Wzory czcionek Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

U.M.K.

Toruń

I M *

DRUKARNIA

UNIWERSYTETU

J agiellońskiego

DRUKARNIA UNIW ERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

S / ² ( /i ^t ( i f i ~^> 6f HS/6

/¥'£

II 'i "../fu " " * "i

<6

S f <-? • s*

MiH i

" ¡ ¿ ¿ M Ą

" f i t e k Ą

" ^ tsl^haĄ

s<3> l ^ ,rX:

11

A * y * & i i Z

3V-^ ■

i Z u X c u J ,* “

/, ^f : ^<0l f*‘ *‘<

i , / l

✓ /

rr *»

3 * , M -

< 0 y 1 ^ 2 0 , , 3 i , % ,

1 Z , 4 ( , Ł 0 ,

i, (

, <

,

( t * z , 4 ( , ¿ 4 , 2 $ ,

f , « , < * , » " " " 2 (

• -; » • " » " 1

ii, u

i i . a ,

¿t

¡, <

, ^H ,

n O ,r *' .

h .

» * ł *

^ ¿ C

/ 6 0,

]*

/- ii' Hi-

DRUKARNIA UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

§"• S i 4 $ t 4 ’4/

¡¡Jb{ l h W *

¿ , 4 0 , 4 G,**1 o « 4 2

" * *'

" * * , < * , ¿ 0 , 3 £ ,

- « M o ,

a+^ £ f l i ,

wt^t^iteuowe^

p ^ Ł « v - <5 ^ ^ , U e y . tl

1»

«1

D R U K A R N IA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

T«*# Ntw«. L u ttfA n * ^{t ł S .} x ^{* 9 i ¿At.}

W Z O R Y

C Z C I O N E K

D R U K A R N I

U N I W E R S Y T E T U

J A G I E L L O Ń S K I E G O

W K R A K O W I E

★

M C M X X X V I I

• • • • • • •

DRUKARNIA UNIW ER SY TET U JAGIELLOŃSKIEGO

v i'

Aparat do składania (taster) »Monotype«

____________

DRUKARNIA UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

• • • • • • •

I d rukarnia Uniwersytetu Ja ' giellońskiego stanowi odrębną fundację, która ma na celu popierać postęp i rozpowszechnienie nauki przez ułatwianie wydawnictwa dzieł i pism naukowych.

I d rukarnia Uniwersytetu Ja ­ giellońskiego powstała z połączenia trzech drukarń krakow­

skich: i. po Piotrowczykach, zakupiona przez Uniwersytet między 16 73 a 1676 rokiem, 2. po Cezarych, zakupiona w roku 1 7 3 1 przez profesora Uniwersytetu ks. Marcina Wyleźyńskiego kanonika krakowskiego i darowana w roku 17 3 4 wraz z domem Uniwersytetowi, 3. biskupia darowana Uniwersytetowi przez Jędrzeja Stanisława Załuskiego bi­

skupa krakowskiego. Fundacja Drukarni zostaje pod za­

rządem Uniwersytetu Jagiellońskiego, nadzór i zarząd główny wykonywa Senat Akademicki i Dyrekcja Drukarni.

W

czesnym wymaganiom sztuki drukarskiej i potrzebom w y­

dawców. W ojna światowa i połączony z nią kryzys gos­

podarczy powstrzymały rozwój drukarni; w ostatnich latach zdołano jednak drukarnię zreorganizować, zaku­

pując nowoczesne czcionki i maszyny, wprowadzając rów­

nocześnie odrębny dział składania maszynkowego czcion­

kami pojedynczymi na maszynie angielskiej „M onotype“ .

D R UKA RNIA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

Szczegó ln ą uwagę przy zaku­

pie czcionek zwrócono na charakter naukowy drukujących się wydawnictw. Drukarnia zaopatrzona została w nowo' czesne znaki matematyczne i chemiczne, w znaczną ilość czcionek akcentowanych dla wydawnictw językoznawczych oraz w wszelkiego rodzaju czcionki orientalne i starożytne, jako to: grażdankę do języków rosyjskiego, ukraińskiego, bułgarskiego, serbskiego, czcionki do cyrylicy, głagolicy, greckie, hebrajskie, arabskie z odmianami do języków perskiego i tureckiego, wreszcie w czcionki sanskryckie, asyryjsko'chaldejskie, staroniemieckie runowe i klinowe.

Czcionki nutowe w kilku wielkościach, zwykłe i kościelne, umożliwiają drukarni wykonanie najbardziej skompliko^

wanych układów muzycznych.

]V Ja d to wykonuje drukarnia wszelkiego rodzaju druki handlowe jako to: cyrkularze, listowniki, druki reklamowe jedno' i wielobarwne, pro' gramy, zaproszenia i afisze. Projektuje i drukuje arty­

styczne dyplomy.

O d n o w io n y i powiększony dział maszyn pośpiesznych umożliwia drukarni doskonały druk klisz jedno i wielobarwnych. Drukarnia zatrudnia około 60 pracowników, w tym 40 zecerów ręcznych, wyszkolonych do specjalnych układów.

VI

D R U K A R N IA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

S P I s ^R Z E C Z Y

A k a d em ick ie d w u m itel... 105

p e t i t ... . 22 trzycycero ... 105

garmond . . . . czterycycero... 105

t e k s t ... . 115 pięćcycero ... 105

dwumitel . . . . o ś m c y c e r o ... 105

trzycycero . . . . 115 A u gu sta czterycycero. . 115 p e t i t ... 9

pięćcycero . . . ga rm o n d ... 10

A ld ine A u gu sta tłu s te p e t i t ... . 107 p e t i t ... 106

b u r g is... g a r m o n d ... 106

garmond . . . . cycero ... 106

cycero ... . 107 B a s k e r v ille r ę c z n e wersaliki A ld in e kursywa n o n p a r e l... 75

p e t i t ... . 71 p e t i t ... 75

garmond . . . . g a rm o n d ... 75

cycero ... cycero ... 75

A n g ie lsk ie m i t e l ... 75

cycero wersaliki . . 87 tercja ... 75

m i t e l ... . 87 t e k s t ... 75

tercja ... . 87 d w u c y c e r o ... 75

jeden i pół cycero • • . 87 d w u m itel... 75

t e k s t ... trzycycero ... 75

dwucycero . . . . 88 czterycycero . . . . . 75

dwumitel . . . . B a s k e r v ille m a s z y n o w e dwutercja . . . . . 88 p e t i t ... 57

trzycycero . 89 b u r g is...58, 59 czterycycero . 89 g a rm o n d ... 60

pięćcycero . . . . 89 B a s k e r v ille tłu s te sześćcycero . . . . 89 p e t i t ... 62

