie maleje wraz ze wzrostem liczby mieszkańców danej nieruchomości lecz jest stała – stanowi kwotę 17,00 zł od osoby.
Właściciele nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy a powstają odpady komunalne rozliczają się (również niezmiennie) od ilości i pojemności pojemników na odpady. Nowością (do której obligowała ww. ustawa) było wprowadzenie zniżki za kompostowanie odpadów biodegradowalnych w kompostowniku przydomowym (dotyczy tylko nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi). Uprawnia ona właściciela nieruchomości do zwolnienia z części opłaty za gospodarowanie odpadami – w wysokości 2,00 zł od każdego mieszkańca w skali miesiąca. Miało to związek m.in. z wymuszeniem zmiany kolejnej uchwały - określającej wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości.
W związku z tym, że od czasu nowelizacji ww. ustawy wszyscy mieszkańcy mają obowiązek selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (nie ma już możliwości wyboru pomiędzy odpadami zbieranymi w sposób selektywny, co wiązało się z niższą opłatą, a odpadami zbieranymi w sposób nieselektywny, co wiązało się z opłatą wyższą), dokonano odpowiednich zmian we wzorze deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, przy okazji uzupełniając wzór przedmiotowej deklaracji o informację odnośnie przetwarzania danych osobowych (RODO) oraz (o czym mowa wyżej) oświadczenie o posiadaniu kompostownika przydomowego.
W regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Babiak:
a) rozszerzono katalog rodzajów odpadów przyjmowanych w Punkcie Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK), zlokalizowanego w Poloniszu przy Oczyszczalni Ścieków.
Dodano możliwość pozbywania się odpadów niekwalifikujących się do odpadów medycznych powstałych w gospodarstwie domowym w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w
szczególności igieł i strzykawek. Od dnia 1 stycznia 2025 r. będzie tam można deponować również odpady tekstyliów i odzieży,
b) ujednolicono m.in. zapisy dotyczące sposobu (będącego obowiązkiem każdego właściciela nieruchomości) selektywnego gromadzenia odpadów, sposobu pozbywania się odpadów.
Wskazano rodzaje, minimalne pojemności i kolorystykę urządzeń (pojemników i worków) służących do gromadzenia odpadów, ustalono standardy utrzymania pojemników i miejsc gromadzenia odpadów w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym a także określono częstotliwość i sposób pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego, c) ustalono wymagania dotyczące kompostowania bioodpadów stanowiących odpady
komunalne w kompostownikach przydomowych.
Wspólnym mianownikiem dwóch podjętych uchwał - w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Babiak oraz w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi była (również wymuszona ustawą) zmiana zapisów dotyczących częstotliwości odbierania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz bioodpadów stanowiących odpady komunalne (dotychczas gminy wiejskie same mogły decydować o częstotliwości odbioru ww. odpadów, uzyskując jedynie wymaganą w tej kwestii, pozytywną opinię państwowego powiatowego inspektora sanitarnego). Zmiana taka z pewnością miała wpływ na podwyższenie kosztów odbioru odpadów przez firmę transportową. Na chwilę obecną w Gminie Babiak jest około 2070 nieruchomości zamieszkałych jednorodzinnych, z których 1133 właścicieli (a więc ponad połowa) zadeklarowało posiadanie kompostownika przydomowego. Potrzeba objazdu terenu gminy w okresie letnim z częstotliwością raz na dwa tygodnie po odbiór odpadów biodegradowalnych, które w większości są zagospodarowywane u źródła, jest lekko mówiąc dyskusyjny, a z pewnością kosztowny.
Kolejnymi zmianami wprowadzonymi uchwałą w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi była zmiana częstotliwości odbioru u źródła odpadów zgromadzonych selektywnie – papieru i szkła. Odpady te odbierane będą jeden raz na kwartał. Inne niż dotychczas będą także dni i godziny przyjmowania przez Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych selektywnie zbieranych odpadów komunalnych. PSZOK będzie świadczył usługi:
w każdy piątek od godziny 11:00 do godziny 18:00;
w każdą sobotę od godziny 8:00 do godziny 15:00;
- z wyjątkiem świąt i dni ustawowo wolnych od pracy, o czym była już mowa wyżej.
Uchwalono również nowy wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami Strona 6 z 12
komunalnymi składanej przez właściciela nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe – w nowym wzorze brak możliwości wyboru gromadzenia odpadów w sposób nieselektywny, zawarto informację odnośnie przetwarzania danych osobowych (RODO), przeredagowano podstawę (metodę) obliczania opłaty.
Ustalono ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe - na najwyższym dopuszczalnym (na daną chwilę) pułapie, dopuszczonym ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – stanowiącym 10% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzanego na 1 osobę ogółem - za rok od tego typu nieruchomości.
