1222 KS. KONSTANTY MICHALSKI | 1 0 | pojechał do W arszawy, nie miał już domu rodzinnego i m usiał zamieszkać w pracow ni S tanisław a W itkiewicza na w ysokim pię
trze Hotelu Europejskiego.
O statni wniosek mych rozum ow ań streszcza się w prośbie, żeby C zytelnicy mego życiorysu B rata A lberta n a stro n ie 108 w schem acie chronologicznym zdarzeń zapisali sdbie jak o d atę uro
dzin Pierw szego Polskiego Tercjairza rok 1845 na m iejscu roku 1846.
M arian T yro w icz
ARCHIWUM OSOBISTE KS. ALBINA DUNAJEWSKIEGO Z LAT 1849—1894.
W A rchiw um A któw D aw nych m. Krakolwa zn a jd u je się w dzia
le tym czasow o zinw entaryzow anych rękopisów fascykuł n r 1137, za
tytuło w an y „D okum enty, listy, zapiski kard. A lbina D unajew skie
go (1849— 1894)“, zaw ierający 300 pozycji ponum erow anych i uło żonych częściowo chronologicznie, częściowo w porządku rzeczo
wym. U kład chronologiczny zachow any je st w części I fascykułu.
mieszczącej papiery datow ane, u kład rzeczow y w części II, zaw ie
rającej p apiery niedatow ane. Do fascykułu dołączony je st w m a
szynopisie K atalog, sporządzony przez au to ra nin. art. w 1944 r.
W jak i sposób pow stał powyższy fascykuł? Ju ż pierw sze w ej
rzenie w jego zaw artość — w skazuje n a to, że je s t to w ybór z oso
bistej k o re sp o n d en cji. kard. D unajew skiego, jak rów nież z jego zapisków, rachunków i notatek, dokonany niew ątpliw ie przez kogoś z najbliższego otoczenia względnie rodziny. Nie ulega w ątpliwości, że albo jest: to część papierów osobistych, których reszta pow ędro
w ała gdzie in d z ie j') albo, że szk a rt zaw artości b iu rk a ks. D u n a
jew skiego dokonany został dość pospiesznie i bezkrytycznie. W om a
w ian y m fascykule są pow ażne luki chronologiczne, b ra k również niejednego dokum entu osobistego, k tó ry niew ątpliw ie był przecho
w yw any, skoro zachow ały się inne, w cielone do om aw ianego fascy
kułu. P rzede wszystkim uderza b ra k jakiegokolw iek kopiariusza k o respondencji w ysyłanej lub bodaj brulionow ych konceptów od- oowiedzi n a nadchodzące listy. Mimo te b raki — fascykuł zaw iera m ateriał w ystarczająco cenny i interesujący, by zasłużył na szcze
gółowe uporządkow anie i skatalogow anie.
') Z naczne zasoby pozostałości rękop iśm ien n y ch i akto w y ch p a k a rd . D u n ajew sk im z a w iera A rchiw um K a p itu ły K ate d r, n a W aw elu i A rc h i
w um P ań stw , w K rakow ie, w k tó ry m złożone są p ap iery spadkow a i legaty.
2 2 4 MARIAN TYROWICZ
P od jął się tej pracy podpisany, kiedy zaproszony przez redakcję
„Polsk:ego Słow nika Biograficznego'*, jeszcze przed w ybuchem ostatniej w ojny, do opracow ania św ieckiej i politycznej stro n y życia ks. Alb. D u n ajew skiego1’) — otrzym ał od stryjecznego w nuka k a r
dynała — p. A ndrzeja D unajew skiego z W arszaw y — nieuporząd- kow any plik papierów i listów. Zadanie było szczególnie tru d n e, poniew aż p raw ie połowa m ateriału pozbawiona była podpisów, d a t i m iejsc w ysłania, bądźto podpisana nieczytelnie lub k ry p to n i
m am i dla ukrycie w łaściw ych autorów p rzed okiem cenzury ro sy j
skiej i innej (szczególnie w poufnych re la cjac h o położeniu Kościo
ła katolickiego w K rólestw ie Polskim d na Litwie). N aw et treść niejednego listu, osłonięta z powyższych względów przenośniam i i sikrótami, trzeb a było odszyfrowywać przy użyciu lite ra tu ry przed
m iotu i analizy treści kilku lub k ilkunastu listów. Analiza ta po
zw oliła ustalić term in y pow stania szeregu listówi, podczas gdy po
rów nanie pism a naprow adziło na ślad właściw ego autora. Tak uzupełniony m ateriał został podzielony na dw ie części: pierw szą o datach pew nych (bo figurujących na odnośnych papierach) wzgl.
ustalonych drogą pośrednią, i część drugą, niedatow aną i nie dającą się określić bez niebezpieczeństw a pom yłki; n astępnie papiery te ponum erow ano od 1—300 i skatalogow ano.
Zaw artość fascykułu jest bardzo rożnorodna zarów no co do treści, ja k i pod w zględem zew nętrznym . S k ład ają się n a n ią d o k u m en ty osobiste, szczególnie z okresu świeckiego (dotyczące służby w sądow nictw ie aż do zw olnienia na skutek rewiz:ji i podejrzeń 0 udział w konspiracji politycznej), listy nadesłane i p apiery m a ją t
kow e (głównie dnnych osób i rodzin), kilka referató w na specjalne tem aty (praw dopodobnie innego autorstw a, n ie ks. A. D unajew skiego), relacje o położeniu katolików rzym. i unitowi pod zabo
rem rosyjskim (w tej grupie niezw ykle cenny pam iętnik naocznego św iadka prześladow ań religijnych w guberni siedleckiej), rachunki, synopsy hom iletyczne i dyspozycje przem ów ień okolicznościowych.
L isty pisane są w języku polskim, łacińskim , francuskim , nie
mieckim, ‘kilka włoskich, angielskich i rosyjskich.
W artość „D okum entów , listów i zapisków " rów nież je st różna 1 zarysow uje się w yraźnie dopiero po szczegółowym zapoznaniu się z :ch treścią. Szczególnie dotyczy to listów ; jedne ilu stru ją w ą
skie w ycinki życia samego ks. Dunajew skiego, czy osób, z którym i
“) A rty k u ł te n p ió ra ks. d r T adeusza G l e m m y , prof. U J- : p o d p i s a n e g o ukazał się w tom ie V Pe-1. Slown. B 'cg af„ str.
462—465 (K raków , 1939— 1946) : odb.
[3] ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO 2 2 5
korespondow ał, inne rzucają spory snop św iatła na w spółczesne stosunki kościelne i politykę rządów zaborczych wobec Kościoła.
G aleria osób, w ystępujących w fascykule w roli autorów listów jest, ja k na 300 pozycji, wcale bogata, oczywiście bez porów nania licz
niejsza z św iata duchownego, .niż świeckiego. Aby wym ienić nazw i
ska tylko najgłośniejsze — spotykam y tu a>rc. warsz. Szczęsnego F e l i ń s k i e g o , tak dobrze znanego ks. D unajew skiem u z la t 1862—63, kiedy ks. Albin był rek to rem S em inarium Duchow nego w W arszawie, kard. Włodz. C z a c k i e g o , w ybitnego dyplom aty papieskiego, którego listy pisane są przew ażnie z Rzymu w spra
w ach Kościoła w zaborze rosyjskim , ks. A ntoniego S o t k i e w i - c z a, biskupa sandomierskiego, w licznych relacjach alarm ującego o ucisku religijnym w K rólestw ie i wzywającego pom ocy w odbu
dow ie k ated ry sandom ierskiej, w ielu innych dostojników kościel
ny ch za kordonem carskim, częściowo piszących z dalekiego w y g n a
nia, a więc ks. K arola H r y n i e w i e c k i e g o , biskupa w ileń
skiego, ks. Tomasza K u l i ń s k i e g o , biskupa kieleckiego, ks.
D o m a g a l s k i e g o , kanonika warsz., autora dość głośnej książki
„Irlandia i Polska" (1876) i inn. B ardzo pow ażny udział w korespon
dencji ks. D unajew skiego odegrali ks. ks. zm artw ychw stańcy, z k tó rym i pozostaw ał k ard y n ał w szczególnie ciepłych stosunkach, za
rów no ze względu n a w ielką rolę w jego życiu ks. H ieronim a K a j- s i e w i c z a (co do w yboru duchow nej drogi życia), jak i stanow iska Zgrom adzenia Z m artw ychw stania Pańskiego w Rzym ie i wobec Kościoła wschodniego. Z najdujem y zatym w fascykule dużo listów podpisanych przez ks. ks. Al. J e ł o w i c k i e g o , P io tra S e - m e n e n k ę , W aler. K a l i n k ę , Wal. P r z e w ł o c k i e g o , A nt.
K r e c h o w i e c k i e g o i inn. O drębną grupę stanow ią dygnita- tarz e kościelni zaboru austriackiego i pruskiego od ks. F loriana S t a b l e w s k i e g o , arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, ks. Sew er. M o r a w s k i e g o , arc. lwowskiego i ks. Sylw. S e m - b r a t o w i c z a, m etropolity unickiego, czy ks. Izaaka I s s a k o - w i c z a, m etropolity orm iańskiego do biskupa przem yskiego ks.