A n g ie lsk ie m a s z y n o w e b u r g is ... 62

p e t i t ... . 49 g a rm o n d ... 62

petit kursywa . . . 55 C y rylica g arm on d ... 37

garmond . . . . . 50 C zcionki ze znakami diakrytycz- garmond kursywa. . 55 nymi A n g ie lsk ie sz c z u p łe garmond antykwa... 25

tercja ... . 90 garmond kursywa. . . . 26, 27 t e k s t ... . 90 C zcionk i greckie ze znakami dwucycero diakrytycznymi dwa i pół cycero . 90 garmond antykwa... 27

trzycycero . . . Dante trzy i pół cycero . . 90 cycero ... 83

A ra b sk ie t e r c j a ... 83

cycero ... tekst . . ' ... 83

jeden i pół cycero . . . 44 d w u m itel... 83

dwucycero . , . . 45 czterycycero ... 84

A sn y k a p ó łtłu ste pięćcycero ... 84

nonparel . . . . sześćcycero ... 84

p e t i t ... . 104 E lz e w ir garmond . . . . . -104 m i t e l ... 85

cycero ... . 104 t e r c j a ... 85

t e r c j a ... . 104 t e k s t ... 85

t e k s t ... . 104 d w u m itel... 85

• • • • • • •

-

DR UKARNIA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

t r z y c y c e r o ...85

czterycycero... 85

El ze w ir kursywa n o n p a r e l... 67

p e t i t ... 67

g a r m o n d ...67

c y c e r o ... 67

m i t e l ... 67

t e r c j a ... 67

t e k s t ... 67

d w u m itel... 68

t r z y c y c e r o ...68

czterycycero... 68

p ię ć c y c e r o ... 68

E sp era n to n o n p a r e l... 103

g a rm o n d ... 103

m i t e l ... 103

t e r c j a ... 103

d w u c y c e r o ... 103

d w u m itel... 103

t r z y c y c e r o ... 103

F r a k tu ra p e r l... 41

g a r m o n d ...41

G łagolica g a rm o n d ... 38

G rażd ank a tekst rosyjski . . . . 33,34,36 tekst bułgarski...34

tekst s e r b s k i ... 35

tekst ukraiński...35

G reck ie p e t i t ... . 39

g a r m o n d ...39

cy c e r o ... 39

G reck ie b iza n ty jsk ie p e t i t ... 40

g a rm o n d ... 40

G r o te sk ie m o d n e n o n p a r e l... 100

p e t i t ...100

g a rm o n d ... 100

c y c e r o ... 100

m i t e l ...100

t e r c j a ... 100

t e k s t ... 100

d w u m itel... 100

G r o te sk ie kursywa p e t i t ... 70

g a rm o n d ... 70

G r o te sk ie kursywa c y c e r o ...70

G r o te sk ie s z c z u p łe c y c e r o ... 101

tercja . 101

t e k s t ...101

d w u m itel...101

t r z y c y c e r o ...101

H eb ra jsk ie p e t i t ...46

m i t e l ... 46

I n i c j a ł y ...126—135 J u b ile u s z o w e cycero . . ... 82

m i t e l ...82

t e r e j a ...82

t e k s t ...82

d w u m itel...82

t r z y c y c e r o ...82

czterycycero ... 82

J u b ile u s z o w e kursywa c y c e r o ...65

t e r c j a ...65

t e k s t ... 65

d w u m itel...65

K a lig ra ficz n e g a r m o n d ...73

c y c e r o ...73

t e r c j a ...73

t e k s t ...73

d w u c y c e r o ...73

d w u m ite l...73

K am ienn e p e t i t ... HO g a r m o n d ...110

c y c e r o ... 110

m i t e l ...110

t e r c j a ... HO t e k s t ...110

K am ien n e s z e r o k ie n o n p a r e l... 111

p e t i t ...U l g a r m o n d ... 111

c y c e r o ...H I t e r c j a ...111

t e k s t ...U l d w u m itel... 111

t r z y c y c e r o ...112

c z t e r y c y c e r o ... 112

p i ę ć c y c e r o ...112

K apitaliki garmond antykwa . . . . 118

garmond mediawel . . . . 118

c y c e r o ... 118

K lin o w e staroperskie v. staro­ perskie klinowe garmond . . 46

K o c h a n o w sk ie g o c y c e r o ...118

t e r c j a ...118

K on fu cju sza g a r m o n d ...96

• • • • • • •

X

DRUKARNIA UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

• • • • • • •

t e r c j a ... . . 96 tercja ...

t e k s t ... . . 96 tekst „ ... . . 76 dwumitel . . . . . . 96 d w u c y c e r o ... . . 76 d w u t e r c j a ... . . 96 d w u m ite l... . . 76 trzy i pół cycero . . . . . 97 trzycycero ...

cztery i pół cycero . . K r a k o w sk ie

. . 97 czterycycero . . . . M ediavel

. . 76 cycero ... . . 16 n o n p a r e l...

K raku s kursywa tłusta p e t i t ... . . 18 t e k s t ... . . 72 b u r g is ...

trzycycero ... . . 72 g a r m o n d ... . . 20 L eon ard o da V inci cycero ...

n o n p a r e l... N icolas Cochin

p e t i t ... . . 74 p e t i t ... . . 77 g a r m o n d ... . . 74 g a r m o n d ... . . 77 cycero ... . . 74 cycero ...

tercja ... . . 74 tercja ... . . 77 L inie m o s ię ż n e . . . . . 161 t e k s t ... . . 77 L inie o zd o b n e . . . .

