• Nie Znaleziono Wyników

DOFINANSOWANIE SAMOZATRUDNIENIA Z FUNDUSZU PRACY I PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH JAKO INSTRUMENT WSPARCIA PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "DOFINANSOWANIE SAMOZATRUDNIENIA Z FUNDUSZU PRACY I PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH JAKO INSTRUMENT WSPARCIA PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU"

Copied!
12
0
0

Pełen tekst

(1)

Adriana Politaj Andrzej Koza

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

DOFINANSOWANIE SAMOZATRUDNIENIA Z FUNDUSZU PRACY I PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU REHABILITACJI OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH JAKO INSTRUMENT WSPARCIA PRZECIWDZIAŁANIA

BEZROBOCIU

Wprowadzenie

Doświadczenia krajów wysoko rozwiniętych w zakresie stosowania instru- mentów przeciwdziałania bezrobociu pokazują, że jednym z najskuteczniejszych instrumentów jest dofinansowanie samozatrudnienia osób bezrobotnych. Standar- dowo jest ono realizowane na podstawie dofinansowania ze środków publicznych.

Poza tym, rozpoczynające działalność gospodarczą osoby bezrobotne otrzymują wiele przywilejów o charakterze podatkowym, często też mają prawo stosować uproszczone formy ewidencji i sprawozdawczości, a także bezpłatnie korzystają z fachowego doradztwa biznesowego, co ma im pomóc przetrwać najtrudniejszą, początkową fazę prowadzenia działalności.

Celem niniejszego artykułu jest próba analizy i oceny warunków prawnych i finansowych zakładania oraz prowadzenia własnej firmy przez osoby bezrobotne, a także porównanie atrakcyjności finansowej stosowanej pomocy finansowej oraz jej zakresu w przypadku osób bezrobotnych pełnosprawnych i niepełnosprawnych.

Analizie poddano podstawowe warunki prawne i finansowe otrzymania pomocy z Funduszu Pracy i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepeł- nosprawnych (PFRON) na przestrzeni lat 2008-2012.

(2)

Adriana Politaj, Andrzej Koza 134

Autorzy przyjęli następującą hipotezę badawczą: „Bezrobotne osoby nie- pełnosprawne, pomimo korzystniejszych zasad i zakresu dofinansowania samo- zatrudnienia oraz wsparcia działalności gospodarczej rzadziej podejmują trud założenia i prowadzenia własnej firmy niż bezrobotne osoby pełnosprawne”.

Autorzy korzystali z następujących metod badawczych: analizy oraz kryty- ki piśmiennictwa i aktów prawnych, a także analizy statystycznej.

1. Dofinansowanie samozatrudnienia osób bezrobotnych

− podstawy prawne oraz zakres stosowania

Finansowanie samozatrudnienia osób bezrobotnych, zarejestrowanych w urzędach pracy jest prowadzone przede wszystkim z Funduszu Pracy, a w przy- padku bezrobotnych osób niepełnosprawnych z PFRON. W tab. 1 przedstawiono podstawowe warunki otrzymania dofinansowania na samozatrudnienie przez bezro- botną osobę pełnosprawną oraz bezrobotną osobę niepełnosprawną. Z poniższego zestawienia tabelarycznego wynika, iż osoby niepełnosprawne mogą liczyć na znacznie większe dofinansowanie niż osoby pełnosprawne. Bezrobotny niepeł- nosprawny może ubiegać się o dotację do kwoty odpowiadającej 15-krotnemu przeciętnemu wynagrodzeniu, co np. w końcu 2012 r. stanowiło równowartość 52 653,30 zł. Osoby pełnosprawne mogły liczyć na dotację do kwoty odpowia- dającej 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia, czyli np. w końcu 2012 r. nie więcej niż 21 061,32 zł.

Tabela 1 Podstawy prawne i zakres dofinansowania samozatrudnienia osób bezrobotnych

(stan prawny na dzień 31.12.2012 r.)

Osoba pełnosprawna Osoba niepełnosprawna

Dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej

Warunki prawne Uwagi Warunki prawne Uwagi

Bezrobotny, zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy;

jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej.

Minimalny okres trwania przedsiębiorstwa:

12 miesięcy

Dotacja do 6-krotności przeciętnego wynagro- dzenia.

Zabezpieczenie zwrotu:

poręczenie, weksel, blokada rachunku bankowego, akt notarialny o poddaniu się egzekucji przez dłużnika

Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powia- towym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy.

Jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej

Minimalny okres trwania firmy: 24 miesięcy

Podjęcie po raz pierwszy działalności gospodarczej, ponowne podjęcie działalności, jeżeli upłynęło co najmniej 12 miesięcy od zaprzestania prowadzenia tej działalności.

