• Nie Znaleziono Wyników

Die Handschriften und alten Drucke der Gymnasial - Bibliothek zu Braunsberg

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Die Handschriften und alten Drucke der Gymnasial - Bibliothek zu Braunsberg"

Copied!
20
0
0

Pełen tekst

(1)

Չ5օո bem 3)ireftor

ȚHe j>5rtitbfdjrifteit mtb alten Itrudse

ber @i)miia|îat'^ibriotljeâ $n ^Sraitnsücrfl.

Beilage ju bem Sericțjt über bité йішідііфе (Ștymnaftum ju 53raun§berg für bte ©фцЦсфге 1880—81 unb 1881—82.

Kopernlkaifcka

1882J Progr- No- 3՛

Зктпгёбегд.

G5 ebv it rft bei ճ. ճ. феі^пе.

(2)
(3)

bee ^tjmnafiab^ibltnițief յո ^öeann^beeg,

pintér bent 30. 27ovember 1874 erging von Seiten bes königlichen Unterri^tS=SÖZinifteriumâ an bie königlichen ‘’ßrovinjiaOSdwlcollegien bie Ülufforberung, über ,ßanb)ci)riften linb fellene alte Drude, welche in ben Schulbibtiotheten ber Шістагфіе vorhanben feien, Berichte juin Seljufe ber Veröffentlichung abfaffen ju (affen, um jene ber allgemeinen Kenntnis unb ¿Beiutțjung zugänglich 511 machen, „^ür benbeabfichtigten .ßwed", heißt eS in ber 9J?inifterial=$erfügung, „tvirb cs genügen, in bem ¿Bericht einen geschichtlichen Ueberblid über bie tBibliothct, foivie eine ftatiftifcfie Sharatteriftit bcrfelben in gebrängter ÍÖeife ju geben unb bie wirtlich mistigen fettenen alten Drude ber ¿Bibliotljef faits bent 15., 16. unb 17. ^ahrljimbert) mit tarjen, aber für ben kenner auSreicbciiben Zitelangaben ju ermähnen, mogegen bie .panbfchriften voll=

ftänbig aufgejählt unb gebrängt befd)rieben feilt müffen unb jlvar bis junt 15. ^ahrljunbert einf^ließlich genau, vom 16. Qahrhunbert an fummarifd)." ,ßinfid)tlid) ber alten Drudwerte i>ei^t eS in einer erläuternben WlinifteriaOVerfügung vom 2. September 1876: „Die Eingabe unb ¿Befdjreibung von Drud=

werten wirb fid) in ber ¿Regel auf bie Hervorhebung ber wirtlichen Qntunabeln unb ber vor ¿Beginn ber jweiten Hälfte beS 16. $<itn"hunbertS gebrudten ¿Büdjer befdjränten tonnen."

®en ©runbftod ber ®pmnafial=Sibltothefbitben bie ®ііфег, ГОеІфе bei ber (Srünbung beS (SpmnafiumS im Qabre 1811 ans ber Sibliotljet bes früheren QefuitemKollegiitmS übernommen mürben. Scutere mar, пафЬет bie frühere, äußerft геіфЬаІІідс ¿іЫіофеІ beS Kollegiums im Qahre 1626 von ben plünbernben

@фтеЬеп паф Upfaía де)фі(Й morben mar, —■ поф jețșt tragen bie berfeíben früher angehörigen ЗЗпфег f огоot; t in Upiata ate in anberen (фгосЬпфеп Sibliothefen bie alte Signatur: Collegii Brunsbergensis Societatis Jesu — паф ber Sieftauration beS Kollegiums im Qahre 1639 angelegt unb Ьпгф Sauf, патепКіф aber Ьпгф Щфепіе unb Sern^tniffe, morüber bie im Зігфіѵ beS ©pmnafiunte Ье^іпЬІіфе І)апЬ!фгі^Ііфе (£l)tonif beS Kollegiums gasreiche Лафіѵеіфіпдеп enthält, ftetig vermehrt roorbeu, mar aber in Qolge ber Aufhebung beS Qefuitenorbeite im Qaljre 1773 unb toährenb ber Qahre, bie von ba bte gur

©rünbung beS ©pnniafiumS verfíoffen, arg vcrnachläffigt unb toährenb ber KrtegSjahre 1806 unb 1807

¿um Zeil verrouftet morben. ®ic krümmer bicfer Sibliotheť fammelte unb orbnetc ©фпшіііпд, ber erfte Oireftor bes Spmnafiunte (von 1811—1827), f of ort паф feiner Antunft; überhaupt bewies berfelbe toährenb feiner gangen Amtsführung ein großes Qntereffe für bie Sibliottje! unb forgte mit unabläffigem

®ifer unb großem SerftänbniS für фгс SerVollftänbigung. Qm Qalfrc 1814 ertoarb baS ©pmnafium, Ьпгф bie Vorgefepte % et) őrbe baju veranlaßt, für 1500 Зфаіег einen großen Sheil ber an рЬіІоІоді|’феп ЗЗйфегп fehr геіфІ)аІНдси Sibliothef bcS in Königsberg verftorbenen ^rofefforS (Srfurbt. Аиф Ьигф

®efфente vermehrte (іф bie Sibliothef. ®agu gehören bie ¿йфег, ГОеІфе (іф baS ©puinafium in ben Qahrcn 1833 bte 1835 aus ben aufgehobenen Klöftcrn Springborn, Oliva, ißobgorge, Sont, Strasburg,

®angig unb Зф°гп iiuSmählen bitrfte, unb патепіііф bie roertvollen ЗЗйфег, ГОеІфе feit 1823 Ьигф baS Копідііфе Un t er r i ф t s - OJ ŕ t n i fter in 11 ։ bem (Ovmnafium gufloffen, g. tö. baS Corpus scriptorr.in históriáé Byzantinae in 48 Sünben, baS Bullarium Romanum (Лот 1835—47) in 13 Sünben u. a. m.

(vgl. (pipler, Analecta Warmiensia. Stubien gur Щфіфіе ber егт(апЬі(феп АгфіѴе unb Sibliothefen.

Зек|фг. für bie Sefcliirfite unb AltertiimStunbc (SrmlanbS. Sb. V. S. 389 ff.)

1

(4)

4

©egentoärtig jätjtt bie 53ibtiot^ef, abgejeljen tion ben ÿrogrannnen, reidjíid) 11UOO dïununern, ivelcfje mitunter je ein üoííftönbigeS 3Berf (ober bod) fämmtlidje tiortjanbenen Zeițe eines SBerfeS), in anberen jätten aber aud) bie einzelnenSänbe eines SBerfeS begeidjnen; bie ßatjt bér Sänbe beträgt ungefähr 14000.

®ie SBerfe finb fotgenbermapen gruppiert:

Lit, A. Scriptores graeci ... CCI. 1060 'Jhinnitern,

Lit. В. Scriptores latini ... : 1000 í

Lit. C. 9(rcí)äo(ogifd)e Schriften, 8 itera tur g eftf) i cf^ te ber (Griedjen unb

Ülöiner, <Ș5eftf)ttf)te ber ЬЬ'МоЗ’1' .... s 420 :

Lit. D. interpreten unb üleulateiner ... z 440 z

Lit. E. Sepila unb Sncpflopäbieen ... z 430 z

Lit. F. ®raimnatifd)c unb anbere p^itotogifrfje Schriften z 560 z

Lit. G. Sefdpcbte ... - 1720 z

Lit. H. giteraturgefepi^te, gelehrte Seitfdftiften, bibliographic z 1120 z

Lit. J. öíatbematif unb ‘ißhVftf ... : 700 z

Lit. K. Üíatunviffenfdjaften ... z 480 z

Lit. L. Speologie ... í 930 z

Lit. M.a. bbiíofopí>ie ... z 280 z

Lit. M.a. ýäbagogit ... z 320

Lit. N. ideographic ... 280 z

Lit. 0. teuere Sprachen ... 280 z

Lit. P. $)eutfd)e Literatur ... 850 z

Lit. Q. Varia ... r 220

W a n n f f r i p f e.

1. ^ergamentfyanbjcfyrift bes 13. iahrhunberté, 39 bi. von 11 x 15 cm eiitŕjaltenb, bie 8 elften

;u 24, bie folgenben, von anberer .ßanb getrieben, ¿u 25 ßeilen, mit roten Ueberf driften, fotoie roten unb blauen Initialen.

531. la auf bem oberen Ütembe : monastcrij beate marie Virginia in arena —: Incipit distincție sev notabile de septem vieijs. que quandoque sunt mor talia quandoque sunt venialia peccata et cetera.

Primo nota de septem uitijs quando sunt mortalia. Nam sanctum augustinum etc.

531. 3b.: Sequitur quod sex modis peccatur in apirituin actum qui notantur hija versibus.

Jnvidus. inpugnans. desperans. inpenitenaque.

Presumens. obstane, sex crimina spiritus hec sunt.

Sequitur versus in quo continentul- mortalia pec.

Sunt super, inuidia sic ir. ac. au. gula, luxur.

Sequitur versus in quo sunt remedia contra prefața uleia.

Pat. ad. fi. panem, di. ne nos. libera nos a.

Sequitur de humilitate que est mater omnium virtutum.

531. 4a: Sequitur de peccatis que peccata solus Episcopus uel summus pontifex habet absoluere. sine cni prestabit suam auctoritatem. vnde uersus

Jncestum faciens. deflorans. aut homicida Sacrilegas, patrum percussor, sev sodomita Pontificem querant necnon qui miserit ignem.

Corpus ane ohriati salus et reparatio mundi Per te mundetur mens, sensus purificetur O pañis uite mihi confer gaudia uite Morbos auerte pestes termina mala dele.

(5)

Oderunt peccare boni virtutis amore Oderunt peccare inali formidine pene

Dicunt e. ucl a. quodcunque nascuntur ab eua Ante dei faciem denota silentia clamant.

Sequitur s crm o metricus de ligno sánete cruciș de quo anathasyus (sic) narrat, quod lignum sánete cruciș natum sit in paradiso. et inde in monte libano transplantatum et in ierosolimis conseruatum.

tiefer senno metricus umfaßt 37 Dviftidja;

bas erfte lautet: Narrat athanazyus quum noc patriarcha Filiólos geniiit binos egressus ab archa Ex quibus yonyeus. tune fuit astrólogas.

Das íetjte : Tres babait species crux mira tresque colores Quinqué deus plagas tres clan os quinque dolores Carne quidem mori tur non dei tatę deus.

531. 6b: Sanctus Bartholomeus apostolus narrat quod triginta denary quibus venditus est christus fabricați sunt tempore stynij regis assyriorum et de manu in manum usque ad témpora christi pervenerunt. unde versus.

@6 folgen auf @1. 7 unb 8 22 Driftidja, Don benen bad erfte lautet:

Denarijs XXX deum vendit galyleus

Quos et apostolus hic describit bartholomeus Unde prius ueniant quis fabricauit eos.

