Wojciech Wypler
"Przebudowa twojego Ja : stań się
tym, kim pragniesz być", Steve
Andreas, Wrocław 2003 : [recenzja]
Studia Psychologica nr 6, 299-300
Steve A n d reas, Przebudowa twojego Ja. Stań się tym, kim pragniesz być, W rocław 2003, M E T A m orfoza
R ecenzow ana książka o p a rta jest n a zapisie trzydniow ego tren in g u n a te m a t zm iany koncepcji siebie, prow adzonego przez Steva A n d re a sa (dawniej Jo h n a O. Stevensa) - p sy ch o terap eu tę i tr e n era, który o d kilkunastu la t b a d a i m odeluje to, w jaki sposób ludzie tw orzą i zm ieniają swoje p o glądy n a w łasny tem at. A u to r w e w stępie do książki wyjaśnia, że nie zaw iera o n a teoretycznych rozw ażań n a te m a t koncepcji siebie, lecz przedstaw ia k o n k re tn e m etody w prow adzania zm ian w sposobie m yślenia o sobie, podn o szen ia poczucia w łasnej w artości oraz doskonalenia osiąga nych przez siebie rezultatów , by żyć bardziej udanym i szczęśliwym życiem. A n d reas od d aje do rąk czytelnika podręcznik, w którym uczy, w jaki dokładnie sposób w prow adzać do koncepcji siebie korzystne zmiany. P rzedstaw ia on o pracow ane przez siebie w zorce i techniki w form ie p ro c e d u r - zestawów konkretnych kroków , k tó re należy w ykonać, by osiągnąć zam ierzone cele. P om ocą w ich zrozum ieniu są zapisy sesji przeprow adzonych przez A n d re a sa podczas treningów .
Id e ę książki, jak rów nież cel całej pracy A n d reasa, dobrze od d aje zam ieszczone n a okładce zdjęcie rzeźby B obie Carlyle S e lf M ade M an, przedstaw iającej m ężczyznę w ykuwającego siebie sa m ego z kam iennego bloku. Jak pisze A ndreas: „K siążka ta opisuje procesy, których m ożesz użyć, by stać się ta k ą osobą, ja k a pragniesz być” (s. 10) i dalej: „To bardzo praktyczny przew odnik, który nauczy cię um iejętności szybkiego w zm ocnienia tw ojej koncepcji siebie, ja k uczynić ją bardziej e la styczną i bardziej zgodną z tw oim i w artościam i i celam i” (s. 13).
K olejne rozdziały książki do b ran e są tak , że rozszerzają przedstaw iony wcześniej m ateriał w prow adzając kilka nowych pojęć bądź rozróżnień i zaw ierają ćwiczenia, za p o m o cą których czy teln ik sam m oże doświadczyć tego, o czym pisze autor. D zięki te m u n au k a jest przystępniejsza, a now ą w iedzę i nabyte w ćw iczeniach um iejętności łatwiej jest czytelnikowi składać w w iększe ca łości. N a k ońcu każdego rozdziału znajduje się zw ięzłe podsum ow anie całej zaw artej w nim p ro blem atyki.
Pierwsze trzy rozdziały pośw ięcone są k ró tk iem u przedstaw ieniu autorskiego ujęcia zagadnień koncepcji siebie, w artości i poczucia w łasnej w artości. O m aw iane są powody, dla których znacze nie koncepcji siebie jest ta k duże, ja k rów nież istotne elem enty zdrow ej, dobrze funkcjonującej koncepcji siebie.
W rozdziałach czwartym, piątym i szóstym a u to r przedstaw ia ćw iczenia n iezbędne w odkryw a n iu struktury koncepcji siebie. P roponow ane przez A n d re a sa ćw iczenia m ają dać czytelnikowi możliwość dośw iadczenia różnych aspektów jego koncepcji siebie oraz nauczyć go, ja k m oże w zm ocnić jej pozytywne cechy przez przeprow adzenie zm ian w swoim m yśleniu o sobie.
W kolejnych dwóch rozdziałach (rozdziały siódmy i ósmy) przedstaw iono ćwiczenia, przez k tó re czytelnik m oże się nauczyć, w jaki sposób przykłady sytuacji, w których p o p ełn ił błąd, m ogą zo stać użyte do uczynienia jego koncepcji siebie jeszcze m ocniejszą. N astęp n e ćw iczenia pokazują, ja k przekształcić te błędy, by n astęp n e sp o tk an ia z podobnym i w yzwaniami wyzwalały spontanicz ne, p o żąd an e przez czytelnika reakcje.