Zabezpieczenie zwrotu kwoty:

poręczenie, weksel, gwarancja bankowa, zastaw na prawach lub rzeczach, blo- kada rachunku bankowego, akt notarialny o poddaniu się egzekucji przez dłużnika

(3)

Dofinansowanie samozatrudnienia… 135

cd. tabeli 1 Finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne

Warunki prawne Uwagi Warunki prawne Uwagi

Brak refundacji x PFRON refunduje obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Refundacja obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przysługuje w wysokości:

− 100% osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności;

− 60% osobom z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności;

− 30% osobom z lekkim stopniem niepełnosprawności

Dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej

Warunki prawne Uwagi Warunki prawne Uwagi

Brak dofinansowania

x Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą może otrzymać ze środków PFRON dofinansowanie do wysokości 50%

oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności

Warunek:

1) nie korzystała z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo pożyczka została w całości spłacona lub umorzona;

2) nie otrzymała bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo prowadziła tę działalność co najmniej przez 24 miesiące od dnia otrzymania pomocy na ten cel Źródło: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dz. U. z 2008 r.

Nr 69, poz. 415 z późn. zm. oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 lipca 2011 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej. Dz. U. z 2011 r. Nr 155, poz. 922. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji za- wodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm. oraz Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 17 października 2007 r.

w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolni- czej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Dz. U nr 194, poz. 1403 ze zm.

Należy przy tym dodać, że osoba niepełnosprawna musiała prowadzić zało- żoną firmę dwa lata, a osoba pełnosprawna tylko rok. Dodatkowo niepełno- sprawny przedsiębiorca mógł zwrócić się do PFRON o refundację części skła- dek na ubezpieczenia społeczne oraz dofinansowanie do 50% oprocentowania kredytów zaciągniętych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Pełnosprawny przedsiębiorca takich możliwości już nie miał. Sam musiał opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i nie miał możliwości otrzymania dofinansowania na pokrycie części odsetek od kredytów bankowych zaciągnię- tych na poczet działalności gospodarczej.

(4)

Adriana Politaj, Andrzej Koza 136

2. Finansowanie samozatrudnienia osób bezrobotnych z Funduszu Pracy i PFRON w Polsce w latach 2008-2012

W latach 2008-2012 systematycznie rosło bezrobocie w Polsce. W 2008 r.

w urzędach pracy było zarejestrowanych 1473,8 tys. osób bezrobotnych (tab. 2).

W przeciągu następnych czterech lat ich liczba uległa zwiększeniu o 663 tys.

osób. Wśród osób pełnosprawnych tempo wzrostu byłomniejsze niż wśród osób niepełnosprawnych. W 2012 r. liczba zarejestrowanych pełnosprawnych osób bezrobotnych sięgnęła 2 025,3 tys. i była większa niż w 2008 r. o 624,6 tys.

osób, co stanowiło przyrost na poziomie 44,6%.

Tabela 2 Liczba osób bezrobotnych ogółem, pełnosprawnych i niepełnosprawnych zarejestrowanych

w urzędach pracy w Polsce w latach 2008-2012

Rok

Bezrobotni Ogółem

(w tys. osób)

Pełnosprawni Niepełnosprawni (w tys. osób) Dynamika w %

(rok poprzedni = 100) (w tys. osób) Dynamika w % (rok poprzedni = 100)

2008 1473,8 1400,7 100,0 73,1 100,0

2009 1892,7 1798,2 128,4 94,5 129,3

2010 1954,7 1854,4 103,1 100,3 106,1

2011 1982,7 1878 101,3 104,7 104,4

2012 2136,8 2025,3 107,8 111,5 106,5

Źródło: Rynek pracy w Polsce w latach 2008-2012. Dane Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Departa- ment Rynku Pracy, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/raporty-sprawozdania/rynek-pracy/

sytuacja-na-rynku-pracy/ [20.09.2013].

Liczba bezrobotnych osób niepełnosprawnych w tym samym okresie zwiększyła się o 38,4 tys., co stanowiło przyrost o 52,5%. Jednym ze sposobów na przeciwdziałanie bezrobociu miało być udzielanie pomocy finansowej na za- łożenie własnej firmy. Głównym źródłem miał być Fundusz Pracy, a w przypad- ku bezrobotnych osób niepełnosprawnych PFRON.

W latach 2008-2012 na samozatrudnienie wydatkowano z Funduszu Pracy łącznie prawie 4,3 mld zł (rys. 1).

(5)

R Ź

n o g z z n b j n ( z b n l s p s n w

Rys.