Ł aciń sk ie

. . 162 d w u c y c e r o ...

N uty

p e t i t ... ... . . . 51 t e k s to w e ... . . 123 petit kursywa . . . . . . 56 dw um itlow e... . . 124 b u r g is ... . 52, 53 gregoriańskie . . . .

burgis kursywa . . . . . 56 O rn am en ty i tła . . . 136—159 g a r m o n d ... . . 54 O r z e sz k o w e j

garmond kursywa . . . . . 56 k o l o n e l ...

Ł a c iń sk ie półtłuste p e t i t ...

p e t i t ... . . 61 b u r g is ...

b u r g is ... . . 61 g a r m o n d ...

g a rm o n d ... . . 61 cycero ...

M anutio m i t e l ...

cycero ... czterycycero . . . . t e r c j a ... O r z e sz k o w e j kursywa t e k s t ... . . 116 ^ k o l o n o l ...

d w u m ite l... 116 p e t i t ...

trzycycero ... . . 116 b u r g is ...

czterycycero . . . . . . 117 g a r m o n d ... . . 69 pięćcycero ... 117 cycero ...

M a szy n o w e m i t e l ...

cycero ... . . 120 P a r y sk ie

M ick iew ic z n o n p a r e l...

n o n p a r e l... . . 3 cycero ...

p e t i t ... . . 3 P r a g sk ie

g a r m o n d ... . . 4 petit wersaliki . . . . . . 80 cycero ... . . 5 garmond wersaliki . . . . 80 m i t e l ... . . 6 cycero wersaliki . . . . . 80 t e r c j a ... . . 119 tercja ...

t e k s t ... . . 119 tekst wersaliki . . . d w u m ite l... . . 119 d w u c y c e r o ...

trzycycero ... . . 119 d w u m itel... . . 81 czterycycero ... . . 119 trzycycero ... . . 81

M undus wersaliki trzy i pół cycero . . . . . 81

n o n p a r e l... . . 76 czterycycero . . . . petit ... . . 76 P rz eg la .d o w y

g a r m o n d ... . . 76 p e t i t ...

cycero ... . . 76 g a r m o n d ... . . 12

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ii

• • • • • •

WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊiWÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊiÊÊÊiÊÊÊtiÊÊÊiÊÊÊmtm •

XI

DRUKARNIA UNIW ER SY TET U JAGIELLOŃSKIEGO

• • • • • • •

P r z y k ła d układu czcionek ze p e t i t ... 98

znakami diakrytycznymi g a r m o n d ... 98

garmond antykwa . . . . 28 cycero ... 98

garmond kursywa . . . . 28 m i t e l ... 98

P r z y k ła d y matematyczne . 31 t e r c j a ... 98

P r z y k ła d y chemiczne 32 t e k s t ... 98

R enata d w u m itel... 99

n o n p a r e l... 108 d w u t e r c j a ... 99

p e t i t ... 108 d w u te k st... 99

g a r m o n d ... 108 S p r a w o z d a n io w y cycero ... 108 p e t i t ... 24

t e r c j a ... 108 S ta r o p e r sk ie k lin o w e t e k s t ... 108 g a r m o n d ... 46

d w u m ite l... 108 S z k o ln e trzycycero ... 109 p e t i t ... 13

czterycycero ... 109 g a rm o n d ... 14

piąćcycero ... 109 cycero ... 15

sześćcycero ... 109 S z w a b a c h a R en esa n s tekst sta ro p o lsk i... 42

g a r m o n d ... 93 „ starołaciński . . . . 42

cycero ... 93 U n iw e r s y te c k ie tercja ... 93 cycero ... 86

d w u c y c e r o ... 93 tercja ... 86

d w u m itel... 93 t e k s t ... 86

pięćcycero ... 93 d w u m itel... 86

R o m a ń sk ie wersaliki trzycycero ... 86

p e r l... 78 czterycycero... 86

n o n p a r e l... 78 W in iety ... 160

p e t i t ... 78 W ło sk ie kursywa g a r m o n d ... 78 d w u c y c e r o ... 72

cycero ... 78 trzycycero . . . . 72

m i t e l ... 78 W o jen n e tercja ... 78 p e t i t ... 92

t e k s t ... 78 g a rm o n d ... 92

d w u c y c e r o ... 78 t e r c j a ... 92

d w u m itel... 78 d w u m itel... 92

trzycycero ... 79 czterycycero... 92

czterycycero ... 79 W o jen n e kursywa cześćcycero ... 79 p e t i t ... 66

R uny n o r d y c k ie g a r m o n d ... 66

g a r m o n d ... 46 tercja w e r s a l i k i ... 66

S a n sk r y t dwumitel wersaliki . . . . 66

cycero ... 43 czterycycero ... 66

S ie n k ie w ic z W y sp ia ń s k i wersaliki n o n p a r e l... 94 n o n p a r e l... 102

p e t i t ... 94 g a r m o n d ... 102

g a r m o n d ... 94 m i t e l ... 102

cycero ... 94 tercja ... 102

tercja ... 94 d w u c y c e r o ... 102

tekst ... 94 d w u m itel... 102

d w u m ite l... 94 trzycycero ... 102 trzycycero ... 95 Znaki chem., astronom, i inne 30 czterycycero ... 95 Znaki matematyczne . . . 29 30 pięćcycero ... 95 Znaki matematyczne, czcionki

