Ewidencja kosztów jakości na kontach zespołu 4 i 5 w przedsiębiorstwie usługowym : studium przypadku

(1)

Wojciech Sadkowski

Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie Nr 30 (2018) s. 238-248

dostępne na:

EWIDENCJAKOSZTÓWJAKOŚCI NAKONTACHZESPOŁU4 I5

WPRZEDSIĘBIORSTWIEUSŁUGOWYM–STUDIUM PRZYPADKU

WojciechSadkowski UniwersytetJagielloński

WydziałZarządzania iKomunikacjiSpołecznej

Streszczenie:Ewidencjakosztówwprzedsiębiorstwachprowadzona jestnakontachze- s p o ł u 4,atakżewlicznychprzypadkachnakontachzespołu5.Celemniniejszegoopra- cowaniajestweryfikacjamodelustrukturykosztówj a k o ś c i wykorzystywanegow układachro dzajowymi k a l k u l a c y j n y m kosztów.Udziałsektorausługowegow tworzeniuPKBPolski wynosiok.65%,adlagospodarekwysokorozwiniętychjesttop o ziom80%.Takwysokiudzia łbardzokontrastujezubogąliteraturąwzakresieewiden-

cjonowaniaiujmowaniakosztówjakościwsystemierachunkowościprzedsiębiorstww układa chkosztów.Pierwszaczęśćp r a c y stanowicharakterystykęk o s z t ó w g r u p o w a-

nychwedługrodzajuorazkosztówklasyfikowanychwedługtypówdziałalności.Wdru- giejczęściprzedstawionomodelstrukturykosztówjakości.Trzeciaczęśćzawierapróbęwe ryfikacjimodelunaprzykładzieprzedsiębiorstwaXYZ.Obiektembadańsąkosztyja-

kościujmowanewzespołachkont4i5.Napotrzeby artykułuwykorzystanoźródłalitera- turowez rachunkowościi zarządzaniajakością.Zastosowanymp o d e j ś c i e m badawczymjests tudiumprzypadku.Podsumowaniestanowiąwnioskizprzedstawionegoprzykładu.

Słowakluczowe:ewidencja kosztów,kosztyjakości,strukturakosztówjakości DOI:10.17512/znpcz.2018.2.20

Wprowadzenie

Kosztyponoszoneprzezprzedsiębiorstwadotycząprowadzeniaróżnychdzia- łalności,któreobejmująokreśloneobszaryi c h funkcjonowania.Każdąjednostkęgospod arcząmożnatraktowaćjakozbiórzachodzącychwniejprocesów,któretos ą źródłemkos ztówj a k o ś c i . Umiejętnośćidentyfikacjiprocesówpodstawowych,składającychsięz li cznychpodprocesów,j e st warunkiemkoniecznymdoprawi-

dłowejewidencjikosztówjakościnaodpowiednichkontachksięgowychwzespole4 i 5.

Zasadniczymcelemopracowaniajestweryfikacjamożliwościewidencjik o s z- t ó w jakościnakontachukładurodzajowegoikalkulacyjnegokosztów.

Wpierwszejczęściautorprezentujecharakterystykękosztówrodzajowychi grupowa nychwedługtypówdziałalności.Drugaczęśćartykułuprzedstawiamo-

d e l strukturykosztówj a k o ś c i . W ostatnimpodrozdzialezostajezweryfikowanapre zentowanakoncepcjanaprzykładzieprzedsiębiorstwaXYZ.

(2)

Ewidencjakosztówjakości nakontach zespołu4i5wprzedsiębiorstwieusługowym…

Kosztywedługrodzajówitypówdziałalności

Przedsiębiorstwaprowadząewidencjękosztóww układzierodzajowymk o s z- t ó w oraz/lubgrupująkosztywedługtypówdziałalności.Ujmowaniekosztównakontach zespołu4 pozwalagromadzićwszystkiekosztypowstającew jednostcegospodarczejw z wiązkuprocesamizaopatrzenia,produkcji,sprzedażywyrobów,u s ł u g orazzzarządz aniem.Korzystaniezkontzespołu4jestwymaganedlacelówsprawozdawczych,poniewa żkosztyrodzajoweznajdująsięwporównawczymwariancierachunkuzyskówi strat,info rmacjidodatkowejorazw sprawozdaniustatystycznym(Nowak2016,s.64).