Źród

nyc okre go z F zna nyc bezr jedn nien (rys zmn bez nien lejn spra pon sow nyc wyd

. 1.

dło: E s m

W ch z

esie ana Fund czn ch p rob nak W nie s. 2) niej

rob nie nych

awn nad wych

ch o datk

Kw w P Efekt sowa ment

W la z teg

e w aliz dus nie prog botn kże o W la

be ). W jsza botn bez h tr ne s 46%

h p osób

ków 2 4 6 8 10 12 14

woty Pols tywn anyc t Fun

atac go f wyda

zą.

szu mn gram nym

o p atac zro W la

ali k nych zrob rzec syst

% k poch b n w w 000 4000 6000 8000 0000 000 4000

w t ce w ność ch z F

ndus

ch 2 fund atko W

Pr niej mów m zak ona h 2 obot atac kwo h. W bot ch l tem kwo hod niep w 20 0 000 000 000 000 000 000 000

tys.

w lat pods Fund szy.

200 dus owa 20 racy szy w ry

kład ad 6 2008 tnyc ch 2 oty W 2 tnyc lata maty ot z dząc pełn 009

zł p tach staw duszu

08-2 szu ano 011 y n ych ynk dają 60%

8-2 ch 200

prz 200

ch o ach yczn

z 20 cych nosp

r.

20 69

D

prze 200 wowy u Pr

201 na o pra

r.

na s kw ku p ący

% m 012 osó 08-2 zez 8 r.

osó kw nie 008 h z praw

008 989

Dofi

ekaza 08-2 ych f racy

0 o zał awi

po sam wot

prac ym w mnie

2 łą ób n 201 znac

prz b n woty ma 8 r.

z PF wny 8 962

inan

ane 2012 form w la

obse oże ie 3 onad moz

prz cy. W wła ejsz ączn

niep 1 st czan

zek niep y na alały W FRO ych

2 1 nsow

z F 2

prom atach

erw enie 3,2 m

d t atru zez W 2 asne za n ne k

pełn taro ne kaza pełn a tw

y i 20 ON

do 200 1093

wan

Fund

mocj h 200

wuje e wł mld trzy

udn znac 201 e fir niż w

kwo nos osto na ano nosp worz w 2 12

pr o kw 09

388 ie s

duszu

ji zat 08-20

e si łasn d zł ykro nien czon 12 r rmy w n oty spra owie

sam z P praw

zen 201 r. n rzek wot

7 samo

u Pr

trudn 012.

ę d nej ł, cz otni nie.

nyc r. kw y by najle

prz awn e, w moz PFR wny nie w 11 r nast kaza ty p 20 138

ozat

racy

nieni Min

dyna firm zyli ie z

W ch s wot yła o

epsz zezn nych w ge zatr RON

ych wła r. os tąpi any pon 010

891 trud

y na

ia i a nister

ami my i 75 zmn Wyni sam ta p o po zym nac h o esti rudn N w h kw asny siąg ił p ych nad 24

dnie

a sam

aktyw rstwo

iczn prz 5% k

niej ikał morz prze

ona m po czan osią

ii kt nien w fo wot

ych gnęł ono na 38, 2 4

nia…

moz

wiza o Pr

ny zez

kw jszo ło t ząd ezna ad 6 od t ne z ągnę tóry nie orm tę p h fir ły 2 own sam ,5 m 011 198

atru

cji z acy

wzr oso ot z ono

to dom

aczo 3%

tym z PF ęły ych nie mie d

pona rm 24,7 ny w moz mln 1 865

udnie

zawo i Pol

rost obę z ca kw prz m na

ona

% wi m w FRO

po h zn epeł

dot ad 5

prz 7ml wzr zatr n zł

enie

dow lityk

t kw bez ałeg

wot zede

a re a na

ięks wzgl ON zio nala łno acji 53,4 zez

ln z rost rudn ł, cz 201 686

osó

wej be ki Sp

wot zrob go o

ty p e w eali a do sza lęde N na m azły

spr i na 4 m

oso zł, c t śr

nien zyli 12 6038

ób b

ezrob połec

t pr bot okre

prz wsz izac otacj niż em a sa 184 y się rawn a sa mln oby czyl odk nie i do 8

bezro

botny cznej

rzez tną.

esu zezn ystk cję cje o ż w

201 amo

4,9 ę te

nyc amo zł.

y ni li n ków be o p

obot

ych , De

zna W obj nacz kim akt osob

201 10 r ozat ml śro ch o ozat

W epe niew w fin

ezro ozi

13

tnyc

finan eparta

acza tym jęte zon m z tyw bom 11 r r.

trud ln z odk

osó trud W ko ełno wiel nan obot om

37

ch

n- a-

a- m e- ne ze w-

m r., d-

zł ki, b d- o- o- le n-

t- mu

(6)

1

R Ź

r 2

Ź

s o w z m 138

Rys.