Łuk. S o l e c k i e g o , lub tarnow skiego ks. Mac. L o b o s i a . Nie b ra k w śród autorów listów znanych pisarzy, h istoryków kościel
nych, działaczy, czy zakonników (ks. St. Załęski, ks. J a n Hube, ks.
Stan. Stojałow ski, ks. Ja n Tański z Szkoły Polskiej w P aryżu, .'.••■reszcie znakom ity kam eduła ks. P io tr Damian Ożarowski), którzy czyto w spraw ach publicznych i kościelnych, czy osobistych często zw racają się do kard. Dunajew skiego.
Zastęp korespondentów świeckich jest bez porów nania uboższy;
"wśród nich wym ienić należy min. Ju l. D u n a j e w s k i e g o , b ra ta
X asza Przeszłość — 15
2 2 6 MABIAN TYliOW ICi
lodzonego ks. Albina, F ilipa Z a l e s k i e g o , nam iestnika G a
licji, z pisarzy — poetę W ładysław a B e ł z ę i publicystę Z ygm unta J a r o s z e w s k i e g o , wreszcie zn an ą z siwych roaległych s to sunków w Rzymie ks. Zofię O d e l s c h a l c h i , z pochodzenia Polkę.
Jeśli chodzi o treść papierów w om aw ianym fascykule — to ugrupow ać by je należało w edług k ilk u n astu tem atów , stanow ią
cych dla siebie niejak o odrębne całości.
Na czoło w y suw ają się m a t e r i a ł y b i o g r a f i c z n e do osoby sam ego ks. Dunajew skiego. S k ład ają się na nie dokum enty i służby państw ow o-sądow ej z świeckiego okresu życia, następnie różne przyczynki do okresu duchow nego 2 pow ażną a in try g u jącą lulką z pobytu w W arszawie przed pow staniem styczniowym . Również słabo je st .reprezentow ana korespondencja z rodziną tj.
D unajew skim i w W iedniu (kilka zaledw ie listów o dość konw en
cjonalnej treści). Dyspozycyj kazaniow ych 'ks. D unajew skiego (sy- nops hom iletycznych) i szkiców różnych przem ów ień jest w f a scykule kilkanaście; są one przew ażnie bardzo lakoniczne i nie d a ją pojęcia o sztuce krasomów czej autora.
N atom iast bardzo znaczna p a rtia listów mogła by posłużyć do określenia s t o s u n k ó w m a j ą t k o w y c h , f a m i l i j n y c h i d u c h o w n y c h szeregu współczesnych dom ów polskich, szczególnie Ożarowskich, Olizarów, Jełow ickich i inn. Jeszcze w ażniejszym je st om aw iany zespół dla s t u d i ó w b i o g r a f i c z n y c h n a d współczesnym klerem polskim. Oczywiście poszcze
gólne listy stanow ić mogą zaledw ie drobne uzupełnienia w zakre- rie wiadomości o życiu i działaniu poszczególnych księży czy zakon
ników ; niem niej jednakże uzupełnienia te ch a rak tery zu ją ciekaw ie czy to ich stan duchow y w różnych m om entach czy też poglądy na szereg kw estii oraz stosunki w śród któ ry ch żyli. Tu wym ienić by należało choćby przykładow o w ielostrannicow y w yw ód politycz
nych poglądów z podkreśleniem p ostulatu ugody Kościoła katol.
z Rosją ks. Dom agalskiego z W arszaw y (1884) lu b w ięzienny g ryps ks. Sto(jałowskiego z 1889 r., znanego działacza ludowego Galicji, szukającego w biskupie krakow skim orędow nika sw ej spraw y wobec arcybiskupa lwowskiego. Listów takich je st więcej.
Obok przyczynków do życiorysów osób — niejedna pozycja fascykułu w yjaśnia różne sp raw y z h i s t o r i i ó w c z e s n e j k o ś c i o ł ó w i z a k o n ó w ( k l a s z t o r ó w ) p o l s k i c h . Tu znajdujem y kilkanaście wzmianek w korespondencji odnośnie Z gro
m adzenia Z m artw . -P.. dw a ciekaw e listy dotyczące Tyńca (pisane
|5| ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO 2 2 7
z C lugny w 1892 i 1893), nieco wiadomości o W izytkach, a rew e
la c y jn ą pozycję stanow i relacja ks. K asterskiego z W arszawy, do
nosząca o sprzedaży serca Stamisława K onarskiego przy likw idacji 00. pijarów , nieznana w lite ratu rz e. W osobną ru b ry k ę zebrać by m ożna inform acje o o r g a n i z a c j i ż y c i a r e l i g i j n e g o w P o l s c e , szczególnie Kościoła kat. w G alicji i pod zaborem pruskim . K ilkanaście listów odnosi się do tej sam ej sfe ry życia za granicą.
U c i s k k a t o l i c y z m u w K r ó l e s t w i e i n a L i t w i e
— to jeden z kapitalnych tem atów korespondencji, nadchodzącej n a ręce ks. Dunajew skiego, jak o „internuncjusza“ m iędzy Kościo
łem polskim w Rosji a Stolicą Apost. w m omencie ostrego k u rsu antykościelnego, a n astępnie toczących sie układów o konkordat.
Czy to ograniczenie swobody w nauczaniu religii czy kanonicznych w yborów n a wakamse kościelne, czy stosunek gen. H urki do ju bileuszu Leona XIII, wreszcie głośne prześladow ania u n itó w — wszystko to zn a jd u je odbicie w tajem n ie przysłanych relacjach.
P ozostają jeszcze skrom niejsze cyfrow o ale w ażne treściow o pozycje, objaśniające raz węższym kiedy indziej szerszym snopem św iatła szereg zagadnień z ówczesnych s t o s u n k ó w p o l i t y c z n y c h i k u l t u r a l n y c h k r a j u , jak również niejedną z bolączek naszego w y c h o d ż c t w a z a g r a n i c ą . A więc życia politycznego dotyczy istn e curiosum 'józefinizm u z końca X VIII w. (przechowane w om aw ianym fascykule w odpisach z II poł. ub. w.) w postaci żądań g u b ern ato ra galic. P erg en a do biskupa przem yskiego ks. K ierskiego o zastąpienie zw rotu „K rólow o K o
rony P olskiej".. w L itanii L oretańskiej inw okacją do „K rólow ej Lodom erii i Galicji"..., w yw ody polityczne ks. Domagalskiego
• z W arszawy, siprawa uroczystości sprow adzenia zw łok A. M ickiew i
cza n a W awel, żale K arola S talm acha na o strą form ę w alki naro- dowościowo-wyznaniow ej na Śląsku Cieszyńskim; in try g u jącej p ro w eniencji je s t iplan rew olucji polskiej w Rosji, zredagow any jako okólnik hektograf. w języku niem ieckim itp. Życie lite rac k ie p rz e jaw ia się w częstych w zm iankach o pracach historycznych, teolo
gicznych czy publicystycznych różnych autorów k orespondują
cych z ks. A. D.. Z ośrodków Polonii em igracyjnej odzyw ają się tu S tan y Zjednoczone A m eryki Pł. i B razylia, Szw ajcaria, Rzym, B u ł
garia i Rosja.
- Ju ż te n ogólny przegląd uzasadnia potrzebę opublikow ania katalo g u osobistego archiw um kard. i księcia-biskup a k rakow skie
go. W obliczu straszliw ych zniszczeń polskich zasobów rękopiśm ien
nych, zwłaszcza X IX -w iecznyćh — w ciągu ostatniej w ojny — cię-
228 MA RIAN TYBOWICZ
żar gatunkow y zachow anych ułom ków w irósł niepom iernie. B a r
dziej piekącą stała się rów nież spraw a ich inw entaryzacji a n a stępnie skatalogow ania. A u to r niniejszej pracy nie miał zbyt wielu wzorów z zakresu katalogizacji osobisto-rodzinnych m ateriałów rę kopiśm iennych, cc zmusiło go do uporania się z kilkom a p ra k ty czno-technicznym i zagadnieniam i w edług w łasnego uznania i po
mysłu. In stru k c ja Polskiej A kadem ii Um iejętności z r. 1935’) — okazała się w w ielu punktach tej pracy najzupełniej n iew y star
czającą lub milczącą (np. co do opisu zewn. listu i dok., zwłaszcza pieczęci, stam pil, w iniet i nadruków ; co do zasad rozwiązywania za
g ad ek autografów : dat, podpisów, kryptonim ów itp v sposobu redago
w ania cpi&u treści; wreszcie k onstrukcji katalogu jak o całości itp>.
Z agadnienia te tak ważne dla ujednolicenia system u katalogow ania rękopisów X IX w., ty p u pryw atno-osobistego, k tó ry ch je s t znacznie więcej od średniow iecznych i w czesno-now cżytnych (szczególnie dzisiaj po zniesieniu i ściągnięciu do bibliotek publicznych — księ
gozbiorów i archiw ów podworskich) — dom agają się fachowego rozpatrzenia i znorm alizow ania w ogólnie obow iązującej instrukcji.
Na koniec uw aga kró tk a co do u k ład u załączonego do niniej
szego a rty k u łu katalogu. U kład te n podyktow any został potrzebą ograniczenia m iejsca dla samego katalogu n a łam ach „Naszej Przeszłości". W rzeczywistości katalog opracow any je s t drobiazgo
w o z uw zględnieniem każdej pozycji archiw um osobistego ks. D u
najew skiego z osobna i 'ja k o m aszynopis w łączony został do od
nośnego fascykułu w A rchiw um A któw D aw nych m. K rakow a.