Prowadzeniekontzespołu5jestzalecane,gdywielkośćprowadzonejdziałalno- ś c i lub/ijejcharakterwymagająustaleniakwotyistrukturykosztówwedługtypówdziałal ności.Grupowaniekosztówwtymzespoleiichrozliczeniepowinnoodby-

waćsięwjednostce,któradokonujekalkulacjikosztówproduktóworazwykonujedługotr wałeumowydlawięcejniżjednegoodbiorcy(Trzpioła2017,s.151).

Ewidencjakosztóww zespole5 ułatwiad o s t ę p d o szczegółowychinformacjio kos ztachwytworzeniaproduktulubwyświadczeniausługi,atakżepozwalado-

kładniejskalkulowaćwynikfinansowyjednostki(Pałka2017, s.485).

Charakterystykakontzespołu4

Zgodniezzałącznikiemnr1doustawyorachunkowościukładrodzajowykosz- t ó w obejmujenastępującepozycje(Ustawazdnia29września1994r.):

 amortyzację(konto400lub40-0),

 zużyciemateriałówienergii(konto411lub40-1),

 usługiobce(konto420lub40-2),

 podatkiiopłaty(konto450lub40-3),

 wynagrodzenia(konto430lub40-4),

 ubezpieczeniaspołeczneiinneświadczenia(konto440lub40-5),

 pozostałekoszyrodzajowe(konto460lub40-9).

Kosztyamortyzacjiobejmująodpisyamortyzacyjneśrodkówtrwałych,atakże wartościniematerialnychiprawnych.Amortyzacjawa r t ośc i firmyni e j est wyka- zywanawtejpozycjikosztów (Trzpioła2017,s.141).

Nakonciezużyciemateriałówienergiijednostkiwykazująwartośćmateriałówzużyty chdocelówpodstawowych,pomocniczych,gospodarczych,biurowych,reklamy,a takż ezużyciewody,gazu,energiielektrycznej,cieplnejitp.związanez podstawowądziałalno ściąoperacyjną(Nowak2016,s.66-67).

Kontousługobcychsłużydoewidencjiusługświadczonychpodmiotowiprzezjednos tkizewnętrzne.Zaliczas i ę d o nich:robotybudowlano-

montażowe,usługiprojektowe,remontowe,transportowe,sprzętowe,łącznościowe(np . usługip o c z-

towe,telefoniczne),wywozuśmieci,najmu(dzierżawa,leasingoperacyjny),usługiinfor matyczne,wydawnicze,wzakresieochronyzdrowia,usługiwzakresiebadańi ekspertyz prawnych(Pałka2017,s.446).

Pozycjapodatkii opłatyobejmujewszystkiepłaconeprzezjednostkępodatki( n p . po datekodnieruchomości,gruntowy,odśrodkówtransportu,podateko d

(3)

spadkówi darowiznitp.)i opłaty(skarbowe,administracyjne,z t y t u ł uochronyśrodow iska,opłatynotarialneisądowe)(Trzpioła2017,s.141).

Dopozycjiwynagrodzeńzaliczasięogółwynagrodzeńwypłacanychpra-

cownikomzawykonanąprzeznichpracę.Kosztamiwynagrodzeńsązgodnezlistąp ł a c b ruttonależnewynagrodzeniaza danymiesiąc(Nowak2016, s.70).

Wkosztachubezpieczeńspołecznychewidencjonujesiękosztyz tytułuświadczeńusta wowych,wynikającychzukładówpracyorazdobrowolnych.Sątozwłaszcza:obowiązk oweodpisyn a ZFŚS(ZakładowyF u n d u s z ŚwiadczeńSocjalnych),składkin a ubezp ieczeniaspołeczneobciążającepracodawcę,obowiązkoweo d p i s y n a FP( F u n d u s z P racy)i FGŚP( F u n d u s z GwarantowanychŚwiadczeńPracowniczych),wydatkina szk oleniapracownikóworazświadczeniaw zakresiebezpieczeństwaihigienypracywynika jącezprzepisówBHPiKodeksup r a c y ,dopłatydoposiłków,stołówekpracowniczych, a takżedopł at y dobiletówpracowników dojeżdżającychdopracy(Pałka2017,s.454- 455).