Źród

robo 264

2 Źród

sam ogó wsp z cz my

2. K n dło: B h

Śr otny 4 94

R

20 20 20 20 20 2008 dło: E

s h

Z moza

ółu półu zego

16

Kwo na sa Bada

http:

rodk ym 43 m

Rok

008 009 010 011 012 -201 Efekt sowa http:

te atru sa udz

o p 577

1 2 3 4 5 6

oty w amo ania

://ww

ki w m pe

miej

Lic

12 tywn anyc ://ww

ej udn amo

iale prze

7,6 000 000 000 000 000 000

w ty ozatr i An ww.p

wyd ełno jsc

czba

ność ch z ww.p

gru nion ozat e Fu edsi

5 zł 0 00 00 00 00 00 00

ys. zł rudn nalizy pfron

datk osp

pra

a sam z F

sa

pods Fun pfron

upy nych trud und

ębi ł, a

ł prz ienie y PF n.org

kow raw acy

moz Fund

amoz 5 6 7 2 3 25 staw ndusz n. org

2 h), dnio dusz orc

nie 200 53

zeka e bez FRON g.pl/p

wan wny (tab

atru dusz

z F zatrud 52155 63964 77017 26108 39410 5865 wowy zu P g.pl/p

58 a p ony zu P ca p

epeł 08 3436

A

azane zrob N, P porta

ne z ym

b. 3

udnio zu P

Fund dnie 5 4 7 8 0 54 ych f

racy porta

65 pozo ych)

Prac pełn

łno 6

Adria

e z P botny Państ al/pl/

z Fu i n 3).

onyc racy

duszu ni

form y w l al/pl

54 osta ).

cy i nosp spr

20 3

ana

Pans ych twow /70/7

undu niep

ch o y i P u Pra

prom latac /70/

os ałe Śre i PF praw

awn 009 3840

a Po

stwo osób wy F 77/ B

usz pełn

sób PFRO

D acy

śre 1 1 1 1 1 1 mocj ch 20 /77/ B

sób 6 2 edn FRO wny

ny 2 08

olitaj

oweg b nie Fundu Badan

zu P nosp

bez ON Dotac

edni 340 710 8036 608 7407 6577 ji zat 008- Bada

to 289 ni

ON y do

29 2

j, A

go Fu epełn usz R nia_i

Prac praw

zrobo w P cje n

kosz 1,63 1,60 6,59 1,84 7,71 7,65 trudn -2012 ania_

o o 9 os kos prz osta 396 201

297 ndr

undu nosp

Reha i_ana

cy i wny

otny Polsc na sam

zt

nieni 2 op _i_an

osob sób szt zez awa 6,60

0 749

rzej

uszu praw abilit alizy

i PF ym

ych o ce w

moz

s

ia i a p. cit naliz

by to

ot oso ał śr 0 zł

Koz

u Re wnych

tacji y_PF

FRO utw

oraz w lata

atrud

amo

aktyw t. ora zy_P

pe os twa obę red ł.

20 24

za

ehabi h w Osó FRON

ON wor

z śre ach dnien

zatru 167 133 108 973 122 628 wiza az B PFRO

ełno soby arci ę be dnio

11 4743

ilitac Pols ób N N.htm

um rzen

ednie 200 nie:

udnie 6 8 0 3

2 9 cji z Badan ON.h

ospr y n

a ezro o na

3

cji O sce w Niepe

ml [2

moż nie

e kw 8-20

z P eni

zawo nia i html

raw iep

wła obo a za 2 3

Osób w lat ełnos 20.09

żliw dl

woty 012 PFR

dow i An [20.0

wne ełn asn tną ałoż 012 3853

b Nie tach spraw

9.20

wiły la s

y dot

ON ś

wej be nalizy 09.2

(9 osp nej ą to żeni

2 39

epeł h 200 wnyc 13].

oso sieb

tacji

średn 318 287 275 254 315 29 ezrob y PF 013]

97,6 praw fir 22 ie w

łnosp 08-20 ch, W

obo bie

ni ko 883,1 705,4 545,3 429,3 537,9 396, botny FRON

].

6%

wne rmy 98 włas

praw 012 Wars

om łąc

Tab

oszt 17 46 34 33 96 ,6

ych N, o

o e (2 y p

7,1 snej

wnyc szaw

bez czni

bela

finan op.cit

gół 2,4%

prz 3 z j fir

ch wa,

z- ie

3

n- t.,

łu

% zy ł, r-

(7)

n p s

R Ź

d b k w n w n z s na p pod stan

Rys.