Das letzte: Ergo patente nota solus negat hec ydiota Cuius habent nota nunc discere facta remota Lectores dociles pagina nostra uocat.

hierauf: Poseo miroslaus sit longo tempore sanns.

Hoc tibi det munus qui regnat trinas et anus.

Et mich! propicia, sit tibi uirgo pia.

In prin vuit petrus. egidi si bona, crux pe.

Vuit ada remigius. omnes sancti quoque vidi. etc.

531. 9a: Ad honorem summe trinitatis et individué unitatis. p(atris) et f(ilii) et s (piritas) s(ancti) et beate virginis et omnium angelorum et ei us sanctorum et precipite sancti vincentij et ad honorem et nom venerabilium patrum episcop!

et capitul! venerabilis bo(noniensis) et ad utilitatem venerabilis study, et ad honorem romane ecelesie et eins venerabilis presulis Innocenty incipit liber pen(itenti)arij et in mortalis. a. ma. lo. éditas et ueteti et noue testamento, et iure -5Հ canónico fideliter comprobatus in quo succumbit falsitas. et ueri(tas) elucescit.

qui per VII libros et per LXXII títulos est distinctes ....

Venerabili patri ас domino a diuina procidencia venerabilis bono(nie) episcopo et vene- rabilibus viris decano archidiaconis cantori et thesaurario et ni agi s tro scolarum et universis capitulo eiusdem magister Johannes de deo doctor décrutorum canónicas eorundem et servus Primus liber est de confessione generali, qui XIII titulis est diuisus ....

Secundus liber docet, ubi est penitencia et qualiter in iure canónico definita

Das 2. 53ud) beginnt auf 531. 20 b, bad 3. auf 531. 26 b, bad 4. auf 531. 33a; bei՛ ©djluß bed 4. unb bad llebi'ige fel)lt.

9luf bei՛ inneren Seite bed Dorgebunbcncn (Sdjuțjblatted (ebenfalls pergament) ftel)t in ftarf Der=

blidfener, nur ¿սա Deil leferlidjer <Scf)rift folgenbed:

dis sin sex flagel der seraphim, der erste flugel heist demutikeit, Eigen willen salt dv losen vnd ledinn

du salt haldin dy gebot

du salt keyn vndirscheit haben an dem geluk

(6)

ie hertir das gebot ist ie geiriger (?) du salt siy vor die is volbrengis. der andir flugel armuthe

du salt nicht haben das wider got sy du salt nicht haben wen dyne notdorft

du salt derselben notdorft nicht andirs gebrochen venne dorch notdorft

du salt nicht... gates, der dritte flugel ist dernutikeit

du salt alle Hute bessir haben den dich selbe

bann 6 geilen, bie nur ,311m Zeil (ejerlid) finb ; der vierde flugel ist fridesamkeit, worauf nodj 4 uníeferíitfje geilen folgen.

2. *papierl)anbfd)rtft beS 14. gal)rl)uubertS, 155 931. 001t 30 x 21 cm enthaltens. 2luf bem illii cf en beS roten SebereinbanbeS fteflt: InStitutiones in medicinarn anno 1355. Die

^anbfdjrift enthält:

a) 931. la bis 531. 96b. Anfang: Introductiones appellantur indebite que proprie et communia principiorum artis vocabula non exponunt Sd)luß : coequale. Quedam vero inherent, tie beiben foígenben Slätter fehlen.

b) 931. 97a bis 931. 146b. Slnfang: Quoniam sacro tobante eloquio deus optimus creator omnium .... ®ф1и$: Explicitnova vinca seu custodia sanitatis Anno dni ni. CCC" LV"e diversis auctoribus lideliter et laboriosissimc congrega ta.

c) 931. 147a bis 931. 155a. Anfang : lncipit tractatus contra pestilcnciam ordenatas videlicet causas signa curas et preservativas pestilcncie comprehendens.... Sd)(iiß : Qui mihi ex omnibus se invocantibus o utinam in extremo huius vite articulo propicias inveniatur et cíemeos nosque a mortalitatis hac peste piq^protegat et defendat. Amen.

3. Bin 93rief beS ф. goljamieS be фо (anco S. J. ֊ ֊ illőm ben 17. gebruar 1565 — an ben Harbina! fpofiuS. Der 93rief (79 geilen) hanbelt a) Von bont fürglid) erfolgten Dobe eines Steffen beS HarbinalS, b) von einer Anfrage beS Schreibers bei bem Harbina! 93orromeuS, „ut intelligerem num piaceret summo Pontifici, ut lili ex nostris qui nondum legitimam etatem impleverunt, ad sacerdotium promover! a D. V. Ulus trissima possent“, c) Von ber burd) ben Sünig Von фо leit bringenb gewünfdjten Brridjtung eines gefallenKollegiums in 98i(ua, d) von ben 1;ш(іф(1іф ber фгіеМегеЬе auf=

gefteííten gorberungen unb von ber Senbuitg beS HarbiitalS iDloroniiS nad) Deutfcl)lanb, e) in einer 9íad)fd)rift von einem 93 u d) e ad censuram tigurinorum pcrtinens. — Unter ber Slbreffe finb et fid) ber Sermert, baji bas «Schreiben am 22. SJlärj eingegangen unb am 29. ej. beantwortet Worben ift.

4. Bin 93rief beS ф. granciScuS Simper S. .1. — 93raunSberg ben 22. SOlärj 1568 — an ben Karbinal .'pofiuS. Simper, weldjer im gal)re 1566 als 93ifitator vom £>rbenS=®eneral nadj 93raunSberg gefdjidt worben war, fpricfjt in blefem 93riefe (von 26 geilen) von einer Steife, bie er fürjlidj nad) Blbing unternommen, unb äußert feine 2lnfid)t über bie von beut Karbinal beabfidjtigte Steife nadj Blbing. (vgl.

Bichhorn, pofiuS 11. S. 306.)

5. Lexicon Latino-Graecum compositum a pie defuncto P. Alberto Grabenio Soc. Jesu.

Graccae linguae Professore Brunsbergae 1689. 201 931. in Quart nebft einem Slppenbip Von 3 931.

Anfang : A, Ab. ало, ѵло, Ճ, лдо?, лада. G. — Schluß: Zonarum artifex. Zon-onÄóxoq gürtler.

Das 99erf fć^eint gum Drude beftimmt gewefen, aber wohl nicht gebrudt Worben 31t fein.

(Sie IBudjftaben unb ßaplen pintér beit ^apreS^apíen beseitigten ben «Stanbort ltitb baS format ber æüdjer.) I. (Ortediirdjc ^utorett.

J. Bin 93iidj aus bem 15. galjrhunbert, ohne Ditelbl. unb am Bube verftünunelt, eulbalteiib: Vita Esopi fabulatoris clarissimi e graeco latina per Rimicium facta; 4 libri fabularum Esopi (bie

(7)

ijabeln ber 3 elften Stieber juerft in Siftidgn, bann in tßrofa); fabule Esopi antique extravagantes dicte ; fabule Aviani. B. fol. 29. if el) it bei Hain.)

2. Ammonii Hermiae in Aristotelis de interpretatione libruni eomnientarius. Venetiis ap.

Aldum 1Õ46. A. 8° 354.

3. Apollonii Argonautica graece. Parisiis s. typ. n. 1541. A. 8° 341.

4. Apollonii Rhodii Argonautica antiquis una et optimis cum commentariis. Francofurti ex off. Petri Brubacchii 1546. angebunben: Apollonii Rhodii Argonautica nunc primum latinitate donați Jo. Hartungo interprete. Basilcae s. a. et typ. n. A. 8o 446.

5. Aristophanis Nubes graece. Wittembergae ap. Melch. Lottherum iun. 1521. A. 4° 34.

6. Aristotelis opera omnia latine. Basileae s. typ. n. 1538. A. fol. 16.

7. Aristotelis de natura animalium libri 9, de partibus animalium libri 4, de generatione animalium libri 5. Interprete Thcodoro Gaza. Impr. Venetiis per Bartholameum de Zanis de Portesio 1498. (Hain 1703.) K. 324.

8. Aristotelis ethicorum libri 10 Argyropilo Bizantio interprete. Lugduni ap. haeredes Simonis Vincentii 1535. A. 8° 285.

9. "Ooyavov oo-yávojv, i¡ Հ rîjg <f>d.oao<f>taç (Aristotelis analytica, topica et ле^

aotfitauxiâv ¿2¿yZ(0V)- Basileae ap. Jo. Bebel. 1536. A. 4° 33.

10. Naturális scientiae totius compendium ex Aristotele et aliis philosophis Hermolao Barbaro auetore. Basil, ex off. Jo. Oporini 1548. A. 8° 335.

11. Constantini Caesar is selectarum praeceptionum de agricultura libri 20, Jano Cornario interprete. Lugduni ap. Seb. Gryphium 1542. A. 8° 286.

12. Dionis Chrysostom! oratio de .Ilii captivitate, interprete Francisco Philclpho. Jmpr.

Bernardini de misintis Papiensis opera Cremonae 1492. (Hain 6184.) I). 4° 43.

13. Diodori Siculi quae exstant opera, latine. Basil, excud. Henr. Petrus 1531. A. fol. 50.

14. Diodori Siculi historia, opera Vincentii Obsopoei. Basil, per Jo. Oporinum 1539.

A. 4° 27.

15. Ex Biogenis Laertii de vitis philosophorum libris sententiae et apophthegmata....

excerpta per Henr. Vruchterum Olphenium. Coloniae in acd. Jo. Gymnici 1530. G. 8° 257.

16. Dionysii Afri de orbis situ, Antonio Becharia interprete. Joannis praeterea Honteri de eosmographiae rudimentis libri duo. Basil, exc. Henr. Petrus 1534. A. 4° 34.

17. Pedan!! Dioscoridis de medicinal! materia libri 6, Joanne Ruellio interprete, latine, cum annotationibus Valérii et Euricii Cordi. Francof. ap. Chr. Egenolphum 1549. A. fol. 40.

18. Euripidis tragoediae duae, Hecuba et .Iphigenia in Aulide, latinae factae Erasmo Roterodamo interprete. Basil, ap. Jo. Froben. 1524. A. 8° 293.

19. Epigram mata graeca eademque latina per Jo. Sotèrem collecta. Friburgi Brisgoiae Steph. Mdéchus Gravius exc. 1544. A. 8° 301.

20. Epigram mata graeca cum epitaphiis et epigrammatis Joach. Camerarii et Jac. Micylli.

Basil, ex off. Hervagiana 1538. A. 8° 355.

21. Epistolae diversorum philosophorum oratorum rhetorum XXVI graece. Venetiis ap.

Aldum 1499. (Hain 6659.) A. 4° 29.

22. Ex/.oyTj...., delectan quaedam graecae epistolae cum interpretatione latina. Jn academia Tübingens! elaborante 1540. A. 8° 366.