Zobligowano również samorządy do prowadzenia odrębnego rachunku bankowego, na który należy wpłacać i gromadzić środki pochodzące z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
V. Zmiany wymuszone względami ekonomicznymi
Nowe realia cenowe spowodowały, że gminy stanęły przed wyzwaniem wdrożenia nowych rozwiązań dotyczących gminnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi. Gmina przystąpiła do modyfikacji miejscowego prawa, której zamierzonym celem jest uzyskanie środków pieniężnych, pozwalających na samofinansowanie się systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Po zmianie prawa gminy rozliczają się z firmami odbierającymi odpady oraz zagospodarowywującymi odpady komunalne tylko na podstawie masy odpadów, jakie zostały przekazane do przetworzenia.
Rozstrzygnięty w dniu 05.12.2019 r. przetarg na odbieranie odpadów z nieruchomości objętych systemem na terenie Gminy Babiak od dnia 1 stycznia 2020 r. wg nowych zasad, wyłonił wykonawcę w postaci firmy Prezero Service Centrum Sp. z o.o. Oddział w Kole. Zaoferowana cena za odbiór i transport odpadów komunalnych jak i ich wywóz z PSZOK w Poloniszu wyniosła 464,40 zł brutto/Mg. Jak się okazało ceny odbioru w 2020 r. skrajnie wzrosły. Ostatnia faktura w formie ryczałtowej (dopuszczana przez poprzednią wersję ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) za odbiór odpadów w miesiącu grudniu 2019 r. opiewała na kwotę 45 393,75 zł. Kolejna – za styczeń 2020 r. – już 78 232,82 zł.
Uzasadniona była zatem zmiana stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, która zaczęła obowiązywać od kwietnia 2020 r. (o czym każdy właściciel nieruchomości został listownie powiadomiony).
Postanowienie o odbieraniu popiołu z kotłów domowych (jako kolejnej frakcji zbieranej „u źródła” selektywnie) od października 2019 r. z terenu nieruchomości objętych gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, pozwoliło na pewne oszczędności z tytułu zagospodarowania odpadów w Miejskim Zakładzie Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o. w Koninie. Różnica w cenie zagospodarowania jednej tony zmieszanych (niesegregowanych, resztkowych) odpadów komunalnych a jednej tony popiołu wynosi aż 206,28 zł brutto. Strumień odpadów popiołu „uszczuplił”
ilość zmieszanych odpadów komunalnych w 2020 r. o 409,36 tony.
Dzięki pozytywnemu wynikowi badań laboratoryjnych, dopuszczającemu składowanie odpadów wielkogabarytowych (kod 20 03 07- zbierane w PSZOK w Poloniszu) na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne (uzyskanemu w czerwcu 2020 r.) – większość zebranego strumienia tego typu odpadów w 2020 r. trafiło do składowania. Badanie takie jest ważne przez rok. Następstwem możliwości składowania odpadów wielkogabarytowych na składowisku w Koninie było znaczne obniżenie ceny ich zagospodarowania, która w tym przypadku wynosi 199,70 zł netto. Gminy z rejonu, które nie uzyskały wyników badań dopuszczających odpady tego typu do składowania, zapłaciły za zagospodarowanie tony tychże – 528,00 zł netto (w Miejskim Zakładzie Gospodarowania Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o. w Koninie, który to przekazuje te odpady kolejnemu uprawnionemu podmiotowi, wyłonionemu w drodze przetargu). Zatem, jak widać różnica w sposobie zagospodarowania odpadów wielkogabarytowych wynosi aż 328,30 zł netto.
VI. Ilość odpadów komunalnych przekazanych do zagospodarowania z terenu nieruchomości objętych gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi w 2020 r.