Źród

dota bez korz w z nie wsp nej zatr spra

0 2, 4, 6,0

O pod djęły now

. 3.

dło: N

W ację rob

O zys zwią

otr parc licz rudn awn ,0%

,0%

0%

0%

sob djęc y ry wiły

. O z Na po

W ty ę n botn sob stały ązk rzym cia

zby nien nyc

% by b cie yzyk y śre

Odset Fun odsta

ym s a s nych by n y z ku z mał sko y os nie h sk

2 bez

dzi ko edn

tek ndus awie

sam am h os niep z d z pr ły z orzy sób sta kor 2008

3, zrob

iała zało nio n

osó szu P e dan

mym moza

sób pełn dopł

row z P ysta nie anow rzys

8 ,7%

o botn alno oże niec

ób Prac nych

m ok atru b nie

nos łat wadz

PFR ało j epeł

wiło stało oso

D

ne r ości enia

całe

bezr cy i P z tab

kre udni epe spra do zon RON

jedy łnos o z o z

20 2,

by p Dofi

rela go a wł e 3,

robo PFR b. 2 i

sie ieni ełno awn op ną d N n yni spra aled tej 009 ,3%3,6

pełn inan

atyw ospo łasn 6%

otny RON i 3.

bez ie z ospr ne p

proc dzia

a te e 1 awn dwi for 9

6%

nosp nsow

wnie oda nej

% og

ych, N w P

zrob z P raw prow cen ałaln

en 95 nyc ie 3 rmy 1

praw wan

e rz arcz

firm gółu

któ Pols

bot FR wnyc

wad ntow nośc cel osó ch, k 3,1%

y po 2 1,4%

wne ie s

zad zej.

my, u be

óre ce w

tne RON

ch.

dzą wan cią kw ób n któr

%. W omo 2010 4,2

%

e samo

dko Os ko ezro

pod w lat

oso N śr ące nia

go wot niep

re o W ocy

0 2%

ozat

dec soby rzy obo

djęły tach

oby redn wł kre spo ę 7 pełn otrz

200 fin

1

oso trud

cyd y b ystaj tny

y d h 200

nie nio asn edyt odar 776, nosp zym

08 r nans 1,1%

oby dnie

dow bezr jące ych

dział 08-2

epeł sta ną f tów rczą ,9 t pra mały r. 4 sow

20 1

%

niep nia…

wały robo e z

peł

alno 2012

łno ano firm w b ą. W tys.

awn y do 7 p wej.

011 1,4%

pełn

y si otne

dot łnos

ość 2

ospr owił mę w

bank W l . zł nych

otac prze

% 0

nos ę w e p tacj spra

gos

rawn ły n

w n kow lata

(ry h, c cję z edsi 0,9%

praw w la pełn

i z awn

spod

ne, niec niew wyc

ch ys.

co w z P iębi

%

wne atac nosp Fun nych

darcz

któ całe wie ch z

200 4).

w re FR iorc 2 e

ch 2 praw

ndu h (r

óre e 1, elki zac 08-2 . Z elac RON ców 2012

1,9%

200 wne uszu rys.

fina

otr ,4%

m ciąg

201 tej cji d N na w ni

2

% 1, 08-2

e, k u Pr . 3)

anso

rzym

% o stop gnię

12 ł j fo do ł a sa epe ,1%

13

201 któr racy .

wan

mał gół pni ętyc łącz orm łącz amo ełno

% 39

2 re y,

ły łu iu ch

z- my

z- o- o-

(8)

1

R

Ź

n s ł z o d p - s Ś W f p 140

Rys.

Źród

nia spra ło z zde osią dytó prze -20 sko Śred W l fund prze

. 4

dło:

_

W tak awn zwi cyd ągaj Zd ów eka 12 rzy dnio lata

dac eds 1 2 3

. D n w Bad _PFR

W ko ką p nyc ięks dow jąc dec i p azyw

z te ystał

o na ach cję

ięb 0 100 200 300

Dofin nipeł w Po ania RON

olej pom h sk szen wani naj cydo poży wan

ej f ło ł a je 200 skł iorc Dof

nans łnos olsce

i A N.htm

jnyc moc kor nie ie z jwię owa ycz ne z

form łącz edne 08- łade

ców 2 18

finan

sow spraw

e w Anal ml [2

ch t cą z rzys

lic zwię ęks anie zek

z P my znie ego 200 ek n w, k

2008 0,9

now

anie wne lata lizy 20.09

trze z P stało czby ęks

zy p e w

cie PFR ws e 2 prz 09 w

na którz

8 6

4

wan

e d ego p

ch 2 PFR 9.201

ech PFR o z y o zył poz więk eszy RON spar 36 zeds wid ub zy s 47

ie d A

do o prze 2008 RON 13].

lat RON

dof osób ła si ziom kszą yły N n rcia

056 sięb docz ezp sko 2 118

do o Adria

opro edsie 8-20 N, op

ach N. W

fina b o ię łą m d ą po

się iep a dz

6 o bior zny piec orzy 2009 8,56

opro ana

ocen ebio 012

p.cit

h na W 2 anso obję

ącz dofin

opu ę re

ełn ział osób

rcę n y jes czen ysta

9 6

4

ocen a Po

ntow orcę ., ht

astę 201 owa ętyc zna

nan ular

fun osp aln b, n

niep st g nia ali z 2

ntow olitaj

wania w z ttp://

ępow 11 r

ania ch

kw nsow rnoś ndac praw

ośc na ł pełn gwa

spo z tej

2 11

wan j, A

a k zwią /www

wał r. je a od tą wota

wan ścią cje wny ci g

łącz nosp ałtow

ołec for 010 8,1

nia w ndr

kredy ązku

w.pf

ł sy edy dse form a po

nia ą ni skł ym osp zną praw wny czn rmy 0

35

w ty rzej

ytów u z p

fron.