W rozdziale dziewiątym A n d reas pokazuje, ja k zbudow ać w sobie całkow icie now ą cechę przez w ybranie cechy, k tó rą chciałoby się m ieć, a n astęp n ie uczynienie jej trw ałą częścią siebie.
N astępny rozdział zaw iera p ro ced u rę, za p o m o cą której zainteresow any m e to d ą m oże p rz e kształcić cechę dw uznaczną i niepew ną w taką, której jest pew ny i o której wie, że jest o n a zgodna z jego w artościam i.
R ozdział jed en asty pośw ięcony jest niebezpieczeństw om porów nyw ania siebie z innym i oraz m yślenia o sobie w kateg o riach negacji.
W rozdziale dw unastym A n d reas przedstaw ia strategię przekształcania cechy, której czytelnik w sobie nie lubi, w taką, k tó rą lubi i k tó ra w yraża to, czego napraw dę chce w życiu.
R ozdział trzynasty k o n cen tru je się n a b ad an iu granic koncepcji siebie oraz przedstaw ia sposo by n a zm ianę reakcji n a w ydarzenia przez stw orzenie elastycznych granic chroniących p rzed p o tencjalnym i zagrożeniam i.
O statni, czternasty, rozdział zaw iera propozycje ćwiczeń w m odyfikow aniu granic koncepcji siebie, ta k by k o ncepcja siebie łączyła z innym i ludźm i w sytuacjach bliskości, przy jednoczesnym utrzym aniu silnego poczucia odrębność. K siążkę zam ykają w nioski końcow e i podsum ow anie ca łego zaprezentow anego m a te ria łu oraz „dobre słowo n a drogę".
R ecenzując książkę, trzeb a przyznać, że w artk a n arracja i p rzyjęta przez A n d re a sa form a w arsztatu spraw iają, że książkę bardzo dobrze się czyta. D zięki zaw artym w niej ćwiczeniom zro zu m ien ie w zorców przedstaw ianych przez A n d re a sa jest łatwiejsze, a ich n au k a staje się bardziej przystępna.
A n d reas p rzedstaw ia w Przebudowie twojego Ja now e m o d ele i techniki Program ow ania N eu ro - lingwistycznego, k tó re do niedaw na były d o stępne jedynie n a treningach dla zaaw ansow anych praktyków , i robi w to bardzo jasny, zrozum iały naw et dla laików sposób. K siążka zaw iera w iele oryginalnych wzorców, k tó re Steve A n d reas opracow ał w raz z sw oją żo n ą C onnirae, m .in. szybką m e to d ę wybaczania (Forgiveness Pattern), wyjście z głębokiego żalu (G rief R esolution), strateg ię r e agow ania n a krytykę (Strategy fo r Responding fo r Criticizm) oraz w zorzec rad zen ia sobie ze wsty dem (Sham e resolution).
N a tle b ard zo w ielu dostępnych n a rynku księgarskim p ublikacji o NLP, z których w iększość p o w iela zn a n e treści i sta re pom ysły, książka A n d re a sa je st pozycją w ażn ą i w artościow ą. K siąż k ę m o ż n a p o lecić p rz e d e w szystkim psychologom i p sy ch o terap eu to m , je d n a k je st n ap isan a w ta k i sposób, że n a jej le k tu rz e i ćw iczeniu, w edług p o danych w niej w skazań, skorzystać m oże rów nież każdy n iep ro fesjo n alista. N a pew no nie bez zn aczen ia d la spójności przedstaw ionych w niej zag ad n ień i atrakcyjnej form y p ublikacji je st d uże dośw iadczenie A n d re a sa jak o w ydaw cy1, w tym rów nież wydawcy p o d ręczn ik ó w do treningów , transkrypcji tren in g ó w o raz szk o len io wych k a se t audio i w ideo (m .in. n ag rań sesji terap eu ty czn y ch prow adzonych p rzez V irginię S atir i M ilto n a E rick so n a).
Pewnym brakiem tej interesującej pozycji jest to, że nie m a o n a indeksu rzeczow ego, który b a r dzo ułatw iałby korzystanie z niej, szczególnie w przypadku wyszukiw ania konkretnych wzorców i technik. F unkcję tę sp ełn ia jed n ak , w pew nej m ierze, spis treści, w którym tytuły rozdziałów p o szerzone są o k ró tk ie opisy om aw ianych w nich zagadnień.
Wojciech Wypler, U K SW
1 Steve Andreas jest założycielem wydawnictwa Real People Press, którego nakładem ukazały się m.in. książki twórców NLP R icharda Bandlera i Johna Grindera, w tym udostępniona polskiemu czytel nikowi dzięki Gdańskiemu Wydawnictwu Psychologicznemu książka pt. Z żab w księżniczki.