A utor poczuwa się do w yrażenia głębokiej wdzięczności ks. J a now i P o p l a t k o w i T. J., i ks. dr Tadeuszowi G 1 e m m i e, prof. U. J. za ich bardzo cenne i k ry ty cz n e uw agi w określeniu treści i rodzaju poszczególnych papierów omówionego zbioru.
’) W skazów ki do k atalo g o w an ia rękopisów w zbiorach bibliotecznych, oprać, przez K om isję H istoryczną P. A. U. p rz y w spółudziale T ow a
rzy stw N aukow ych i Z arządów B ibliotek i A rchiw ów Polskich (K ra ków , 1935).
(
KATALOG
papierów , listów , zapisków kard. Alb»,na D unajew skiego (1849 — 1894)
[Rkp. A rchiw um A któw D aw nych m. K rakow a n r 1137 IrUwent. tymczas.]
Cz. I. P ap iery dalow ane.
(Ta część fascykułu zaw iera p ap iery , bądź to w y ra źn ie d a to w ane, bądź to d ając e się o kreślić co do d a ty n a pod staw ie treśc i lub innych danych).
N r 1. Pism o urzęd. niem., 1 str., — C zortkow er K reisam t do A. D.
Zaleszczyki, 19. III. 1849.
W ezw anie n a egzam in p ra k ty c z n y w zw iązku z podaniem A. D. o stan o w isk o urzędow ego tłu m acza w K ra k . K o m isu G ubern.
N r 2'. K opia w idym ow . poi., 1 str. — K arol Sawioki, justyc. dc A. D., Buczacz, 2, IV. 1849. (data kopii: K raków , 26. VI.
1850).
Zaśw iadczenie p rac y w c h a ra k te rz e tłu m acza urzędow ego.
N r 3. Św iadectw o urzęd. .poi., 1 str. — N otariusz publ. m. K ra k ow a i j. okr. (Franciszek Jakubow ski) do A. D„ K raków ,
25. VI. 1850.
Z aśw iadczenie p ra k ty k i n o ta r. od 1849— 1850.
N r 4. Pismo urzęd. niem., 1 str. — A ppelationsgericht Lem berg do A. D. Lwów, 11. XII. 1850.
Z aw iadom ienie o te rm in ie i m iejscu państw , egzam . sędz.
N r 5. D ekret roamin. poi., 2 str. — Prezes ck. Sądu Wyższego m.
K r. i j. bkr. (podp. B artynow ski) do A. D., K raków , 27. XII.
• 1850 (daty dopis-: 28 b. m. i r. — przysięga służb, i rozpo
częcie aplik. sąd. p rzy ck. T ryb. m. K r. i j. okr.).
M ianow anie n a a p lik a n ta sądow ego z pow ołaniem te rm i
nów studiów p ra w n y c h (1835—1839).
N r 6. Pism o urzęd. niem., 1 str. — K. u. K. G ubernial Kommis- sion do A. D. K raków , 4 VII. 1851.
A sygnata za dok o n an e p rz e k ła d y pism urzęd. i rozw iązanie dalszego sto su n k u służbow ego na sk u te k „ustnego o św iad
czenia c b ra k u czasu".
[ 7 1 ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO 2 2 9
2 3 0 MARIAN TYROWICZ
|8[
N r
W yjaśn. u zu p .: P rzyczyną rozw iązania sto su n k u służbow ego:
d w u k ro tn e rew iz je u A. D. w zw iązku z areszto w an iem Ju l.
G oslara (1851) i skonfiskow aniem n ie k tó ry ch książek i k o resp o n d e n cji zagranicznej A. D. P o r.: M. E s t r e i c h e r ó w n a, Życie tow arzyskie i obyczajow e K ra k o w a (Kr.
1936) I, 51.
7 i 8. Pism a urzęd. poi., po 1 str. — Prez. c. k. T rybunału m.
K rakow a do A. D. 25. VIII. 1851.
Z aśw iadczenie służb, d zakaz dalszej p ra k ty k i p rzy T ry b u nale.
N r 9. Pismo urzęd. niem., 1 str. — K. u. K. G ubern. Komission Ln Kralkau do A. D., K raków , 28. IX. 1851.
A sy g n ata n a p rze k ład y pism urzęd.
N r 10. Pism o urzęd. poi., 1 s tr . — R ada Adm. W. Ks. K rak. do A. D., K raków , 5. II. 1852.
P rz y jęc ie A. D. w poczet sta ły c h m ieszkańców m. K rakow a.
N r 11—12. D yplom y członkowskie poi., 1 str. — K om itet ochron d la mał. dzieci i Tow arzystw a Dobroczynności w K rakow ie do A. D., K raków , 15. I. i 3. IV. 1853.
P rz y jęc ie w poczet członków.
N r 13. L ist poi., 1 str. — Rada Ogólna Tow. Dobroczynności w K rak. do A. D., K raków , 18. II. 1855.
Z aproszenie do delegacji dla zo rganizow ania L o te rii F a n to w ej T ow arzystw a.
N r 14. Pism o urzęd. poi., 1 str. — K onsystorz Jen er. Diec. K rak.
w K rakow ie (podpis ks. M. Gładyszewicz) do A. D., K ra ków, 3. I. 1859.
O dpow iedź K onsystorza na pro śb ę A. D. co do u zn a n ia go za diecezjanina.
N r 15. Pism o urzęd. poi., 1 str. — W ystaw ca: j. w. do A. D. K ra ków, 8. I. 1859.
P rz y jęc ie w poczet ,.sposobiących się do s ta n u duchow nego"
i w zw iązku z tym do Sem in. D uch. w K rakow ie.
N r 16. Zespół papierów w obwolucie, 11 szt. w jęz. poi. i niem. — Różni autorow ie, adresaci nie w ym ienieni; la ta 1861—1870.
N apis n a obw olucie: „ P ap iery w y ja śn ia ją c e za m ia ry u stę p stw a d la W itosław skiego rę k ą O jca n a p isan e i lis ty W ito- sław skiego dosyć w aż n e w te j sp raw ie".
N r 17. T estam ent (oryg.) poi., 3 str. — T estator: Celina Oża
row ska, Nicea, 18. II. 1862.
|9 | ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO 231
N r 18. D ruk łac., 2 str. — Ks. Józef A lojzy Pukalski, bp. ta rn o w ski do ks A. D.. Tarnów , 4. VII. 1865.
U dzielenie ks. A. D. ju ry sd y k c ji do słu ch an ia spow iedzi.
N r 19. D ruk ozd. łac-, 1 str. — Fr. Bonfilius M aria M ura, G ener.
Zak. Serw it. do 'ks. A. D.. Rzym, 28. VIII. 1867.
P ozw olenie pośw ięcania ko ro n k i i szkaplerza M atki Bosk.
Bolesn.
N r 20—21. L ist poi. i form ularz druk. łac., 1 str., dat. w K rakow ie, 26—27. VI. 1868. K onstystorz Jen. Bisk. i bisik. diec. k rak.
ks. A ntoni de Junosza Gałecki, w ikar. apost. do ks. A. D.
Sprawa urlopu zdrowotnego ks. A. D. (podanie i Littera“
testim.).
N r 22—23. L isty łac., 1 i 2 str., dat. w Rzymie, 3 i 6 VII. 1868, S.
C ongregatio Episc. et Reguł, i S. C ongregatio Concilii do ks. A. D.
P ism a w sp raw ie k la szto ru PP. W izytek w K rakow ie.
N r 24—32. L isty poi., franc., niem . i łac., różnych objętości. — W ystaw cy: k s: Bogdalik, wik. par. św. Szczepana i Stan.
F inger w K rakow ie, ks. Kaczanowski, zm artw ychw st., ks.
J. R adziejew ski z Poznania, ks. R adem acher, C. M. z J e f ferson City, USA i 2 podpis, nieczytelne do ks. A. D.. dat z różnych miejscowości, od 26. V. do 24. XII. 1869 .
Różne sp raw y p ry w a tn e i o g ó ln e ' m iędzy in n y m i „dom u sch ro n ien ia" d la n eofitek w K ra k o w ie (nr. 25), p rac y m isy j
nej w śró d Polonii am e ry k a ń sk ie j (nr. 29), stosunków l i t e rac k ich (niezn. a u to ra listu z P aryża) z Luc. S iem ieńskim i „C zasem " (nr. 32).
N r 33. L ist — pro m em oria poi., 3 str. — Ks. Wal. Serw atow ski, bez adresu i bez m iejsca i d aty w ystaw ienia.
W y jaśnienie akcji p o p arc ia neo fity zm u w G alicji i pow o
ła n ia w tym celu do życia „K om itetu opiekuńczego dla n eofitek" w K ra k o w ie z o p arciem o Zgrom. P P . W izytek.
S kład K om it.: ks. A D. (j. K ap e lan W izytek), ks. Rom. S p ith al (protonot. apostoł.) i ks. W. S erw atow ski. | W y ja ś n . u z u p e łń .: D atę „pro m em o ria" u stalić m ożna n a 1869 (por. nr. 25).