ystem ynie

tek mą omo w c iż d łade

prz poda ą kw wne y w ne o y po 5

ys. z Koz

w b prow org

mat e 33 k ba ą po ocy

cały dofi

ek n zeds

arcz wotę ego wzro

oraz omo 20 99,

ł.

za

bank wadz g.pl/p

tycz 3 pr nko omo prz ym inan

na sięb zej ę 7 o prz

ost z li ocy 011 ,52

L

kow zoną porta

zny rze owy ocy zyzn

okr nsow

ube bior osó 78 zyp kw iczb y fin 33

Licz

wych ą dz al/pl/

y sp dsię ych y z

nan resi wan ezp rcom ób

66 pada wot w

by nan

2

ba b

, z iałal /70/7

pade ębio . W

PF nej z ie o nie iecz m.

nie 5,2 ało wyp

nie sow

20 259,

ben

zacią lnoś 77/B

ek z orc W 20

FRO z te

bję od zen W epeł ty zate płac epeł wej.

012 ,73

efic

ągnię ścią

adan

zain ów 012 ON.

ego ętym dsete nia

lat łnos s. z em can łnos .

38

cjen

ętyc gos nia _

nter ni r. n . R

Fun m an ek spo tach spra zł (

3 2 nych spra 8

tów

ch p spod

_i_an

reso epe nast Rów ndu nali od ołec h 20

awn (rys 298, h na awn w

prze darcz naliz

owa ełno tąpi wnie uszu

izą.

kre czne 008 nyc

. 5) ,6 z a re nyc

ez zy

a- o- i- eż

u, e- e, 8- ch ).

zł.

e- ch

(9)

R Ź

ł d p k n n d k n g k d d

P

d

Rys.

Źród

łecz do pom któr ne.

na u dacj któr ne w gają kale dow dacj

Pod

dził

5. K b dło: D

W zne

206 moc

rzy W ube

ji. W re w wpr ący ekim wan

je s

ds

Pr ły p 1 1 2 2

Kwo bene Dane

W pr wy 6,2 cy,

zw lat ezpi W 2 wys

row mi m ( nie n

skła

um

rzep przy

50 100 150 200 250

ota r eficj e PFR

rzec ypła

ml tj.

wróc tach iecz 201 stąp wadz

m.i (nie

najc adek

mow

prow yjęt

0 0 000 0 000 0 000 0 000 0 000

refun entó RON

ciąg acon ln z osó cili h 20 zeni 12 r piły zon in.

epeł czę k z

wan

wad ą w 0 0 0 0 0 0

ndacj ów w N − W

gu j nych zł w ób

się 010 ia s r. zm

o r nym na łnos ęście

Fun

nie

dzo we w

2 3

cji sk w Po Wydz

jedn h z w 2

nie ę do 0-20 społ mni refu mi w zm spra ej p ndu

e

one wpro

2008 9 34 1

D

kłade olsce ział D

neg PF 009 epeł o Fu 012 łecz iejs und w po mniej awn prow uszu

prz ow 8 40

177 Dofi

ek n w la Dofi

go r RO 9 r.) łnos und

na zne szył ację ołow jsze nym wad u.

zez adz 2 791,

inan

na ub atach nans

roku ON u ). R spra dusz

astęp ora ła s

ę sk wie eniu m w

dzil

au zeni 200 54 ,1

2 nsow

bezp h 20 sowa

u kw uleg Rów awn zu o pow az l się d

kład e 20

u kw w sto

li dz

utoró iu d 09

038 2062

wan

piecz 008-2

ań Ry

wot gła wnie

nyc o re wał

licz doś dek 011 wot opn ział

ów do n 8

212 ie s

zenia 2012 ynku

ta r pra eż n ch p efun

ge zby ść z k. B r. z t re niu łaln

nin nini

201 484 ,8

samo

a spo 2 u Pra

refu awie

nas prow ndac ener

ben znac

yło zmi efun um ność

niej ejsz 10

486 ozat

ołecz

acy.