S ło w a c k i greckie i litery ze znakami

n o n p a r e l... 98 z odlewu monotypowego . . 62

# • • • • • •

XII

DR U K A R N IA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

C Z C I O N K I D Z I E Ł O W E

D O U K Ł A D Ó W R Ę C Z N Y C H

• • • • • • •

2

DRUKARNIA UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

• • • • •

NONPAREL MICKIEWICZA (6 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

W zw iązk u ze sta n e m fak ty czn y m , t. j. is tn ie n ie m nazw d la poszczególnych m o ty w ó w , sp ró b u je m y p rz e d sta w ić je w e d łu g sy s te m a ty k i, n a rz u c o n e j przez n a z w y , te rn b ard ziej że o d ró ż n ie n ie w h a fta c h fo rm a s tb ra k c y jn y c h od n a tu ra lis ty c z n y c h je s t n ie tru d n e i d zięk i u ż y ty m w p racy re p ro d u k c jo m d la każdego d o stę p n e . N a z w y , u ż y w a n e n a o k re ś le n ie poszczególnych m o ty w ó w , dzielą się n a n a stę p u ją c e k a te g o rie : 1. n azw y ro ś lin n e , odnoszące się do d rzew , liści, k w ia tó w : 2. n a z w y p ta k ó w : 3. n a z w y odnoszące się do z ja w isk i ciał n ie b ie sk ic h , ja k gw iazd y , sło ń c e, c h m u ry : 4. n a z w y p rz e d m io tó w u ż y tk o w y c h , ja k k o z ły , siekacze, w óz. k o la rk i; oraz 5. n a z w y dotyczące -;?+1234567890 P R Z E D M IO T Ó W K U LTO W Y CH I W Y R O B Ó W , JAK KRZYŻE, K O R O N Y , BERŁA.

Bez interlinii

T aksanzo m a się s p ra w a z u ży ciem p rz y n a z w ie liczby pojedynczej lu b m n o g ie j: n p . k o tw ice oznaczają co in n eg o n iż k o tw ica M ałe róże p rz p o m in a ją raczej sło n e c z n ik , k tó ry z n o w u z u p e łn ie inaczej w y g lą d a od w ie lk ieg o sło n e c z n ik a czy sło n e czn ik ó w , p rz e sty - liz o w a n y c h w ro m b y . N a s tę p n ie zw raca uw agę o rzech w o d ró ż n ie n iu od o rzech a po- w ielk ieg o czyli w ło sk ieg o iu b orzesz k a. P rz y p u sz c z a ln ie d o p a trz o n o się w czterech zao g rąg len iach o rzech a poczw órnego o rzech a laskow ego, n a to m ia st orzech w io sk i s ta ­ n o w i w iaściw ie z w y k łą , g e o m e try c z n ą fo rm ę w ieloboczną. D ziw n y m m o ty w e m je s t też ś liw k a i w ie lk a śliw k a . Ś liw k a b o w iem p o sia d a w ła ś c iw ie k s z ta łt lis tk a czy jego elip sy , być m oże m ające w y o b rażać je d e n duży owoc. P o zatem h a fc ia rk i o d ró ż n ia ją z w o n k i (d z w o n k i), m a ły w ien iec, w in o g ro n k a (ry c. 10) o raz m a ły m a ry jó n e k , p rz e sty liz o w a n y w ie lk i m a ry jó n e k , p ra w d o p o d o b n ie odnoszący się do k w ia tu m a je ra n k u , i rzebyczek.

W Y S T Ę P U JE O N A ZWŁASZCZA W SAM O DZIELNYM M O TY W IE D R Z E W A DOT.

PETIT MICKIEWICZA (8 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

Przysyłam wam nareszcie przyobiecany artykuł. Może za długi, ale zdaje mi się, że nic w nim niema niepotrzebnego. Dajcie mu napis, jaki osą­

dzicie za najstosowniejszy. Możecie go także poprawić w niektórych miejcach; znajdą się gdzieniegdzie bliskie siebie powtarzania pewnych wyrazów, co trochę razi; taka poprawka nie będzie trudna. Muszę tu wam raz na zawsze powiedzieć, że wydawcy Pszonki, jako sami za całe swoje pismo odpowiedzialni mają zupełnie prawo i powinni przezierać z naj- ŻYCZENIA I POZDROWIENIA NAJSZCZERSZE TWOJEJ ;?!,1234567890

Bez interlinii

Sed latius aliquanto dicenda suct et diffusius, tamen utendum eoru poti- ssimum, qui maxime forti et ut ita dicam, virili utuntur ratione atque sententia. Nam Peripatetici, familiares nostri, quibus nihil est uberius eruditius, nihil gravius mediocrrtates vel perturbationum vel morborum animi mihi non sane probant. Omne enim malum, etiam médiocre, ma- lum est; nos autem id agimus, ut id in rapiente nullum sit omnino.

Nam ut corpus, etiamsi mediocriter aegrum est, sanum non est, sic in animo ista mediocritas caret sanitate. Itaque praedare nostri, ut alia multa, molestiam, sollicitudinem. angorem propter similltudinem corpore.

HOC PROPEMODUM VERBO GRAECI OMNEM ANIMI PERTUBATION

DRUKARNIA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

GARMOND MICKIEWICZA (10 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

Doniosła rola Uniwersytetu w epoce niewoli polegała na tym, ze byl on główną uczelnią o charakterze ogólnopolskim, ku której zwracały się oczy całego społeczeństwa polskiego, nie tylko z rdzennych ziem polskich, ale tez z dalekich kresów i najdalszej emigracji. To naczelne stanowisko zawdzięczał kilku czynnikom.

Najpierw jako najstarszy uniwersytet polski reprezentował świetne tradycje historyczne, nawiązywał swą przeszłością do kwitnących czasów Jagiellońskich, do epoki złotego wieku kultury polskiej.