N r 34. Łużna n o tatk a łac., 1 str. — Bez w ystaw cy i adresu 1870.
T ezy do egzam inu konkursow ego n a proboszcza, p rze p isan e n a ro k 1870.
N r 35. L ist poi., 4 str. — K. K ról do n ^ r a d c m e g o adresata, T a r
nów. 10. I. 1870.
S p ra w y pry w atn e.
2 3 2 MARIAN TYROWICZ | I 0 (
N r 36. L ist poi., 4 str. — Ks. M orawski do ks. A. D., Rzym 19 IV 1870.
R efleksje n a te m a t „sm utnego zd a rzen ia u P P . F elicjan ek w e L w ow ie" i rozpanoszenia się n ie w iary i liberalizm u, u p a d k u k atolicyzm u w sk u te k ag ita c ji prasy. O cena zm iany rzą d u w A u strii (min. Potockiego „ n a m ieliźnie u staw io nego").
W yjaśn. uzupełń.: ks. S ew ery n M oraw ski (1819—1900), ó w cześnie scholastyk k ap itu ły lw ow skiej, późniejszy a rc .-m e tro p o lita lwow.
N r 37—47. L isty polskie różnej objętości. —- W ystaw cy: hr. Kaz.
i L. Ożarowscy, Iks. W. Ożarowski (vel O. D am ian z Bie
lan), Józ. Olizarowa, ks. Aleks. Jełow icki i ks. W aler. P rz e włocki (zm artw ychw stańcy), I. K aleński do ks. A. D. i n ie
znani adresaci; datow. w różnych m iejscowościach i cza
sie od 20. IV. do 12. IX. 1870.'
S p ra w y p ry w a tn e (szczególnie spadkow o-podzialow e rodzin O żarow skich i Jełow ickich), różne in te resy m a jątk o w e Z gro
m adzenia oo. zm artw ychw stańców , w reszcie w liście I. K a- leńskiego (n r 45) c h a ra k te ry sty k a em ig racji polsk. w S zw aj
carii, zw łaszcza T ow arzystw a M łodzieży P olskiej w Z urychu.
N r 48. L ist poi., 2 str. — M aria O raczewska do ks. A. D.. M ora
wica, 17. IX. 1870.
P rz esła n ie „pism a zaw ierającego a d h e zję naszego Z w ierzch
n ik a do w szystkich uch w ał S oboru". R e flek sje n a te m a t w y d arze ń w ojennych, szczególnie za ję cia Rzymu.
W yjaśn. uzupełń.: M iejsce p o w sta n ia: M oraw ica, w ieś w p.
kieleckim .
T reść: W zm iankow ana „ad h ezja do u ch w a ł soboru" dotyczy p raw d o p o d o b n ie u k az u ca rskiego o w pro w ad zen iu jęz. ros.
do n abożeństw k a t. w ró k u 1870.
N r 49—66. L isty polskie różnej objętości i. 1 św iadectw o zm iany chrztu (przejście z schizm y na katolicyzm). — W ystaw cy:
Iks. Ja n Koźmian z Poznania, ks. Wal. Przew łocki C. R., ks. Ju l. Feliński, M aria Oraczewska, K lem ens Mochnacki, hr. Kaz. Ożarowski, M aria Jastrzębska, ks. Sew eryn Mo
raw ski, ks. Hieronim KajsiewLcz C. R.. ks. W alerian K a
linka C. R. i 4 podpisani nieczytelnie, do ks. A. D., dat.
w różnych miejscowościach i czasie, od 13. IX. 1870 do 22. VI. 1872.
T reść listó w p rzew ażnie p ry w a tn a , za w iera m iędzy in n y m i re fle k s je n a te m a t w y d arze ń w ojen n y ch 1870/71 w e F r a n c ji i w Rzym ie, stosunków kościelnych w K rólestw ie P o lsk im Ł (obsadzenie b isk u p stw a kieleckiego i arcyibiskupstw a mohy-
ARCHIWUM KS. A DUNAJEWSKIEGO 2 3 3
lewskiego), sp raw y w e w n ętrz n e Z grom adzenia OO. Z m a r
tw y ch w stań có w itp.
N r 67. L ist poi., 4 str. — Józef Żuk-S karszew ski do ks. A. D., Proszówki, 12. IX. 1872.
S p ra w a in te rw e n c ji u hr. A rtu ra Potockiego co do sprosto
w a n ia w „Czasie" w zw iązk u z pom ieszczonym ta m n e k ro logiem hr. Ad. Potockiego, że m ow ę p o tę p iając ą zam ordo
w an ie m in L ato u ra w W iedniu 1848 r. wygłosi) w R adzie P. nie h r. A. Potocki, lecz F elik s S tobnićki.
N r 68—84. L isty poi., 1 dyspoz. hom ilet. i 3 kw ity rach., różnej objętości. — W ystaw cy: ks. Tom. Brzeski C. R., F. Iw a
now ska, ks. Al. Jełow icki C. R., ks. K. Cerkiewicz, ks.
Ju l. Feliński, ks. Ben. Póstułka, Zofia Poniatow ska, ks.
Kaz. K rem entow ski, ks. W incenty Piksa, ks. Wal. K alinka, ks. P io tr Sem enenko. C. R. — do ks. A. D. i (dwa l i s t $ do ks. Józefa Sobierajskiego, dat. w różnych miejscowościach i czasie od 18. IX. 1872 do 16. XI. 1873.
S p ra w y finansow e oo. zm artw y ch w stań có w w K rak o w ie i R zym ie oraz w A drianopolu, sp raw y w y d aw n ic zo -lite rack ie F. Iw anow skiej, p am iętn ik ó w arc. Szcz. F. F elińskiego i in.
N r 85. L ist poi., 2 str. — Ks. Józef D ąbrow ski do ks. A. D., M il
w aukee Co (St. Zj. A. P.) bez daty.
P ro je k t sp ro w ad zen ia SS. F elic ja n ek z K ra k o w a do S tanów Z jednoczonych d la p ra c y ośw iatow ej w śró d kolonii polskiej.
P ro śb a o podręczniki i m a p y dla m a jąc ej pow stać szkoły polskiej w M ilw aukee.
W yjaśn. uzupełń.: D atę listu u sta lić m ożna na pod staw ie Pol.
Slow n. Biograf. T .lV . str. 11— 12 oraz K a r b o w l a k a D zieje edukac. P olaków n a obczyźnie (Lwów, 1910) n a la ta 1873—1874
Nr 86— 98. L isty poi., łac. i franc., różnej objęt. — W ystaw cy: ks.
St. Załęski, ks. Wal. K alinka C. R.. bp. ks. A. Gałecki, ks.
J. Hube C. R., ks. Sew . M orawski, ks. Heyniowicz, Ludw ik Oraczewski, ks. J. Radziszewski, P. Soubieille 1 3 podpi
sani nieczytelnie — do ks. A. D., dat. w różnych m iejsco
wościach i czasie od 24. III. 1874 do 8. VIII .1878.
Różne sp ra w y osobiste ks. A. D. i w ydaw nicze innych osób (ks. H ubego i ks A nt. M arcińskiego).
Ń r 99. List poi., 4 str. — W ystaw ca nieznany do ks. A. D., bez miejsca i daty powstania.
S p ra w a odpow iedzi k a rd . A ntonelliego z R zym u co do arc.
m ohylew skiego, ks. F ijałkow skiego i pro śb a o in te rw e n c ję ks. A. D. w sp raw ie w y d a n ia przez Stoi. A postoł, zakazu p rze b y w a n ia tegoż w Koli. D uchcw n.
2 3 4 MARIAN TTBOWIC5!,
I
W yjaśn. uzupełń.: Co do d a ty listu za w skaźnik n a p ro w a dzający uw ażać należy k o resp o n d e n cję arc . F ijałkow skiego z R zym em 1878— 1S79. (por. A. B o u d o u S tolica św ię ta a R osja, t. II. W arsz. 1936, gdzie m ow a o udziale arc. F.
w S em in. Duch. w P etersb u rg u ).
N r 100— 112. L isty i rachunki polskie, różnej objętości. — W y
staw cy: ks. P. Sem enenko, R. Riem bieliński, ks. Ant. Sotkie-
\vicz, ks. Wal. K alinka, Aleiks. Potocka, ks. J a n K rynicki, ks. P io tr Pietrzycki, Fryd. Eisfeld do ks. A. D.. dat. w róż
nych m iejscowościach i czasie od 8. V. 1879 do 13. V. 1881.
Gratulacje w związku z wyniesieniem ks. A. D. na katedrę bisk. krak., sprawy prywatne •wystawców i rozrachunki s o larskie F. Eisfelda.
N r 113. Kopia zbiór, petycji (tekst poi.), 4 str. (Pod tekstem za
znaczono: „następuje ośm podpisów" i „Nota. Podpisy włościan w liczbie tysiąca z trzech pow iatów : k o n stan ty nowskiego, radzyńskiego i bialskiego, zebrane w raz z ich w łasnoręcznym i skargam i zn a jd u ją się w ręk u podpisa
nych, k tó re w razie potrzeby okazać możemy"). W ystaw ca nieznany do hr. Loris-M elikowa, W arszawa, 19/31. III.
1881. (Kopia 5. IV. t. r.).