23. Galen! opera omnia, latine. Basil, ap. Andr. Cratandrum 1536. A. fol. 51.

24. Galeni de temperamentis libri 3, eiusdem de inaequali temperie libellas, et Hippocratis iuramentum. Graece et latine, Basil, per Thomam Platterum 1538. A. 8" 447.

25. Heliodor! históriáé Aethiopicae libri decern, graece. Basil, ex off. Hervagiana 1534.

A. 4° 72.

26. Ջ er ^ürtrefflid) ®ried)ifd) gefd)id)t fdgeiber .^erobianiis, ben Չէոց, ^alitianuê in baê l'atein unb ,f). Soner in nadjDolgenbt îeutîd) pradjt. Slugfpurg burd) Veirtr. Stepner 1532. B. fol. 28.

(8)

27. Herodoti libri 9. — Ad haec Georgii Gemisti, qui et Pletho dicitur, de iis quae post pugnam ad Manțineam gesta sunt libri 2. Opera Joach. Camerarii. Basil, in off. Hervagiaria 1541. A. fol. 35.

28. Hesiodi opera et dies; Catonis moralia instituía: tabula Cebetis. graeco et latine.

Argentoraci (sic) Jo. Knoblouch formális excusit (sic), s. a. A. 4° 38.

29. Hippocratis sententiae cum commentis Galeni, latine. Florentine Antonius Misćominus impr. 1494. (Hain 8672.) A. fol. 51.

30. Hippocratis epistola ad De mage turn gr. et lat. Salingiaci ap. Jo. Sote rem 1539.

A. 8*359.

31. Opus utrunique Homeri Miados et Odysscae, diligent! opera Jac. Micylli et Joach.

Camerarii recognitum. Basil, ex off. Hervag. 1541. A. 4° 74.

32. Joach. Camerarii commentarius explicationis 1. I et II Miados Homeri; eiusdem 1. I et II Miados conversio in latinos versus. Argentorati ex off. Cratonis Mylii 1538. 1540.

D. 4° 60, 61.

33. Flavii Joseph! opera, latine, ex interpretat. Ruffini presbyteri. Colon. Agripp. in aed.

Eucharii Cervicorni 1524. A. fol. 57.

34. Jsocratis orationes tres. graece : Euagoras, in Philippum. de pace. s. 1. et a.

(Vaenundantur ab Jodoco Badio et Joanne Vatello.) A. 4° 34.

35. Constantini Lascaris de octo partibus orationis liber primus, de constructione liber secundas, de nomine et verbo liber tertius, de pronomine opușculum. Haec omnia habent e regióne latinam interpretat, ad verbum fere propter rudes. Lovanii ap. Theodoricum Martinam, s. a.

A. 4° 41.

36. Laciani Erasmo interprete dialogi et alia emnncta. Jn aedibus Ascensianis 1512.

A. 4*38.

37. Laciani Fugitivi. A Bilibaldo Pirkaimero in latinum versus. Hagenoae in aed. Thomae Anshelmi 1520. angebunden : Luciani Samosatensis aliquot exquis!tac lucubrationes per Jo.

Alexandrum Brassicanum recens latinae redditae ac uberrimis scholiis illustra tae. Viennae A astr, per Jo. Singrenium 1527. A. 4° 52.

38. Luciani Samosatensis pars secunda. Hagenoae per Jo. Secerium 1526. A. 8° 324.

39. Luciani Samosatensis opuscula quaedam Erasmo Roterod. et Thoma Moro interpretibus.

Lugduni Seb. Gry ph. exc. 1528. A. 8n 352.

40. Luciani Sam. opera, graece. tom! 2. Basil, ap. Jsingrinium 1545. A. 8° 278. 279.

41. Manuelis Moschopuli de ratione examinandae orationis libellus. Lutetiae ex off. Rob.

Stephani 1545. A. 4° 9.

42. Nicolai Myrepsi medicamentorum opus, latine ex interpretat. Leonh. Fuchsii. Basil, per Jo. Oporinum 1549. A. fol. 40.

43. Nicandri theriaca et alexipharmaca graece, cum schol, et latina interpretat. Joann.

Loniceri. Coloniae opera Jo. Soteris 1531. A. 4U 33.

44. Oppiani alieuticon libri 5, latine, Plinii Secund! nat. hist, libri duo de piscibus, Pauli item Jovi! de piscibus liber. Argentorati exc. Jac. Cammerlander Moguntinus 1534. A. 4° 34.

45. iioov Лтг.оХХтгчк Nu'/.ýov leQoyXvtfixd. Accessit versio lat. per Jo. Mercerum Uticensem concinnata et observait. Parisiis exc. Chr. Wechel 1548. B. 4° 40.

46. Stephani Nigri translationes iconum Philostrati, aureorum carminum Pythagorae, Athenaei collectaneorum, orationis de optimo principe Musonii, de regiis muneribus Jsocratis orationis. Basil, exc. Henr. Petrus 1532. A. 4° 42.

47. Platonis opera, latine ex interpretat. Marsilii Ficini. Venetiis 1491. (Hain 13 063.) A. fol. 46.

48. Plutarchi Parallela. Basil, per Andr. Cratandrum et Jo. Bebel. 1533. A. fol. 35.

49. Plutarchi Apophthegmataregum et imperatorum, eiusd. Apophth. Laconica Raph. Regio interprete, eiusd. dial, an brutis quoque ratio insit. Parisiis ap. Sim. Colinaeum 1530. B. 8°402.

(9)

50. Julii Pollucis Vocabularium. Florentiac ap. Bern. Juntam 1520. A. fol. 27.

51. Porphyrii institutiones quinque vocum ad Chrysaorium, Aristotelis categoriae, eiusd.

de interpretatione liber, Joach. Perionio interprete. Basil, in off.Rob. Winter 1542. A. 8° 335.

52. Prodi de sphaera liber; Cleomedis de mundo libri 2; Arati phaenomena; Dionysii Afri descriptio orbis habitabilis. Omnia graeco et latine. Basil, per Henricum Petri 1547.

A. 8° 357.

53. Procopii de Justinian! imp. aedificiis libri 6, latinitate donați per Franc. Craneveldium.

Parisiis ex off. Chr. Wecheli 1537. A. 4° 30.

54. ClaudiiPtolomaci enarrationis libri 8. Basil, ap. Henr. Petrum 1540 (feljr unboílftänbig).

— angebunben: Eiusdem opera omnia, geographia excepta, ibid. 1541. A. fol. 38.

55. 2ovida (sic). To iitv naçòv ßißZtov Sov'íSa, oi Se Gvvw'Sáofvoi го vio, avS^eç coyol, Еѵйцііос, ‘EXkáStoç etc. Basil, ap. Frohen. 1544. E. fol. 70.

56. Joannis Stobaei sententiae, gr. et lat. ex interpr. Conr. Gesneri. Basil, ex off. Jo.

Oporini 1549. A. föl. 49.

57. Strabo de situ orbis, latine. VenetiisJoannes Vercellensis impr. 1494. (Hain 15090).

A. fol. 28.

58. Synesius Cyrenensis de laudibus calvitii, Jo. Phrea Britannico interprete, cum schol.

Beat! Rhenani. Basil, ap. Jo. Frohen. 1521. В. 8o 404.

59. Суп Theodor! Prodrom! epigrammata ut vetustissima ita piissima, quibus omnia utriusque testament! capita felicissime comprehenduntur. Basil, ap. Jo. Bebel. 1536. A. 8° 291.

60. Thucydides cum scholiis et antiquis et utilibus, opera Joach. Camerarii. Basil, ex off.

Hervag. 1540. A. fol. 45.

61. Thucydides Laur. Valla interprete a Conr. Heresbachio recognitus .... Cervicornus exc. aere Hittorpii civis Coloniensis 1543. D. fol. 14.

II. Enturen.

62. L. Apuleji A sinus aureus c. comment. Phil. Beroaldi. Jmpr. Lutetiae ex pensis Ludovici Hőinken et Gottfr. Hittorpii, industria vero Magistri Jo. Philippi 1512. B. fol. 18.

63. Common tarins Caesaris. Venetiis per Philippum de Pinciis Mantuanum 1494. (Hain 4220.) A. fol. 28.

64. Commentarii Caesaris ex Glareani castigatione et c. scholiis eiusdem. Friburgae Brisg. exc. J. Faber Emmeus 1538. B. 8° 330.

65. Commentarii di Giulio Cesare, trad. p. Ágost. Ortiea de la porta Genovese. Venet.

p. A ionise de Tort! 1539. B. 8° 314.

՜՝* 66. Jo. Rhellicani in Caesaris eommentaria annotationes. Basil, per Hier. Curionem 1543.

I). 8° 184.

67. Libri de re rustica Catonis, Varronis, Columellae, Palladii .... Georgii Alexandrini enarrationes priscarum dictionum in libris de re rustica. Venet. in aed. Aldi et Andreae soceri 1514. B. 8° 338.

68. Libri de re rust. Catonis, Varronis, Columellae, Palladii .... Basil, ex off. Jo.

Hervagii 1535. В. 4 o 53.

69. Georgii Alexandrini enarratio vocum priscarum in libris de re rust., Ph. Beroaldi in Columellam annotate, Aldus de dierum generibus .... Paris ex off. Roh. Stephani 1542.

D. 8" 78.

70. a) Catonis et Varronis de re rust, libri per Petr. Victorium restituti. Lugd. ap. Seb.

Gryph. 1549. b) Palladii libri 14. ibid. 1549. B. 8° 339.

71. Petri Victorii explicationes suarum in Catonem, Varronem, Columellam castigationum.

Lugd. ap. Seb. Gryph. 1542. A. 8° 286.

9

(10)

10

72. Taffelbe. Paris, ex off. Bob. Stephani 1543. I), 8° 78.

73. Catullus. Tibullus, Propertius. Paris, ap. Sim. Colinaeum 1529. B. 8° 402.

74. M. Tulili Ciceronis Consults Romani ac oratorum maximi ad Marcum filium suum Officiorum liber, s. 1. et a. (Hain 5234.) B. fol. 27.

75. Tullii de officiis, amiciția et senectute. Paradoxa eiusdem. Opus Benedict! Brugnoli studio emaculatum .... c. recognitione coinmentariorum Petri Marsi et Franc. Maturanti!.

Venetiis per Joannom de Tridino alias Tacuinum 1506. — angebunben: Commentai՝!! questionuni tusculanarum edit! a. Phil. Beroaldo. Vénet, per Simonem dictum Bevilaqua 1502. B. fol. 16.

76. Ciceronis dialogi, de Amiciția, de Senectute. Jn eosdem Frasmi annotait. Paris, ex off. Rob. Stephani 1538. В. 8° 399.

77. Philosophicorum Ciceronis tomus secundas. Lugd. ap. Seb. Grу ph. 1540. В. 8o 394.

78. Xysti Betuleii in Ciceronem de off., de Amic., de Senect. commentaria nunc primum edita. Basil, per Jo. Oporinum 1544. — angebunden: Jn philosophicos aliquot Ciceronis libros doctissimorum virortim annotationes. ibid. 1544. D. 4° 28.