Powtóre nigdy nie ugiął się przed wynaradawiającym naciskiem zaborcy, lecz po każdej próbie germanizacji (w latach 1805—9, 1846- 8, 1853—62), szybko strząsał z siebie obce naleciałości, stając się z powrotem organizmem na wskroś polskim. Jako główny ośrodek nauki w życiu duchowym narodu przedstawiał Uniwersytet Krakowski najwyższe wartości dzięki swym wiek kim, światowej nieraz sławy zdobyczom, a przez to wyrażał NIEZŁOMNĄ W OLĘ NARODU POLSKIEGO DO ŻYCIA I DO DOTRZYMANIA KROKU W DZIEDZINIE 1234567890

Bez interlinii

Wiadomo jak dalece zasłużył się Uniwersytet państwu. Człon­

kowie jego podejmowali najcięższe i najtrudniejsze misje poli- tyczne, wytrwale i owocnie bronili praw swego kraju na nie- zliczonych zjazdach międzynarodowych, na soborze w Konstancji i Bazylei, przed obliczem dwóch głównych ówczesnych potęg:

papieżem i cesarzem. Oni to stworzyli i dali podbudowę ideową największemu dziełu polskiej myśli politycznej tj. unii polsko- litewskiej, oni też skrystalizowali i uzasadnili nowy program polityczny państwa, program Jagielloński, oparty na szczytnych ideałach tolerancji miłości i zgodnego współżycia narodów. To też dwa najtrwalsze węzły łączące każdy naród: tradycja histo­

ryczna i język ojczysty znalazły od samego początku istnienia Uniwersytetu trwałe w nim oparcie. Nawet w okresie upadku (w. X V I—XVIII). nie stracił on poczucia swej misji społecznej i narodowej. Dowodzi tego orężny udział jego uczniów w obronie miasta przed najazdem wojsk austriackich arcyks. Maksymiliana wr. 1587, oraz w czasie oblężenia Krakowa przez Szwedów w r. 1655.

* • • •

4

t

u

DR U K A R N I A U N I W E R S Y T E T U J AGI EL LONS KI EGO

• _________* #

CYCERO MICKIEWICZA (12 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

Opowiadają, ze rozćwiartowanego na części ciała św.

Stanisława strzegły orły, dopóki znowu nie zrosło się w całość. Rozćwiartowano na części naszą Rzeczpospolitą;

ale rozdartych części strzegły inne, nowe orły. Orłami byli nasi patronowie, nasi święci; orłami byli nasi ge' nialni wieszcze ; orłami były wszystkie wielkie nasze duchy.

Z duchów nowe powstawały duchy, z orłów rodziły się orlęta az do ostatniego dnia naszej niewoli. Z murów krakowskiej Alma Mater wyleciały orlęta, by skrzydłami zasłonić ojczyznę i krwią serdeczną wywalczyć jej wolność.

Potężna, jak wizja Ezechielowa, jest wizja druga w ba' rwacb polskich, gdzie białe orlęta w czerwieni przelanej krwi świadczą o tym, ze nasza A L M A M A T E R S P E ł >

N I A I S P E Ł N I A Ć B Ę D Z I E T E S T A M E N T W I E L ' K 1E J JA D W I G I . J A K O J A Ś N I E J Ą C E 123456 7890

Buz interlinii

Pytano się, co kocha ostatecznie ten, któryby wolał, żeby uschła mu prawica i przylgnął język do podniebienia, aniżeliby zapomniał swej Ojczyzny. Odpowiadano roz' maicie. Mówiono, że kocha ziemię, że kocha krew, wspólną miłą krew, kocha język, kocha wspólną kulturę; ale bodaj czy racji nie ma ten, co powiedział, że kocha przede wszystkim wspólny los. W spólny bowiem los wiąże miliony tego samego narodu na wiekową dolę i niedolę, na dobrobyt i biedę, na życie i śmierć, na szczęście i nie' szczęście. Od początku istnienia, od testamentu królowej Jadwigi zrozumiały Rzeczypospolita i nasza Alm a Mater, że nieodmienny los skuł je nierozerwalnie na wspólną dolę i niedolę, na światło i ciemności, na niewolę i wob ność, na wiarę i niewiarę. Rozumiały to zawsze i zawsze

DRUKA RN IA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

MITEL MICKIEWICZA (14 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

Z pośród wielu niezwykłych i podniosłych chwil, jakie przeżył Uniwersytet Jagielloński w swych dziejach, dwie były udziałem po*

kolenia współczesnego: pierwszą przeżyliśmy w okresie niezapomnianego jubileuszu 5oo*lecia Szkoły Jagiellońskiej w czerwcu 1900 r., drugą w dniach 15 i 16 listopada 1936 r. k k k k

d l Obie te uroczystości stwierdziły doniosłą rolą Uniwersytetu w życiu narodowym i pań*

stwowym Polski. & & & & & & & & &

^f| Uroczystości jubileuszowe 5oo*lecia od*

nowienia założenia Uniwersytetu przez króla W ładysław a Jagiełłą zadokumentowały wobec świata nierozerwalny związek całego społeczeń*

stwa polskiego z Wszechnicą Krakowską jako swą „Matką żywicielką“ . € [ € [ € [ € [ € [ € [ € [ € [ ęi] Uroczystość druga, obchodzona w skrom*

nych ramach czysto uniwersyteckich, była jak gdyby dalszym ciągiem i naturalnym dopeł*

nieniem obchodu z 1900 r., przyniosła bowiem Szkole Jagiellońskiej ze strony Rządu Najjaś*

niejszej Rzeczypospolitej zaszczytne uznanie znaczenia i wagi jej wielowiekowego trudu w służbie Nauki i Narodu, k k k k k k k k U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

6

DR U K A R N IA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

NONPAREL PARYSKI (6 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

U ż\cie plastrów jest wskazane wówczas, kiedy chcemy stosować leki, energicznie, na przestrzeni ściśle ograniczonej. Szczególniej jest wskazane użycie plastrów w naciekach zapalnych, mieszczą­

cych się głęboko w skórze i nie ulegających łatwo zadrażnieniu (przewlekłe sprawy chorobowe), oraz tam, gdzie chodzi o rozmiękczenie grubych warstw zrogowaciałych naskórka. Nie należy przykładać plastrów na przestrzenie sączące, bo nie będą przylegać, a ponadto muszą wywołać Plastry (E m p la stra ). Leki, mające w ciepłocie pokojowej spoistość wosku, a sporządzone z mie­

szaniny wosku, żywic, terpentyny, tłuszczów (o wysokim punkcie topliwości) i soli ołowiowych, nazywamy plastrami. Ten rodzaj leku mięknie przy podgrzaniu lub pod wpływem ciepłoty ciała.