Kontopozostałekosztyrodzajowesłużydoewidencjipozostałychkosztówprostychdz iałalnościbieżącej,którychnieujmujesięnakontach(400-450lubod40-0do40- 5),awięc:kosztówpodróżysłużbowych(krajowychizagranicznych),ryczałtówzawykor zystywanieiużytkowaniedocelówsłużbowych,samochodówprywatnych,wypłatnawy nalazki,wzory,prawaautorskie,składekczłonkowskichn a rzeczorganizacji( d o który chnależyj e d n o s t k a ) , ekwiwalentówzaużywanieprzezpracownikówwłasnychmat eriałów,narzędzi,odzieżyi środkówczystościo r a z odprawpośmiertnychdlarodzinz marłychpracowników(Trzpioła2017,s . 147).

Charakterystykakontzespołu5

E.Nowakgrupujekosztyzespołu5wedługmiejscpowstawaniakosztóworazwedług nośnikówkosztów.Miejscamipowstawaniakosztówmogąbyćkomórkiorganizacyjneje dnostki(wydziałydziałalnościpodstawowejlubpomocniczej)lubokreślonefunkcjew p rzedsiębiorstwie,takiej a k : zaopatrzenie,zbyto r a z zarząd(Nowak2016,s.74-75).

Wramachzespołu5wyodrębniasięnastępującekoszty(Trzpioła2017,s.151):

1. Kosztydziałalnościpodstawowej,wtym:

 kosztydziałalnościpodstawowej–produkcyjnej(konto50),

 kosztydziałalnościpodstawowej–handlowej(konto51),

 kosztywydziałowe(konto52),

 kosztysprzedaży(konto54).

2. Kosztydziałalnościpomocniczej(konto53).

3. Kosztyzarządu(konto55).

Wgrupiekosztówdziałalnościpodstawowejujmujesiękosztyponoszonew związku zwytwarzaniemproduktówiświadczeniemusług.Wjednostkachwie-

lobranżowychozróżnicowanymcharakterzekoniecznejestwyodrębnienieod- dzielnychkontsyntetycznychd l a każdejprowadzonejdziałalności(Pałka2017,s.491- 492).

240

(4)

Kosztywydziałowetopośredniekosztyprodukcji,powstałenawydziałachpro- dukcyjnych.Zaliczasiędonichm.in.(Nowak2016,s.78):

 Amortyzacjęśrodków trwałych.

 Wynagrodzeniainarzutynawynagrodzenianarzeczpracownikówwydziałówpodsta wowych.

 Zużyteprzezwydziałypodstawowemateriały,paliwoienergia.

 Wykonywaneprzezjednostkizewnętrznei podmiotywewnętrznewszystkiekonserw acje,naprawyiremontyśrodków trwałych.

 Kosztynieprodukcyjne,takiejakniedobory,stratynabrakach,przestoje,ubytki.

 Pozostałekosztyprodukcyjne,np.czynsze,podatekodnieruchomości,kosztywdroż enianowejtechnologii.

Kosztamisprzedażysąwszystkieponiesionekosztysprzedażywyrobówgoto- wych,półfabrykatów,świadczonychu s ł u g , a takżekosztyreklamy,marketingui ubez pieczeniatransportu(Pałka2017,s.514).

Kosztyponoszonenawspomaganiedziałalnościpodstawowejpoprzezwytwa- rzaniewyrobów,świadczenieusługdlapotrzebwewnętrznychtokosztydziałalno- ś c i pomocniczej.Najczęściejewidencjatychkosztówdotyczy:u s ł u g transporto- wych,remontowych,wytwarzaniaenergii,usługbytowychnarzeczpracowników,p r a c badawczo-rozwojowych(Trzpioła2017,s.157).