Z biorow a sk a rg a na strze la n ie „do lu d zi spokojnie klęczą
cych i p rze d p rogiem sw ych z a m k n ię ty c h św ią ty ń śpiew a
jących polski R óżaniec", n a ograniczenie sw obodnego uży
w a n ia ję zy k a i d ru k ó w polskich ? ru sk ich , n a zm uszanie do przysięgi w ierności A leks. I II n ie w kościele a m a g istra ta ch i do zm iany w iary u n ic k iej n a praw o sław n ą.
W yjaśn. uzupełń.: A d re sat: hr. L oris-M elikow . ros. gen.
i m in. sp ra w w ew n ętrz n y ch od 1880 r.
N r 114—116. L isty: 1 poi. i 2 franc., różnej objęt. — W ystawcy:
Ks. Maciej Łoboś, bp. sufr. przem yski, Fr. Camille, k a p u cyn, i ks. Alb. L euilleur, bp. C arcassonne do ks. A. D., dat. w różnych m iejscowościach i czasie od 8. IV. do 2. V. 1881.
P ro śb y p ry w a tn e w sp raw ac h relig ijn y ch (m. in. p ro je k t stw o rze n ia period. „K rakow ski T ygodnik Relig.", N r 115).
N r 117. W idym ow ane kopie korespondencji urzędowej łac., 4 str.
— Pism o gubem . galic. hr. P ergena do bpa K ie r s k i e g o , dat. Lwów, 16. I. 1774, odpowiedź bpa K ierskiego do g u - bern. P ergena, dat. w Brzozowie, 25. I. 1774 i kuren d a bpa K ierskiego do k le ru diecezji przem yskiej z 12. XII.
1775, d ata odpisów, sporządzon. dla ks. A. D.: 21. VI. 1881).
ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO 2 3 5
P ism a z 16 i 25 I. 1774 dotyczące u zn a n ia p a tro n ó w G alicji i diecezji przem yskiej (św. M ichała i św. W alentego); okól
n ik zaś z 12. X II. 1775 n a k a z u je n a polecenie g u b e m . P e r
gena zastą p ien ie zw ro tu w L ita n ii L o re ta ń sk iej: „K rólow o K o ro n y P olskiej..." inw o k acją „K rólow o K ró lestw G alicji i L odom erii — m ódl się za n a m i" Bp. K ie r s k i,n a k a z u je za
ró w n o w m ów ionych ja k i śpiew an y ch m odłach tę zm ianę uw zględniać. (Na kopii dopisek: „jak o curiosum ").
N r 118— 120. 2 listy poi. i 1 bilet poi., lóżnej objętości. — W y
staw cy: Woje. Lorenc, Józef Pieńczykowski, ks. Wł.
Czacki, kard. do ks. A. D., Dat. Listy: Lwów, 26. XI. i 6.
XII. 1881, bilet: Paryż, 20. XII. 1881.
D robne sp raw y p ry w a tn e .
N r 121. L ist poi., 4 str. Podp. skrócony i nieczytelny do ks. A. D.,.
14. II. (Brak miejsca w ystaw ienia i d a ty rocznej).
S p ra w a autentyczności serca S tan isław a K onarskiego, w y
słan eg o do K ra k o w a. S p ra w a k o lp o rta ż u antyreligljaiego d ru k u , wyd. w K ra k o w ie p t . : K a rn a w a ł E ucharystyczny.
W yjaśn. uzupełń.: A u to r (na pod staw ie pism a): — ks. A nt.
Sotkiew icz. D ata pow st.: do u sta le n ia za d a tą ek sp o rta cji se rc a K onarskiego do K ra k . (1882). Por. ks. Ad. S ł o t w i ń - s k i. U roczystość p ochow ania serca X. St. K onarskiego w kościele P ija ró w w K ra k o w ie (Kr. 1882). E s t r e i c h e r K. B ibliografia P o lsk a X IX w. w y m ien ia anonim , d ru k : K a rn a w a ł dusz pobożnych czyli m iesiąc euch ary sty czn y (Kr. 1881).
N r 122. L ist poi., 4 str.— ks. K. K asterski (zarządca Kollegium p ija ró w w W arszawie). B rak ad resata oraz miejsca i d aty w ystaw ienia.
H isto ria serca St. K o narskiego w zw iązku z zm ianą w łasn o ści K ollegium w arsz. P ijaró w . S upozycja p rze jścia serca w ręce p ry w a tn e (p. P ika) d rogą lic y ta cji p o p ija rsk ieg o m a ją tk u ruchom ego (1864).
W yjaśn. uzupełń.: A utor: ks. K . K astersk i, o sta tn i p ro w in cja ł P ija ró w w W arszaw ie. A d re sat niew iadom y (w n ag łó w k u : . „W Szanow ny K sięże R e je n cie D obrodzieju"). T erm in po
w sta n ia : v. n r 121. — por. Wł. K o n o p c z y ń s k i , K o n a r
ski (Kr. 1926) nie w y su w a w ątp liw o ści co do autentyczności serca.
Nr 123— 128. L isty poi. różnej objętości. — W ystaw cy: ks. I. Do
m agalski, ks. Suchecki, ks. Wal. K alinka, Ju lian D una
jew ski, ks. M. Ledóchowski, arc. gnieźnieński i jed en nie- nieznany (podpis M. F. S.) do ks. A .D., dat. w różnych m iejscowościach i czasie od 2. I. do 18. V III 1882.
T reść dotyczy przew ażn ie położenia kościoła k atolickiego po d zaborem rosyjskim i p ru sk im .
2 3 6 MARIAN TYROWICZ
7Vr 129. L ist poi., 2 str. — ks. Respądek do ks-. A. D. Poniec (pro
w incja wrocławska), 28. XI. 1882.
P ro je k t uczczenia rocznicy śm ierci pap ieża J a n a V III
„szczególnego o piekuna św. M etodego i k ato lick o -sło w iań skiej M etropolii n a W elehradzie w M oraw ie" u fu n d o w a - n .em przez k le r polski 2 w itraż y o „sym bolicznej treśc i" *do kościoła (?) w P ra d ze czeskiej.
W yjaśn. uzupełń.: ks. d r J a n R espądek (1817—1892) p ro boszcz poniecki, w y b itn y kaznodzieja. Por. k s P e l c z a r - Z ary s d ziejó w k aznodziejstw a. T. II. 384. (K raków , 1896).
N r 130. L ist poi., 3 str. — ks. Dom agalski KW. do ks. A. D. bez m iejsca i d a ty w ystaw ienia.
N am iętn y a ta k na p ra sę galic. za u tru d n ia n ie u k ład ó w mię
dzy rzą d em p e te rsb u rsk im a S tolicą A post. p o lem ika z sta
now iskiem oo. z m artw y ch w sta ń có w i ks. A. D. w obec bro
szu ry a u to ra listu p t.: Irla n d ia i Polska.
W yjaśn. uzupełń.: M iejsce p o w sta n ia: Kielce. Czas p o w s i:
ro k ipo w y d an iu „P ra w d ą nie fałszem ! P ra w d a dźw iga, fałsz b u rzy " — S tud. histor. (K raków , 1881), zatem 1882 — por n r 123 i 155.
N r^l31— 138. L isty poi. i 1 list franc., różnej objętości. — Wy
staw cy: P. Ja u v ie r Ch„ Patii. P rzybylska, ks. Konst. Czar
toryski i 5 podpis, nieczyt. do ks. A. D. i do in. osób (niewymier..), dat. w różn. miejsc, i czasie od 12 I. do 21.
XI. 1883.
W iadom ości o sta n ie p e rtra k ta c ji P e te rsb u rg a z W atykanem o ureg u lo w an ie sto su n k u K ościoła kat. w R osji; sp ra w a ob
sadzenia w a k a n su bp. płockiego i w rażen ia z k o n sek racji ks.
Sotkiew icza na bpa sandom .
Nr 139- D ekret nomin. niem., 1 str. — Min. W yznań Relig. i Ośw.
do ks. A. D .Wiedeń, 15. XII. 1883.
M ianow anie ks. A. D. ta jn y m rad c ą dw oru.
N r 140: L ist łac., 2 str. — S. Rom ana et U niversalis In ą u is itio (podpis. A. Card. Bilio), do bpa plook., Rzym, 20. XII. 1883.
U znanie przez Stoi. Ap. reh a b ilita cji ks. Szym. Irżuńskifigo w ra z z d aro w an iem m u części k a ry d zezw oleniem na odpra
w ian ie Mszy św. w diec. płoc.
W yjaśn. uzupełn.: W załączeniu d ru k łac.: S an ctae R o m a n a e In q u is:tio n :s In stru c tio ad om nes A rchiepiscapos, Episcopos aliosque locorum o rd in ario s circa o b se rv a n tia m constitutio- n is S. M. B enedicti q u ae incipit S acra m en tu m P oenitentiae (str. 15). A d re sat: ks. A leks, kaird. Gimtcwt-DziewałtowsKi, bp. a d m in istra to r diec. płoc. (1878— 1883), n astęp n ie arc.- m e tr. m ohylew ski.
[1 5 ] ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO
2 3 7 Nr 144. L ist poi.. 1 str. — ks. Sem bratow icz Sylw ester, adm.
apost. grec. kat. m etr. lwow. do ks. A. D., Lwów, 21.
XII. 1883.
G ra tu la c je z pow odu o b d arz en ia ks. A. D. now ą godnością.