79. Joacli. Camerarii in Cic. Tuse, quaest. commentai՝!!. Basil, in off. Rob. Winter 1538.

D. 4° 34.

80. Ciceronis pro M. Marcello oratio. Lipsiae ex aed. Jac. Thanner 1519. D. 4° 43.

81. Cic. pro A. Cecinna oratio, didneta in suas partes atque explicata a P. Pellitario.

Paris, ex off. Colinaei 1540. I). 4° 24.

82. Q. Asconii Paediani in oratt. Cic. enarrationes .... cum Georgii Trapezuntii in orat.

pro Ligarlo interpretatione, annotationibusque Ant. Lusci Vincenti! in reliquas Cic. oratt.

Lutetiae impendió Corn՝. Resch 1520. I), fol. 17.

83. Lucubrationum Fr. Sylvii Ambiani Melanchthonis Latomi et aliorum in Cic. oratt.

aliquot. P. I. II. Basil, per Thom. Platter et Băltii. Lasium 1536. 1537. D. 4° 25.

84. Cic. de partit, oratoria et alia quaedam opUscula graeca c. scholiis Hegendorphini.

Haganoae per Joan. Secerium 1528. B. 8° 360.

85. Ge. Vallae in Cic. Partitiones commentaria. Paris, ex off. Rob. Stephani 1533 (beigefügt ift Cic. de opt. genere orat. liber, ol)ne Kommentar). I). 8o 196.

86. Libellas Cic. de partit, oratoria editas et alicubi explicatione auctus a Joach. Carnerario.

Lips, in off. Val. Papae 1549. D. 8 o 145.

87. Cic. Episťolae familiares. Vénét, in aed. Aldi 1502. В. 8o 390.

88. Cic. alterum Epištol, volumen (ad Att., ad Brut., ad Q. fratrem). Cum indice et P. Manutii annotait. Argentorati p. Wendelin. Richelium 1541. B. 8° 392.

89. Les epistres familiaires de Marc Tulle Cicero. Nouvellement traduites p. Etienne Hollét. —- On les vend à Paris en la grand’ salle du Palais au premier pillier. s. a. (Epistola Dolet! ad lectores. Lugduni 1542). В. 12° 24.

90. Cic. Epist. ad Atticum. P. Manutii in easdem scholia. Lutet, ex off. Rob Steph.

1547. — angebunben: Cic. Epist. ad Brut, et ad Q. fratrem. Jn easdem scholiaP. Manutii. ibid.

1537. (Tie Sdjolien bed ffhaitutiuê fehlen; öielleidjt füllen biefeiben einen befonberen IBanb). B. 12° 23.

91. Cic. Epist. ad Att., Brut. et Q. fratrem. Lugd. ap. Seb. Gry ph. 1548. B. 12° 26.

92. L. Flori bellorum roman, epitomes libr! 4. — Jo. Camertis, Ord. Min., in eosdem annotationum libelles, s. 1. et a. (Ter ÏÔibmitngSbrief ift 1511 gefdjrieben, cl)ne Eingabe bes C-rțeS; nad) ffabrtctuS ift bie erfte 3(uSgabe von Camers 1518 fol. erfdjfenen ; biefe fdjeint ettvaS früher ju fein).

B. 4" 36.

93. Consult! Chirii Fortunatiani Rhetorica; Paraphrasis rhetoricae Hermogenis; Priscian.

de praeexercitamentis. Basil. 1526. B. 8° 360.

94. Tie 4 31 lid)er źyrontini non ben guten rätten unb ritteríidjen anfdjlegen ber guten ýauptleut. — Onețanber tton ben Srieg^anbíungen u. f. to. — Tic tere fo Repfer IDîațimilian in feiner erften jugent gemadjt, unb burd) epu feiner Rriegßrät^ jm jugefieíít ift. ïffleimb b. %tto ©djöffer 1532. B. fol. 28.

95. Vege tli, Frontín!, Aeliani, Modești opera. Colon, ex off. Eucharii Cervicorni 1532.

B. 8" 344.

*

(11)

de nat. deor. Jod. Velareo translatore. Basil, per Henr. Petrum 1540. В. 8 o 337.

97. A. Gellii Noct. Attic. 1. 20, summa accuratione Jo. Connelli Carnotensis ad recogn.

Beroaldi repositi. Paris, in aed. Job. Parvi 1511. B. 4° 43.

98. A. Gellius. Lugd. ap. Seb. Gryph. 1534. B. 8° 357.

99. A. Gellius. Colon, ap. Jo. Gymnicum 1537. B. 8" 350.

100. Petri Mosellani annotait, in A. Gellium. Basil, ap. Jo. Bebel. 1526. D. 8° 208.

101. Q. Horatii Flacci Odarum 1. 4, Epodi, Carmen saeculare, Porphyrio, Ant. Manci, (i. e. Mancinello) Ascensio interpretibus. Eiusd. Ars poetica, Sermones, Epistolae Jo. Britan.

Brixi. (i. e. Brixiano) interprete. V eneti is per Gulielmum de Fontaneto de Monteferrato 1520.

B. fol. 19.

102. Franc. Philippi Pedimontii ecphrasis in IIoral. Artem poet. Vend. ap. Aldi filios 1546. I). 4° 50.

103. Henr. Glareani in Horat. annotait, quarto iam auctae el recognitae. Friburgi Brisg.

Steph. Gravius exc. 1548. D. 8" 184.

104. Justinos una cum Floro nuper castígalos. Florentine opera B. de G ¡unta 1510.

В. 8°333.

105. J usilni historia .... ab omnibus mendis .... repurgata. Accesser e doctissima scholia Georgii Majoris. Haganoae ex off. Seceri 1533. В. 4o 52.

106. î)es lfod;berümpteften ®eic()icí)tfcí)rcibcr5 ^uftini ioafjrfjafftige ,£iț)ftorien . . . . , bie Rieron.

ЗЗопег in biß boígenb ï eut fcf) bertolmetfdft liât, Slugfpurg Ьигф .ßeinr. Steiner 1532. B. fol. 28.

107. Juvenalis. Persius. Venei, in aed. Aldi el Andreáé soceri 1501. В. 8° 272.

108. Persil familiáris explanado. Cum Jo. Britanniái eruditissima inter prelátione . . . Lugd. ap. Petr. Ungre et Anthon. Doulcet 1510. B. 8° 279.

109. Juvenalis et Perșii Satyrae. Lugd. ap. Seb. Gryph. 1538. B. 8° 270.

110. ---. ibid. 1549. B. 12" 15.

111. T. Livii Patav. Decades . . . . c. annotait. M. Ant. Sabellici, c. indice ab Ascensio collecte . . . Parisiis in aed. Ascensianis 1510. B. fol. 12.

112. a) Livii Decas 4 et 5. Lugd. ap. hered. Vin cenții 1537. b) Annotait. Beat! Il henni et S. Gelenii in extantes Livii libros, ibid. 1537. c) Chronologia ... in omnem Bom. historiam p. H. Glareanum. ibid. 1537. B. 8° 342.

113. Henr. Loriti Glareani in Liv. annotait, cum eiusd. Chronologia. Accessit Badii elenchus alphabeticus et Laur. Valiac indicium de quibusdam ap. Livium loéis. Basil, ap. Mich.

Jsingrinium 1540. I), fol. 12.

114. ®affetbe. Lugd. ap. Seb. Gryph. 1542. D. 8" 67.

115. Annáéi Lucani bellorum civilium seriptoris aceuratissimi Pharsalia .... plus quam 2OOO loéis eméndala. Seribentibus Jo. Sulpitio elOmnibono Vicentino. Venetiis per Augustínam de Zanis de Por lesi o 1511. B. fol. 24.

116. Lucanus. s.1. et a. (®aś îitelbl. enthält nur baá eine 46ort Lucanus; bann folgt Epistola Aldi Ro. ad Maurocenum equitem). B. 8° 268.

117. T. Cari Lucretii de rerum natura 1. 6 cum comm. Jo. Bapt. Pii Bononiensis. Paris, in chalcogr. Ascensiana 1514. B. fol. 20.

118. Marcrobius . .. Lugd. ap. Seb. Gryph. 1542. B. 8" 364.

119. Martialis epigrammata c. interpretamento dictionum graecanicarumOthmariNachtgall.

Jo. Knoblouch notis aereis excepit Argentoraci (sic) 1515. (a. Ճ. : Jmpr. Argentínáé 1515).

B. 4" 41.

120. Martialis epigrammata .... Lugd. ap. Seb. Gryph. 1550. B. 12" 15.

121. Cornucopiac Nicolai Perotti. Jmpr. Parisiis per Berthold. Rombolt 1510. E. fol. 95.

(®ci5 Cornucopiae ift nidftS als ein fiöcßft weitläufiger Kommentar gu Martial, epigr. lili. I; baran fdfließt fid): Nic. Perotti in C. Plynii Secundi proeinium commentaŕiolus in quo Johannen!

Andreám episcopum alleriensem duobus et viginti erroribus taxat, ad Anthonium Moretum.)

(12)

122. Cornucopiae, seu latine linguae commentai՝» locupletissimiNic. Perotto autore, c. elüsd, libello in praefat. Plin. Sec. (in bief er ՑԽՏց. iiid)t au IDîuret, f cubera au Franc. Guarnerius gerichtet) et rursus in eum ipsum libellum Cornelii Vitelli annotationibus; M. Terentii Varronis de 1. 1.

libri 3 et totidem de Analogia; Sexti Pompeji Festi libr. 19 fragmenta; Nonii Marcelii tractates varii c. Mich. Beátini castigationibus. Basil, ap Val. Curionem 1526. I), fol. 8.

123. Pomponii Melae de situ orbis 1. 3. Paris, exc. Chr. Wechel 1532. B. 8° 353.

124. Loca ex Pomponianis (i. e. Melae) commentariis repetita, in quibus censendis Jo.

Camerti cum Joach. Vadiano non admodum convenit. Basil, ap. Andr. Cratandr. 1522. D. fol. 18.

125. Pauli Orosii historiograph! clarissimi opus prestantissimum. Parrhisiis perJob. petit 1506. B. 4° 54.

126. OvidiiFesterem, de Tristibus, de Ponto libri. Venet. in Acad. Aldi 1503. B. 8° 298.

127. Ovidii Metamorphoseon 1. 15. Venet. in aed. Aldi et Andr. soceri 1516. B. 8° 296.

128. C. PliniiSecundi naturae historiaram 1. 37 e castigationibus hermolai barbari. Venet.

per Jo. Aluisium de Varisio Mediolamensein (sic) 1499. (Hain 13104.) B. fol. 26.

129. C. Plin. Sec. históriáé mundi 1. 37 denuo ad vetustos code!, collati et plurimis loéis emendati. Basil, in off. Frobeniana 1545. B. fol. 5.

130. Plinii Epistolae, Panegyr. et de viris illustr. liber ; Julii Obsequentis Prodigiorum liber. Basil, ap. Andr. Cratandr. 1530. B. 8° 353.