Kosztyogólnegozarządu,czylikosztyponoszonew związkuz f u n k c j o n o w a- n i e m przedsiębiorstwajakocałości,obejmujądwiegrupykosztów–kosztyadmi- nistracyjno-gospodarceorazkosztyogólnoprodukcyjne.Dokosztówa d m i n i s t r a- cyjno-

gospodarczychzaliczas i ę m.in.wynagrodzenian a rzeczpracownikówzarząduiadminis tracji,kosztybiurowe,reprezentacji,podróżysłużbowych,atak-

żepodatkii opłaty.Natomiastw kosztachogólnoprodukcyjnychuwzględniasię:kosztyut rzymaniamagazynów,laboratoriów,budynkówzarządu,siecienerge-

tycznej,wodociągowej,kanalizacyjnej(Nowak2016,s.80;Pałka2017,s.529).

Prowadzenieewidencjinakontachzespołu4i5przezosobydotegouprawnio-

n e wymagarzetelnejiciągłejpracy,cowynikazszerokiegozakresupotencjalnychkosztó worazlicznychproblemówzwiązanychzidentyfikacjąmiejscichpowsta-

wania.Wykorzystanieobuukładówkosztów– rodzajowegoi kalkulacyjnego–

możepozytywniewpływaćn a zwiększeniepoziomukontroliponoszonychk o s z- t ó w iustaleniedziałalnościgenerującychnajwiększekoszty.Wprzedsiębiorstwachusłu gowych,którychcelemjestświadczenieusługnajwyżejjakości,ważnągrupękosztówsta nowiątezwiązanezjakością.Informacjeoichstrukturzeimiejscachpowstawanias ą ko nieczne,abymożliwebyłoefektywnezarządzaniekosztamijednostki.

Struktura kosztówjakościwukładziekalkulacyjnymkosztów

Autorskastrukturakosztówjakościrejestrowanychn a kontachzespołu4 i 5 opierasię nanastępującychzałożeniach(Sadkowski2017, s.201-202):

 modelKlasyfikacjiProcesówpodstawąpodziałuprocesówna:związanez działalnośc iąpodstawową,pomocnicząorazzarządczą(Grajewski2012,s.34);

(5)

 podziałkosztówjakościnakosztydotyczącezgodności,kosztyniezgodnościo r a z k osztyutraconychkorzyści;

 prowadzenieewidencjikosztówwramachzespołu4i5;

 kontazespołu4:amortyzacja(ewidencjanakoncie40- 0),zużyciemateriałówi energii(ewidencjan a koncie40-

1),usługiobce(ewidencjan a koncie40-2),podatkiiopłaty(ewidencjanakoncie40- 3),wynagrodzenia(ewidencjanakoncie40-

4),ubezpieczeniaspołeczneiinneświadczenia(ewidencjanakoncie40- 5),pozostałekoszyrodzajowe(ewidencjanakoncie40-9);

 kontazespołu5:kosztydziałalnościpodstawowej50-

51,kosztywydziałowe5 2 , kosztydziałalnościpomocniczej53,kosztysprzedaży54 orazkosztyogólnegozarządu55;

 ewidencjakosztówjakościnakontachsyntetycznych,analitycznycho r a z pozabilans owych(dlacelów rachunkowościzarządczej);

 kosztyjakości to wszystkiekosztyponoszonen a zapewnienieodpowiedniegopozi omujakościświadczonychusługorazkosztydziałańkoniecznychw przypadkubrak upożądanegopoziomujakościusług;

 podstawoweźródłainformacjinatematkosztówjakości:materiały ewidencyjneo r a z materiałypozaewidencyjne;

 przedsiębiorstwousługowetozbiórprocesów;

 świadczenieusługinajwyżejjakościtoproces,któregocelemjestzapewnieniepełnej satysfakcjiklienta;

 zarządzanieprocesamijakościusługumożliwiaoptymalizacjękosztówjakości.Ewid encjakosztówjakościnakontachzespołu4pozwalarównieżnarównole-

głeprowadzenieksięgowościwzespole5. Proponowanastrukturakosztówdoty- czącychjakościnakontachzespołu4przestawionazostaławTabeli1,anakon- t a c h zespołu5 wTabeli2.