W yjaśn. uzupełń.: L ist n ie w y m ie n ia ty tu łu a n i c h a ra k te ru odznaczenia. S zem atyzm o g ó ln o -au str. pod d atą 1883 r. w y m ienia p rzy ks. A. D. now y ty tu ł: „T h ro n -A ssiste n t Sr. H ei- ligkeiit-rom ischer P a triz ie r". — A u tor: ks. S. S em b rato wicz, adm . diec. gr. k at. w e L w ow ie (1882— 1885), n astęp n ie m e tro p o lita tam tejszy.
N r 142. L ist franc., 3 str. — F. i D. K arolina hr. Raczyńscy do ks. A. D., Bregencja, 22. XII. 1883.
P rz ek a zan ie d a tk u d la zakonu SS. K arm e lita n e k w W ie
liczce.
N r 3 43. L ist franc. (kopia), 1 str. — kard. Ludw ik H aynald do ks.
Zofii Odelschalchi, Rzym, 28. XII. 1883.
Z aw iadom ienie o p rzy ję ciu przez O jca św. p ro je k tu u roczy
stości urodzin N. M. P.
W yjaśn. uzupełń.: A utor: ks. L. H„ kard. węg. i bp Koloczy (1816— 1891). P or. n r 144.
N r 144. L ist franc., 3 str. — ks. O delschalchi Zofia, do ks. A. D..
Rzym, 30. XII. 1883.
S p ra w a udziału ks. A. D. i k le ru polsk. w zam ierz, uroczy
stości u ro d zin N. M. P. 8. IX . 1385 (m. in. a u to rk a w spom ną, że ja k o P o lk a p ra g n ie gorąco przyczynić się do te j uroczy
stości dla N. M. P. ja k o K ról. K or. Pól.).
W yjaśn. uzupełń.: O działalności ks. O. Z. por. W o ł y ń s k i A rtu r — Ks. Zofia z B ran ick ich O deschalchi i jej d ziała l
ność w Rzymie. „K raj", 1886, N r z 20. IX.
Nr 145— 149. Listy poi. i 1 list włoski, różn. objęt. — W ystaw cy:
ks. K alinka, ks. Jan Tański, katecheta Szlkoły Polskiej w P aryżu, ks. Wł. Czacki, Domie. Bellisoni, B art. Longo, red. „11 Rosario e la Nuova Pom pei" do ks. A. D., dat.
w różn. m iejsc i czasie od 3. I. do 4. VI. 1884.
S p ra w y osobiste i in fo rm ac ja o sto su n k u O jca św. do k w e stii kościoła k a t. w K ról. Pol. o raz co do sposobu k o re sp o n d ..
z S ek ret. S ta n u (nr 147).
Nr 150— 154. L isty poi. i 1 franc., różn. objęt. — W ystaw cy: ks- bp A. Łoboś, ks. P io tr Sem enenko, Eugen. Goffin, Aleks.
Jełow icki, ks. Leon Zbyszewski do ks. A .D., datow- w różn. miejsc, i czasie od 23. VI. do 17. VII. 1884.
238 M ARIAN TYROW ICZ
S p ostrzeżenia ks. Łobosia z w iz y t d ek a n ató w n ad g ra n icz
nych, spraw ozdanie roczne Tow. „Assoc. C ath o liq u e de St.
Franęcnis de Sales", sp ra w a dom u Zgrom . Zm. P. w K ra kow ie.
N r 155. L ist poi., 8 sfcr. — ks. Domagalski, kan. warsz. do ks.
A. D., Kielce, 28. VII. 1884.
W yrzu ty pod a d re sem ks. A. D. za n iepochlebną o p in ię o ks.
Dom. w W aty k an ie w zw iązku z jego zabiegam i o su fra g a - n ię kielecką. — W ywód poi i tycz. poglądów a u to ra listu od r. 1862. (p o stu lat ug o d y kość. k a t. z Rosją).
W yjaśn. uzupełń.: Por. n r 123 i 130. A u to r nazy w a a d re sa ta :
„Intern u n cju szem .... trz y m a ją c y m re f e ra t sp ra w kościoła na
szego pod pano w an iem rosyjskim ...". T on listu b. polem i
czny, p rzytacza w iele szczegółów zakulisow ej p o lity k i kośc.
w KróL Pol.
N r 156. L ist franc., 1 str. — Jea n n e de W illerding, do ks. A. D., B regencja, 12. IX. 1884.
P rz ek a zan ie w im ien iu h r. R aczyńskich 500 flor. d la K a r
m elu w K rakow ie.
N r 157. L ist poi., 4 str. — P aw eł Stalm ach, red. „G w iazdki Cie
szyńskiej" do ks. A. D., Cieszyn, 27. IX. 1884.
O w alce 2 o rganizacji polit. o w pływ y n a Ś ląsku: „Zw iązku śląskich kato lik ó w " i „K om itetu dla sp ra w Ś ląsk a" w K ra kow ie.
W yjaśn. uzupełń.: B ardzo ciekaw y przyczynek do dziejów ru c h u odrodzeniow . n a Ś ląsk u i roli P. S talm ach a. P or. E.
G r i m m — P aw eł S talm ach, jego życie i działalność w św ie
tle p raw d y . (Cieszyn, 1910).
N r 158—167. Listy poi., różn. objęt. (nr 162 — 12 str.) — W y
staw cy: ks. m etr. Issakowicz, D unajew scy z W iednia, k s .
Szcz. Feliński, ks. A. Sotkieiwicz, kard. Wł. Czacki i Na
m iestnictw o do ks. A. D., datow . w różn. miejsc, i czasie od 14. XI. 1884 do 25. IV. 1885.
S p ra w y orgam z. kościelnej w G alicji, in fo rm ac je o ukróce
n iu sw obód kośc. k at. w K ró l. Pol., o wailce k le ru ta m te j
szego z w ładzam i polit., w reszcie sp raw y p ry w a t.
N r 168.
N r 169.
A utograf ślubów (tekst łac. i poi.), 2 str. — J a d w i g a
M aria z H ausnerów h r. Łubieńska, Lwów, 4. V. 1885.
Deklaracja wstąpienia do klasztoru. Jako świad. p o d p is a n i:
ks. Herman Ache, S. J. i ks. Sew. Morawski.
L ist poi., 3 str. —- ks. J a n Adamowski, m isjonarz i kape
lan do iks. A. D., Colonia Thom az Coelho, Coritiba. s t.
P aran a.
ARCHIW UM KS. A. D U N A JEW SK IEG O
239 S p ra w a p o w ołania ks. S u łk a z diec. k r a k do obow iązków d u szp astersk ich w M orisi (st .P arana). Nieco o ciężkich w a ru n k a c h p rac y k le ru poi. w B razylii, m ożliw ość te roryzo- w an ia ze stro n y bogatszych i Religijnie in d e fe re n tn y c h k o lonistów .
N r 170—209. Listy poi., franc., łac. i niem. i 1 kopia k o n trak tu sprzedaży nieruchom ości, różn. objęt. — Wystaiwcy: Ks.
M arcin Czermiński, Filip Zaleski, ks. Ign. Łóboś, ks. Łuk.
Solecki, H erm an E. Domeyko, M aria D unajew ska, ks. A. ■ Sotkiewicz, Fr. B ern ard in u s a SS. Sacram . Pachel. ks. Wł.
Czacki, ks. Fr. Starow iejSki, Wł Bełza, ks. Wal. P rzew ło
cki, ks. Puzyna, ks. K ar. Hryniewiecki, bp w ileński, Stanisł.
Grocholski, Stan. z Zam ojskich Grocholska, Włodz. Ledó- chowski, Ja n e Potocka, ks. Wit. M ariański, ks. Fr. K a
rewicz, ks. Tom. K uliński, bp kielecki — do ks. A. D., dat.
w różn. miejsc, i czasie od 10. VIII. 1885 do 15. II. 1889.
S p ra w y p o lity k i k o ścielnej w ład z a u s tr. w G alicji i n a B u k ow inie (rozgraniczenie diec. tarn o w . i k rakow ., osadzenie Jezu itó w w C zerniow cach, rozdział m a ją tk u kościelnego od beneficjalnego, cofnięcie uroczystości kość. z o kazji 40-lecia rządów F ranc. Józ. I, n r 171— 174, 177 i 201), r e s ta u ra c ja k a te d ry o b rzą d k u łac. w S andom ierzu, z a ta rg i k le ru poi.
z w ładzam i polit. w K ról. Pol. na tle o bsadzania w ak a n só w i ucisku relig., sto su n k i kośc. w zaborze pru sk im , k o resp o n d en c ja p ry w a tn a i osobista.'
N r 210. List łac. 3 str. — I. H. Albanes, S. Th. et Iur. Can. doctor, do superiora (?), M arsylia, 16. V. 1889.
S p ra w y w ysłania p rośby o w szczęcie p rocesu b ea ty fik . A nny M agdaleny R e m u z at przez ks. A. D.
W yjaśn. uzupełń.: L ist za w ie ra garść ciekaw ych szczegó
łów o A. M. R em u zat i sto su n k u kośc. poi. do sp raw y b e a ty fikacji. Do listu zał. w odpisie L e ttre P o stu la to ire po łac.
l^ r 211. L ist poi., 4 str. — ks. S tanisław StojałowSki do ks. A. D., Lwów. 12. VII. 1889.
