W. Szulc, Sztuka w służbie medycyny. Od antyku do postmodernizmu - recenzja

- -

•

191

Również duże uznanie budzą ilustracje, między innymi kopie dzieł Rafaela,

umiejętnie harmonizujące z treścią niektórych rozpraw.

Ze względu na głębię i bogactwo treści książkę warto przeczy tać , a nawet mieć we

własnej bibliotece.

Prof. dr hab. Krystyna Ferenz

Wita Szulc - Sztuka w ^służbie ntedycyny.

Od antyku do postlltodernizntu. .

Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Poznań 2001. s s. 253

Pod koniec 200 l r. ukazała się książka Wity Szulc, która naprawdę stała się do-

stępna dopiero w tym roku. Tytuł książ ki sugeruje, że jej adresatem są przede wszyst-

kitn studenci medycyny. l tak jest. Jednak to ni e stanowi ograniczenia. Autorka bowiem

jest kulturoznawcą i pedagogiem a to pozwala jej ^patrzeć na ^człowieka nie z punktu

medycznego lecz wiedzieć go jako osobę w kontekście kultury swego czasu. Najważ­

niejszymi punktami na osi konstrukcyjnej książki są pojęcia zdrowia i sztuki. Na ich

przykładzie widać na czym polega holistyczne podejście w badaniach i interpretacjach.

Życie człowieka jest dla niego _całością; zdrowie, choroba, _{lęki ,} działalność to nie _są

elementy odrębne. Nawzajem na siebie się nakładają. Zdrowie pojmuje tu jako wysiłek

twórczy i rozwija tę koncepcję, w której tłumaczy sensowność terapii przez sztukę i

konieczność przyjęcia postawy aktywnej. W ro z ważaniach Autorki zawarte są przesłan­

ki do budowy programu pedagogiki zdrowia i psychopedagogiki. ^Wśród rozdziałów

pokazujących szczegółowo różne aspekty takiego s pojrzenia na ^sztukę i zdrowie znaj-

dują się i takie, które szczególnie warte są uwagi osób pracujących z dziećmi wymaga-

jącymi specjalnej opieki. Wskazałabym tu rozd z iał "Arteterapia na pograniczu medycy-

ny i pedagogiki". Autorka wyjaśnia istotę arteterapii ukazując jak wiele wokół tego

pojęcia nagromadziło się poglądów i jakie są tego konsekwencje. Arteterapia - zdaniem

Wity Szulc - polega na wykorzysta niu różnych środków artystycznych, które ułatwiają

pacjentowi ekspresję e1nocji (s. I 26). Jednak zastrzega przed pochopnym ro zszerzeniem

pojęcia i traktowaniem sztuki jako synonimu terapii. Porządkuje poglądy wyprowadza-

ne z badań prowadzonych w różnych ośrodkach światowych i pisze czym terapia nie

jest. Wydaje się, że dobrze byłoby wychowawcom pogłębić wiedzę o tym, gdyż swoista

moda na łączenie terapii z wychowaniem może wprowadzać nie tylko zamieszanie

pojęciowe ale i zniekształcenia poznawcze w ocenie i samoocenie działań wychowaw-

czych. Zatrzymuje uwagę na różnicach międ zy arteterapią i arteedukacją, a także na

osobowości prowadzących te działania. Ukazując wielość możliwości stosowania wy-

192

specjalizowanych alternatywnych form w szpitalach psychiatrycznych, ośrodkach dla dzieci z ciężkimi urazami psychicznymi, szkołach specjalnych podkreśla szczególną rolę, większą niż w powszechnej szkole, wzajemnych stosunków między nauczycielem i uczniem. W podsumowaniu tych porównań pisze: "Podstawowa różnica między arte-

terapeutą a nauczycielem sztuki tkwi w podejściu do przedmiotu ich pracy: artetera- peuta koncentruje się na dziecku, uczniu, jego problemach, na tym jaki on jest. Nauczy- ciel stara się wprowadzić wychowanka w świat sztuki, odkrywa przed nim jej tajemni- ce. Wbrew pozorom nie są to role opozycyjne". Nie są jednak tożsame. Silne podkre-

ślenie tego wydaję się ważne przy rozpowszechnianiu się różnego rodzaju ofert okre-

ślających się jako edukacyjne i terapeutyczne.

W całości rozważań wyróżnia zagadnienie arteterapii dziecka dyslektycznego oraz wykorzystywanie dramy jako metody odreagowania dzieci z problemami emocjonal- nymi.

Oba te zagadnienia są ilustrowane przykładami.

Do rzadkości należy książka o problemach zdrowotnych i kulturowych napisana przez profesora pedagogiki w interesujący i komunikatywny sposób. Pozycja godna polecenia wszystkim, którym nieobojętne jest dobro człowieka z którym pracuje.