Tabela1.Strukturakosztówjakościwprocesachpodstawowychp r z e d s i ę b i o r s t w usługowychwukładzierodzajowymkosztów

Kosztyjakości Zespół4-kosztywedługrodzajów

40-0 40-1 40-2 40-3 40-4 40-5 40-9 Kosztyprofilaktyki

Kosztyoceny Kosztybłędówwewnętrznych

Kosztybłędówzewnętrznych Kosztyprzekroczeniawymagań Źródło:Opracowaniewłasne

(6)

Tabela2.Strukturakosztówjakościwprocesachpodstawowychp r z e d s i ę b i o r s t w usługowychwukładziekalkulacyjnymkosztów

Kosztyjakości Zespół5-kosztywedługtypówdziałalności

50-51 52 53 54 55 Razem

Kosztyprofilaktyki Kosztyoceny Kosztybłędówwewnętrznych

Kosztybłędówzewnętrznych Kosztyprzekroczeniawymagań Źródło:Opracowaniewłasne

Strukturakosztówjakościopracowanaprzezautorazpodziałemnapodprocesygłówn eprocesówpodstawowychjestdedykowanadlaprzedsiębiorstwusługo-

wych.W kolumnachumieszczonez ost ał y numerykontzespołu4– kosztówwe- d ł u g rodzajów:nr40-0(amortyzacja),nr40-1(zużyciemateriałówi energii),n r 40- 2(usługiobce),nr40-3(podatkiiopłaty),nr40-4(wynagrodzenia),nr40-

5(ubezpieczeniaspołecznei i n n e świadczenia),nr4 0 -9(pozostałekoszyrodzajo- we).Równoleglejednostkamożeewidencjonowaćkosztywzespole5:50-51kosz- t y działalnościpodstawowej,5 2 kosztywydziałowe,5 3 kosztydziałalnościp o- mocniczej,54kosztysprzedaży,55kosztyogólnegozarządu.WierszomwTabeli1 iTab eli2odpowiadająkategoriekosztówjakościzpodziałemnakosztyzgodno-

ś c i (kosztyprofilaktykiioceny)orazkosztyn i e z g o d n o ś c i (kosztyb ł ę d ó w ze- wnętrznych,wewnętrznychorazkosztyprzekroczeniawymagań).Wkażdejzka- tegoriikosztówjakościwyróżnionezostałypotencjalnekosztyjakości,któremogąujawni ćsiępodczasrealizacjicałegoprocesuświadczeniausługiodfazyplanowa-

n i a poprzezzaopatrzenie,realizacjęusługiażdosprzedaży(Sadkowski2017,s.204- 207).

Autorprzeprowadzaweryfikacjęproponowanejstrukturykosztówjakościw przykła dzie.

Przykład–kosztyjakościiichstrukturawprzedsiębiorstwieXYZ

PrzedsiębiorstwoXYZzapewniadlaklientówkompleksoweusługifryzjerskie.Kosz twytworzeniausługit o 2 2 zł,a c e n a sprzedaży3 5 zł.KosztyponiesioneprzezXYZwc iągudanegomiesiącazaprezentowanowTabeli3.

Wykorzystującpodaneinformacje,należyprzyporządkowaćposzczególnekosztyd o określonychgrupi f a z p r o c e s u orazustalićstrukturękosztówjakości.Ewidencjękoszt ów należyprzeprowadzićnakontachzespołu4i5.

(7)

Tabela3.KosztyjakościprzedsiębiorstwaXYZwdanymmiesiącu

Lp. Pozycjekosztowe Kwota[zł]

1 Kosztyszkoleńjakościowych 1400

2 Kosztyankietwśródklientów 620

3 Kosztyanalizyskargizażaleńklientów 355

4 Kosztyaudytówudostawcymateriałów 1370

5 Kosztyzatrudnieniaspecjalistyds.jakości 5200

6 Przeglądsprzętu 1600

7 Kosztyzapewnieniaporządkuiczystościwsalonie 680

8 Ponownewyświadczenieusługifryzjerskiej(naprawabłędów) 240 9 Poprawabłędówwźleprzeprowadzanejakcjipromującejprzedsiębiorstwo 490 10 Zbędnakampaniareklamowanieprzynoszącazamierzonychefektów 717