L ist w ięzienny z b ła g an ie m o in te rw e n c ję u arc . lw ow sk. ks.
M oraw skiego, by m im o u w aln iają ce g o w y ro k u n ie p rze
trzy m y w a n o a u to ra lis tu w w ięzieniu.
W yjaśn. uzupełń.: L is t n ie zn a n y b iografistom ks. S to jało w - skiego, P or. F ranc. K ą c k i — Ks. S tan isław Stojałow Ski i jego działalność społ.-polit. T. I (Lwów 1937).
N r 212. L ist poi., 3 str. — Izaak M ikołaj Issakowicz, arc., do ks.\ A. D., K arapczyjów , 15. VII. 1889.
K orespond. pryw .. w ra ż e n ia z w izytacji C zem iow iec i Su- czawy.
N r 213. D ruk urzęd. łac., 1 str. — D. Io. F ranciscus Bracco O.S.B.
do ks. A. D., 1. I. 1890.
U rzędow e stw ie rd z en ie p o b y tu ks. A D. u P ap ie ża w c e iu złożenia sp raw o zd an ia ze s ta n u diec. k rak .
W yjaśn. uzupełń.: M iejsce p o w stan ia (wg. treści): Rzym.
N r 214. L ist poi., 3 str. — Sew eryn, Arc. do ks. A. D., Lwów, ■ 18. VI. 1890.
Z ap y tan ie czy a u to r lis tu m a p rz y ją ć zaproszenie K om i
te tu M ickiew iczow skiego w sp ra w ie „przeprow adzenia zw łok w ieszcza z d w orca k r a k n a W aw el" w zw iązku z m ożliw ą k o liz ją z uroczystością k a rd y n . ks. A. D„ „sercu m em u n ie ró w n ie bliższą...".
W yjaśn. uzupełń.: A u to r: a rc . Iwo w. ks. S. M oraw ski. L ist je s t ciekaw ym p rzyczynkiem do c h a ra k te ry sty k i k a M o
raw skiego i sto su n k u w yższego k le ru galic. do uroczystości m ickiew iczow skich. W zm ianka o sugestii N am iestnika, „by nie u suw ać się od tego“. P or. S t K a w y n — Ideologia stro n n ic tw polit. w Polsce w obec M ickiew icza (Lw ów 1937).
43—45 i 173—175.
N r 215. L is t niem.. 2 str. — M. F re ih e rr v. P assatti do ks. A. D., Wiedeń, 21. VI. 1890.
Z aw iadom ienie o d elegow aniu do K ra k o w a z okazji nom i
n ac ji ks. A. D. k a rd y n a łe m — m a rk iza A ntici z G w ardii P ap.
N r 216—218. L isty poi. i 1 ros., po 4 str. — W ystaw cy: ks. Gie- cewicz i 2 podpis, skrótem (Z. J.) lub nieczyt. do ks. A. D.
i J. Jordan, dat. w różn. m iejsc, i czasie od 5. IX. 1890 do 18. 1. 1891.
D robne sp raw y w ystaw ców i spadkow e rodziny Jo rd an ó w . N r 219. L ist poi., 2 str. — S ew eryn M orawski, arcbp do ks. A. D.,
Lwów, 14. V. 1891.
P ro je k t w y d an ia w spólnego listu pastersk ieg o biskupów ga
lic. dla ostrzeżenia ludności w iejsk iej przed em ig racją do B razylii.
N r 220. L ist poi., 2 str. — ks. F lorian arc. gniezn. i poznański do- ks. A. D., Poznań, 6. II. 1892.
W rażenia z p o b y tu w K rak o w ie i re fle k sje w zw iązku z kon
se k ra cją n a arc .-m etro p o litę.
W yjaśn. uzupełń.: A utor: ks. F lo rian S tablew ski (1841—190o>
arc. gnieźnieński w la tac h 1892—1906.
N r 221. List franc., 6 str. — G rand P rie u r de Clugny. Fr. H y a c e n t
L annay do ks. A. D., C lugny (Saone et Loire), 22. III. l^^2-.
2 4 0 MARIAN TYROWICZ | l g |
119]
ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO 24 1P ro śb a o poparcie sp ra w y o d d an ia T yńca e w e n t Ł ysej G óry n a opactw o B enedyktynów .
N r 222—224. L isty franc. i 1 po]., różn. objęt. — W ystaw cy: ks.
Dolores Radziwiłłowa, ks. F. B evilacqua z Gm unden, M.
Czarkow ska-G olejew ska do ks. A. D., dat. w różn. miejsc, i czasie od 22. VIII. d o 29. IX. 1892.
P ro śb y p ry w a tn e w ystaw ców .
N r 225. L ist pod., 4 str. — ks. Łukasz Solecki, bp przem yski do ks.
A. D. Przem yśl, 23. X. 1892.
S p ra w a refo rm y n a u k i religii w gim nazjach galic. P rz e kazanie zabiegów ludności lu ter. w Tupęczach (pow. ja ro - sław.) o p rzy jęcie do K ościoła r z y m .-k a t ja k o d raż liw ej ze w zględu n a R usinów — d o rozstrzygnięcia Stoi. A post. („Nie nadchodzi żad n a odpow iedź i podobno n ie n adejdzie, b»
Rzym nie zechce dać R usinom pozoru do sk a rg ...“).
Nr 226. L ist poi., 4 str. — Podpis nieczytelny do ks. A. D., C hle
bów (p. Grzymałów), 22. XI. 1892.
T reść pryw .
Nr 227. List niem., 8 str. — H einrich Dietz (Privatm ann) do ks A. D., Lipsk, 13. XII. 1892.
P la n rew ol.-dyw ers. ru c h u P olaków pod zabór. ros. dla roz
bicia c a ra tu i re sta u ra c ji P o lsk i (z tro sk liw y m om inięciem za<b. p ru sk . i austr.). F a n ta sty c zn a k o ncepcja zniszczenia flety, m agazynów w ojsk., dróg kolej. itp. i p la n praso w ej p ro p ag a n d y d la rozbicia so ju szu fran c.-ro sy jsk . O m ów ienie s to su n k u wszystkich niemal państw eu ro p ejsk . do tego planu.
Wyjaśn. uzupełń.: A u to r je st n ie w ą tp liw ie osobą p o d sta
w ioną lub fikcyjną, za k tó rą k ry ją się czynniki oficjaln e niem ., p ró b u ją c e w te n sposób w y b ad ać zn akom itsze u m y sły polskie co do m ożliw ości rozbicia p ow stającego w ła śnie przym ierza fra n c.-ro s. za pom ocą k w e stii polskiej. Por.
W. S o b i e s k i — D zieje P olski la t o statn . od r. 1865.
(W -w a b. d.), 46-47.
N r 228. List włosk:, 2 str. — kard. M ario M alunni do ks. A. D , Rzym, 16 I. 1893.
Z aw iadom ienie o o trzy m an iu kapelusza k a rd . przez au to ra . Nr 229. L ist zbiór. łac. 2 str. — P rio res claustrales de Cluniaco
e t G rignone Provincia Lugduneiisi (pod.: Fr. Plac. Dc- moulin, Bened. Rimelin, P e tr. Rimeldn, (Clun.) et Fr.
Franc. Jehl, Steph. S iffert, Desid. Demoulin, Ludov. De
lom.) do ks. A. D., Cluny, 5. IV. 1893.
P ro śb a K ongr. K lun. o życzliw e poparcie sp raw y p rzy z n an ia ty tu łu o p actw a tyniieckiego B ened y k ty n o m K lum ackim . N asza Pr/.eszlość — 16
N r 230—236. L isty włoskie 3, łac. 3 i niem. 1, różn. objęt. — W y
staw cy: O. Cagiano de B evedy (A nticam era Pontif.), kard.
H erb ert Vaughan, kard. Luigi G allim berti i I. R. Agenzia per gli affari eccles. della M onarchia A ustro-U ngaria. ks.
J u s t z K riegsfeld (Rheinpfalz), kard. Mich. Loque, arc.
irland- w A rm agh i N unziatura Apost. Vienna-Oggetto.
do ks. A. D., dat. w różn. m iejsc, i czasie od 17. IV. do 14. XII. 1893.
Z aproszenie ks. A. D. n a p rzy jęcie pielgrzym ki f r a n c przez O jca św. i n a posiedzenie K onsyst. K ard y n . (nr 230—231), pro śb a o p rzy jęcie d w u sre b rn y c h m edali, n ad a n y ch ks.
A. D. z okazji uroczystości św. P io tra i P aw ia, listy z życze
niam i św iąt.
N r 237. D ruk: O dbitka z „Cżasu" N r 139 z 22. VI. 1894 (Brosz, w płóc. opraw.) 8-o, str. 19, ks. kan. praf. dr. Pelczar.
M ow a żałobna w ypow iedziana w k ated rze n a W aw elu p rzy poch o w an iu zw łok J . Em. Kaird. A. D unajew skiego, księcia b isk u p a krakow skiego. K ra k ó w 1894.
N r 238. ..Ozas“ N r 137 i 139 z r. 1894, A rty k u ły anonimowe, K ra ków 1894.
N ekrologi. — T ek st m ow y ks. k an . P e lc za ra n a W aw elu, — O pis pogrzebu, depesze kondolencyjne, fotografia p o rtre t., w y k o n an a przez S zu b erta w K rakow ie.