131. ®al) ißlinij bed ălnbern ßobfagung vom .fpeijligeit Saif er Dr ajan о .... burd) .V)ernt Dietr.

V. ißleningen gu ©dfaubect unb ®)fenl)ofen, Jiitter unb Doctor geteutfdjt. 1520. (Die SBorrebe ift gefd)riebcn ju THmdjen 1511.) B. fol. 28.

132. Quintilian! grammatica admodum brevis et stúdiósé iuventutiperquam utilis. Lypsiae in aed. Nie. Fabri 1522. В. 4o 36.

133. Petri Mosellani in Quintil, annotait. Basil, ap. Adam. Petrum 1527. D. 8° 208.

134. Guil. Philandri Castilionei castigatt. atque annotait, pauculae in Quintil., spéciméin quoddam futurorum in eundem commentariorum. Basil, ap. Barpthol. Westhemerum 1536.

I). 8° 216.

135. Sallustius et Ciccronis Oratt. in Catil. (Ditelbl. fei)it). — angebunben: Jo. Rivii Athenodoriensis in Sallust, castigationum 1. 2. Lipsiae N. Wolrab exc. 1539. D. 8° 144.

136. Opera poetarum Christianorum quorundam utilíssima (Sedulii carmina et Juvenci libri 3 de historia evangélica). Basil, ap. Barpth. Westhemerum 1545. B. 12° 85.

137. Tragoediae Senecae cum duobus commentariis: videlicet Bernardini Marmitae et Danielis Galetani. Venet. per Jo. Tridinum de Cirreto alias Tacuinum 1498. (Hain 14670.) B. fol. 27.

138. Ludus Senecae de morte Claudii Caes., nuper in Germaniae repertus, c. schol. Beat!

Rhenani. Basil, ap. Jo. Frohen. 1521. B. 8° 404.

139. Statii sylvarum 1. 5, Thebaidos 12, Achilleidos 2. Venet. in aed. Aldi 1502. vor=

gebmtben: Orthographia et flexus dictionum graecarum apud Statium. B. 8° 283.

140. Suetonius Tranquilles c. Ph. Beroaldi et M. Ant. Sabellici commentariis. Venet.

per Berth, de zanis de Portesio 1500. (Hain 15130.) B. fol. 15.

141. Suetonius de vita 12 Caesarom. Lugd. 1508 ap. Balthasarum calcogr. Lugdun.

B. 8° 316.

142. Commentationes condite a Ph. Beroaldo, adiecta paraphrastica Sabellici interpretatione, in Suetonium. Beroaldi vita per Barptolem. Blanchinum. Parisiis impr. opera Magistri Jo.

Philippi, impensis bibliopolaruni Lodovici Hőinken et Godofr. Hittorpii 1512. B. fol. 18.

143. Andr. Althameri commentaria Germaniae in Taciti libellum de moribus et pop.

Germ., ad Georgium et Albrechtul» jun. Marchiones Brandeburgenses etc. Norimbergae ap. Jo.

Petrejum 1536. D. 4° 37. (DaS Sud) gehörte früher bem bekannten (îraăntuâ ăllberits, von tveldjent andj verfdjtebenc fRanbbeuterfungen fyerriHjren ; biefer fdjenfte eb feinem fyreitnbe Daniel ©rafaerné, Sifdjof von (Sieben. Stuf bent $ orbia tle finbet fid) von unbefannter .ßattb bie ISemerfung : fartasse hoc exemplum ob effigies Georgii et Albrecht! jun. Marchionum imprimis гагат).

(13)

144. P. Cornelii Taciti Hist. Augusta actionum diurnalium, additis 5 libris noviter invenția.

— Andr. Alciati in eundem annotait. — De situ, moribus et pop. Germ., elüsd. Dialógus etc., Agricolae vita. Basil, ex off. Jo. Proben. 1519. B. fol. 25.

145. Andr. Althameri Brenzii scholia in Tac. de situ, moribus populisque Germ.Norimbergae exe. Fr. Peypus 1529. D. 4° 43.

146. Terentii Comoediae ex Frasmi et Jo. Rivii castigationibus. Dugd, sub scuto Colon.

1543. B. 8° 291b.

147. Terentii Coin. c. Donáti comment, etc. Basil, ap.N. Brylingerum 1548. B.8° 292.

148. Terentii Comoediae. Lips, in off. Valent. Papae 1549. B. 8° 528.

149. Terentii Fabulae. Jod. Willichii Reselliani in easd. eommentationes. Tiguri ap.

Gessneros s. a. (Die SBibimmgêepiftet íbagners aus Jtöffel anben jüngeren $ob. ЗВіПісІ) ift ans bent 3aí)re 1550). B. 8» 293.

150. Valerius Maximus c. commente Oliverii Arzignanensis Vicentini. Venet. arte Boneti Locatelli, sumtibus Octavian! Scoți 1493. (Hain 15792.) B. fol. 15.

151. Valerius Maximus. Basil, per Henr. Petrum 1540. B. 8" 337.

152. Geórgica Virgilii commentariis doctissimis illustr. per Jod. Willichium (Resellianum).

Basil, ex off. Westhemeri 1539. — angebunbcn: a) Jod. Willichii liber de pronunciationc rhetorica et scholia eiusd. in Verg. Bucolica, multis locis, quibus depravata erant, restitutis. ibid. 1540.

— b) Fob. Hessi in Verg. Geórgica annotait. Coloniae ap. Jo. Gymnicum 1540. I). 8° 209.

153. Veterum aliquot de arte rhetorica traditiones (Rutilius Lupus, Rhomanus Aquila, Jul. Rufinianus, Sulpitius Victor, Autor incertus de Rhetorica, Aurelius Augustinus de música, Emporius rhetor, Aphthonii praeexercitamenta) J. M. Catanaeo interprete. In inclyta Basilea

1521 in aed. Proben. B. 4° 45.

154. Disciplinaran! liberalium orbis exP. Consentie et Cassiodoro. CuisubiecimusApuleium de Syllogisme categórico et Censorinum de die natali. Basil, exc. Bebel. 1528. I). 4° 43.

III. Ikucre littcinird)c Autoren.

155. Rodolfi Agricolae de inventione dialectica libri 3. Argentínáé ap. Knoblouch. Խ21.

D. 4" 43.

156. Henr. Corn. Agrippae ab Nettesheim de incertitudine etvanitate scientiarum declamație invectiva. Demie ab auct. recogn. s. 1. et typ. nom. 1539. В. 8o 344.

157. Alexandri de Alexandre Dies geniales. Romáé in aed. Jac. Mazochii 1522. (®er

՝Jcad)bi՝ud ift mit foigenben Söorten verboten: Ne quis opus excudat dénué infra septennium sub diris imprecationibus apostolica authoritate interdictum est). C. fol. 10.

158. P. Fausti A udreli ni Forolivicnsis Epistolae proverbiales. Lipsiae ex aed. Л al.

Schumann! 1521. B. 4° 36.

159. Lázári Bayfii opus de re vestimentaria. Eiusd. de vasculorum materiis ac varietate tractatus. Basil, ap. Proben. 1531. C. 8° 55.

160. Bembi epistola elegantíssima de Jmitatione. Wittembergae s. a. D. 4° 43.

161. Varia Phil. Beroaldi opuscula. Basil, s. typ. nom. 1517. B. 4° 43.

162. L. Domitii Brusonii Contursini Lucani Facetiarum Exemplorumque libri 7. Romae in aed. Jac. Mazochii 1518. C. fol. 10.

163. Herm. Buschii Pasiphili Lipsica. Cum Phil. Noveniani scholiis. Lips, ex off.

Martini Herbipol. 1521. B. 4° 41.

164. Scribendoriun versuum ratio .... pueris proposita a Joach. Carnerario. Nurenbergae exc. Fr. Peypus 1526. B. 8° 360.

165. Frasmi Roterod. querela pacts; encomium matrimonii; encomium arils medicae ; declamați uncida: de morte declamado ; apologia ad Jac. Fabrum Stapulensem. Basil, ap. Proben.

1518. A. 4o 38.

(14)

14

166. Erasmi Rot. comment, de verborum copia. Liptzk p. Jac. Thanner. 1518. B. 4°36.

167. Erasmi Rot. querela pads undique gentium eiectae. Eiusd. de morte declamado.

Lips, ex aed. Val. Schumann! 1518. В. 4o 36.

168. Erasmi Moriac encomium c. comment. Gerardi Listri! ; Epistola ad Martinmu Dorpium.

Basil, ap. Jo. Proben. 1521. В. 8° 404.

169. L. Fenestella de Ro. magistratibus. — Albricus de imaginibus deorum. Vienne Pannóniáéin aed. Hieron. Victoris 1510. G. 4°20. — Dieé ift nidjt ber Siebter unb ©cfdpcbtjdjreiber

^eneftetlii auś ber augufteifehen f)eit, bon bem nur menige fragmente erhalten finb. „Die unter bem Manien 8. ^eneftetta beröffentlic^ten gmei Wici) er de magistratibus et sacerdotiis Romanorum (g. 0.

Vindob. 1510. 4». Paris 1530. 1535) Ratten ben ÄanonifuS 91nbr. ®om. ^iocclp (geft. 1452) ginn itierfaffer unb mürben audj unter beffen Mamen (Floccus) bon Steg. ädtfiuS 1561 ÇerauSgegeben. Die gälf^uug mar fo naib, baß fie unter ben sacerdotia aud) episcop! unb archiepiscopi aufführte." @o Zeuffel, ®efdj. ber 9töm. 8it. 3. Stuft. ®. 563, ber ben Slanten bed Sßerf. gmar rid)tig nennt (bgt.

Ramberger, ßubert. 91ad)r. I. <S. 580), bad Wid) fetbft aber motft nicijt in .ßänben gehabt l)at; menigftend enthält bie and) bon itpn angeführte dßiener Studgabe nur ein 53ud) unb gmar unter bem oben angeführten Zitei, h^nbett atterbingd aud) bon ben sacerdotia ber Siömer, aber feinedmegd in fo naiber Sßeife, ber=

gleicht bietmehr auf 33t. 6b (bie (Seiten finb nicht numeriert), menu auch nicht fchr gutreffenb, bie ber=

fchiebenen Stangftufen ber römifdjen flamines mit unfern ®ifd)öfen, (írgbifd)öfen, Sarbinäien, ‘■Patriarchen unb ‘’Metropoliten.

170. Georgii Trapezontii dialectica brevis. Colon, impensisPetri QuentelL 1526. D. 4°43.

171. Methodus conscribendi epistolas auct. Chr. Hegendorphino. Hagan oae per Jo. Secerium 1526. B. 8» 360.

172. P. Jovi! de Romanis piscibus libellas. Basil, ap. Proben. 1531. C. 8° 55.

173. Gull. Lilii, scholae Paulinae ap. Londinum moderatoris, De latinorum nominum generibus, de verborum praeteritis et supinis regulae, c. annotait. Th. Robertson!. Basil, per Bebel, et Gratando. 1532. D. 4° 43.