Strona 8 z 12 F
rakcja odpadu
Masa odpadów ode- brana "u źródła" w
tonach
Masa odpadów ze- brana w PSZOK w Po-
loniszu w tonach
Razem
niesegregowane odpady komunalne (20 03 01) 666,600 / 666,600
popiół (20 03 99) 409,360 / 409,360
odpady biodegradowalne (20 02 01) 230,620 / 230,620
odpady wielkogabarytowe (20 03 07) / 89,480 89,480
papier i tektura (20 01 01) 21,400 13,360 34,760
tworzywa sztuczne (20 01 39) 166,600 31,940 198,540
opakowania ze szkła (15 01 07) 150,560 33,220 183,780
materiały izolacyjne (17 06 04) / 6,920 6,920
zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (20 01 35*,
20 01 36) / 7,960 7,960
zużyte opony (16 01 03) / 29,610 29,610
zużyte baterie (20 01 33*) / 0,400 0,400
odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i re-
montów / 290,000 290,000
Razem: 1645,140 502,890 2148,030
VII. Wskaźniki odzysku.
Zapisy art. 3b i 3c ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2020 r., poz. 1439) zobowiązują wszystkie gminy do osiągania określonych procentowo poziomów odzysku, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia, jak też ograniczenia poziomu przekazywanych do składowania - pewnych frakcji odpadów, dając jednocześnie uprawnienie Ministrowi do spraw środowiska do określenia, w drodze rozporządzenia:
1) poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła;
2) poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych, z wyłączeniem innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne;
3) sposobu obliczania poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami;
4) poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania - w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.;
5) sposobu obliczania poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, uwzględniając uzasadnione szacunki masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych na mieszkańca w 1995 r., dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców zamieszkujących daną gminę oraz procentowy udział odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.
Obliczenia wykonane na podstawie ww. aktów prawnych oraz danych przekazywanych w
„sprawozdaniach odpadowych” doprowadziła do następujących wyników uzyskanych przez Gminę Babiak w 2020 r.:
1. Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła – wyniósł 33,24% - wymaganego poziomu nie uzyskano.
[Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2167) wymagany do osiągnięcia poziom wynosił 50% lub więcej].
niesegregowane odpady komunalne
popiół
odpady biodegradowalne odpady wielkogabarytowe papier i tektura tworzywa sztuczne opakowania ze szkła materiały izolacyjne zużyty sprzęt elektryczny i
elektroniczny
zużyte opony
zużyte baterie odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
2. Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne – wyniósł 97,75% - wymagany poziom uzyskano.
[Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2167) wymagany do osiągnięcia poziom wynosił 70% lub więcej].
3. Poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania - w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. – wyniósł 0% - wymagany poziom uzyskano.
[Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie poziomów ograniczenia składowania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (Dz. U. z 2017 r., poz. 2412) wymagany do osiągnięcia poziom wynosił 35%
lub mniej].
VIII. Koszty obsługi systemu gospodarowania odpadami komunalnymi
Zapisy art. 6r ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2020 r., poz. 1439 ze zm.) stanowią, iż z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:
1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
3) obsługi administracyjnej tego systemu;
4) edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.
Ponadto z uzyskanych środków gmina może pokryć koszty wyposażenia nieruchomości w pojemniki lub worki do zbierania odpadów komunalnych oraz koszty utrzymywania pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, a także pokryć koszty usunięcia odpadów komunalnych z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania i magazynowania.
Wszelkie koszty poniesione w roku 2020 w związku z odbieraniem, odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych, w tym również związane z obsługą systemu, zostały wykazane w poniższej tabeli:
Zestawienie kosztów i wydatków poniesionych przez Gminę Babiak w roku 2020
WYSZCZEGÓLNIENIE KOSZTY I WYDATKI (ZŁ)
Koszty wywozu odpadów komunalnych (odbiór i transport)
840 322,48 zł
Koszty zagospodarowania odpadów 385 262,86 zł
Monitoring nieczynnego składowiska odpadów w Żurawiieńcu
2 921,25 zł Koszty obsługi administracyjnej (w tym pobory,
materiały BHP, koszty energii elektrycznej, usługi telekomunikacyjne, podróże służbowe, odpis na ZFŚS, szkolenia, koszty komornicze, druki dla inkasentów, obsługa programów komputerowych, przesyłki listowe)
114 874,22 zł
Wynagrodzenie inkasentów za pobór opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
22 724,00 zł Badania laboratoryjne odpadów przekazywanych do
składowania
2 613,75 zł
RAZEM 1368718,56
Strona 10 z 12
Informacje dodatkowe:
Rok 2020 rozpoczął się z zaległościami za lata poprzednie na poziomie 57 174,34 zł Przypis (minus odpis i umorzenia) na koniec 2020 r. – 1 287 469,98 zł
Dwie powyższe stanowiły należności w kwocie 1 344 644,32 zł
Dochody wykonane na koniec 2020 r. (wpływy minus zwroty) – 1 117 481,45 zł
(w tym wpłaty bieżące 1 093 288,14 zł i wpłaty zaległe 28 190,51 zł, minus zwroty 3997,20 zł) Zaległości na 31.12.2020 r. – 78 009,29 zł
(w tym zaległości z lat ubiegłych – 31 788,33 zł)
W stosunku do właścicieli nieruchomości, którzy spóźniają się z wnoszeniem opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi wysyłane są wezwania do zapłaty (upomnienia) a następnie tytuły wykonawcze kierowane do urzędu skarbowego. W roku 2020 wystawiono 777 upomnień z tytułu nie uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na łączną kwotę 109 896,20 zł, natomiast tytuły wykonawcze otrzymało 151 właścicieli nieruchomości na łączną kwotę 38 225,83 zł.