unda e po stąp

wad cję raln nefi czni o to ana ndac miark ć go

jsze zeg 6

188 trud

zne

acji odw pił w

dzą skł ny s ficje ie l w ami cji kow osp

ego go a 20 49 8298

dnie

w ty

i sk woje wzr ącyc łade spad entó licz

zna zas oso wan poda

op artyk

11 9483

8,0 nia…

ys. z

kład eniu rost ch ek n

dek ów

ba aczn

sad obom nym

arcz

prac kułu 3

167

zł or

dek u (z t lic dzi na u k kw wyp osó nym d ref

m n m i l zą i

cow u h 20 44 7439

raz li

na z 11 czby iała ube wot pła ób n m st fun niep

lekk i wy

wani hipo 012

709 9,7

iczb

ube 7,8 y b lno zpi t ref

can niep topn dac pełn kim ystę

ia b otez

Libób

9 98

a nie

ezp ml bene ość

ecz fun nych

pełn niu cji s nosp m), k ępo

bad zę b

Liczba osób

892

epeł

piec ln z efic go zeni ndac h kw nos u sp skła

praw któr owa

ani ada

Kwota refundacji w

3,5

łnosp

czen ł w cjen spo ia s cji s

wot pra ow adek

wny rzy ali o

a p awc

praw

nia w 20 ntów odar

poł skła t re awn odo k, p ym zd o re

potw czą.

14

wnyc

spo 008 w te

rczą łecz ade efun nych owa pole m lże decy efun

wier

41

ch

o- r.

ej ą, z- ek

n- h, a- e- ej y- n-

r-

(10)

Adriana Politaj, Andrzej Koza 142

W latach 2008-2012, tj. w dobie wyraźnego spowolnienia gospodarczego w Polsce, tempo wzrostu bezrobocia osób niepełnosprawnych było znacznie większe niż wśród osób pełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne rzadziej po- dejmowały trud i ryzyko samozatrudnienia niż osoby pełnosprawne. W latach 2008-2012, w przypadku osób pełnosprawnych przeciętnie 3,6% osób bezrobot- nych zakładało własne firmy, korzystając z dotacji z Funduszu Pracy. Dotacje z PFRON umożliwiły założenie własnej firmy osobom niepełnosprawnym sta- nowiącym średnio 1,4% ogółu zarejestrowanych osób bezrobotnych, legitymu- jących się udokumentowaną niepełnosprawnością.

Brak stabilności przepisów prawa dotyczącego wsparcia finansowego nie- pełnosprawnych przedsiębiorców, a zwłaszcza uzależnienie wysokości refunda- cji części składek na ubezpieczenia społeczne od stopnia niepełnosprawności wprowadzone w 2011 r. skutkowały znacznym zmniejszeniem w 2012 r. liczby osób występujących do PFRON o zwrot tych składek. Gwałtownie zmalały rów- nież kwoty wypłacane z tego tytułu ze środków PFRON, co w obliczu kłopotów finansowych Funduszu poprawiło nieco jego sytuację finansową kosztem sytu- acji finansowej firm prowadzących przez osoby niepełnosprawne. Zmiany prze- pisów dotyczących refundacji wydatków ponoszonych na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne przez osoby niepełnosprawne mogły mieć zatem nega- tywny wpływ na atrakcyjność samozatrudnienia jako formy przeciwdziałania bezrobociu, zwłaszcza wśród osób najlżej kalekich.

Nieatrakcyjnym instrumentem wsparcia przedsiębiorczości osób niepełno- sprawnych okazało się umożliwienie otrzymania zwrotu 50% odsetek od zacią- gniętych kredytów i pożyczek w związku z prowadzoną działalnością gospodar- czą. Z tej pomocy finansowej korzystało od 33 do 47 niepełnosprawnych przedsiębiorców. Przyczyn tak małej atrakcyjności tego instrumentu można się dopatrywać m.in. w braku zdolności kredytowej osób prowadzących działalność gospodarczą oraz niepewnej sytuacji makroekonomicznej i brakiem trwałych perspektyw poprawy koniunktury gospodarczej w kraju i zagranicą.

Oprócz powyższych przyczyn, mniejszej aktywności gospodarczej bezro- botnych osób niepełnosprawnych niż pełnosprawnych należy upatrywać w czynnikach pozaekonomicznych, takich jak: rodzaj i stopień schorzenia, wszechobecne bariery architektoniczne oraz komunikacyjne (szczególnie do- tkliwe dla osób z dysfunkcjami ruchu, mowy, wzroku, słuchu), mniejszych pre- dyspozycjach wynikających z przeciętnie gorszego wykształcenia i braku do- świadczenia w prowadzeniu biznesu.

Autorzy niniejszego artykułu stoją na stanowisku, że osoby niepełnosprawne cechują się mniejszym zainteresowaniem podejmowania ryzyka prowadzenia dzia- łalności gospodarczej i wyjścia w ten sposób z bezrobocia i to pomimo zdecydowa-

(11)

Dofinansowanie samozatrudnienia… 143

nie większej pomocy finansowej kierowanej z PFRON niż osoby pełnosprawne, którym jest przyznawana znacznie mniejsza pomoc finansowa z Funduszu Pracy.

Rozmiary pomocy przyznawanej osobom niepełnosprawnym są zatem zbyt małe w stosunku do oczekiwań bezrobotnych osób niepełnosprawnych, a także pozostałe bariery pozaekonomiczne stanowią zbyt dużą przeszkodę, której nie jest w stanie pokonać przytłaczająca większość bezrobotnych osób niepełnosprawnych.