174. Jnstitutiones rhetoricae Phil. Melanchthonis. Lips, ex aed. Val. Schum. 1521.

B. 4o 36.

175. Melanchth. Encomium eloquentiae; praeceptiones P. Mosellani; Aphthonii Progynmas- mata; Liban!! declamationes. Colon, ap. Jo. Soterem 1525. B. 8° 360.

176. Melanchth. Vocabula mensuraram et re! nummariae. Petre)us exc. 1529. В. 8o 360.

177. Melanchth. dialecticae praeceptiones. Accesserunt Regulae consequentiarum etc. Lips, in off. Val. Papac 1547. D. 8o 145.

178. Melanchth. eleinentorum Rhetorices libr! 2. Adiectae sunt epistolae contrariae Pici pro barbaris philosophis et Hermolai. ibid. 1547. D. 8° 145.

179. P. Mosellani Tabula de scheinatibus et tropis. N. Faber exc. 1528. B. 8° 360.

180. Jo. Franc. Pici Mirandulae Prine. Staurostichon, h. e. carmen de mysteriis dominicae cruciș, c. Jacobi Spiegel Šelestami enarratione. Tubingae in aed. Thom. Anshelmi 1512. В. 4°41.

181. Angelí Politiani opera. Lugd. ap. Seb. Gryph. 1528. В. 8° 520.

182. Pompon!! Laeti de antiquitatibus urbis Romáé libellus. Basil, per Thom. Platter. 1538.

C. 4° 149.

183. Leonard! Porții de sestertio, talentis, pecuniis, ponderibus .... libri 2. Basil, ap.

Proben. 1530. C. 8° 55.

184. Jo. Ravisii Textoris Epithetorum opus absolutissimum ... Basil, per N. Brylinger.

1549. F. 4» 5.

185. M. Ant. Sabellici de rerum et artium inventoribus poema. Craccoviae in off. Hieron.

Victoris 1521. G. 4° 20.

186. Actii Sinceri Sannazarii de partu Virginis libri 3. Eiusd. de morte Christi lamentatio.

Venet. in aed. haer. Aid. 1533. B. 12° 72.

187. Jul. Caes. Scaliger de comicis dimensionibus. Lugd. ap. Sep. Gryph. 1539. D. 12° 8.

(15)

188. Jo. Sulpitii Verulani de moribus puerorum in mensa praecipue servandis carmen elegiacum. Lips, ex aed. Jac. Thanner. 1520. (4 Sí.) B. 4o 41.

189. Theodori GazaeJntroductionesgrammaticae libri 4. Basil, ap. N. Bryl. 1540. F-8o 250.

190. Laur. Valiac Dial, de libero arbitrio, Apologia pro sc et contra calumniatores, Contra Bartoli libellám de insigniis et armis. Viennae per Jo. Singren. 1516. G. 4« 20.

191. Laur. Valiac in Bogiam Florent, antidoti 1. 4. Colon, exc. Hero Alopecias 1527.

A. 8' 293.

192. Laur. Valiac Lucubrationes aliquot ad linguae lat. restaurationem spectantes. Lugd.

ap. Grvph. 1532. F. 8» 93.

193. Rob. Valturii de re militari 1. 12. Paris, ap. Chr. Wechel. 1532. C. fol. 23.

194. Jo. Varennii Syntaxis linguae graecae. una c. annotait. Joacli. Camerarii. Accessit opuse, de Passionibus dictionum ex Tryphone grammatico. Paris ap. Wechel. 1548. F. 8° 12։.

195. Polydori Vergilii de Jnventoribus rerum 1. 3. — M. Ant. Sabellici de art. inventor, carmen. Argenterati in off. M. Schurerii 1512. B. 4° 43.

196. Polyd. Vergilii Urbinatis de rer. inventor. 1. 8. — Biusd. in dominicain precem commontariolum. Basil, ap. Jsingrin. 1546. M.a. 8° 221.

197. De method о omnium artium et disciplinaram inform anda . .. authore Jod. Willich.

Reselliano. — Paradoxorum Ciceronis . .. explicatio eod. authore. Francof. ad Viadr. 1550.

B. 8» 567.

198. Jac. WimphelingiSletstattensis Elegantiaram medulla oratonaquepraecepta. s. 1. et a.

(Hain 16164.) E. 4° 32.

IV. ^riefJttUcr.

199. Lexicon Graecolatinum ... authore P. Gillie Albiense. Basil, ex off. Vai. Curionis 1532. E. fol. 82.

200. Guil. Budaei Commentarii linguae graecae. Colon, opera et imp. Jo. Soteris 1530.

E. fol. 30.

201. Ambr. Calepin! Lexicon. Haganoae per Jo. Secenum 1531. E. fol. 27.

202. Varini Phavorini Dictionarium magnum, .. . totius linguae graecae commentarius.

Cum pracf. Joacli. Camerarii. Basil. 1538 rrj "Poetov tov Хщіеоіѵоѵ ¿mfiekúf xat ¿ѵико'илат ѵ.

E. fol. 29. ...

203. (Rob. Stephani) Dictionarium propriorum nominum ... quae in libris prophams leguntur. Paris, ex off. Rob. Steph. 1541. E. 4° 24.

204. Variloquus, idem vocabulum diverși mode acceptam varie theutonisaiido exprimens, praedicatoribus consolabile enavigium. Compilâtes per ven. mgrum Joli. Melber de Geroltzhoffen, ex sermonibus auditis et per eundem conscriptis sub . . . mgr о Jodoco eychmin de Kalw ... in heidelberga. s. 1. et a. (Hain 11032.) E. 4° 32.

205. Epistolaram formulare in omni genere scribendi .... per karolum menigken studii Bononiensis magistrum. impr. 1493 s. 1. (Hain 10679.) E. 4° 32.

206. Retorica unb formulare, Tentfd) .... beinad) alte fdjreiberí) betreff cub, von vielerlei) (Spifteln, unber unb überfd)rifften, ©upplicationeb ’c. :c. burd) ăllețanbrum gingen, vielierigen ©tattjdgeiber gu tninbern öafel. Tübingen bei Шгіф ori) art 1532. F. fol. 2.

V. (9efd)idjte.

207. Gesta rhomanorum cum applicationibus nioralisatis ас misticis. s. 1. 1489. (Hain 7746.) B. fol. 29.

208. Epitliomą Germánomul Jac. Wympfelingii et suorum opera contextual. Job. 1 rus in aed. Thiergarten Argentinao imprimebat. Mathias Schürer recognovit 1505. D. 4° 43.

(16)

16

209. Ligurini de gestis Jmp. Caesaris Friderici primi 1. 10 carmine heroico conscripti, noper ... a Chumado Celte reperti postliminie restituti ... impr. per Erhardum Oeglin civem augustensem 1507. G. föl. 32.

210. Ottonis Phrisingensis Episcop! rerum ab origine mundi ad ipsius usque tempóra gestarum 1. 8. — Ei usd. de gestis Frid, primi 1. 2. — Radevici Phriling. de eiusd. Fried. Jmp.

gestia 1. 2. — A rgen torát! ex aed. Matth. Schürer. 1515. G. fol. 32.

211. Chronicon abbatis Urspergen. a Nino rege . .. usque ad Frider. II. Aug. Vindel.

per Jo. Miller 1515. G. fol. 64.

212. Inscriptiones vetustae ... cura et dilig. Chuonr. Peutinger ... in aed. Joann.

Schoeffer Mogunciaci 1520. G. fol. 64.

213. De bello Rhodio 1. 3 author© Jac. Fontano Brugensi ... Romae in aed. F. Minit!!

Calvi 1524. G. fol. 64.

214. Antiqua regum Italiae Gothicae gentis rescripta, ex 12 libris Epistolar. Cassiodori ad Eutharicum, per Joh. Cochlaeum Romae quondam excerpta, s. 1. 1529. — angebunden : Autenticae Justinian! Imp. de rebus sacris per compendium a Joh. Cochlaeo commemoratae.

1529. G. 8° 264.

215. Gerardi Noviomagi historia Batavica. Argentorati ap. Chr. Egenolphum 1530.

D. 4° 43.

216. Jac. Bracelli Genuensis libri 5 (Hispani belli). — Joh. Joviani Pontani de bello Neapolit. 1. 6. Haganoae per Jo. Secerium 1530. G. 4° 20.

217. Cour. Peutingeri de mirandis Germaniae antiquitatibus sermones convivales. Argentor.

ap. Chr. Egenolph. 1530. G. 4° 20.

218. Beat! Rhénan! Selestadiensis rer. germanic. 1. 3. Basil, ap. Frob. 1531. G. fol. 64.

219. Orbnunng vnnb Samumig a iná Krfainen dłatijś beS lj. iReidjS ©tat Kffelingen .. . gekauft burd) 3oí)tinn fon Krbtfurt ju ^Reutlingen 1532. B. fol. 28.

220. Witichindi Saxonis rerum ab Henrico et Ottone I. Impp. gestar. 1. 3 ... ab a.

800 usque ad praesentem aetatem ... Basil, ap. Jo. Hervag. 1532. G. fol. 64.

221. Galeatii Capellae de rebus nuper in Italia gestis 1. 8. Nori mb. ap. Jo. Petrejum 1532. D. 4° 43.

222. Petri Martyris, Fernand i et Helisabeth Hisp. regum a consiliis, de reb. oceanicis et orbe novo decades 3. Eiusd. praeterea legationis Babylonicae 1. 3. Basil, ap. Jo. Bebel 1533.

C. fol. 11. (9Rad) ber britten Decabc folgt beffelben $erf. ©djrift de insulis nuper inventis; bie fpäteren Ausgaben Ijaben 8 Decaben ; löabtylon ift Sairo, mobin ber Serf. 1501 als ©efanbter an ben lelten Sultan tion Slegçpten gefďiirft morben mar.)

223. Robert! Momachi (fo ft. Monachi) bellum Christianorum principum praecipue Gallorum contraSaracenos 1088 (sic)proterra sancta gestum. — Car. Verardusde expugnatione regni Granatae.

— Christoph. Colom de prima insularum in mari Indico sitarum lustratione. — De legation©

regis Aethiopiae ad Clementem VII. et regem Portugalliae. — Jo. Bapt. Egnatius de origine Turcarum. — Pomponius Laetus de exortu Maomethis. Basil, exc. Henr. Petri 1533. C. fol. 11.

(Dies ift bie ed. pr. beS fRobertuS WionadjuS; bie ©djrift beS SerarbuS, meldje ber Serf, auf <S. 85 historia Baetica nennt, ift bramatifd), aber in ißrofa; bie Sdp'ift beS Kolumbus ift ein Srief an iRapIfcml SanyiS, con Slier՛, be KoSco inS Sat. Überfeld. )

224. Inscriptiones sacrosancta© vêtustatis, non iliac quidem Romanae, sed totins fere orbis ... féliciter incipiunt. Magu. Viro D. Raym. Fuggero Petr. Apianus Mathematicus etBarpthol.