Możnaby zatem plastry rozcierać wprost na skórze w warstwie grubszej lub cieńszej, jak pręciki maściowe, ten jednak sposób ich stosowania nie jest wskazany. Lepiej podgrzać plaster i rozsma- rować go w warstwie cienkiej i równej na płótnie. Mamy wówczas plaster rozpostarty na płótnie (E tn p la słru m s u p r a lin teo ejctensum ). Przemysł aptekarski dostarcza jednak plastrów do użycia już gotowych, a więc plastrów, rozpostartych na tkaninach lnianych, bawełnianych lub jedwabnych, tak sporządzonych, że tkaniny te tworzą nierozpuszczalną powłokę plastra. Z plastrów, będących NIEPOŻĄDANE ZADRAŻNIENIE MOŻNA JE STOSOWAĆ Z DOBRYM. 11223344550677889900, rv p o w szech n em u ży ciu , w y m ie n ić n a leży: p la s tr y k a u c zu k o w e (C o llem p la stra ), sp o rzą d zo n e na k a u c z u k u , p la s tr y n a tk a n in ie m u ślin o w o -k a u czu k o w ej, c zy li t. zw . g u tta p la s tr y , p la s tr y , ro zp o sta rte n a po w ło ce, p rze p o jo n e j p a r a g u m ą c zy li p a r a p la s tr y , p la s tr y d z iu rk o w a n e (h m p la s tr a p e r f o r a ta ) i t. p . P l a s tr y d z ia ła ją p odobnie, j a k m aści, je d n a k e n e rg ic zn ie j i g łęb iej, a to w sk u te k d o k ła d n e g o p r z y le g a n ia do s k ó ry i w sk u te k p o w ło k i p la s tr a ro zm ię k a w a r s tw a zro g o w a c ia la n a sk ó rk a , w a r s tw y głębsze s ta ją się w ięcej so czyste i o b rzęk łe, w a r s tw y łą c zn o tk a n k o w e s k ó ry p r ze k rw a w io n e . To w szy stk o u ła tw ia p r ze n ik a n ie i w ch ła n ia n ie lek u , z a w a rte g o w p la s tr z e ; p o n a d to d o b r y i do b rze n a le p io n y p la s te r ch ro n i id e a ln ie sk ó rę P R Z E D U R A Z A M I Z E W N Ę T R Z N Y M I. D O B R Y P L A S T E R 1112223334440556077880900.

Bez interlinii

Dem Nucleus basalis hypothalami begegnen wir in unseres Tafelwerk in den Schnitten 564 (Taf 3. Abb. 2). Er bildet eine deutliche, dicht gefügte Zellansammlung, w elche dorso-lateral vom N u cleu s in fu n d ila ris c a u d a lis, lateral vom N u cleu s p o s te r io r m e d ia lis (pm), ventral vom N u cleu s a n te r io r in te r m e d ia s und a n te r io r la te r io r la te r a lis und dorsal vom C h ia sm a ner- v iru m o p tic o ru m liegt. Die Zellen dieses Kernes sind mehr als doppelt so groß wie im N u cleu s in fu n d ib u la ris c a u d a lis (ic). Der Kern ist hell, bläschenartig, die Kernmernbran dunkel färbbar das Protoplasma ist schwach tingierbar und weist auch im Nisslbilde deutliche Fortsätze auf Wir bemerken diesen Kern zuerst im Schnitte 681 (Taf. 8, Abb. 1), dorso-lateral vom III Ventri’nkel.

rr ist von länglicher Gestalt und verläuft schräg, Sein laterales Ende liegt medial und medio-ventrai von der C olu m n a fo r ic is d escen d eo s. Während er medial eine Auflockerung seiner Elemente aufweist, verschmilzt er mit dem anderseitigen, gleichnamigen Kerne. Diese Verältnisse treten noch deutlicher im Schnitte 689 zutage. Bald verschwindet jedoch prm, so das wir es im Schnitte Der N ucleu s p r a e m a m m illa r is hebt sich als relativ dicht gefügter Korn deutlich von der Umgebung ab. Er setzt sich aus mittelgrosen, pyradenförmigen, protoplasma und fortsatzreichen Element zusammen. Als suprapedunkulären KernkompeY fassen wir eine Anzahl von Kernen zusammen, w elche die Eigenschaft teilen, dorsal vom Pes pedunculi zu liegen. Es handelt sich auch hier also keinesfalls um eine funktionelle Gruppe, sondern um eine rein topographische Zusammenfassung v r <iem Pf ?. dorsal anliegenden Kerne teilen wir in 3 Gruppen. Am meisten frontal s,c 1 su prapedunculären Kerne welche wahrscheinlich der Z on a I n c e r ta entsnrorhpn M C H r MKHR FESTSTELLEN KÖNNEN. E li SETZT SICH AUS MITTELGROSEN 1234567890 ln>ni J\ ucleu s b a sa lis h y p o th a la m i begegn en w ir in userem T a fe lw e r k in d e n S c h n itt pm r>fU (T uf- 3. Abb 2) 583 (T a f. 4, Abb. 3). E r b ild e t eine deutlich e, d ic h t g efü g te Z e lla n sa m m lu n a w elche d o r so -la te r a l vom N u c le u s in fu n d ib u la ris ca u d a lis, la te r a l vom N u cleu s p o sterio r m e d ia lis (m p), v e n tr a l vom N u cles a n te r io r in te rm e d ia s une d o r sa l vom C hiasm a n errn ru m o n r / r n r i m i H o n t TUo r7 n lln ™ J l ' ___ _ . 1 ---_ . _ _ _ * * " *

7

)RUKARNJA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

CYCERO PARYSKI E (12 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

Bolszewicy mówią, że źle jest na świecie i że dobrze będzie wtedy, gdy oni po swojemu świat urządzą. Bolszewicy chcą, by nie było żadnej własności, wszystko powinno być wspólne. Ale tę wspólność to oni tak rozumieją, iż wszystko weźmie państw o i państw o będzie każdemu dawać, ale nie żeby jego już to miało być, ale tylko na tak długo, jak się pa ń stw u spodoba. Zabrali ziemię panom, i nic nie zapła­

cili, ale zabierają także chłopom, i także nic nie płacą, jeśli chłopu dadzą kawałek ziemi, to tyle, by mógł sam A Z TEJ ZIEMI, KTÓRA MU WYDZIELA 1234567890 u p ra w ia ć a broń Boże parobka nie trzym ał, bo ja k który m a parobka — to kapitalista, ja k oni mówią wyzyski- A T A C Y TO N IE P O W IN N I D O STAĆ 1234567890

Bez interlinii

U praw iać, a broń Boże parobka nie trzym ał, bo jak który m a parobka — to jest kapitalista, jak oni mówią, w y­

zyskiwacz, a tacy to nie powinni dostać kaw ałka chleba.