W celu poprawy aktywności gospodarczej osób bezrobotnych, w szczegól- ności niepełnosprawnych, konieczne jest zintensyfikowanie działań legislacyj- nych upraszczających procedury i zmniejszające wymagania związane z zakła- daniem działalności gospodarczej. Znaczna część osób bezrobotnych nie ma możliwości wskazania wystarczającego zabezpieczenia finansowego wymaga- nego przez urzędy pracy, co − jak podkreślają osoby bezrobotne − praktycznie uniemożliwia im skorzystanie z dotacji na samozatrudnienie. Ponadto autorzy postulują rozważenie możliwości zwolnienia samozatrudnionych z płacenia po- datków dochodowych przez okres jednego roku w przypadku osób pełnospraw- nych i dwóch lat w przypadku osób niepełnosprawnych następujące po okresie obowiązkowego utrzymania działalności dotowanej ze środków urzędów pracy.

Warunkiem miałoby być wykorzystane niezapłaconych kwot podatków docho- dowych na rozwój firmy (np. na inwestycje majątkowe, zatrudnienie kolejnej osoby itp.). Pozwoliłoby to utrzymać się na rynku dłużej niż stawiane ustawowo wymagania w zakresie minimalnego okresu prowadzenia działalności gospodar- czej założonej dzięki dotacjom z Funduszu Pracy i PFRON. Oprócz tego, dla zwiększenia zainteresowania osób bezrobotnych samozatrudnieniem konieczna jest głębsza zmiana klimatu gospodarczego w kraju oraz zdecydowana poprawa koniunktury gospodarczej zmniejszające ryzyko niepowodzenia przedsięwzięcia i konieczności zwrotu otrzymanych dotacji wraz z odsetkami, co w opinii osób bezrobotnych jest jedną z ważniejszych przyczyn rezygnacji przez te osoby z ubiegania się o dotacje z urzędów pracy na samozatrudnienie.

Literatura

Badania i Analizy PFRON, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa, http://www.pfron.org.pl/portal/pl/70/77/ Badania_i_analizy_PFRON.html [20.09.2013].

Efektywność podstawowych form promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej bez- robotnych finansowanych z Funduszu Pracy w latach 2008-2012. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Funduszy.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 17 października 2007 r. w spra- wie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospo-

(12)

Adriana Politaj, Andrzej Koza 144

darczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Dz. U nr 194, poz. 1403 ze zm.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 lipca 2011 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na pod- jęcie działalności gospodarczej. Dz. U. z 2011 r. Nr 155, poz. 922.

Rynek pracy w Polsce w latach 2008-2012. Dane Ministerstwa Pracy i Polityki Społecz- nej Departament Rynku Pracy, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/raporty -sprawozdania/rynek-pracy/sytuacja-na-rynku-pracy/ [20.09.2013].

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnia- niu osób niepełnosprawnych. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Dz. U. z 2008 r. Nr 69 poz. 415 z późn. zm.

GRANTS FOR SELFEMPLOYMENT FROM LABOUR FUND

AND STATE FUND FOR REHABILITATION OF HANDICAPPED PERSONS AS AN INSTRUMENT OF COUNTERACTION OF UNEMPLOYMENT

Summary

The unemployed can receive grants from the Labour Fund and the State Fund for Rehabilitation of Handicapped Persons to self-employment. In 2008-2012, benefited from such financial help 264943unemployed. This represented an average of about 3%

of the total unemployed in this years. People with disabilities rarely take this way out of unemployment than non-disabled people, despite the much greater financial assistance.

This was driven in large part the effects of disability and other non-economic factors.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Ogólna wartość nakładów dotychczas poniesionych przez wnioskodawcę na realizację zadania do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym składany jest wniosek:. Część

W przypadku ubiegania się o dofinansowanie zobowiązuję się do zapłacenia z własnych środków pełnej kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy ceną zakupu urządzenia wraz z

Każdy WYKONAWCA może złożyć tylko jedną ofertę. WYKONAWCA nie może powierzyć wykonania zamówienia ani jego części podwykonawcom. WYKONAWCA ponosi wszelkie koszty związane

Zakładane rezultaty zadania (należy opisać co zyskają osoby w wyniku realizacji zadania, w jakim stopniu realizacja zadania zmieni ich sytuację) oraz jak rezultaty te będą

Oświadczam, że przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym

w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE

2.Oświadczam, że posiadam odpowiednie warunki lokalowe i techniczne do realizacji zadania. 3.Oświadczam, że w przypadku pozytywnego rozpatrzenia mojego wniosku wyrażam zgodę

znane mi są „Zasady dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych organizacji sportu, kultury, rekreacji i turystyki