11 Kosztyniewyświadczonejusługiuusługobiorcy 746

12 Kontrolajakościusług 898

13 Ocenausługodawcyprzezklienta 452

14 Złezaplanowanieprocesuusługowego 688

15 Zbytdługiczasoczekiwanianarealizacjęusługi 277

Źródło:Opracowaniewłasne

Rozwiązanie

Koszty jakościzostałysklasyfikowanezgodniezproponowanąwTabeli1iTa- beli2 strukturąkosztówjakości.Analizastrukturykosztówjakości przedsiębior- stwaXYZzamieszczonazostaławTabeli4iTabeli5.Pozycjekosztówzespołu5(50- 51kosztydziałalnościpodstawowej,52kosztywydziałowe,53kosztydziałal- n o ś c i pomocniczej,54koszty

sprzedażyi55kosztyogólnegozarządu)znajdująsięw odpowiednichkolumnachTabeli2 .

Tabela4.Strukturakosztówjakościnakontachzespołu5przedsiębiorstwaX Y Z

Fazaprocesu Kosztyjakości 50-51 52 53 54 55 Razem

[zł] Struktura kosztów kosztypr

ofilaktyki 9270 58,92%

Fazaplanowania,pr

ojekcjiinadzoru 1 1400 1400 8,90%

Fazarealizacjiusługi 2 620 620 3,94%

Fazazaopatrzenia 4 1370 1370 8,71%

Fazaplanowania,pr

Faza realizacjiusługi 7 680 680 4,32%

(8)

kosztyoceny 2950 18,75%

Fazaplanowania,pr

kosztybłędów

wewnętrznych 490 3,11%

Faza

sprzedażyi dyst rybucji

9 490 490 3,11%

kosztybłędów

zewnętrznych 595 3,78%

Faza

sprzedażyi dyst

rybucji 8 240 240 1,53%

Faza

sprzedażyi dyst

rybucji 3 355 355 2,26%

kosztyprzekro czeniawymaga

ń 2428 15,43%

Faza

sprzedażyi dyst

rybucji 10 717 717 4,56%

Fazarealizacji usługi 11 746 746 4,74%

Fazaplanowania,pr

Razem 240 9579 746 2182 2986 15733 100,00%

1,53% 60,88% 4,74% 13,87% 18,98% 100%

Interpretującstrukturękosztówj a k o ś c i przedsiębiorstwaXYZ,należyzauwa- żyć,żep o n a d połowęwszystkichkosztówjakościstanowiąkosztyprofilaktyki(58,92%

).Razemz kosztamio c e n y tworząo n e ponad¾ wszystkichkosztów.Udziałpozostał ychkosztów(kosztówbłędówwewnętrznychizewnętrznychorazkosztówprzekroczeni awymagań)nieprzekracza¼.Takastrukturakosztówjako-

ściświadczyopodejmowaniulicznychdziałańprofilaktycznychikontrolnychmającychn aceluzapewnienieodpowiedniegopoziomujakościświadczonychusług.Wysokipozio mkosztówzgodnościzapewniaodpowiednioniskiekosztyzwiązaneznieodpowiedniąja kościąusług.

AnalizującTabelę4,należyzauważyć,żebadaneprzedsiębiorstwonajwiększekosztyz wiązanez jakościągenerujenawydziałachprodukcyjnych–

ponad60%,a poziom10%przekraczająjeszczekosztyogólnegozarząduisprzedaży.Nato miastbardzomałyprocentowyudziałwstrukturzekosztówjakościstanowiąkosztydzia- łalnościpodstawowejipomocniczej.Takprezentującysięprocentowyrozkładmiejscpows tawaniakosztówjakościstanowibardzoważnąinformacjędlaprzedsię-

biorstwaimożewpłynąćnausprawnienieprocesukontroligenerowanych kosztów.