Cz. II. P apiery niedatow ane:
(Ta część fasc y k u łu za w iera p a p ie ry n iep o siad ające d a t albo w całości albo sam ego ro k u p o w sta n ia i n ie d ają ce się pod ty m w zględem określić, choćby w przybliżeniu).
239—246. L isty poi.. 1 d ru k Jac.-włoski i 1 brulion listu poi., różn. objęt. — W ystawcy: Szlegel (ks. Karol?), Fr. Augu- stin u s M. F errara, P etru s D am ianus (O. Ożarowski, ka- m eduła z Bielan), 1 niepodpisany i 1 podpisany skrótem (X. Ł. Woł...).
D robne sp ra w y p ry w a tn e , szczególnie ks. O żarow skiego z B ielan, zarzu t po d ad re sem „Czasu" n a te m a t opubliko
w a n ia listu b p a płockiego B orow skiego K a sp ra do Stoi.
Apost., mogą-cego w yw ołać re p re sje rządu rosyjskiego (nr 246).
Nr 247. L ist anonim , poi. (cyt. tekst ros. w przekład, łac.), 2 str. — W ystaw ca i a d resat niew ym ienieni.
Kcrpia odpow iedzi gen.-gub. w arsz. z lip c a 1887 r. do M in.
S. W ewn. o pozw olenie p rze słan ia O jcu św. (Leonowi XIII>
2 4 2 MARIAN TYROWICZ |2 0 ] [21] ARCHIWUM KS. A. DUNAJEWSKIEGO
2 4 3 w spólnego a d re su bisk u p ó w K ról. P olsk. i z e b ran ie d la n i e go o fia r z ty tu łu ju b ile u sz u 50-lecia k a p ła ń stw a . (Zezwole
n ie dopuszcza ty lk o in d y w id u a ln e listy biskupów i zbiórkę bez u p rze d n ich zaw iadom ień publicznych).
W yjaśn. uzupełń.: A u to r (na podst. pism a): ks. A nt. S otkie- wicz, bisk, sandom . A d re sa t (praw dopodobnie): ks. A. D.
.Nr 248—265. L isty łac., poi., 1 franc. 1 ang., różn. objęt. — W y
staw cy: Ludw. Tom aszewska z Zgromadź. PP. W izytek w K rakow ie, Opatowski (kryptonim ks. Ant. Sotkiewicza',, ks. Sotkiewicz. ks. A. Krechow iecki. ks. K arol?, Konst.
Ożarowsfki, S. M aria A ugustyna z Zgrom. SS. W izytek w W arszawie, Stokowski. Wład. Feliński i Leon Zby- szewski, M ary G erard i wyst. nieznanych d o ks. A. D.
i konsystorza bisk. w K rakow ie, dat. w różn. miejsc.
P ro śb y do Stoi. Apostoł, (kierow ane za pośred. ks. A. D i w sp raw ac h : w y p ełn ien ia p ew nych przepisów p ra w a k a n o nicznego pod zab. ros. w zw iązku z p a n u jąc y m ta m o g ra
niczeniem k le ru k a to l. i u su n ięcia A dm inistr. A post. w W il
n ie (Nr 248 i 251). P o u fn e in fo rm ac je o położeniu Kościoła w K ról. Pol. (nr 253, 254, 259), sp raw y w ew n. Z g ro m P P.
W izytek, koresp. pryw .
N r 266. List poi., 4 str. (list nie zaw iera wzmiankow. tam że re feratu, (pod. ,,Zm udzin“ z łaski P. Boga“).
O skarżenie A d m in istr. A post. w W ilnie p rał. Z danow icza o działalność niezgodną z „przepisam i K ościoła" i praw em kan., żąd an ie usunięcia go przez Stoi. A postoł.. W zm ianka o załączonym do listu re fe ra c ie d uchow ieństw a „zdrow o m yślącego z diecezji w ileńskiej".
N r 267--273. L isty poi., 1 franc. i 1, łac., różn. objęt. — W ystaw cy.
ks. Polkowski, S. T eresa od Dz. J., ks. Filip Nakić i S.
M aria K saw era od J., inni nieznani — do ks. A. D. i n ie
znanych adresatów .
D robne prośby, z a p y ta n ia i ra c h u n k i. — Szczegóły o znisz
czeniu Kościoła kat. n a L itw ie (nr 272), z a p y ta n ie o o p in ię o ks. A. P. K ilińskim , k a n d y d a c ie n a p a ra fię polską w B aixo T im bohy (B razylia, n r 275).
N r 274. Szkic program u anon., poi., 4 str.
O gólny p ro g ra m w iecu k ato l. w K rak o w ie w r. 1833 o p arty n a encyklikach O. Św. L eona X U I.
W yjaśn. uzupełń.: D a ta i m iejsce pow stan ia (wg. treści):
przypuszczać należy: Kraików, 1892 lu b 1893. — T reść: P ro g ra m dzieli się n a n a s tę p u ją c e rozdziały: I. Z asady polit., II. Z asady polit.-kaścielne. III. Z asady polit.-społeczne, IV. Z asady gosp.-społ. i V. S posoby i śro d k i ra tu n k u ( o p ra -
>,: sie katolickiej).
2 4 4 MARIAN TYBOWICZ [22] N r 275—278. Zapiski i pisma różnej treści nieznanych autorótw,
różn. objęt.
O dpis „pism a łańcuchow ego" (przepow iednia z r. 1788), sp ra w ozdanie z w izy tac ji n a u k i relig ii w szkołach krak o w sk ich , zestaw ienie kościołów i p a ra fii w diecezji podlaskiej, no
ta tk a au to b io g raficzn a Z y g m u n ta Jaroszew skiego.
N r 279. P am iętnik anonim, poi., 44 str.
R elacja, p isa n a przez w łościanina z w si G rodzisk w pow . sokołow skim o re p re sja c h relig., zw łaszcza o p rześlad o w an iu un itów w gub. siedleckiej w la ta c h 1867, 1874 i 1880 z a w a rty m a te ria ł po d aje szczegóły b. cenne, sk ą d in ąd nieznane).
N r 280 -286. Pism a i n o tatk i różnej treści, poi., różn. objęt.
R e fe ra t bez ty tu łu , za w ie ra ją c y ro zw aż an ia n a te m a t u p a d k u ducha katolickiego w Polsce (nr 280), p a p ie ry m ajątk . O żarow skich, Oli za rów i inne.
N r 287—300. Synapsy hom iletyczne i dyspozycje przem ów ień in nych, poi., i 1 zapiska poi.-łac. pt.: „Q rdines“, różn.objęt.
Synopsy zawierają przeważnie temat główny i sakicowe jego rozwinięcie, pis. ręką ks. A. D.
Ks. Alfons Sehletz
KS. FRANCISZEK ŚMIDODA C. M.
(1902 — 1944)
Urodzi! się w Zbąszyniu, w Poznańskim . G im nazjum i studia teologiczne ukończył w Instytucie Teologicznym XX. M isjonarzy w K rakow ie. Dyplom doktora św. Teologii otrzym ał na U niw er
sytecie W arszaw skim w r. 1931. W latach 1931 d o '1935 by ł profeso
rem historii Kościoła i patrologii w w spom nianym Instytucie. Od r. 1935 do w ybuchu w ojny pełnił obowiązki w icerektora Śląskiego S em inarium Duchownego. W r. 1938 habilitow ał się n a Uniw. Jag . z historii Kościoła w Polsce.
Jak o historyk Kościoła w Polsce zajm uje się jego dziejam i z końca XVI i XVII w., przede w szystkim zagadnieniem sporu po
m iędzy duchow ieństw em a szlachtą, tak m ało dotychczas w histo
riografii w yśw ietlonym . Z tego zakresu napisał 2 prace: 1) Spraw y dziesięcin w Trybunale Koronnym te latach 1578— 1589. K a rta z w a l
ki szlachty z duchow ieństw em za S tefana B atorego i pierw szych la t Z ygm unta III Wazy (W arszawa 1933), i 2) Spory ic zakresie są
downictwa między duchowieństwem a szlachtą w Polsce X V II
«■„
przed powstaniem Trybunału Koronnego (Nasza Myśl Teologiczna, W arszaw a 1935). O statnio zainteresow ania ks. Sm idody szły w kie
ru n k u opracow ania historii zakonów w Polsce. Z tej dziedziny w ydał jeszcze w okresie sw ych studiów w arszaw skich k ró tk ą roz
p raw ę o szarytkach krakow skich (Pierwsze karty z dziejów SS. M i
łosierdzia w Krakowie. Roczniki obydwóch Zgrom adzeń św. W in
centego a Paulo 1928). Z p u n k tu w idzenia k u ltu ry katolickiej X VIII w. m a pierw szorzędne znaczenie opracow ana przez niego źródłow a m onografia o znanym jałmuiżniku w arszaw skim , zało
życielu najw iększego w daw nej Polsce szpitala dla podrzutków , ks. B audouin’ie (K s. Gabriel P iotr Baudouin i jego dzieło w la
tach 1732—1768, W arszaw a 1938). Swój w ykład habilitacy jn y opu
blikow ał w Rocznikach Ob. Zgrom . św. W incentego a P au lo 1938 r.