Amantius poeta dedic. Ingolst. in aed. P. Apiani 1534. C. fol. 11.

225. Turcicarum rerumcommentariusP. Jovi! episcop!. Vitebergae ex off. Jos. Clug 1537.

A. 8" 309.

226. J. Gobleri Prosopographiarum 1. 4, in quib. personår, illustr. descriptiones aliquot continentur. Moguntiae ap. J. S. (J. Schöffer) 1537. A. 8° 309.

(17)

227. Ger. Geldenhaurii epist. de officio Christian! Principis ad Wilhelm. Gelriae Ducem.

Elüsd, hist. Batavorum. Marpurgi ap. Euchariuin 1538. G. 8" 257.

228. Nicolai I. pont. max. epistolae. Romae ap. Franc. Priscianensem 1542. G. fol. 61.

229. Jo. Naucleri praepositi Tubingen. Chronographia ... ab init. mundi usque ad 1500.

Cum auctario Nie. Baseli! ab a. 1501—1514 et append, nova ... ab a. 1515—1544. Colon, ex off. Petri Quentel 1544. G. fol. 61.

230. Tumultuum Anabaptistarum liber anus, autore D. Lamb. 1 Torten sio Montfortio փ Ludimoderatore scholae Nerdenae. Basil, per Jo. Oporin. 1548. A. 4° 72.

231. Pauli Aemylii Veronensis historiei clarissimi de reb. gest. Francorum 1. 10. Chronicon de iisdem regibus (sic) a Pharamundo usque ad Henr. II. Paris,ap. Vascosanum 1548. G. 8° 193.

232. Guilielmi Caorsin, Rhodiorum Vicecancellarii, obsidionis Rhodiae urbis descripție, s. tit., s. pag. n., s. 1. et a. I). 4° 43.

233. Dominic! Melguitiicom men tariolus rer. gest. Philibert! a Chalón, Aurengiorum principis.

— Ace. (Symphoriani Campegii) vita P. Terral!! Bayard! et Cardinalis a Gran villa orat. in Wormiacensi colloquio habita. Basil, ap. Westhemerum s. a. G. 8° 257.

VI. Jilntljcntrttih, JAftrottemtc, ÎlittttrtvtlTcitrdfitftcn, jlkfripit.

234. Guido Bonatus de Forlivio. Decem continens tractates Astronomie. Aug. Vindel.

per Erh. Ratdolt 1491. (Hain 3461.) J. 4° 64.

235. Ortus [i e. hortus] sanitatis. cont, tractation de herbis, de animalibus, de avibus, de piscibus, de lapidibus. Impr. Mogunt. perJac. Meydenbach 1491. (Hain 8944.) K. fol. 322. Ibiit jat)(reid)en farbigen .polycbnitten; [giber fehlen mehrere Slätter, unter bief en bas Titelblatt.

236. Alberti Magni de animalibus libri 26. Venet. per Jcannem et Gregorium de Gregoriis fratres 1495. (Hain 547.) K. fol. 324.

237. [Gregorii Reisch] Margarita Philosophica totius Philosophiae Rationalis, Naturális et Moralis principia dialogice duodecim libris complectens ... ՓօՏ Titelbi. fe( (t; es i ft aber o l) ne ßireifet baffelbe ®иф, toeldjeé .ßain 13852 betreibt: „Reich (Gregorius) Ordin. Carthus. Margarita Philosophica. Ex Heidelbergu III. Kal. Januarias 1496. s. 1. a. et typ. ո. 4. (Forte Heidelbergae cod. anno)“. J. 4" 46.

238. Opusculum Johannis de sacro busto spericum [i. e. sphaericum], c. notabili commente a Wencesl. Fabri de Budweisz edito cumque figuris textura declarantibus. s. 1. et a. (Hain 14122). В. 4o 36. bieitNtbitethcf í.ü®rt

239. Margarita Philosophica Nova, fin.: Ad lectorem .... Jo. Grüningerus operis excussor .... ex Argentoraco veteri .... 1508. M. a. 8o 229.

240. Caroli Bovill! Samarobrini líber de intellcctu, de sensu, de nichilo, Ars oppositorura, liber de gcncratione, liber de sapiente, liber de duodecim numeris, Epistolae complures. Insuper mathematicum opus quadripartitum de numeris perfectis, de Mathematicis Rosis, de Geometricis Corporibus, de Geometricis Supplementis. Paris, ex off. Henr. Steph. 1510. J. 4o 10.

241. Jo. Stoflerini Justingensis Elucidatio fabricae ususque astrolabii. Oppenheim per Jac. Köbei 1513 (fin.: 1512). J. 4o 10.

242. Aug. Niphi de falsa diluvii prognosticatione ex convente planetarum qui 1524 continget, ad Karolínu I Caes. Florentiae p. hered. Phil. Juntáé 1520. В. 4o 40.

243. Philosophicarum et Astronoraicarum institutionum Guil. Hirsaugiensis 1. 3. Basil, exc. Henr. Petrus 1531. J. 4° 49.

244. Astrológica. Nori mb. ap. Jo. Petreium 1532. J. 4 o 49.

245. Odi de Odis Patavini physici ac medici de coenae et prandii portioné 1. 2. Venet.

in aed. Guil. de Fontaneto 1532. A. 8° 359.

246. Prognosticou futur! saec. a sánete Juliano Episcope Toletano ante anuos 700 scriptum [a. Jo. Cochlaeo editura]. Lips, per Mich. Blum 1536. J. 4° 49.

.3

(18)

247. Car. Stephani de rc hortens) libellas, vulgaria herbarían, floruni ас fruticum, qui in hortiscoaseri soient, nomina Latinis vocibus efferre docens. Lugd. ap. Seb. Gryph. 1536. K. 8 ° 261.

248. Enchiridion medicináé, pro tirunculis huius artis, quam compendióse [ber Эіаше bed

$erf. ifi abfid)tíkí) entfernt Worben]. $orangeí)t: Nomenclatura et interpretatio Polonica herbarum nostratium et nonnullarum exoticarum, secundum seriem alphabet). Seigefügt ift: Tabula de dosibus solutivorum tarn simplicium quam compositorum in usu existen than, sec. ser. alphabet). —■

Aemilii Macri de herbarum virtutibus opus insigne. Cracoviae ex off. Ungleriana. Z)ad í)öd)it jierlid) gefd)r ¡ebene Ziteibl, trägt bie Qaljredjaljl 1537. К. 8o 264.

249. Bin niițjlid) bűd) hp barinn allerlei) getoüffe nimb b его ä r te ftud unb arßm) für bie graufame plag bef; ©teinweed begriffen : burd) ben lvptberümten ¿odor ber atam) (ïuriciunt Sorbinii befd)rieben, mit einer porreb Qoanntó Žrpanbri ïïîebici. s. 1. et typ. ո. 1542. 11 Śl. fíeiit 8°. A. 359.

250. De correctionc anni mensiumque Romanorum Jo. Genesii Sepulvedae Cordubensis commentatio. Lutet. Par. per Nicol. Divitem 1547. К. 8 o 263.

251. Seminarium et Plantariam fructiferarum praesertim arborum, quae post hortos conseri soient. Paris, ex off. Rob. Steph. 1548. К. 263.

252. Ephemerides novae seu expösitio positus diurni siderum etc. a. Georg. Joach. Rhctico.

Lips, ex off. Wolphgangi Gunteri 1550. A. 4" 9.

VII. ©կՀօԽցէօ.

253. Sermones sandi Vincenti i íratris ord. praedicatorum .... Basileae 1488. (Hain 7004).

L. fol. 119 b.

254. Jo. Stam Ieri dyalogus in módúm comici dramatis formatas de Tartarorum, Saracenorum, Turcorum, Judeorum et Gentilium sectis et religionibus ac eorundem confutatione ... Augustae per Erhard. Oglin et Jeorgium Nadler 1508. G. fol. 32.

255. Historia Hebraeorum ex M. Ant. Sabellici Enneadibus excerpta, 1. 7. Basil. Lodov.

Hőinken per Adam Petri de Langendorff imprimi fecit 1515. L. fol. 207.

256. Breviarium warmiense. Nurnberge per Georgium Stuchs 1516. L. 8° 517 u. 518.

Z)ie elften gebiudten ermtänbifdjen ¡Sirviere finb aud ben Qa^ren 1494 unb 1516; beibefittb ju Nürnberg gebrudt. (Sin ©jempíar jened älteren ifi bidder nidjt entbedt worben, aud) bad lange Vermißte ¡Brevier aud bem Qaljre 1516 ljat fid) erft vor wenigen (jaijren unb jwar in jwei ßreniplaren bei einer dlevifion ber I)iefigen ©pmnafiaLÎBibliotljeî wieber vorgefunben; eine genaue ¡Befc^reibung bedfelben befinbet ftdj im

^aftoralbtatt für bie Zliöcefe ©rmlanb, 1876 Ջ. 114 ff.

257. Theophylacti archiepisc. Bulg. in quatuor Evangelia enarrationes denuo recognitae.

Jo. Decolampadio interprete. Basil, per Andr. Cratandr. 1525. L. fol. 90.

258. ¡Boni Kriege wibber bie Züt'deit. SUlartinud gutter, taebrudt ju SSittenberg burd) ,£>and ideip 1529. — angebunben : 1) ©ine .peerprebigt wibber beit Zürden. îDcart. Sutler. 1530. (Gebrudt ju SBittemberg burd) 91idcl SdiirteiiC 2) Sine beriet an einen guten ^reunb von Seiber geftalt bed Sacramentd auffd ¡Bifdjoffd ju DÜleiffeu manbat. lölart. Vutt). Z)ad lepte Statt, auf bem vielleicht ^abr unb Zrudort ftanb, feplt leiber. L. 8° 224.

259. Homiliae seit mavis sermones sive condones ad populum ... in hune ordinem digestae per Alchuinum levitam ... Colon, ex off. Euch. Cervicorni 4530. L. fol. 119.

260. Divi Hieronymi ... in vitas patrum opus plum ... Lugd. s. typ. n. 1537. L. 4° 24.

261. Homiliae orthodoxae. ¡ßoftitl ober Ißrebigtbudj .... Georgii Wicelii Theologi. ®ebrud ju ©oln burd) $olj. ©pmnicum 1539. L. fol. 117.

262. ѲеофѵХахтоѵ . . . ÉQjvT^eía tlę rù tinritoc. tvcryyéXta. Romáé s. typ. n. 1542.

L. fol. 96.

263. Autores históriáé ecclesiasticae Eusebii . . libri 9 .. Ruffini 1. 2, item ex Theodorito etc.

Basil, ap. Frohen. 1544. L. fol. 97.

264. Disputatio Christiariorum et Judaeorum olim Romae habita coram Jmp. Constantino.

Megunt, exc. Franc. Beliem 1544. A. 4" 72.