Zaznaczyć należy, że dla mieszkańców Gminy Babiak objętych systemem gospodarowania odpadami funkcjonuje System Powiadamia SMS, pozwalający na wysyłanie wiadomości informujących o zmianie terminu odbioru odpadów, przypominający o terminach opłat lub innych wydarzeniach. Ten sposób komunikacji spotkał się dużym zainteresowaniem mieszkańców. Na koniec 2020 r. ogólna liczba osób chcących otrzymywać tego typu informacje wynosiła 1709 oraz 4 osoby podały adres e-mail.
W roku 2020 wysłano 761 SMS-ów.
W 2020 roku nie prowadzono żadnego postępowania administracyjnego wobec osób fizycznych lub prawnych, które mimo ciążącego na nich obowiązku posiadania umowy na odbiór odpadów komunalnych lub wywóz nieczystości ciekłych - takiej umowy nie posiadały.
IX. Podsumowanie i wnioski
Odbiór odpadów komunalnych z terenu Gminy Babiak zorganizowany został przez Gminę w sposób optymalny, uwzględniający lokalne uwarunkowania i potrzeby ogółu społeczności. Systemem zostały objęte nieruchomości zamieszkałe przez mieszkańców oraz nieruchomości rekreacyjno- wypoczynkowe, jednostki organizacyjne gminy, świetlice i Ochotnicze Straże Pożarne. Nieruchomości niezamieszkałe, takie jak miejsca prowadzenia działalności gospodarczej zobowiązane są do zawarcia stosownej umowy z przedsiębiorcą wpisanym do rejestru działalności regulowanej, prowadzonego przez Wójta Gminy Babiak.
Coraz nowsze regulacje prawne w gospodarce odpadami powodują wzrost kosztów. Ostatnia zmiana przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadziła obowiązek tonażowego rozliczania się gmin z firmami oraz zwiększyła częstotliwość ich odbioru. Zmiana ta wpłynęła na podwyższenie kosztów odbierania odpadów o prawie 100 % w stosunku do roku 2019.
Sytuacji nie poprawiają rosnące koszty gospodarowania odpadami, niepewność rynku i ogólnoświatowa niestabilna sytuacja ekonomiczna, spowodowana pandemią koronawirusa SARS-COV- 2, dotykająca nie tylko przedsiębiorców, ale i właścicieli nieruchomości.
Celem nadrzędnym w ramach nadzoru nad funkcjonowaniem gminnego systemu gospodarowania odpadami wynikającym z art. 3b ust. 1 pkt 1 i 2 jest konieczność osiągnięcia przez gminy zakładanych „poziomów odzysku”. W analizowanym okresie Gmina Babiak nie osiągnęła wymaganego ustawowo poziomu recyklingu przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, który winien wynieść 50%, a ukształtował się na poziomie 33,24%.
Brak osiągnięcia poziomu recyklingu za 2020 r. znaleźć może skutki finansowe w postaci nałożonej kary pieniężnej na gminę przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Niemniej jednak nie zakończy to sprawy. Z problemem, jakim jest niska jakość selektywnej zbiórki należy walczyć, gdyż poziomy recyklingu, które należy osiągnąć w przyszłych latach rosną. Zgodnie z unijnymi wymogami w 2020 r. połowa odpadów powinna trafić do recyklingu. Obecnie jednak cztery podstawowe surowce: plastik, szkło, metal, papier, wytworzone na terenie gminy trafiły we wskazanym okresie do recyklingu w 33,24 %. Zatem pomimo tego, że wszyscy zobligowani zostali do prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów, nie zawsze wykonywana jest prawidłowo.
Osiągnięcie zakładanych poziomów odzysku surowców wydaje się dziś niewykonalne. Potrzebna jest zmiana systemowa, choćby w sprawie kaucji za opakowania plastikowe czy opakowania szklane oraz rozszerzona odpowiedzialność producenta, która powinna polegać m.in. na ograniczaniu ilości wprowadzanych na rynek opakowań.
Oceniając działający system gospodarowania odpadami komunalnymi należy stwierdzić, że działalność Gminy w latach przyszłych musi zostać nakierowana przede wszystkim na:
– zwiększenie efektywności selektywnej zbiórki odpadów,
– rozbudowę Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych,
– kontynuowanie działalności edukacyjnej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami,
– usprawnienie i uszczelnienie systemu poprzez m.in. bardziej szczegółową weryfikację składanych deklaracji, kontrolę przedsiębiorców zobowiązanych do posiadania umowy.
Sporządził:
Maria Wiśniewska Michał Żółtowski
Strona 12 z 12