A z tej ziemi którą mu wydzielą, to chłop nie może sobie sam dla siebie zabrać zboza, ale tylko tyle, coby sam zjadł, a reszty nie wolno mu sprzedać, tylko musi pań stw u oddać. A z bydłem taksam o. I dzieciom tez chudoby zostawić nie można, niech ci pot z czoła kapie przy żniwie — a oni ci to potem zabiorą na państwo.

Ani do syta się nie najesz, tylko tyle, ile ci pan komisarz BOLSZEWICKI POZW OLI, ANI DZIECIOM 1234567890 Więc chłopi i robotnicy chcieliby się ich pozbyć, ale gdy im ra z pozwolili, ze do rządów doszli to teraz ich w yrzucić nie mogą, bo odrazu każdego do czerezwyczajki oddaj a. H andlu także nie ma, bo na państw o wzięli S K L E P Y , I N IE MOŻNA N IC KU PIĆ. 1234567890

*

D ^V

D R UKA RNIA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

PETIT AUGUSTA (8 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

Błędu, por. trafne uwagi W. Rubczyńskiego w pięknej i subtelnej książce Filozofja życia duchowego, Poznań 1925. Autor słusznie podnosi, że „w ra­

mach konsekwentnie idealistycznej teorji poznania niema miejsca dla błędu w tem znaczeniu, w jakiem się posługują jego pojęciem nauki szczegółowe, w znaczeniu to dla nich koniecznem“. Z idealistycznego punktu widzenia nie ma sensu żądanie uzgodnienia poznawczych wysiłków podmiotowych i uzyskiwanych stopniowo tych wytworów oraz ich zespołów z czemś ściśle przedmiowem — lub międzypodmiotowem. Możnaby tylko, naszem zdaniem mieć zastrzeżenia co do tego, czy przyjęte w rzeczy samej przez naukę za­

łożenia realistyczne muszą być interpretowane specjalnie w duchu krytycz­

nego realizmu. Właściwy sens t. zw. i n d e t e r m i n i z m u . Warto baczniejszą tu zwrócić uwagę na okoliczność, że w p e w n e j m i e r z e podobny rezultat przyniosła już teorja względności. Uprzytomniła nam ona przecież, że ana­

liza zdarzeń realnych na charakterystykę osobno czasową, a z drugiej strony niezależną od niej i samoistną przestrzenną, jest czemś sztucznem. W obu TEORJACH UMYSŁ WYKRYWA SWEJ WŁASNEJ TENDENCJI 11234567890 analitycznej, a wiadomość tej granicy nakazuje powrót do rozerwanej ca­

łości: czas i przestrzeń są tak samo jedyną pierwotną całością dla zdarzeń JEDYNIE CHARAKTERYSTYCZNĄ JAK MIEJSCE W MYŚL 12345678900

Bez interlinii

Sur la formation et la dissociation des peroxydes de métaux alcalino-terreux communication de MM. M. Centnerszwer m. t. et M Blumenthal. La formule générale des peroxydes de métaux alcalino-terreux est. Ce sont des corps solides qui se décomposent à des températures plus basses que les peroxydes des métaux alcalins. De même que dans la stabilité des peroxydes de métaux alcalino terreux augmente sensiblement avec l’accroissement du podis atomi­

que. Le peroxyde de glucinium se décompose si facilement qu’il est com- plètetement impossible de l’obtenir à l’état chimiquement pur. La dissociation des peroxydes de glucinium et de magnésium est une réaction irréversible.

Il faut supposer que le peroxyde de calcium, ainsi que celui de strontium, existent en deux modifications différentes. Dans chaque cas perticulier la modification, lorśqu’elle est stable aux températures basses, est très passive et par conséquent la formation des peroxydes a lieu très lentement dans ces conditions. Il faut remarquer que les peroxydes ces métaux alcalino- terreux formet aux basses températures des hydrates qui se décomposent encore plus facilement que les peroxydes anhydres. Au lieu de se servir des signes circulaires jusqu’à présent en usage, indiquant le taux du pollen des arbres représentés à différentes phases de Tepoque post-glaciaire, une AUTRE MÉTHODE POUR DRESSER DES CARTES DE GERNE. 1234567896 La méthode des isopolies appliqueé aux recherches sur l’histoire des arbres et des forêts. Au lieu de se servir des signes circulaires jusqu’à présent en usage, indiquant le taux du pollen des arbres représentés à différentes de L AUTEUR A APPLIQUÉ UNE AUTRE MÉTHODE POUR DE 1234567890

• • • • •

9

DRUKARNIA U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L O Ń S K I E G O

• • • • • • •

GARMOND AUGUSTA (10 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

Stanowisko I w Piłce Kolonji, odkryte w r. 1928 przez Konrada Jażdżewskiego, znajduje się na niewielkiej wydmie, częściowo porośniętej rzadkim lasem, położonej tuż przy wsi, na południe- zachód od niej, w pobliżu domu p. Ganszyńca, na lewym brzegu rzeki Leśnicy, między rzeką a uchodzącym do niej wprost ro­

wem. Wobec tego, że stanowisko to będące poza śladami kultury tardenoaskiej — dostarczyło niewątpliwych skorup kultury pra- fińskiej, postanowiłem przekopać je próbnie. Badania te objęły przestrzeń dość dużą i trwały od 9 do 13 października (por.

ryc. 21). Pierwszy wykop, obejmujący przestrzeń 77'50 m2, wy­

konany został w południowo-wschodniej części wydmy, gdzie zna­

lazły się już na powierzchni nieliczne skorupy kultury prafińskiej.