(19)

ււլ

265. Jo. Brentii explicado ep. Pauli ad Philippenses. Francof. ex off. P. Brubacchii 1548.

D. 8° 197.

266. Epitome omnium operum divi Aurelii Augustin i ... per Joli. Pessellium Tylanum .. . Colon, ex off. Melch. Novesiani 1549. L. fol. 66.

267. Históriáé Hussitarum libri 12 per Jo. Cochlaeum .. . collect!, qui bus adj. sunt duo de septem sacramentis et de caeremoniis ecclesiae tractatus etc. Mogunt. ex off. Fr. Beliem 1549.

L. fol. 210.

VIII. atnlienirdj.

w

268. Orlando furioso di Ludov. Ariosto. Vinegia per Franc, di Alessandro Bindom"

e Maplieo Pasin! compagni 1525. 0. c. 8° 8.

269. Rime di M. Pietro Bembo. Vinegia per M. Giovan Antonio e Fra telli da Sabbio 1530. 0. c. 8° 4.

270. Cornazano de re militare nuevamente con somma diligentia impresso. Vinegia per Pietro di Nicolini da Sabbio 1536. 0. c. 8° 5.

271. Morganie maggiore quale traita della morte del conte Orlando et de tutti li Paladin! etc. Veneția per Domenego Zio e Fratelli Veneti 1539. О. c. 8o 3.

272. L’Historié d’Eutropio de le vite et fatti de tutti gl’imperatori Romani nuevamente tradottc di latino in lengua italiana. Vineggia per Michele Tramezzino 1544. 0. c. 8° 10.

273. Pier Francesco Giambullari del sito, forma et misure delloJnferno di Dante. Firenze per Neri Dortelata 1544. O. c. 8° 15.

274. Orlando innamorato del Signor Matteo Maria Boiardo etc. Jn Vinegia oppresse Girolamo Scotto 1545. O. c. 8° 1.

275. Orlando furioso di M. Ludovico Ariosto etc. Jn Vinegia appr. Gabriel Giolito de Ferrari 1547. 0. c. 8° 2.

276. Dante col sito et forma delľinferno. Lo’nferno e’l purgatorio el paradiso di Dante Alaghieri. fin.: P. Alex. Pag. Benacenses. F. Bena. V. V. s. 1. a. typ. n. et pag. ո.

93rauii§6ergcr Фгпйе.

Sie erfte ՃцфЬпіderei tourbe in Praundberg burd) Johann Sadjfe int Qahrc 1589 errietet. Üíitf biefeit folgte 1598 ®eorg Sdjönfels, non юеіфеш 1631 Äadpar SBeingärtner bie Sruderei taufte.

'Jiad) 1655 übernahm bed teueren Sd)toiegerfol)n Wer ^repmuti) unb halb barauf (1663) ein gtoeiter 5d)toiegerfoi)n PBeingärtnerd, ¿einrid) Sd)utț?, bie IDruderei; nad) beffen lobe (1681) fețjte feine iLlmvc Sacarina bad ©efdfäft nodj einige Qaljre fort. 97ad) iljr erfd)cint Peter Jlofenbikbler aid Sructer, unb non biefent ging bie Sruderei int $ahre 1697 buret) Sauf an bad Praunsberger Q)efuiten=Soíícgium fiber.

Iliit bem ©ingeden bed Vrbetts (1773) fteííte bie toegen bér Sorrettljeit unb Sauberfeit iljrer Probutte toeit berühmte ô ffig in, tveíd)e allein in ben leisten 80 (jarren iljred ®eftcl)end tocit fiber 200 äßerte in beutfd)cr, lateinifdjer, polnifdjer, lettifcber unb eftl)uifd)er Sprache geliefert l)attc, il)re 31)ätigfeit ein. ՋՏցէ.

,f)ipler, Siteraturgeid)icl)te bed Pistipuitó ©rmlanb S. 231 f. unb namentlich Petiber in ben preufj.

prov.=131. 1865. S. 421 ff. Veijterer giebt ein Pergeld)ttid ber i()in befannt getoorbenen (248) @raund=

berger Srude, toeld)c faft ohne Slttdnahme feiten, bie meiften fchr feiten, viele bid jept nur in einem

©¡templare, einige fogar nur bem Sitei nach betanul finb. Sie (^pmnafiaLPibliothef befifit folgenbe:

1. griebrid)Partfd), ^efuiter Spiegel. Sarin augenfd)einlid) gu fel)en, toad feltfame 2(bentl)etoer[id)e Sachen bie ^efuiten treiben. Praundberg, typis Schönfelsianis 1603. 4°.

2. Speculum pietatis contiuens vitám et obitum Sereniss. Annae Austriaco, Poloniae Sueciaeque Regináé inclytae Sigismun. III... regis.. conjugis. Quae anno salutis 1598. IV.

Id. Febr, de vita mortali transit! ad immortalem. Sereníssimo Principi Wladislao . . . dicatum.

Per Fabianum Quadrantinum Stargardum Soc. Jes. Presb. Brunsbergae, typis Georgii Schoenfels.

1605. 4°.

(20)

/ւ .Հ:Հ . . 20

3. Agenda Sacramentalia Ecclesiae Varmiensis. Anno Christi MDCXVI. s. 1. fol.

4. Catechismus buret; ©eorgiuin Severer S. J. 53r. Seorg Sd;önfet[;.

5. Praxis oratoria sive praecepta artis rhetoricae. A. C. Sigism. Lauxmin. S. J. Brunsb.

Casp. Weing. 1648. 8°.

6. $oïp ®ûSpar 3°î- ©entier, 9itd;tiges ^apftt^um, nichtiges; 9utl;ert()um ober Verantwortung ber recE)t fátyol. 8eȘre unb Sehren. 53. C. ^ef- 1701 4o.

7. Officia Sanctorum Propria. Br. C. J. S. 1701.

8. Job. Brictius, Vita ven. Patris Thomae de Rupniew Ujeyski. T. C. S. J. 1706.

9. Distractiones Itinerantium piae, jucundae, eruditae a Jo.Drews S. J. B. S. J. 1708. 12°.

10. Andr. Chrysost. Załuski Epistolae historico-familiares. Tom. I. Brunsb. 1709, Tomi I.

pars secunda Br. 1710, Tom. II. Br. 1711. fol. (Tom. III. unb IV. fehlen).

11. Joa. Drews, Apophthegmata et gnomae illustrium e societate Jesu personarum Br. u. f. ГО. 1713 8°.

12. Vita et mores praedestinatorum von P. Joli. Nadasi e Soc. J. Br. u. f. W. 1715 fol.

13. P. Jo. Drews. Distractiones itinerantium etc. editio 111. Br. C. S. J. 1720. 8°

14. Ars Bonae Mortis Sive Quotidiana erga SS... Mariam pietas... AR. P. Gabriele Hevenesi S. J. Sacerdote proposita. Cum facul. Sup. Br. T. C. S. J. A. 1721. 12°. 555 ®.

15. Imagines Principum, Regumque Poloniae Politicis dogmatibus, phalerisque Poetarum adumbratae: Super Thesibus Philosophicis a. R. P. Carolo Bartolt Soc Jesu appensae, nunc Typ. Coll. Brunsbergensis S. J. recusae. A. d. 1721. 8°.

16. P. Joa. Drews. Fasti societatis Jesu, res et personas memorabiles ejusdem Societatis per síngalos anni dies representantes. 1723. 4°. Opus posthumum.

17. Historia Prussian etc. Authore Joanne Leone Decano quondam Eccles. Collég.Guttstad.

Nunc primam in lucern edita. Brunsbergae Typis Coll. Soc. J. Anno MDCCXXV. fol.

18. Synod us Dioecesana Varm, avthoritate .. Principis .. . Szembek ... Episc. Varm. &

Samb, cum consilio Rev. Capit. Cathedr. in Archipresb. Eccles. Heilsberg, celebrata. A. D.

MDCCXXVI. 14. Julij. 4°.

19. Quaestiones Exegeticae in sacram scripturam Veteris et Novi Testament!. Pars Prior a Genes! usque ad Isaiae Prophetiam, Pars Posterior a Proph. Isaiae usque ad finem Sacrae Scripturae. Opere et studio R. P. Mart. Brictii S. J. Prutheno-Varmiensis. Br. typ. C. S. J.

1727. fol.

20. Iter Trium Dierum In solatium Peregrinantis a Saeculi curis paululum respirantis animae, institutum etc. Juxta Exemplar Wratislav. 1728. Reimpressum B. t, C. S. J. A. 1733. 12°.

21. Rudimenta Histórica sive Brevis facilisque Methodus etc. Pro gymnasii Soc. Jes.

u. j. tv. (5 opuscula: 1, hist, biblic. 2, IV praecip. Monarch. 3, Monarch. Rom. 4, De regnis aliisque orbis provinces. 5, Epit. Histor. Ecclesiast. Juxta exemplar Wratislav. reimpressa. Br.

t. C. S. J. A. 1737. 8o. 5 voll.

22. Rudimenta geographica s. brevis facilisque Methodus etc. (ift bas 6. opuse, bes vorigen.) 23. ©eelenftärtenber JtofemSeípit u. f. to. u. j. to. (enthält ißrebigten bes 53ifd;ofs Sgembef in brei Seilen.) Br. C. S. J. 1740 (ber jtveite unb britte Seil finb 1735 gebrudt). fol.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Geschichte der lateinischen und griechischen Sprache, Grammatik, Metrik, Wörterbücher.. a, Griechische und lateinische

98. „ Die alten Deutschen während der Urzeit und Völkerwanderung... Klopp, Geschichten der deutschen Völkerstämme aus der Zeit der Völkerwanderung... 106. „ Deutsche

Die Theaterleidenschaft des Fiesco, schon geschwächt durch die Ueberfülle persönlichen Leidens in Kabale und Liebe, verliert immer mehr an K raft; das Lyrische

sind in Florenz verblieben) sow ie die P ap iere zu ihren zahl- reichen Publikationen, zu denen die Orig-inale nicht imm er nachw eisbar sind... Ihm miBfiel so

höhten £anbe $uríicfgebrángt wirb, iß eine ЗЬаіГафе, bie eben fo wenig geleugnet alß ju einem Beweife für baß ©infen beß Weereß überhaupt benugt werben fann. 3eber ©trom

Ich kenne keinen Dichter der hiervon ein f o lehrreiches Beijfpiel g ä b e, als Aefchylus.. wie groß die Verdienße des Äefchylus vor fei- tien Vorgängern hier

fchwemmung anzudeuten, nicht ein Löwe mit ei­ nem Iungfrauengeficht, fondern eine Iungfrau mit Löwenkopfe erfordert würde, weil die Sonne aus dem Löwen in die Iungfrau übergeht; nicht

7. ®ie SBaljl neuer SßZitglieber hieß bis jum Sabre 1772 bie dtuhr. bie S3erti)cilung ber Sefdjäfte für baS folgenbe Saht, ßattfanb, fo wirb auch biefeë, wenngleich feine neue