(9)

Tabela5.Strukturakosztówjakościnakontachzespołu4przedsiębiorstwaX Y Z Kosztyjakości 40-0 40-1 40-2 40-3 40-4 40-5 40-9 Razem

[zł]

Kosztyprofilaktyki 9270

Kosztyszkoleńpracowników

w zakresie jakości 1400 1400

Koszty ankietwśródklientów 620 620

Kosztyaudytówudostawcym

ateriałów 1370 1370

Kosztyzatrudnienias p e

c j a l i s t y ds.jakości 5200 5200

Zapewnienieodpowiednichwa

runkówświadczeniausługi 680 680

Kosztyoceny 2950

Przeglądsprzętu 1600 1600

Kontrolajakościusług 898 898

Ocena

bezpieczeństwausługi ichobs

ługi 452 452

Kosztybłędów wewnętrznych 490

Naprawabłędówpowstałych w wynikunieodpowiedniejjak

ościakcjipromocyjnych 490 490

Kosztybłędówzewnętrznych 595

Ponowne

wyświadczenieusługifryzjer

skiej(naprawabłędów) 240 240

Kosztyanalizyskargizażaleńkli

entów 355 355

Kosztyprzekroczenia

wymagań 2428

Zbędnakampaniareklamowan i e przynosząca

zamierzonychefektów 717 717

Kosztytransportuniezreal izowanejusługifryzjersk

iejuklienta 746 746

Nieracjonalneplanowaniep r o c e s u świadczeniausłu

g 688 688

Zbytdługiczasoczekiwanian

a realizacjęusługi 277 277

Razem 0 1035 5686 0 5717 1400 1895 15733

0,00% 6,58% 36,14% 0,00% 36,34% 8,90% 12,04% 100%

(10)

WTabeli5 przedstawionostrukturękosztówjakościewidencjonowanychn a kontach zespołu4.Numeryporządkowekolumnodpowiadająodpowiednimkosz-tom:nr40- 0(amortyzacja),40-1(zużyciemateriałówienergii),40-2(usługiobce),40-

3(podatkiiopłaty),40-4(wynagrodzenia),40-

5(ubezpieczeniaspołecznei inneświadczenia),40-9(pozostałekoszyrodzajowe).

Największąpozycjękosztówjakościw układzierodzajowymst a n ow i ą kosztywyna grodzeń–36,34%,niewielemniejszyudziałmająusługiobce–36,14%.Po-

z o s t a ł e kosztyrodzajoweto12,04%wszystkichkosztówjakości,a poniżej10%udział uposiadająubezpieczeniaspołeczneorazzużyciemateriałówienergii.W badanymokres ieniezostałyzidentyfikowanekosztyjakościzwiązanezamor-

tyzacjąorazpodatkamiiopłatami.

Analizastrukturykosztówjakościwukładzierodzajowymkosztów(Tabela5)umożli wiałatwiejsząkontrolęwielkościzużytychkosztóww związkuzeświad-

czeniemusługfryzjerskichprzezprzedsiębiorstwoXYZ.Pokazujetakżewe-

wnętrznąstrukturękosztówzespołu4istanowipodstawędoplanowaniapoziomukosztó wwnastępnychokresach.

Prowadzenieewidencjikosztówjakościnakontachzespołu4i5pozwalaw komplekso wysposóbzidentyfikowaćmiejscapowstawaniakosztów

jakościoraznośnikitychkosztów,któretraktowanesą jakoprzyczynyi c hponiesienia.A utorrekomendujeujmowaniekosztówzwiązanychzjakościąrównolegle,wobuzespo- ł a c h 4 i5.

Podsumowanie

Modelstrukturykosztówjakościdlaprzedsiębiorstwusługowychjestopartynaproces achwnichzachodzących.Kosztyjakościujmowanesąnakontachzespołu4jakoamortyza cja(40-1),zużyciemateriałówi energii(40-1),usługio b c e (40-2),podatkii opłaty(40- 3),wynagrodzenia(40-4),ubezpieczeniaspołecznei inneświadczenia(40-

5),pozostałekoszyrodzajowe(40-9)i5(50-51kosztydziałalno-

ś c i podstawowej,5 2 kosztywydziałowe,5 3 kosztydziałalnościpomocniczej,5 4 koszt ysprzedażyi 5 5 kosztyogólnegozarządu)orazponoszonewewszystkichfazachrealizacj iprocesuświadczeniausługi.Prawidłowaidentyfikacjamiejscpowstawaniatychkosztów jestniezbędnadoszacowaniaichwielkości.