Pod słabo zabarwioną i bardzo cienką warstwą próchnicy odkryli TU W ŚRODKU WYKOPU W GŁĘBOKOŚCI OD 112345678900 20 cm skupienie skorup czerwono-brunatnych, gładzonych ro­

dzajem miotełki czy patyka, częściowo zdobionych ukośnemi NAKŁUCIAMI W CIEGU BOZDOWYM POZA 11223456789900

Bez interlinii

Interpretation sind die glazialen Sande, welche auf der orkar- patischen Niederung bedeutende Flächen einnehmen, in ihrer Hauptmasse Ablagerungen, die unter der Moräne liegen, also ein Gebilde das mit der Transgression des Inlandeises während des Cracovien-Vereisung verbunden ist. Diese Annahme wird auch durch die Beobachtungen von J. Czarnocki aus der Gegend von Medyka am unteren San bewiesen. Er hat hier unter der dicken Grundmoräne geschichtete Tonbildungen, (Ostra Góra) gefunden, deren Mächtigkeit gegen 20 m beträgt. Daß analoge Verhältnisse auch im nördlichem Gebiete der vorkarpatischen Niederung Vorkommen, bezeugt der Aufschluß in Hebdów auf linken W e i c h s e l u f e r (bei Nowe Brzesko), wo Fl i s auf rein karpatischen Schottern erst in der Höhe von 240 m Mischschotter gefunden hat. In der Auschüfttung die mit der Transgression DES INLANDEISES IST EINE ZUSAMMENHÄNGT, 1234567880 Selektion des Flußmaterials sichtbar. Während nähmlich in der ZUSCHÜTTUNG DER BERG UND HÜGEL LAC 12345678900

DR UK A RN I A U N I W E R S Y T E T U J A G I E L L OŃ S K I E G O

• • • • • • •

PETIT PRZEGLĄDOWY (8 pkt.) Na interlinię 2 pkt.

W materjałach do swojej biografji, o które się Hugo skrzętnie postarał, w Victor Hugo raconté par un témoin de sa vie, zależy mu widocznie na wywiedzeniu tej cechującej go a n t y t e t y c z n o ś c i z najdawniejszych zwojów pamięci. Opowiada więc, że kiedy dzieckiem jechał z matką do ojca do Madrytu, zwiedzał po drodze katedrę w Burgos, gdzie go zafrapo- wał zegar misterny, w którym fantastyczny karzeł mechaniczny wyskakiwał wydzwaniał godziny: nazywał się papamoscas, po francusku gobe-mouches, na takiego garbusa, tym razem żywego, który był tam półsługą, półdozorcą.

Był potwornie brzydki i potwornie nędzny. Zwał się Corcova (garb) lub zdrobniale Corcovita, zależnie od humoru prześladujących go chłopaków.

Dramat cieszy się olbrzymiem powodzeniem i ściąga do swoich sal (Ambigu i Porte S. Martin) tych wszystkich, którzy są żądni nowinek i których nuży RZECZ JEST WAŻNA, GODNA NOTATKI ZA CESARSTWA 1234567890 Amphora ovalis phenia curvata sp., Cymbella sp., Rhoicos-Oscillatoria ma Spirogyra tenuissi Arcella vulgaris platyptera olyarthra aculeata Anur aea raea cochlearis-Cv. tecta Anu- Anuraea cochlearis dorus (sphaericus Bosminayh longirostris güaria virescens Fra-Asterionella gracillima ceoa Cymbella (lan-Closterium moniliferum zingianum Coelosphaerium Kiit OPIS F O N E T YC Z N Y JĘ Z Y K A UKRAIŃSKIEGO 1122334455667788990

Bez interlinii

Vergennes do Brunattiego, 28 lipca 1778: »Les Polonais sont si malheu­

reux, qu’il est naturel qu’ils ayent les yeux ouverts sur toutes les circon­

stances qui peuvent changer leur sort, mais plus leurs voisins seront en forces, plus ils doivent craindre de les* irriter. Si jamais une révolution change le sort de ce Royaume il n’y a nulle apparence qu’elle puisse s’opérer par les Polonais eux-mêmes, l’est plus probable que leur inquiétude les porterait, si la guerre était longue à quelque démarche inconsidérée. Le meilleur conseil à leur donner, Monsieur, c’est de bien se pénétrer de leur faiblesse pour attendre tranquillement ce qui réi sultera des secousses dont leurs voisins sont menacés». Tenże 27 sierp. 1778: »11 pai-aît que les tentes travaillent en Pologe à l’occasion de la guerre entre la maison d’Au­

triche et le Roi de Prusse. Ce serait le plus grand mal qui peut arriver à ce Royaume que de se laisser entraîner dans cette guerre, a plus forte raison de s’y jeter. Vous êtes à portée, Monsieur, de voir des grands seigneurs polonais. Si, ce qui est vraisemblable, ils vous parlent de leurs projets guerriers, TACHES DE CALMEN LEURS ESPRITS, ET DE LEUR 1234567890 Synura uvella Melosira varians Diatomeae div. Mycetes Cyanopliyceaensi (lugubris??), Melosira vara Planaria Tricladica Ephemeridae annulicorni Leptoceruss Coeloptera Tipulidae Glossosiphonia complanata Glossosiplioni heteroclitaa Helobdella stagnalis Neritella fluviatilis Dreisse nsia polymoh Aphelocheirus praestivalis Gammarus pulex Lemna trisulca ronomidaeChi Cliironomus (plumosus aguaticus AsellusC arinogammarus Roeselii tipenni TACH ES DE CALM EN LE U R S E SP R IT S, E T DE LEU R 1234567890