Wyodrębnieniewstrukturzekosztówprzedsiębiorstwatychdotyczącychjako- ś c i pozwalaefektywniejzarządzaćprocesamiświadczeniausługorazoptymalizo- waćpoziomkosztówcałkowitychponoszonychprzezjednostkę.

Analizastrukturykosztówjakościusprawniaproceskontroligenerowanychkosztówi ułatwiaplanowaniepoziomuprzyszłychkosztów.

Ewidencjakosztówjakościn a kontachzespołu4 i 5 pozwalan a bezbłędnewskazani emiejscapowstawaniadanegokosztuorazokreśleniefazyprocesu,w którejzostałonpo niesiony.

Woparciuozawartywopracowaniumodelstrukturykosztówjakościdlakontzespołu 4i5autorpostulujebadaniaempirycznewwybranychprzedsiębiorstwachusługowych,kt órychcelemb ę d z i e weryfikacjaprzygotowanejstrukturykosztów

(11)

jakościorazpróbaimplementacjitegomodeludlaprzedsiębiorstw,którenie wyod- rębniałydotychczaskosztów jakościwswojejdziałalności.

Literatura

1. GrajewskiP.(2012),Procesowezarządzanieorganizacją,PWE,Warszawa.

2. NowakE.

(2016),Rachunekkosztówwjednostkachprowadzącychdziałalnośćgospodarczą,EkspertWydawn ictwoiDoradztwozZakresuRachunkowościiFinansów,Wrocław.

3. PałkaM.(2017),Zakładowyplankontzkomentarzemdlajednostekprowadzącychdziałal- n o ś ć gospodarcząwedługstanuprawnegonadzień2.01.2017r.,EkspertWydawnictwoi Dora dztwozZakresuRachunkowościiFinansów,Wrocław.

4. SadkowskiW.

(2017),Propozycjam o d e l u strukturykosztówj a k o ś c i i jegoimplementacjiw przedsiębiorstwa chusługowych– studiumt e o r e t y c z n e ,

„ S t u d i a Ekonomiczne.ZeszytyNaukoweUEwKatowicach”,nr333.

5. TrzpiołaK.(2017),Politykarachunkowościw f i r m i e z komentarzemdoplanuk o n t ,Wy- d a w n i c t w o WiedzaiPraktyka,Warszawa.

6. Ustawazdnia29września1994r.orachunkowości(Dz.U.2016poz.1047).

PROPOSALOFTHE

STRUCTUREOFTHEQUALITYCOSTSINBASICPROCESSES OFSERVICE COMPANIES

INCOSTS BYTYPES OFACTIVITY

Abstract:R e c o r d s o f costsi n companiesarek e p t o n chartso f a c c o u n t s 4 a n d 5 . Thep u r p o s e ofthisstudyistoverifythemodelofthequalitycoststructureusedinthecostcalcu lationsystems.TheshareoftheservicesectoringeneratingPoland’sGDPisabout6 5 % , whe reasinhighlydevelopedeconomiesitis80%.Suchahighshareisinsignificantc o n t r a s t witht h e p o o r literatureon recordingqualitycostsi n t h e accountingsystemofcompaniesincostsystems.

Thefirstpartoftheworkpresentsacharacteristicsofcostsg r o u p e d bycostnatureandc ostsclassifiedbyactivitytype.Thesecondpartpresentsthemodelof

thequalitycoststructure.Thethirdpartisanattempttoverifythemodelontheexampleo f t h e X Y Z company.Theo b j e c t o f researchi s thequalitycostsrecordedi n chartsof a c c ount s 4 and5.

Scientificliteratureon accountingandqualitymanagementwasusedforthearticle.Theresearch methodappliedwasacasestudy.Thesummaryist h e conclusionsformulatedonthebasisofthe carriedoutcasestudy.

Keywords:qualitycosts,recordofcosts, structureofqualitycosts